نسخهٔ فعلی |
متن شما |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات بنا | | {{جعبه اطلاعات بنا |
| | عنوان = محراب پیامبر | | | عنوان = محراب پیامبر |
| | تصویر = محراب پیامبر.jpg | | | تصویر = محراب پیامبر.jpg|File.png|270px|thumb|left |
| | اندازه تصویر = | | | اندازه تصویر = |
| | پیوند تصویر = | | | پیوند تصویر = |
خط ۱۶: |
خط ۱۶: |
| | بازدیدکنندگان = | | | بازدیدکنندگان = |
| | زمان پایهگذاری = | | | زمان پایهگذاری = |
| | بنیانگذار = | | | بنیانگذار = بیبرس مملوکی |
| | رویدادها = | | | رویدادها = |
| | بازسازیها = در زمان ولید بن عبدالملک، ممالیک مصر | | | بازسازیها = |
| | بازسازی کنندگان = قایتبای | | | بازسازی کنندگان = قایتبای |
| | بخشهای از میان رفته = | | | بخشهای از میان رفته = |
خط ۵۳: |
خط ۵۳: |
| | طول جغرافیایی = | | | طول جغرافیایی = |
| }} | | }} |
| '''محراب پیامبر''' مکان نماز خواندن [[پیامبر(ص)]]، که در [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] میان [[منبر پیامبر]] و [[قبر پیامبر|قبر وی]] قرار دارد. در دوره پیامبر چیزی به شکل [[محراب]] وجود نداشت، تا اینکه در [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|توسعه مسجدالنبی در دوره ولید بن عبدالملک]]، در جایگاه نماز او محرابی ساخته شد. قایتبای، پادشاه مصر (قرن نهم قمری) با [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|تجدید بنای مسجد]]، محراب مجوف را از نو ساخت. این محراب در عصر [[حکومت عثمانی]] تزیین یافت و تا کنون در مسجدالنبی قرار دارد. | | '''محراب پیامبر''' مکان نماز خواندن پیامبر، که در [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] میان [[منبر پیامبر]] و [[حرم نبوی|قبر وی]] قرار دارد. در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|ولیدبن عبدالملک]] محرابی در این محل ایجاد شد که تا دورانهای بعد نیز پابرجا بود. محرابی که امروزه وجود دارد توسط [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای مملوکی]] ساخته شده است. |
| | |
| | در دوره پیامبر چیزی به شکل محراب وجود نداشت. |
| | |
| | [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|بیبرس مملوکی]]، محرابی مجوف (کنده شده در دیوار) در مصلی پیامبر ساخت. قایتبای نیز با تجدید بنای مسجد، محراب مجوف را از نو ساخت . |
| | |
| | در دوره سلطان [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|عبدالمجید عثمانی]] این محراب طلاکاری شد. |
| | |
| | در دوره سعودی نیز این محراب همچنان برجاماند. |
|
| |
|
| == تاریخچه == | | == تاریخچه == |
| در دوره پیامبر(ص) در محلی از [[مسجدالنبی]] که وی در آن نماز میخواند، [[محراب]] به صورت گود و داخل دیوار وجود نداشت<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=59 المدینة المنورة، ص ۵۹]</ref> و محل نماز پیامبر علامتی نداشت جز اینکه کنار [[ستون مخلقه]] بود.<ref>التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 162</ref> نخستین بار در [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|توسعه مسجدالنبی در دوره ولید بن عبدالملک]] (حکومت ۸۶-۹۶ق)، در جایگاه نماز پیامبر محرابی ساخته شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=128 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص۱۲۸]؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص ۲۶۰</ref> | | در دوره پیامبر(ص) در محلی از مسجدالنبی که وی در آن نماز میخواند، [[محراب]] به صورت گود و داخل دیوار وجود نداشت.<ref>مدینه منوره، ص 80</ref> تا اینکه در توسعه مسجدالنبی به دستور ولید و اجرای عمر بن عبدالعزیز، در جایگاه نماز پیامبر محرابی ساخته شد.<ref name=":0">آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۲ش، ص۲۲۲.</ref> |
| ===در دوره ممالیک=== | | ===در دوره ممالیک=== |
| با اینکه منابع تاریخی درباره بازسازی محراب در دوره [[بیبرس بندقداری|بَیبَرْس بُنْدُقْداری]] (حکومت 658-676ق)، چهارمین سلطان [[ممالیک]]، گزارشی ندارند، برخی پژوهشگران با بررسی شواهد تاریخی معتقدند که نخستین محراب به شکل مجوف (کنده شده در دیوار) در بازسازیهای دوران بیبرس در محل نماز خواندن پیامبر(ص) ساخته شد؛ چرا که گزارشهای منابع پیش از این تاریخ به وجود محراب مجوف در محل مصلای پیامبر اشارهای نکردهاند. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=211 عماره المسجد النبوی، ص 227]</ref>
| | در دوره [[بیبرس بندقداری|بَیبَرْس بُنْدُقْداری]] (حکومت 658-676ق)، چهارمین سلطان [[ممالیک]]، در محل نماز خواندن پیامبر محرابی به شکل مجوف (کنده شده در دیوار) ساخته شد.<ref>عماره المسجد النبوی، ص 227</ref> |
| | |
| در [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|بازسازی مسجدالنبی در دوره قایتبای]]، سلطان مصر، در سال 888 قمری پس از آتشسوزی در مسجدالنبی، محراب در جایگاه نماز پیامبر از نو ساخته شد و در همین دوره، با سنگ مرمر تزیین یافت و آیاتی از [[قرآن]] بر آن نقش بست.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=320 عماره المسجد النبوی، ص 342]</ref>
| |
|
| |
|
| | در [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|بازسازی مسجدالنبی در دوره قایتبای]]، پادشاه مصری، در سال 888ق پس از حریقی که در مسجدالنبی ایجاد شد، محراب در جایگاه نماز پیامبر از نو ساخته شد<ref>مدینه منوره، ص 108</ref> و در همین دوره، با سنگ مرمر تزیین یافت و آیاتی از [[قرآن]] بر آن نقش بست.<ref>عماره المسجد النبوی، ص 342</ref> |
| ===در دوره عثمانی=== | | ===در دوره عثمانی=== |
| در [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|بازسازی مسجدالنبی در دوره سلطان عبدالمجید اول]]، محراب پیامبر، که از زمان قایتبای برجامانده بود، طلاکاری شد. همچنین در این زمان، عبدالله زهدی، خطاط ترک، آیات قرآن، نصوص و قصایدی را بر محراب نقش کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=96 مدینه منوره، ص ۹۶]</ref> در دوره [[آل سعود|سعودی]]، همان محراب دوره قایتبای برجاماند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=170 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 170]</ref> | | در [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|بازسازی مسجدالنبی در دوره سلطان عبدالمجید اول]]، محراب پیامبر که از زمان قایتبای برجامانده بود، طلاکاری شد. همچنین در این زمان، عبدالله زهدی،خطاط ترک، آیات قرآن، نصوص و قصایدی را بر محراب به نگارش درآورد.<ref>مدینه منوره، ص 118</ref> در دوره [[آل سعود|سعودی]]، همان محراب دوره قایتبای برجاماند.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 182و 183</ref> |
|
| |
|
| == مکان == | | == مکان == |
| {{اصلی|مسجد النبی}}محراب پیامبر در محلی از مسجد النبی ساخته شده که رسول خدا(ص) در آنجا نماز میخواند.<ref name=":0" /> این محراب کنار [[ستون مخلقه|ستون مُخَلَّقه]]<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=163 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص ۱۶۳]</ref> و در فاصله میان منبر پیامبر(ص) و قبر او ([[روضةالنبی|روضه شریفه]]) قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=163 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص۱۶۳]</ref> پژوهشگران بر آنند که این محل همان مکان نمازگزاری پیامبر(ص) است.<ref name=":0" /> | | {{اصلی|مسجد النبی}}محراب پیامبر در محلی از مسجد النبی ساخته شده که رسول خدا(ص) در آنجا نماز میخواند.<ref name=":0" /> این محراب کنار [[ستون مخلقه|ستون مُخَلَّقه]]<ref name=":1">تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ۱۳۸۶ش، ص۱۹۹.</ref> و در فاصله میان منبر پیامبر(ص) و قبر او قرار دارد.<ref>مسافر قبله، ۱۳۹۵ش، ص۱۶۸.</ref> به گفته رسول جعفریان، تاریخپژوه، در این که محل نماز پیامبر، محراب فعلی است تردیدی وجود ندارد.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| محراب بهگونهای قرار داده شده که سجدهکننده بر آن، پیشانیاش را بر محل نشستن پیامبر، نه محل سجده او میگذارد.<ref name=":1" /> محل سجده پیامبر زیر بنای محراب قرار گرفته است.<ref>التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف، ص 164 | | محراب بهگونهای قرار داده شده که سجدهکننده بر آن، پیشانیاش را بر محل نشستن پیامبر، نه محل سجده او میگذارد.<ref name=":1" /> |
| </ref>
| | |
| | == مستحبات == |
|
| |
|
| ==جستارهای وابسته== | | ==جستارهای وابسته== |
خط ۷۵: |
خط ۸۳: |
| * [[مسجدالنبی]] | | * [[مسجدالنبی]] |
| * [[محرابهای مسجدالنبی]] | | * [[محرابهای مسجدالنبی]] |
| * [[بازسازی مسجدالنبی]] | | * [[بازسازی مسجدالنبی (بیبرس)]] |
| | | * [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)]] |
| == نگارخانه ==
| |
| <gallery mode="packed" heights="150px">
| |
| پرونده:محراب النبی.jpg|محراب پیامبر متصل به [[ستون مخلقه|ستون مُخَلَّقه]] است.
| |
| پرونده:نقشه مسجد النبی، محراب پیامبر.jpg|موقعیت محراب پیامبر در نقشه [[مسجد النبی|مسجدالنبی]].
| |
| پرونده:محراب پیامبر۲.jpg|تزیینات محراب پیامبر با سنگ مرمر و طلاکاری و نقش آیاتی از قرآن بر آن.
| |
| </gallery>
| |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
خط ۸۹: |
خط ۹۱: |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| * ''' آثار اسلامی مکه و مدینه'''، جعفریان، رسول، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۱.
| |
|
| |
|
| * '''التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف'''، سید ضیاءبن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، 1432ق. | | *'''المسجدالنبوی الشریف فی العصر العثمانی 923-1344ه'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، دارالقاهره، 2003م |
|
| |
|
| * '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م. | | *'''تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ'''، ناجی محمدحسن القادر الانصاری، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، مشعر |
|
| |
|
| * ''' عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبة القاهره للکتاب، 2001م. | | * '''عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبه القاهره للکتاب، 2001 |
|
| |
|
| * ''' المدینة المنورة تطورها العمرانی و تراثها المعماری'''، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دار النهضة العربیة، ۱۹۸۱م. | | * '''مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری'''، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372 |
|
| |
|
| * '''المسجدالنبوی الشریف فی العصر العثمانی 923-1344ه'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، دارالقاهره، 2003م.
| | [[رده:محرابهای مسجدالنبی]] |
|
| |
|
| * ''' المسجد النبوی عبر التاریخ'''، محمد السید الوکیل، دار المجتمع للنشر و التوزیع، ۱۹۸۸م. | | * آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، رسول، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۲ش. |
| {{پایان}}
| | |
| [[رده:محرابهای مسجدالنبی]]
| | * '''مسافر قبله'''، صادقی فدکی، جعفر، تهران، مشعر، ۱۳۹۵ش. |
| [[رده:مقالههای تکمیلشده]]
| | |
| [[ar:محراب النبي]]
| | * '''تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه'''، قائدان، اصغر، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش. |
| [[en:Prophet's Mihrab]]
| |