در حال ویرایش مسجد ابوبکر(مدینه)

{{جعبه اطلاعات بنا
 | عنوان =مسجد ابوبکر در مدینه 
 | تصویر = مسجد ابوبکر در مدینه.jpg|File.png|300px|thumb|left
 | اندازه تصویر = 
 | پیوند تصویر = 
 | توضیح تصویر = 
 | نام‌های دیگر = 
 | مکان = مدینه، مناخه
 | کاربری = 
 | بزرگداشت نزد = 
 | وابسته به دین/مذهب = 
 | باورها = 
 | آیین‌ها = 
 | احکام = 
 | زیارت کنندگان = 
 | بازدیدکنندگان = 
 | زمان پایه‌گذاری = 
 | بنیانگذار = عمربن عبدالعزیز
 | رویدادها = 
 | بازسازی‌ها = 
 | بازسازی کنندگان = سلطان محمود دوم عثمانی، ملک فهد
 | بخش‌های از میان رفته = 
 | ویژگی‌های تاریخی = 
 | متولیان = 
 | مساحت = 
 | طول = 
 | عرض = 
 | ارتفاع = 
 | وضعیت بنا = 
 | گنجایش = 
 | امکانات = 
 | بخش‌های بنا = 
 | معمار = 
 | سبک = 
 | ویژگی‌ها = 
 | گنبدها = 
 | مناره‌ها = 
 | درها = 
 | رواق‌ها = 
 | صحن‌ها = 
 | ایوان‌ها = 
 | گرداننده = 
 | نهاد وابسته = 
 | نهاد نگهدارنده = 
 | مدیر = 
 | روحانی = 
 | نهادهای زیر مجموعه = 
 | ثبت در = 
 | شماره ثبت = 
 | تاریخ ثبت = 
 | وبگاه = 
 | عرض جغرافیایی = 24.466254608382606
 | طول جغرافیایی = 39.60635627830191
}}
'''مسجد ابوبکر(مدینه)'''، یکی از [[مصلای پیامبر(ص)|مساجد مصلی]] است که در منطقه مناخه مدینه در غرب مسجدالنبی واقع شده‌است. مساجد مصلی در مکان‌های بازی ساخته شدند که پیامبر(ص) در آنها نماز عید برپا کرده بود. گفته شده پیامبر در این مکان برای فوت نجاشی نماز خواند. ابوبکر در دوران خلافتش پس از پیامبر در این مکان نماز عید خواند. 

== موقعیت مسجد ==
مسجد ابوبکر از مساجد منطقه مَناخه در مدینه و نزدیک به [[مسجد النبی]] است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=223 مساجدالاثیر، ص223.]</ref> مناخه منطقه بازی بود که بازار مدینه بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمعالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=402 معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ص402]</ref> برخی پژوهشگران بر آنند که این مسجد در محل خانه کثیر بن الصلت ساخته شده که بنابر روایات یک بار پیامبر در آن نماز عید خواند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمعالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=4032 معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزئ 4، مجلد1، ص 403-404]</ref>

مسجد ابوبکر، دومین مسجد از مسجدهای سه‌گانه ([[مسجد غمامه]]، [[مسجد امام علی (مناخه)|مسجد امام علی(ع)]] و مسجد ابوبکر) موجود در میدان مصلی الاعیاد (محل نماز عیدها) است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=223 مساجدالاثیر، ص223.]</ref> فاصله مسجد ابوبکر تا [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] 335 متر است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=405 معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ جزء4 المجلد1]</ref>این مسجد در گذشته، در کوچه عریضی قرار داشت. هم‌اکنون پس از برداشته شدن ساختمان‌های اطرافش به حیاط مسجد نبوی اشراف دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=237 مساجدالاثریه، ص 237]</ref>

منابع قدیم‌تر از وجود این مسجد در وسط باغی با عنوان عین الارزق یاد کرده‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=146 التعریف، ص 146]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=406 المعالم، ص 406].</ref> همچنین گفته‌اند این مسجد در نزدیکی خانه محمدبن عبدالله بن کثیر بن الصلت قرار داشته‌است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمعالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=403 المعالم، ص 403].</ref>

==نماز پیامبر==
در منابع نقل شده، پیامبر هنگامی‌که از مرگ نجاشی، حاکم حبشه، آگاه شد، مردم را باخبر کرد و همراه با صحابه در این مکان برای نجاشی نماز خواند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمعالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=402 معالم المدینه، ص402.]</ref> گفته شده ابوبکر پس از پیامبر، در دوره خلافتش در این مکان نماز عید برپا کرده و از همین رو این مکان، مسجد ابوبکر نام گرفته‌است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=146 التعریف، ص146]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=147 التعریف، ص147.]</ref>

==تاریخچه بنا ==
برخی برآنند که نخستین بار در زمان عمر بن عبدالعزیز (حاکم مدینه در ۸۷-۹۳ق.) مسجدهایی در مکان نمازهای پیامبر در این منطقه ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=122 وفاالوفا،ج3، ص 122]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=145 المدینه المنوره، ص 145]</ref>

مسجد در زمان سمهودی (م. ۹۱۱ق.)، تاریخ‌نگار مدینه، تخریب شده بود. به گزارش سمهودی این مسجد در وسط باغ و نزدیک چشمه‌ای قرار داشت و اهالی منطقه چارپایان خود را از محوطه مسجد عبور می‌دادند. به گفته سمهودی ورود چارپایان از در شمالی مسجد انجام می‌شد و اهالی به مرور چارپایان خود را در آن منطقه نگه می‌داشتند و آنجا تبدیل به مزبله شده بود. سمهودی از شیخ حرم، اشرف اینال درخواست رسیدگی به وضعیت این مسجد را کرد و او فقیه شهاب‌الدین احمد النوسی را مأمور به این کار کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=122 وفاالوفا، ج3، ص 122]</ref> در پی آن در محل محراب که مسقف بود، در سمت شمال آن دیواری قرار گرفت که مانع از ورود چارپایان می‌شد. مسیری نیز در سمت شمال برای عبور چارپایان اختصاص یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=123 وفاالوفا، ج3، ص 123]</ref>درباره ساخت و سازهای بعدی مسجد گزارشی در دست نیست. 

=== بنای کنونی ===
بنای فعلی مسجد از زمان سلطان محمود عثمانی است که در سال 1254ق./1838م. ساخته شد<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:المدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=147 المدینه المنوره، ص 147]</ref> متنی با حجاری برجسته در قسمت بالای ورودی‌اش نوشته شده که «این، مسجد سرورمان ابوبکر است». بالای این سطر، نیز امضای سلطان محمود داخل دایره‌ای به همراه تاریخ سال 1254 هجری/ 1838 میلادی وجود دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=239 مساجدالاثریه، ص 239]</ref> 

بنابر آنچه در تابلوی کنار ورودی مسجد آمده است: این مسجد در سال 1411 قمری در زمان ملک فهد بن عبدالعزیز مرمت شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=239 مساجدالاثریه، ص 239]</ref>اصلاحات و بازسازی‌های دیگری در این مسجد در سال 1429 تا 1430 (2007-2008) به عمل آمد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=409 معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء4، مجلد1، ص 409]</ref>

== ویژگی‌های ساختمان مسجد ==
مسجد ابوبکر در [[مدینه]]، شامل دو بخش است: قسمت غربی که با گنبدی مسقف شده و ورودی آن در جهت شرقی قرار گرفته است. در گوشه شمال شرقی‌اش مناره‌ای قرار دارد. قسمت شرقی مسجد باز است. طول مسجد به 19/5 متر می‌رسد. عرض آن نیز 15 متر است. مساحتش 292/5 متر مربع است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=237 مساجدالاثریه، ص 237]</ref> دیوارها مرتفع  و سنگی است. مدخل در دیوار شرقی قرار دارد و در دو طرف مدخل دو ستون قرار گرفته، مدخل مسجد، مربعی است به ابعاد ده متر که [[گنبد]]<nowiki/>ی بر آن واقع شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:المدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=146 المدینه المنوره، ص 146]</ref>

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
*'''آثار اسلامی مکّه و مدینه''': رسول جعفریان، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۰ش.

*'''التعریف بما أنست الهجره من معالم دارالهجره'''، جمال‌الدین محمدبن احمد مطری،دراسه و التحقیق،أ.د.سلیمان الرحیلی، الریاض،1426ه

*'''المساجدالاثریه فی المدینه النبویه'''، محمدالیاس عبدالغنی، المدینه المنوره، فهرسة مکتبة الملک فهد الوطنیة أثناءالنشر، الطبعة الثانیة، 1419ه/1999م

*'''المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز عبدالرحمن ابراهیم کعکی، جلد اول، بیروت، مؤسسه التاریخ العربی للطباعه و النشر و التجاره، الطبعه الاولی 1432ه/2011م

*'''وفاءالوفا باخباردارالمصطفی'''، علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق و تقدیم الدکتور قاسم السامرائی، الجز الثالث، مؤسسه الفرقان للتراث الاسلامیه، الطبعة الاولی 1422ه/2004م
{{پایان}}
[[رده:مسجدهای مدینه]]