در حال ویرایش مسجد براثا (قدیم) (بخش)

==روایت اسلام‌آوردن مسیحی با نماز امام علی==

براساس روایت [[شیخ صدوق]] و [[شیخ طوسی]] که سند آن به [[جابر بن عبدالله انصاری]] می‌رسد، لشکر صد هزار نفره امیرمؤمنان(ع) پس از بازگشت از [[جنگ خوارج]]، به امامت امام(ع) در براثا نماز خواندند. یک (راهب) مسیحی از صومعه خود پایین آمد و سراغ فرمانده لشکر را گرفت. آنها امام(ع) را به او نشان دادند و او از امام پرسید که آیا تو [[پیامبر]] یا وصی پیامبری؟ امام نیز خود را وصی پیامبر معرفی کرد. راهب گفت که من صومعه خود را به احترام این جایگاه (براثا)، در اینجا ساخته‌ام و در [[کتب آسمانی]] خوانده‌ام که در اینجا و با این جمعیت، جز پیامبر یا وصی پیامبر، نماز نمی‌خواند. سپس اسلام آورد و همراه با لشکر امام(ع) به [[کوفه]] رفت.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج1، ص151؛ تهذیب الاحکام، ج3، ص264.</ref>

===نقل شیخ طوسی===

شیخ طوسی به نقل از [[شیخ مفید]]، داستان متفاوتی از این داستان را با تفصیل و جزئیات بیشتر، از [[امام محمد باقر(ع)]] نقل کرده که متن کامل آن، چنین است:<ref>ترجمه امالی طوسی، ج1، ص431 و 433 (مجلس 7، حدیث 340/ 42. </ref>

هنگامی که امیرمؤمنان(ع) از جنگ با خوارج باز می‌گشت، به «زوراء» رسید و به مردم فرمود: «اینجا زوراء است. پس حرکت کنید و از آن دور شوید. همانا «خسف» و فرو رفتن در آن، از فرو رفتن میخ در الَک، تندتر است». پس هنگامی که به منطقه‌ای از زمین آنجا رسید، پرسید: «این چه زمینی است؟» گفتند: «بحرا». حضرت فرمود: «زمینی شوره‌زار است. از آن دور شوید و به سمت راست، حرکت کنید». هنگامی که به «یمنة السواد» رسید، راهبی را در صومعه‌ای مشاهده کرد و از وی پرسید: «ای راهب! آیا در اینجا فرود آییم؟» راهب گفت: «با سپاهیانت در این زمین فرو میا». امام پرسید: «چرا؟» راهب گفت: «ما در کتابمان خوانده‌ایم که جز وصی پیامبر که به همراه سپاهیانش در راه خدا می‌جنگد، در این منطقه فرو نمی‌آید». امیرمؤمنان به او فرمود: «من سرور اوصیایم». راهب گفت: «پس تو همان کم‌موی‌ترین مرد [[قریش]] و جانشین [[محمد(ص)]] هستی!». امیرمؤمنان به او فرمود: «من همانم».

پس راهب نزد او آمد و گفت: «شریعت و آیین اسلام را بر من عرضه بدار. من در [[انجیل]]، صفات تو را یافته‌ام و (اینکه‌) تو در زمین براثا (خانه [[مریم(س)]] و زمین [[عیسی(ع)]]) فرو می‌آیی». امیرمؤمنان گفت: «بایست و چیزی را به ما خبر مده». سپس به مکانی رسید و فرمود: «به اینجا ضربه‌ای بزنید». آنگاه با پای خود، ضربه‌ای به آنجا زد و چشمه‌ای روان، از آن محل جوشید. امام فرمود: «این چشمه مریم(س) است که برای وی شکافته شد». سپس فرمود: «اینجا را به مقدار هفده ذراع بکنید». پس آنجا را کندند و صخره‌ای سفید، نمایان گشت. حضرت فرمود: «اینجا مریم(س)، حضرت عیسی(ع) را از شانه‌اش بر زمین گذاشت و نماز خواند.

سپس امیرمؤمنان، صخره را محکم ساخت و بر آن، نماز گزارد و در آنجا چهل روز باقی ماند و نماز را کامل برپا داشت و خانواده خود را در خیمه‌ای نزدیک که صدایشان به حضرت می‌رسید، جای داد. سپس فرمود: «اینجا زمین براثا و خانه مریم(س) است و در این جایگاه مقدس، پیامبران نماز گزارده‌اند». امام باقر (علیه‌السّلام) (در ادامه‌) فرمود: «و ما یافتیم که [[ابراهیم(ع)]] در اینجا، پیش از عیسی(ع) نماز خوانده است».

شبیه این روایت را نیز [[قطب راوندی]] نقل کرده است.<ref>الخرائج والجرائح، ج2، ص552 و 553.</ref>

===نقل ابن‌شهرآشوب===

[[ابن‌شهرآشوب]] در کتاب خود، بخشی از همین روایت را که دربرگیرنده خبر ضربه زدن ایشان به زمین و جوشیدن چشمه و کندن زمین و یافتن صخره سفید است، از محمد بن قیس نقل کرده است.<ref>مناقب آل ابی‌طالب، ج2، ص299 و 300.</ref> او همچنین خبر دیگری را از حارث اعور، عمرو ابن حریث و ابوایوب، نقل کرده است که در آن، اشاره‌ای به جوشیدن چشمه آب و یافتن صخره سفید، نشده است. اما محتوای کلی آن، مشابه بخش آغازین روایت امالی طوسی (داستان اسلام‌آوردن راهب) است. البته با این تفاوت که بر اساس روایت ابن‌شهرآشوب، نام راهب، «حباب» است و امیرمؤمنان(ع) به وی، دستور داد تا دیر خود را به مسجد تبدیل کند و او نیز همراه امیرمؤمنان(ع)، به کوفه رفت و در آنجا اقامت کرد و پس از شهادت امام(ع)، به مسجد براثا بازگشت.<ref>همان، ص299.</ref>

ابن‌شهرآشوب در ادامه، روایتی را به نقل از «زاذان»، از امیرمؤمنان(ع) نقل کرده است که در واقع، دنباله روایت قبلی است؛ چنان‌که در آن، آمده است:

امام(ع) از «حبّاب» پرسید:<ref>همان، ص299.</ref> «از کجا آب می‌نوشی؟» گفت: «از دجله». امام پرسید: «چرا چشمه‌ای حفر نمی‌کنی تا از آن آب بیاشامی؟» راهب گفت: «حفر کردم. اما آب آن، شور بود». امام فرمود: «اکنون چشمه دیگری حفر کن». پس راهب چشمه‌ای حفر کرد و آب زلالی از آن، خارج شد. امام فرمود: «ای حباب! از این پس، آب آشامیدنی تو از اینجا خواهد بود».

همچنین در برخی از منابع شیعه، تنها به نماز خواندن امام علی(ع) در براثا، در بازگشت از جنگ نهروان، بدون اشاره به داستان اسلام‌آوردن راهب یا آشکار کردن چشمه و سایر وقایع آن، اشاره شده است.<ref>الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین، شاذان بن جبرئیل القمی، ص170؛ الفضائل، شاذان بن جبرئیل القمی، ص68؛ عیون المعجزات، حسین بن عبدالوهاب، ص1؛ العقد النضید والدر الفرید، محمد بن حسن القمی، ص18.</ref>

[[پرونده:211.jpg|بندانگشتی|نمایی از مسجد]]