نسخهٔ فعلی |
متن شما |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات بنا
| | '''محراب پیامبر'''، مکان نماز خواندن پیامبر ، ما بین منبر و قبر نبوی در [[مسجدالنبی]] بود که در دوره بیبرس مملوکی محرابی مجوف در مکان آن ساخته شد. این محراب تا امروز در مسجدالنبی پابرجاست. |
| | عنوان = محراب پیامبر
| |
| | تصویر = محراب پیامبر.jpg
| |
| | اندازه تصویر =
| |
| | پیوند تصویر =
| |
| | توضیح تصویر =
| |
| | نامهای دیگر = محراب نبی، محراب رسولالله
| |
| | مکان = [[مسجدالنبی]]
| |
| | کاربری =
| |
| | بزرگداشت نزد =
| |
| | وابسته به دین/مذهب =
| |
| | باورها =
| |
| | آیینها =
| |
| | احکام =
| |
| | زیارت کنندگان =
| |
| | بازدیدکنندگان =
| |
| | زمان پایهگذاری =
| |
| | بنیانگذار =
| |
| | رویدادها =
| |
| | بازسازیها = در زمان ولید بن عبدالملک، ممالیک مصر
| |
| | بازسازی کنندگان = قایتبای
| |
| | بخشهای از میان رفته =
| |
| | ویژگیهای تاریخی =
| |
| | متولیان =
| |
| | مساحت =
| |
| | طول =
| |
| | عرض =
| |
| | ارتفاع =
| |
| | وضعیت بنا =
| |
| | گنجایش =
| |
| | امکانات =
| |
| | بخشهای بنا =
| |
| | معمار =
| |
| | سبک =
| |
| | ویژگیها =
| |
| | گنبدها =
| |
| | منارهها =
| |
| | درها =
| |
| | رواقها =
| |
| | صحنها =
| |
| | ایوانها =
| |
| | گرداننده =
| |
| | نهاد وابسته =
| |
| | نهاد نگهدارنده =
| |
| | مدیر =
| |
| | روحانی =
| |
| | نهادهای زیر مجموعه =
| |
| | ثبت در =
| |
| | شماره ثبت =
| |
| | تاریخ ثبت =
| |
| | وبگاه =
| |
| | عرض جغرافیایی =
| |
| | طول جغرافیایی =
| |
| }}
| |
| '''محراب پیامبر''' مکان نماز خواندن [[پیامبر(ص)]]، که در [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] میان [[منبر پیامبر]] و [[قبر پیامبر|قبر وی]] قرار دارد. در دوره پیامبر چیزی به شکل [[محراب]] وجود نداشت، تا اینکه در [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|توسعه مسجدالنبی در دوره ولید بن عبدالملک]]، در جایگاه نماز او محرابی ساخته شد. قایتبای، پادشاه مصر (قرن نهم قمری) با [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|تجدید بنای مسجد]]، محراب مجوف را از نو ساخت. این محراب در عصر [[حکومت عثمانی]] تزیین یافت و تا کنون در مسجدالنبی قرار دارد. | |
|
| |
|
| == تاریخچه ==
| | [[پرونده:محراب پیامبر.jpg|File.png|270px|thumb|left|محراب پیامبر]] |
| در دوره پیامبر(ص) در محلی از [[مسجدالنبی]] که وی در آن نماز میخواند، [[محراب]] به صورت گود و داخل دیوار وجود نداشت<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=59 المدینة المنورة، ص ۵۹]</ref> و محل نماز پیامبر علامتی نداشت جز اینکه کنار [[ستون مخلقه]] بود.<ref>التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 162</ref> نخستین بار در [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|توسعه مسجدالنبی در دوره ولید بن عبدالملک]] (حکومت ۸۶-۹۶ق)، در جایگاه نماز پیامبر محرابی ساخته شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=128 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص۱۲۸]؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص ۲۶۰</ref>
| |
| ===در دوره ممالیک===
| |
| با اینکه منابع تاریخی درباره بازسازی محراب در دوره [[بیبرس بندقداری|بَیبَرْس بُنْدُقْداری]] (حکومت 658-676ق)، چهارمین سلطان [[ممالیک]]، گزارشی ندارند، برخی پژوهشگران با بررسی شواهد تاریخی معتقدند که نخستین محراب به شکل مجوف (کنده شده در دیوار) در بازسازیهای دوران بیبرس در محل نماز خواندن پیامبر(ص) ساخته شد؛ چرا که گزارشهای منابع پیش از این تاریخ به وجود محراب مجوف در محل مصلای پیامبر اشارهای نکردهاند. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=211 عماره المسجد النبوی، ص 227]</ref>
| |
|
| |
|
| در [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|بازسازی مسجدالنبی در دوره قایتبای]]، سلطان مصر، در سال 888 قمری پس از آتشسوزی در مسجدالنبی، محراب در جایگاه نماز پیامبر از نو ساخته شد و در همین دوره، با سنگ مرمر تزیین یافت و آیاتی از [[قرآن]] بر آن نقش بست.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=320 عماره المسجد النبوی، ص 342]</ref> | | ==محراب در دوران پیامبر == |
| | در دوره [[پیامبر]]، محراب به صورت گود و داخل دیوار وجود نداشت.<ref>مدینه منوره، ص 80</ref> |
|
| |
|
| ===در دوره عثمانی=== | | ==محراب در دوره اموی== |
| در [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|بازسازی مسجدالنبی در دوره سلطان عبدالمجید اول]]، محراب پیامبر، که از زمان قایتبای برجامانده بود، طلاکاری شد. همچنین در این زمان، عبدالله زهدی، خطاط ترک، آیات قرآن، نصوص و قصایدی را بر محراب نقش کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=96 مدینه منوره، ص ۹۶]</ref> در دوره [[آل سعود|سعودی]]، همان محراب دوره قایتبای برجاماند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=170 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 170]</ref>
| |
|
| |
|
| == مکان ==
| | در دوره ولید بن عبدالملک مسجدالنبی بازسازی شد و فضای آن گسترش یافت. در این زمان توسط والی وی عمربن عبدالعزیز اصلاحاتی در مسجد انجام داد. |
| {{اصلی|مسجد النبی}}محراب پیامبر در محلی از مسجد النبی ساخته شده که رسول خدا(ص) در آنجا نماز میخواند.<ref name=":0" /> این محراب کنار [[ستون مخلقه|ستون مُخَلَّقه]]<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=163 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص ۱۶۳]</ref> و در فاصله میان منبر پیامبر(ص) و قبر او ([[روضةالنبی|روضه شریفه]]) قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=163 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص۱۶۳]</ref> پژوهشگران بر آنند که این محل همان مکان نمازگزاری پیامبر(ص) است.<ref name=":0" />
| |
|
| |
|
| محراب بهگونهای قرار داده شده که سجدهکننده بر آن، پیشانیاش را بر محل نشستن پیامبر، نه محل سجده او میگذارد.<ref name=":1" /> محل سجده پیامبر زیر بنای محراب قرار گرفته است.<ref>التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 164 | | محراب مجوفی در دیوار جنوبی ساخته شد، موسوم به محراب عثمانی. |
| </ref>
| |
|
| |
|
| ==جستارهای وابسته== | | همچنین، محرابی در مصلی نماز پیامبر ساخته شد که این محراب در ادوار بعد نیز برجا ماند. |
| | ==محراب در دوره ممالیک== |
| | در دوره [[بیبرس بندقداری|بیبرس]] (658-676ه.ق) در محل نماز خواندن پیامبر، محرابی به شکل مجوف (کنده شده در دیوار) ساخته شد.<ref>عماره المسجد النبوی، ص 227</ref> |
|
| |
|
| * [[مسجدالنبی]]
| | در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]] در سال 888ه.ق پس از حریقی که در مسجد ایجاد شد، در بازسازی مسجد، محراب در جایگاه نماز پیامبر از نو ساخته شد.<ref>مدینه منوره، ص 108</ref> |
| * [[محرابهای مسجدالنبی]]
| |
| * [[بازسازی مسجدالنبی]]
| |
|
| |
|
| == نگارخانه == | | ==محراب در دوره عثمانی== |
| <gallery mode="packed" heights="150px">
| | در دوره سلطان [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|عبدالمجید اول]]، محراب پیامبر، طلاکاری شد. |
| پرونده:محراب النبی.jpg|محراب پیامبر متصل به [[ستون مخلقه|ستون مُخَلَّقه]] است.
| |
| پرونده:نقشه مسجد النبی، محراب پیامبر.jpg|موقعیت محراب پیامبر در نقشه [[مسجد النبی|مسجدالنبی]].
| |
| پرونده:محراب پیامبر۲.jpg|تزیینات محراب پیامبر با سنگ مرمر و طلاکاری و نقش آیاتی از قرآن بر آن.
| |
| </gallery>
| |
|
| |
|
| ==پانویس==
| | همچنین در این زمان، عبدالله زهدی،خطاط ترک، آیات قرآن، نصوص و قصایدی را بر محراب به نگارش درآورد.<ref>مدینه منوره، ص 118</ref> |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==محراب در دوره سعودی== |
| {{منابع}}
| |
| * ''' آثار اسلامی مکه و مدینه'''، جعفریان، رسول، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۱.
| |
|
| |
|
| * '''التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف'''، سید ضیاءبن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، 1432ق.
| | در این زمان، محراب پیامبر دوره مجیدی همچنان برجاماند.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 182و 183</ref> |
|
| |
|
| * '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
| | ==پانویس== |
| | | {{پانویس}} |
| * ''' عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبة القاهره للکتاب، 2001م.
| |
| | |
| * ''' المدینة المنورة تطورها العمرانی و تراثها المعماری'''، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دار النهضة العربیة، ۱۹۸۱م.
| |
| | |
| * '''المسجدالنبوی الشریف فی العصر العثمانی 923-1344ه'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، دارالقاهره، 2003م.
| |
| | |
| * ''' المسجد النبوی عبر التاریخ'''، محمد السید الوکیل، دار المجتمع للنشر و التوزیع، ۱۹۸۸م.
| |
| {{پایان}} | |
| [[رده:محرابهای مسجدالنبی]]
| |
| [[رده:مقالههای تکمیلشده]]
| |
| [[ar:محراب النبي]]
| |
| [[en:Prophet's Mihrab]]
| |