| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات بنا | | {{جعبه اطلاعات بنا |
| | عنوان = مسجد بلال در محدوده مصلای پیامبر | | | عنوان = مسجد بلال |
| | تصویر = مسجد_بلال_مناخه.png | | | تصویر = مسجد بلال جدید مدینه.png |
| | اندازه تصویر = | | | اندازه تصویر = |
| | پیوند تصویر = | | | پیوند تصویر = |
| | توضیح تصویر = | | | توضیح تصویر = |
| | نام‌های دیگر = | | | نام‌های دیگر = مسجد شیخ محمد حسین ابوالعلا |
| | مکان = مدینه | | | مکان = مدینه |
| | کاربری = مسجد | | | کاربری = مسجد |
| خط ۱۵: |
خط ۱۵: |
| | زیارت کنندگان = | | | زیارت کنندگان = |
| | بازدیدکنندگان = | | | بازدیدکنندگان = |
| | زمان پایه‌گذاری = 850 قمری | | | زمان پایه‌گذاری = 1401قمری |
| | بنیانگذار = | | | بنیانگذار = |
| | رویدادها = | | | رویدادها = |
| خط ۲۳: |
خط ۲۳: |
| | ویژگی‌های تاریخی = | | | ویژگی‌های تاریخی = |
| | متولیان = | | | متولیان = |
| | مساحت = 130متر | | | مساحت = |
| | طول = 13 | | | طول = |
| | عرض = 10 | | | عرض = |
| | ارتفاع = | | | ارتفاع = |
| | وضعیت بنا = نا موجود | | | وضعیت بنا = |
| | گنجایش = | | | گنجایش = |
| | امکانات = | | | امکانات = |
| خط ۵۰: |
خط ۵۰: |
| | تاریخ ثبت = | | | تاریخ ثبت = |
| | وبگاه = | | | وبگاه = |
| | عرض جغرافیایی = 24.464865 | | | عرض جغرافیایی = 24.461667 |
| | طول جغرافیایی = 39.606488 | | | طول جغرافیایی = 39.611954 |
| | توضیح نقشه = | | | توضیح نقشه = |
| }}'''مسجد بِلال بن رَباح''' در محله مُناخه [[مدینه]] با فاصله 350متر در جنوب غربی [[مسجد النبی]] قرار داشته. مسجد بعد از سال 850 قمری در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)|مصلای نماز عید]] پیامبر(ص) ساخته شده است. [[بلال بن رباح|بلال حبشی]] از اولین ایمان آورندگان به اسلام و موذن [[حضرت محمد (ص)|حضرت محمد(ص)]] بود و بر اساس برخی گزارش‌ها در مکان این مسجد نماز نافله می‌خوانده و اینجا خانه‌ای برای سکونت بلال و خانواده‌اش بود. از قرن دهم تا چهاردهم مسجد در ذیل ساختمان دارالحکومه به حیات خود ادامه داده و در قرن 15 قمری تخریب شده است. | | }}'''مسجد بِلال''' در جنوب [[مسجد النبی]] با فاصله 610 متر از [[باب السلام (درب مسجدالنبی)|باب السلام]] قرار دارد. بلال بن رباح از اولین ایمان آورندگان به اسلام است و بعد از هجرت به [[مدینه]]، موذن [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] و جزو حاضرین در [[غزوه بدر]] بوده است. این مسجد از مساجد قدیمی مدینه نیست و در 1401 قمری ساخته شده. امروزه مسجد دارای دو ورودی در جهت غرب و شرق است و سه طبقه ساختمان دارد. |
|
| |
|
| == نام == | | == مکان و نام == |
| برخی معتقدند که نام بلال بر مسجد به این علت است که [[بلال بن رباح]]، از نخستین مسلمانان [[مکه]] و موذن پیامبر(ص)،<ref>اسد الغابة، ج1، ص206 و 207.</ref> در این مکان نماز نافله می‌خوانده و اینجا خانه‌ای برای سکونت بلال و خانواده‌اش بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=148 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص148.]</ref>
| | '''مسجد بِلال''' در جنوب [[مسجد النبی]] و ابتدای خیابان قربان{{یادداشت|خیابان عبدالمحسن بن عبدالعزیز که امروزه از نزدیکی ضلع جنوب غربی مسجد النبی شروع میشود و تا جنوب مدینه ادامه دارد.}} با فاصله 610 متر از [[باب السلام (درب مسجدالنبی)|باب السلام]] قرار دارد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=263 مساجد الاثریه فی المدینة النبویة، ص263.]</ref> مسجد به نام سازنده آن شیخ محمد حسین ابوالعلا، به نام مسجد ابوالعلا نیز شهرت دارد.<ref name=":1">معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج3، 536.</ref> |
|
| |
|
| == مکان و تاریخچه == | | == بلال بن رباح == |
| مسجد بِلال بن رَباح با فاصله 350متر در جنوب غربی [[مسجد النبی]]<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%AC%D8%B2%D8%A14_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%AF1.pdf&page=574 معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج1، ص573 و 574.]</ref> در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)|مصلای نماز عید]] پیامبر(ص) و در نزدیکی شمال [[مسجد عمر در مناخه|مسجد عمر]] قرار داشت.<ref>آثار اسلامى مكه و مدينه، ص294.</ref>
| | بلال بن رباح از اولین ایمان آورندگان به اسلام است. او که در مکه برده‌ای متعلق به بنی جمح بود، شکنجه‌های ابوجهل جهت بازگشت از اسلام را تحمل کرد. بلال بعد از هجرت به مدینه، موذن [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] و جزو حاضرین در [[غزوه بدر]] بوده است.<ref>اسد الغابة، ج1، ص206 و 207.</ref> |
|
| |
|
| === نماز پیامبر(ص) === | | == اشتباه با مسجد قدیمی بلال == |
| مطابق نقلی پیامبر(ص) یکی از نمازهای عید را در حالی خواند که [[قلعه بنی زریق|قلعه بنی زُریق]] در طرف چپ او بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=117 وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، ج۳، ص117.]</ref> برخی از محققان معاصر بر این باور اند که این مکان مطابق با مکان مسجد بلال است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=139 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص139و140.]</ref>
| | این مسجد از مساجد قدیمی مدینه نیست و ادعایی درباره نماز خواندن [[پیامبر(ص)]] در محدوده آن وجود ندارد. برخی زائران مسجد را به نیت سابقه تاریخی آن زیارت می‌کنند ولی [[مسجد قدیمی بلال]] که پیشینه‌ای متصل به عصر نبوی دارد، در شمال غربی این مسجد در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)|مساجد مصلی]] قرار داشته و هم اکنون از بین رفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=263 مساجد الاثریه فی المدینة النبویة، ص263 و 264.]</ref> |
|
| |
|
| === تاریخچه بنای مسجد === | | == زمان تاسیس و وضعیت فعلی بنا == |
| ساختمان مسجد توسط [[محمد بن احمد سلاوی|شمس الدین محمد سلاوی]] بعد از سال 850 قمری ساخته شد و در قرن دهم قمری داخل مدرسه خاسکیه (متعلق به دارالحکومه و امور دولتی و نظامی) قرار گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1.pdf&page=169 عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص169 و 170]</ref> تا سال 1303 قمری / 1885 میلادی مسجد همچنان با یک مناره درون ساختمان خاسکیه قرار داشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=40 وصف المدینه المنوره، ص40.]</ref> همچنین گزارش شده که بنای مسجد در دوره ای پیش از تخریب بخشی از ساختمان دارالحکومه (که مجموعه ای از ادارات دولتی بود) به حساب می‌آمد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=147 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص147.]</ref> در قرن 15قمری ساختمان مذکور به همراه مسجد برای توسعه راه تخریب شد و در بخش کوچکی از محدوده بنای پیشین، ساختمان ارتباطات بنا شده است.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=263 مساجد الاثریه فی المدینة النبویة، ص263 و 264.] / [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%AC%D8%B2%D8%A14_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%AF1.pdf&page=571 معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج1، ص571.]</ref>
| | شیخ محمد حسین ابوالعلا این مسجد را در 1401قمری ساخت و به اداره اوقاف مدینه تحویل داد.<ref name=":1" /> مسجد دارای دو ورودی در جهت غرب و شرق است و سه طبقه ساختمان دارد. یک طبقه در زیر زمین، طبقه همکف که دارای بخش‌های تجاری در اطراف خود است و بازار بلال نام دارد و طبقه بالایی که ساختمان اصلی مسجد با گنبدی زیبا و مناره‌ای خوش‌طرح در آن قرار دارد.<ref name=":0" /> |
| | |
| === توصیف بنا پیش از تخریب ===
| |
| براساس گزارش‌ها، مسجد مناخه پیش از ساخت دارالحکومه، گنبدی کوچک و بنایی از جنس سنگ داشت. مسجد پیش از تخریب به همراه دارالحکومه، 130 متر مساحت و بنایی مستطیل شکل(10در13متر) و یک مناره داشته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%AC%D8%B2%D8%A14_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%AF1.pdf&page=576 معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج1، ص576 و 577.]</ref>
| |
|
| |
|
| == نگارخانه == | | == نگارخانه == |
| <gallery mode="packed" heights="150px"> | | <gallery> |
| پرونده:مسجد بلال قدیمی 1.png|تصویر قدیمی از جهت شمالی ساختمان دارالحکومه. ورودی مسجد و مناره آن دیده میشود. | | پرونده:مسجد_بلال_جدید_مدینه_4.png|محدوده خارجی |
| پرونده:مسجد بلال قدیمی 2.png|نقشه هوایی محدوده مسجد | | پرونده:مسجد_بلال_جدید_مدینه_2.png|مناره |
| پرونده:مسجد بلال قدیمی 3.png|تصویر هوایی | | پرونده:مسجد_بلال_جدید_مدینه_1.png|ورودی |
| پرونده:مسجد بلال قدیمی 4.png|ساختمان جدید ارتباطات که در محل مسجد ساخته شد. | | پرونده:مسجد_بلال_جدید_مدینه_3.png|محیط داخل |
| پرونده:مسجد بلال قدیمی 5.png|وضعیت کنونی محدوده مسجد در شمال [[مسجد عمر بن خطاب (مدینه)|مسجد عمر]] | | پرونده:مسجد_بلال_جدید_مدینه_5.png|محراب |
| </gallery> | | </gallery> |
|
| |
|
| خط ۸۲: |
خط ۷۹: |
|
| |
|
| * [[مسجدهای مدینه]] | | * [[مسجدهای مدینه]] |
| * [[مسجد قدیمی بلال|مسجد جدید بلال]] در جنوب [[مسجد النبی]] | | * [[مسجد قدیمی بلال]] در مناخه |
| * [[غزوه بدر]]
| |
|
| |
|
| == پانویس == | | == پانویس == |
| خط ۹۰: |
خط ۸۶: |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| * '''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران، مشعر، ۱۳۹۱ش.
| |
| * '''عمدة الاخبار فی مدینة المختار'''، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا. | | * '''عمدة الاخبار فی مدینة المختار'''، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا. |
| * '''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، ۱۴۱۹ق، ۱۹۹۹م. | | * '''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، ۱۴۱۹ق، ۱۹۹۹م. |
| *'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م. | | *'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م. |
| *'''المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی، جزء الرابع، بیروت، ۲۰۱۱. | | *'''المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی، جزء الرابع، بیروت، ۲۰۱۱. |
| | *'''المدینه بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲ق. |
| *'''وصف المدینه المنوره'''، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر. | | *'''وصف المدینه المنوره'''، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر. |
| *'''أسد الغابة'''، ابن اثیر، بیروت، درالکتاب العربی، بی‌تا.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}{{مساجد}} | | *'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، 1424ق. |
| | {{پایان}}{{اماکن مدینه}}{{مساجد}} |
| [[رده:مسجدهای مدینه]] | | [[رده:مسجدهای مدینه]] |
| [[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]] | | [[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]] |
| خط ۱۰۵: |
خط ۱۰۲: |
| [[رده:مکان‌های مذهبی عربستان]] | | [[رده:مکان‌های مذهبی عربستان]] |
| [[رده:مسجدهای تخریب شده مدینه]] | | [[رده:مسجدهای تخریب شده مدینه]] |
| [[رده:مقاله‌های آماده ترجمه]]
| |
| [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
| |
| [[ar:مسجد بلال بن رباح (مناخة)]]
| |
