در حال ویرایش علی بن عبدالله سمهودی

'''علی بن عبدالله سَمهودی‌''' (844-911ق) از تاریخ‌نگاران برجسته تاریخ محلی مدینه است. او کتاب‌هایی در تاریخ و جغرافیای [[مدینه]] دارد که مهم‌ترین آن‌ها کتاب [[وفاء الوفا باخبار دار المصطفی]] است و مرجع مهمی در شناخت اماکن و بناهای شهر مدینه به شمار می‌آید. سمهودی از علما و مفتیان [[شافعی|شافعی مذهب]] بود و در عصر خود جایگاه اجتماعی بالایی داشت.

== زندگی‌نامه ==
علی بن عبدالله بن احمد در سال 844 قمری در سَمهود (روستایی در مصر) به دنیا آمد.<ref>التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة الشریفة، ج۵، ص120</ref> او از سادات حسنی بود و نسبش به [[حسن مثنی]] می‌رسید.<ref>التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفة، ج۵، ص 120</ref> تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش فراگرفت. از چهارده سالگی چند بار به [[قاهره]] سفر کرد و به علم‌آموزی نزد استادان قاهره در علوم اسلامی و فقه شافعی پرداخت و در نهایت نیز در قاهره ساکن شد و در در [[جامع ابن طولون]] تدریس کرد.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص16-17
</ref>

=== سکونت در مدینه ===
سمهودی نخستین بار در سال 870 قمری (در 26 سالگی) همراه پدرش برای [[حج]] به [[مکه]] رفت اما موفق به حج‌گزاری نشد و دو سال در آنجا ماند و با علمای مکه ارتباط یافت.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص 17</ref> 

از سال 873 قمری در [[مدینه]] ساکن شد و در [[مسجد النبی]] به تدریس پرداخت و در مذهب شافعی صاحب فتوا شد. او نزد سلطان مصر نیز مقامی داشت و  ناظر مدرسه [[ملک اشرف قایتبای]] در مدینه بود<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص18
</ref>و بر توزیع برخی صدقات و هدایا که از طرف سلطان قایتبای ارسال می‌شد نظارت داشت.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص19</ref>

سمهودی به تجارت نیز می‌پرداخت و از این طریق ثروتمند شد و املاکی در مدینه داشت.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص18
</ref> وفات او را در سال 911 قمری و محل دفنش را [[بقیع|قبرستان بقیع]]، پشت [[قبه مالک بن انس]]، ثبت کرده‌اند.<ref>التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة الشریفة، ج۵، ص137</ref>

== آثار ==
سمهودی آثار متعددی در موضوعات گوناگون از جمله فقه و حدیث و تاریخ نگاشت<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص35</ref> که برخی از آنها در [[آتش‌سوزی مسجدالنبی در دوره قایتبای|آتش‌سوزی مسجدالنبی]] (886ق) از میان رفت.<ref>وفاء الوفا، ج۱، ص 42</ref> در فهرست زیر تنها به آثاری که به [[حرمین|حرمین شریفین]] و اماکن آن مرتبط است اشاره شده است:<ref>نک: التحفه اللطیفه فی تاریخ المدینه الشریفه، ج۵، 136؛ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، 35-44؛ وفاء الوفا، ج۱، ص42-47</ref>
{{ستون-شروع|۲}}

* اقتفاء الوفا باخبار دار المصفی. این کتاب پیش از آنکه تکمیل شود در آتش‌سوزی از میان رفت
* وفاء الوفا (که مختصر کتاب اقتفاء الوفا است)
* خلاصه الوفا که مختصر کتاب وفا است
* الوفا بما یجب لحضرة المصطفی
* ذورة الوفا بأخبار دار المصطفی (درباره بازسازی مسجدالنبی بعد از آتش‌سوزی 886)
* نصیحة اللبیب فیمن اتی الحبیب
* ورود السکینة علی بُسُط المدینه
* الانتصار لبُسط روضة المختار
* کشف الجلباب و لحجاب عن القدوة فی الشباک و الرحاب (شبابیک و رحبة المسجد النبوی)
* دفع التعرض و الانکار لبسط روضه المختار 
* الافصاح فی شرح الایضاح (در مناسک حج)
{{پایان}}

==== وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی ====
{{اصلی|وفاء الوفا باخبار دار المصطفی}}
از جمله آثاری که از او به دست ما رسیده است کتاب وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی است که منبع مهم تاریخ مدینه به شمار می‌آید. او در این کتاب از منابع متعدد پیش از خود بهره گرفته و همچنین اماکن توصیف شده را خود مشاهده کرده و شرح مشاهداتش را آورده است و تصویری واضح از اماکن مدینه به دست داده است.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص83</ref>
==جستارهای وابسته==
*[https://wikihaj.com/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B1.pdf متن کتاب «وفاء الوفا باخبار دار المصطفی»، ج۱]

== پانویس ==
{{پانویس}}
==منابع==
* التحفه اللطیفه فی تاریخ المدینه الشریفه، محمد السخاوی، مدینه، مرکز بحوث و دراسات المدینه المنوره، 1429ق. 
* الامام الجلیل نور الدین علی السمهودی حیاته و آثاره قراءه تاریخیه لاهم کتبه وفاء الوفا ‮‭۸۴۴‬ ه‍- ‮‭۹۱۱‬ه‍ـ، یوسف سالم جهنی، موسسه الانتشار العربی، ۲۰۱۷م. 

[[رده:نویسندگان تاریخ و جغرافیای مدینه]]
[[رده:نویسندگان سده نهم هجری قمری]]
[[رده:مقاله‌های آماده ترجمه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[ar:علي بن عبد الله السمهودي]]