در حال ویرایش مسجد بلال بن رباح (مکه)
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
| طول جغرافیایی = 39.822059900000006 | | طول جغرافیایی = 39.822059900000006 | ||
}} | }} | ||
'''مسجد بلال بن رَباح''' منسوب به [[بلال]] و بر فراز [[کوه ابوقبیس | '''مسجد بلال بن رَباح''' منسوب به [[بلال]] و بر فراز [[کوه ابوقبیس]] بوده که در طرحهای جدید توسعه و بنای کاخهای [[دولت سعودی]] بر فراز کوه ابوقبیس تخریب گردیده است. | ||
از این مسجد در منابع قدیمتر در قرون دوم و سوم یاد شده و نام آن را مسجد ابراهیم گفتهاند. در این منابع دو قول مشهور درباره نام ابراهیم ذکر شده شده یکی [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم پیامبر]] و دیگری ابراهیم ابوقبیسی | از این مسجد در منابع قدیمتر در قرون دوم و سوم یاد شده و نام آن را مسجد ابراهیم گفتهاند. در این منابع دو قول مشهور درباره نام ابراهیم ذکر شده شده یکی [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم پیامبر]] و دیگری ابراهیم ابوقبیسی. | ||
منابعی مانند [[ابن جبیر]](وفات 614 ق.) و [[ابن بطوطه]](وفات 779ق.) نیز بدون ذکر نام، تنها به وجود این مسجد در بالای کوه ابوقبیس اشاره کردهاند. همچنین این منابع مسجد بالای کوه ابوقبیس را جایگاه [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]] بههنگام [[شقالقمر]] دانستهاند. | |||
مسجد | ابن بطوطه همچنین به چراغانی این مسجد در شب بیست و هفتم [[رمضان]] و اول ماه [[شوال]]، آنچنان که برای مسجدالحرام چراغانی میشد، اشاره کردهاست. علاوه بر این او به بازسازی این مسجد توسط [[ملک ظاهر مملوکی]] نیز پرداخته است. | ||
منابع دیگری نیز از بازسازی این مسجد در قرن سیزده قمری توسط یک مرد هندی خبر دادهاند. | |||
نام | |||
این مسجد چنانکه آمد در منابع کهن به نام مسجد ابراهیم شناخته میشد اما منابع معاصر شهرت آن به نام بلال را گزارش کردهاند. عدهای علت این نامگذاری را [[اذان]] گفتن بلال در این محل دانستهاند؛ که بعدها کسی به یاد و نام او این مسجد را بنا نهادهاست. | |||
==موقعیت مسجد== | |||
مسجدی منسوب به بلال و بر فراز [[کوه ابوقبیس]] بوده که مساحتی حدود یکصد متر مربع داشته است. این مسجد، در طرحهای جدید توسعه و بنای کاخهایی که برای میهمانان [[دولت سعودی]] بر فراز کوه ابوقبیس ساخته شده تخریب گردید و اکنون اثری از آن برجای نمانده و البته تصویر آن موجود است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ج1، ص 151</ref> | |||
== | ==علت نامگذاری== | ||
[[بلال بن رباح|بلال بن رَباح]]، از نخستین گروندگان به [[اسلام]] بود. وی پس از [[فتح مکه]]، بر بام [[کعبه]] ایستاد و اذان گفت. | |||
[[ | برخی گفتهاند که او روی کوه ابوقبیس نیز اذان گفته و از این روی محل اذان وی مسجد شده است. چنین بهنظر میرسد که بعدها کسی به یاد و نام بلال این مسجد را بر فراز ابوقبیس ساخته است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 125</ref> | ||
== | ==مسجد ابراهیم یا مسجد بلال؟== | ||
[[ | [[ازرقی]](وفات 250ق) در قرن دوم هجری، از مسجدی بالای کوه ابوقبیس نام برده و از آن با نام مسجد ابراهیم یاد کرده است. او عنوان میکند که منظور از ابراهیم، فردی به نام ابراهیم ابوقبیسی است و نه ابراهیم پیامبر. همچنین او به قول مشهور دیگری درباره این مسجد اشاره میکند که عدهای این مسجد را مسجد ابراهیم نبی میدانند. از این رو که ابراهیم در آن نقطه ایستاد و مردم را برای حج فراخواند.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج۲، ص۲۰۲</ref> | ||
[[فاکهی]] (وفات 272ق.) نیز در قرن سوم از مسجد ابراهیم یاد کرده است؛ و هر دو نظر درباره ابراهیم پیامبر و ابراهیم قبیسی را نقل میکند.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج4، ص16-17</ref> منابعی مانند ابن جبیر<ref>رحله ابن جبیر، ص 76</ref> و ابن بطوطه<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص 383</ref> نیز بدون ذکر نام فقط وجود مسجد در بالای کوه ابوقبیس را گزارش کردهاند. اما در منابع معاصر عنوان شده است که این مسجد به نام مسجد بلال شهرت دارد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 125</ref><ref>رحله ابن بطوطه، ج1، پاورقی، ص 383</ref><ref>الرحلات المغربیه و الاندلسیه، ص 456</ref> | |||
==مسجد بلال جایگاه پیامبر به هنگام شقالقمر== | |||
ابن جبیر و ابن بطوطه در سفرنامههای خود، این مسجد را جایگاه پیامبر(ص) در هنگام [[شق القمر]] دانستهاند.<ref>رحله ابن جبیر، ص76؛ رحله ابن بطوطه، ج1، ص383</ref> | |||
== | ==روشن کردن مشعل در مسجد بلال در ماه رمضان و شوال== | ||
ابن بطوطه در سفرنامه اش در سال 725 ه.ق، به رسم و رسوم مکیان در شب بیست و هفتم ماه رمضان و شب اول ماه شوال اشاره میکند. او میگوید مکیان در این شبها در [[مسجدالحرام]] و اطراف آن مشعل و چراغ روشن میکنند. همچنین عنوان میکند علاوه بر مسجدالحرام آنها در مسجد کوه ابوقبیس نیز این مشعلها و چراغها را روشن میکنند.<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص 404</ref> | |||
=== | ==بازسازی مسجد بلال== | ||
زمان ساخت مسجد بالای کوه ابوقبیس بهدرستی مشخص نیست. اما چنانکه بهنظر میرسد ازرقی قدیمترین منبعی است که در قرن دوم هجری به این مسجد اشاره کردهاست.<ref>اخبار مکه،ازرقی، ج2، ص 202</ref> بالطبع این مسجد در طول زمان بازسازی شده، یکی از این موارد، بهطوری که ابن بطوطه در سفرنامه خود به سال 725هجری نقل میکند به دستور ملک ظاهر مملوکی انجام شدهاست.<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص 383</ref> | |||
مورد دیگری که در منابع به آن اشاره شده است، تجدید بنای این مسجد در قرن 13 هجری توسط یک مرد هندی بودهاست.<ref>تحصیل المرام، ج1، ص 502</ref> | |||
==مسجد بلال در سفرنامههای ایرانیان== | |||
برخی [[شیعه|شیعیان]] ایرانی که پیش از تخریب مسجد بلال به [[مکه]] رفتهاند، گزارشهایی از آن نقل کردهاند.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ص۷۶۶.</ref> میرزا داود حسینی که در سال ۱۳۲۲ ق./ ۱۲۸۳ ش. به [[حج]] مشرف شده، تصریح کرده که بالای کوه ابوقبیس، جایی که پیامبر مردم را به توحید فراخواند، [[محراب]] و [[گلدسته|مأذنهای]] ساختهاند.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج۷، ص۵۴۵.</ref>حاج ایازخان قشقایی که در سال ۱۳۴۱ق./۱۳۰۱ش. به حج رفته، از وجود بقعهای با دو [[گلدسته]] بر این کوه خبر داده، اما نام آن را نیاورده است.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج۸، ص۴۱۹</ref> | |||
==گالری== | ==گالری== | ||
خط ۱۰۶: | خط ۱۱۴: | ||
*'''اخبار مکه و ما جا فیها من الاثار'''، محمد بن عبدالله، مصحح:رشدی صالح ملحس، بیروت:دارالاندلس، 1416ق | *'''اخبار مکه و ما جا فیها من الاثار'''، محمد بن عبدالله، مصحح:رشدی صالح ملحس، بیروت:دارالاندلس، 1416ق | ||
*'''الرحله ابن بطوطه'''، محمدبن عبدالله ابن بطوطه، مصحح:عبدالهادی تازی، ریاض:اکادیمیه المملکه المغربیه، 1417ق | *'''الرحله ابن بطوطه'''، محمدبن عبدالله ابن بطوطه، مصحح:عبدالهادی تازی، ریاض:اکادیمیه المملکه المغربیه، 1417ق | ||
خط ۱۱۶: | خط ۱۲۲: | ||
*'''تحصیل المرام فی اخبار البیت الحرام'''، محمدبن احمد مالکی مکی، مصحح: عبدالملک ابن دهیش، مکه:مکتبه الاسدی، 1424ق. | *'''تحصیل المرام فی اخبار البیت الحرام'''، محمدبن احمد مالکی مکی، مصحح: عبدالملک ابن دهیش، مکه:مکتبه الاسدی، 1424ق. | ||
*'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران:مشعر، 1381 | *'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران:مشعر، 1381 | ||
خط ۱۲۶: | خط ۱۳۳: | ||
[[رده:مسجدهای مکه]] | [[رده:مسجدهای مکه]] | ||
[[رده:مکانهای تاریخی مکه]] | [[رده:مکانهای تاریخی مکه]] | ||