در حال ویرایش محاذات

{{جعبه اطلاعات اعمال
 | عنوان = محاذات
 | تصویر = محاذات میقات‌ها.jpg
 | توضیح تصویر =
 | فیلم = 
 | توضیح فیلم = 
 | دسته = مناسک حج 
 | مربوط به آیین = [[عمره]]، [[حج]]
 | مکان = [[حرم مکی]]
 | زمان = عمره، حج
 | عمل قبلی = 
 | عمل بعدی = [[احرام]]
 | حکم = برای عمره‌گزار و حج‌گزار واجب است
 | کفاره = 
 | پیامد فقهی = حرام شدن برخی از اعمال
 | ثواب = 
 | آداب وابسته = 
 | فلسفه و اسرار = 
 | منشاء و تاریخچه = [[شیخ طوسی]]
 | مکان‌های وابسته = [[قرن المنازل]]، [[وادی عقیق]] (بخش [[ذی قار]])، [[جحفه]]، [[یلملم]] و [[مسجد شجره (مدینه)|مسجد شجره]]
 | اشیای وابسته = 
 | ذکرهای وابسته = 
 | دعاهای وابسته = 
 | مفاهیم فقهی وابسته = [[میقات]]
 | احکام فقهی وابسته = [[احرام]]، [[واجبات احرام]]، میقات، [[میقات (فتاوای مراجع)]]
 | صفحه فتواهای مراجع = [[میقات (فتاوای مراجع)]]
 | جستارهای وابسته = [[احرام]]، واجبات احرام، [[میقات]]، میقات (فتاوای مراجع)
}}
{{احکام احرام عمودی}}
'''محاذات'''، مکانی است که [[مجتهد|فقها]] برای شخصی که اختیاری یا اضطراری از [[میقات]] عبور نمی‌کند، مطرح کردند که در آن [[احرام]] ببندد. از نظر لغت، [[روایت|روایات]] و در اصطلاح [[حج]] به نزدیک‌ترین راه بین شخص تا میقات که محاذات در راست و چپ و اگر از آن مکان به طرف [[مکه]] حرکت شود، میقات پشت او قرار می‌گیرد، محاذات می‌گویند.

[[شیخ طوسی]] اولین فقیه [[شیعه|شیعی]] است که درباره مساله محاذات سخن گفت و آن را پذیرفت. همه فقهای شیعه و [[اهل‌سنت|سنی]] با محاذات [[مسجد شجره]] موافق هستند. 

درباره محاذاتِ میقات‌های دیگر اکثر فقهای شیعه و همه فقهای اهل‌سنت موافق هستند؛ گرچه در بین فقهای شیعه افرادی چون [[محقق حلی]]، [[مقدس اردبیلی]]، [[سید ابوالقاسم خویی]] و دیگران قائل به عدم جواز صحت احرام از سایر محاذات مواقیت شده‌اند.
==مفهوم‌شناسی==
به فتوای فقها اولین عمل [[واجب]] در [[حج]] و [[عمره]] که از طرف [[شرع]] مشخص شده، احرام در مکانی است که به آن میقات می‌گویند.<ref>مجمع الفائدة و البرهان في  شرح إرشاد الأذهان، مقدس اردبیلی، ج۶، ص۱۶۸ و ۱۷۹؛ مستند الشيعة في أحكام الشريعة، نراقی، ج۱۱، ص۱۹۱.</ref> این [[میقات]] برای کسی است که از آن عبور می‌کند ولی برای شخصی که اختیاراً یا اضطراراً از آن رد نمی‌شود، [[مجتهد|فقها]] مکان دیگری به نام محاذات را مطرح کردند.<ref>مفهوم‌شناسی محااذات و حکم احرام از آن، پژوهشنامه حج و زیارت، ص۸۰-۸۱.</ref>

[[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی]] از فقهای [[شیعه]]، دو تفسیر برای محاذات ذکر کرده است. مراد از محاذات مکانی است که مسافت بین آن مکان و [[مکه]]، مساوی با مسافت بین آن میقات (مثلا [[مسجد شجره]]) تا مکه باشد.<ref>العروة الوثقی، طباطبائي یزدی، ج۴، ص۶۳۵.</ref> [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|صاحب عروه]] در تفسیر دومی مراد از محاذات را اینگونه مطرح می‌کند که کوتاه‌ترین فاصله و نزدیک‌ترین راه بین شخص تا [[میقات]] که محاذات در راست و چپ میقات قرار می‌گیرد و اگر از آن مکان به طرف مکه حرکت شود، میقات پشت او قرار می‌‌گیرد، محاذات می‌گویند.<ref>العروة الوثقی، طباطبائي یزدی، ج۴، ص۶۳۵.</ref>

از جهت لغت نیز به دو مکان کنار یکدیگر نه پشت یا جلو، محاذات گفته می‌شود.<ref>مجمع البحرین، طریحی، ج۱، ص۹۷.</ref> در روایات نیز محاذات به معنای کنارِ راست و چپ معنا شده است.<ref>وسائل الشیعه، شیرازی، ج۸، ص۴۰۶.</ref> از نظر سید علی سیستانی<ref>مناسک حج محشی، پژوهشکده حج، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۳.</ref> از مراجع شیعه، مرحوم نائینی<ref>دلیل الناسک؛ تعلیقه وجیزة علی مناسک الحج للنائینی، حکیم، ج۱، ص۱۰۹.</ref> و حتی  صاحب عروه،<ref>العروة الوثقی، طباطبائي یزدی، ج۴، ص۶۳۷.</ref> معیار در فهم محاذات، هم‌‌راستایی عرفی است نه دقت عقلی.
==تاریخچه==
[[شیخ طوسی]] اولین فقیه شیعی است که درباره مساله محاذات سخن گفت و آن را پذیرفت. <ref>المبسوط في فقه‌الإمامية، طوسی، ج۱، ص۳۱۳.
</ref> [[ابوالمجد حلبی]] قائل به جواز صحت احرام در محاذات در حال ضرورت شد؛<ref>اشارة السبق، حلبی، ص۱۲.</ref> ولی [[ابن ادریس]]،<ref>السرائر الحاوی لتحرير الفتاوی، ابن ادریس، ج۱، ص۵۲۹.</ref> [[ابن سعید حلی]]،<ref>الجامع للشرائع، ابن سعید حلی، ج۱، ص۱۸۱.</ref> [[علامه حلی]]،<ref>منتهی‌المطلب في تحقيق المذهب، علامه حلی، ج۲، ص۶۷۱.</ref> [[شهید اول]]،<ref>الدروس الشرعية في فقه‌الإمامية، شهید اول، ج۱، ص۳۴۱.</ref> [[شهید ثانی]]<ref>مسالك الأفهام إلي تنقيح شرائع الإسلام، شهید ثانی، ج۲، ص۲۱۶.</ref> و دیگران بر اصل صحت [[احرام]] از محاذات در حال مطلق تصریح دارند. 

همچنان‌ که فقیهانی هم بودند که قائل به عدم جواز احرام از محاذات میقات بودند و نخستین‌بار [[محقق حلی]] به نوعی قائل به توقف در این مساله شد.<ref>شرائع الاسلام، محقق حلی، ج۱، ص۲۴۱.</ref>

==حکم احرام از محاذات==
از دیدگاه فقهای شیعه و [[اهل‌سنت]]، حکم احرام از محاذات میقات‌ها با یکدیگر متفاوت است:
=== احرام از محاذات مسجد شجره ===
همه فقهای [[شیعه]]<ref>مستند الشيعة في أحكام الشريعة، نراقی، ج۱۱، ص۱۸۷.</ref> و اهل‌سنت<ref>المحلی، ابن حزم، ج۷، ص۷۳؛ المغنی و الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۱۱۳.</ref> قائل به جواز احرام از محاذات [[مسجد شجره]] هستند و در این مساله قول به مخالفت ذکر نشده است.

=== احرام از محاذات دیگر مواقیت ===
اکثر فقهای [[شیعه]]<ref>مستند الشيعة في أحكام الشريعة، نراقی، ج۱۱، ص۱۸۸.</ref> و همه فقهای اهل‌سنت [[حنفی]]،<ref>بدائع الصنائع، الکاسانی، ج۲، ص۱۶۴؛ الدر المختار و حاشیة ابن عابدین (رد المختار)، ابن عابدین، ج۲، ص۵۲۴.</ref> [[حنبلی]]،<ref>الانصاف في معرفة الراجح من الخلاف علي مذهب الامام أحمد بن حنبل، مرداوی، ج۳، ص۴۲۷.</ref> [[مالکی]]<ref>مواهب الجلیل، رعینی، ج۴، ص۴۷.</ref> و [[شافعی]]<ref>العزیز شرح الوجیز، الرافعی، ج۷، ص۸۵.</ref> قائل به صحت [[احرام]] در محاذات سایر میقات‌ها می‌باشند. 

از سوی دیگر [[محقق حلی]]،<ref>شرائع الاسلام، محقق حلی، ج۱، ص۲۴۱.</ref> [[مقدس اردبیلی]]،<ref>مجمع الفائدة و البرهان في  شرح إرشاد الأذهان، مقدس اردبیلی، ج۶، ص۱۸۶.</ref> [[موسوی عاملی]]،<ref>مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرایع الاسلام، ج۷، ص۲۲۳.</ref> [[محقق سبزواری]]،<ref>کفایة الفقه، محقق سبزواری، ج۳، ص۵۷۷.</ref> [[محدث بحرانی]]<ref>الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة، محدث بحرانی، ج۱۴، ص۴۵۲.</ref> و [[سید ابوالقاسم خویی]]<ref>المعتمد فی شرح عروة الوثقی، خوئی، ج۲، ص۳۷۰.</ref> از دیگر فقهای شیعه، قائل به عدم جواز صحت [[احرام]] از سایر محاذات مواقیت به غیر از [[مسجد شجره]]، شده‌اند.
==نگارخانه==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:عرق و منازل.jpg|فاصله میقات ذات عرق و قرن المنازل
پرونده:فاصله میقات یلملم.jpg|فاصله میقات یلملم
پرونده:187 کیلومتر.jpg|فاصله میقات الجحفه
پرونده:410 کیلومتر.jpg|فاصله میقات ذوالحلیفه(مسجد شجره)
پرونده:میقات حج.jpg|میقات پنچ‌گانه حج
پرونده:نقشه میقات‌های حج.png|نقشه میقات‌های حج
</gallery>
==جستارهای وابسته==
*[[احرام]]
*[[واجبات احرام]]
*[[میقات]]
*[[میقات (فتاوای مراجع)]]
==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
* '''اشارة السبق'''، ابوالمجد حلبی، تحقیق: ابراهیم بهادری،  قم، مؤسسة النشر الاسلامي، ۱۴۱۴ق.
* '''الانصاف في معرفة الراجح من الخلاف علي مذهب الامام أحمد بن حنبل'''، علی بن سلیمان مرداوی، منشورات محمد علي بيضون، بی‌جا، دارالكتب العلمية، ۱۹۹۷م.
* '''بدائع الصنائع'''، علاءالدین الکاسانی، پاکستان، المکتبة الحبیبیة، ۱۴۰۹ق.
* '''الجامع للشرائع'''، یحیی بن احمد بن سعید حلی، قم، بی‌نا، ۱۴۰۵ق.
* '''الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة'''، یوسف بن احمد محدث بحرانی، تحقیق: محمدتقی ایروانی و سید عبدالرزاق مقرم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۵ق.
* '''الدر المختار و حاشیة ابن عابدین (رد المختار)'''، ابن عابدین، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۲ق.
* '''الدروس الشرعية في فقه‌الإمامية'''، محمد بن مکی شهید اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق.
* '''دلیل الناسک؛ تعلیقه وجیزة علی مناسک الحج للنائینی'''، سید محسن حکیم، بی‌جا، مدرسة دارالحکمة، ۱۴۱۶ق.
* '''السرائر الحاوی لتحرير الفتاوی'''، محمد بن احمد بن ادریس،ٰ قم، دفتر انتشارات اسلامي، ۱۴۱۰ق.
* '''شرائع الاسلام'''، جعفر بن حسن محقق حلی، نجف، طبع آداب، ۱۳۸۹ق.
* '''العروة الوثقی'''، سید محمدکاظم طباطبائی یزدی، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۲۰ق.
* '''العزیز شرح الوجیز'''، عبدالکریم بن محمد الرافعی، تحقیق: علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
* '''کفایة الفقه'''، محمدباقر بن محمد مومن محقق سبزواری، تحقیق: مرتضی واعظی اراکی، قم، انتشارات اسلامی، ۱۳۸۱ش.
* '''المبسوط في فقه‌الإمامية'''، محمد بن حسن طوسی، تحقیق: سید محمدتقی کشفی، تهران، المكتبة المرتضوية لإحياء الآثار الجعفرية، ۱۳۸۷ق.
* '''المحلی'''، علی بن احمد ابن حزم، تحقیق: عبدالغفار سليمان البنداری، بيروت، دارالکتب العلمية، ۱۳۶۶ق.
* '''المغنی و الشرح الکبیر'''، عبدالله بن احمد بن قدامه مقدسی، قاهرة، دارالحديث، ۱۳۸۸ق.
* '''المواهب الجلیل'''، الحطاب الرعینی، تحقیق: کریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۶ق.
* '''مجمع البحرین'''، فخرالدین بن محمد، بی‌جا، مرتضوی، ۱۳۶۲ق.
* '''مجمع الفائدة و البرهان في  شرح إرشاد الأذهان'''، احمد بن محمد مقدس اردبیلی، تحقیق: شیخ علی‌پناه اشتهاردی و دیگران، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق.
* '''مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرایع الاسلام'''، محمد بن علی موسوی عاملی، بیروت، موسسه آل البیت(ع)، ۱۴۱۱ق.
* '''مسالك الأفهام إلي تنقيح شرائع الإسلام'''، زین‌الدین بن علی بن احمد شهید ثانی، قم، موسسه معارف اسلامی، ۱۴۱۳ق.
* '''مستند الشيعة في أحكام الشريعة'''، احمد بن محمدمهدی نراقی، قم، مؤسسه آل البيت، ۱۴۱۵ق.
* '''مفهوم‌شناسی محااذات و حکم احرام از آن'''،  مجله پژوهشنامه حج و زیارت، شماره ششم، پاییز و زمستان ۱۳۹۷ش.
* '''مناسک حج محشی'''، پژوهشکده حج؛ حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، بی‌جا، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش.
* '''منتهی‌المطلب في تحقيق المذهب'''، حسن بن یوسف علامه حلی، تحقیق: مجمع البحوث الإسلامية، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۴۱۴ق.
* '''وسائل الشیعه'''، محمد بن حسن حر عاملی، تحقیق: عبدالرحیم شیرازی،  بیروت، داراحیاء التراث، ۱۴۰۳ق.
{{پایان}}
{{حج و عمره}}
[[رده:احکام احرام]]
[[رده:میقات‌های حج]]