در حال ویرایش مسجد بلال بن رباح (مکه)
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
| طول جغرافیایی = 39.822059900000006 | | طول جغرافیایی = 39.822059900000006 | ||
}} | }} | ||
'''مسجد بلال بن رَباح''' منسوب به [[بلال]] و بر فراز [[کوه ابوقبیس | '''مسجد بلال بن رَباح''' منسوب به [[بلال]] و بر فراز [[کوه ابوقبیس]] بوده که در طرحهای جدید توسعه و بنای کاخهای [[دولت سعودی]] بر فراز کوه ابوقبیس تخریب گردیده است. | ||
از این مسجد در منابع قدیمتر در قرون دوم و سوم یاد شده و نام آن را مسجد ابراهیم گفتهاند. در این منابع دو قول مشهور درباره نام ابراهیم ذکر شده شده یکی [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم پیامبر]] و دیگری ابراهیم ابوقبیسی. منابع معاصر شهرت آن به نام بلال را گزارش کردهاند. عدهای علت این نامگذاری را [[اذان]] گفتن بلال در این محل دانستهاند. برخی منابع نیز این مسجد بالای کوه ابوقبیس را جایگاه [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]] بههنگام [[شقالقمر]] دانستهاند. | از این مسجد در منابع قدیمتر در قرون دوم و سوم یاد شده و نام آن را مسجد ابراهیم گفتهاند. در این منابع دو قول مشهور درباره نام ابراهیم ذکر شده شده یکی [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم پیامبر]] و دیگری ابراهیم ابوقبیسی. منابع معاصر شهرت آن به نام بلال را گزارش کردهاند. عدهای علت این نامگذاری را [[اذان]] گفتن بلال در این محل دانستهاند. برخی منابع نیز این مسجد بالای کوه ابوقبیس را جایگاه [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]] بههنگام [[شقالقمر]] دانستهاند. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
==مکان مسجد== | ==مکان مسجد== | ||
مسجد بلال بر فراز [[کوه ابوقبیس]] قرار داشت و مساحتی حدود یکصد متر مربع داشت. | مسجد بلال بر فراز [[کوه ابوقبیس]] قرار داشت و مساحتی حدود یکصد متر مربع داشت. این مسجد، در طرحهای جدید توسعه و بنای کاخهایی که برای میهمانان [[دولت سعودی]] بر فراز کوه ابوقبیس ساخته شده تخریب شده و اکنون اثری از آن برجای نمانده و تنها تصویر آن باقی است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ج1، ص 151</ref> | ||
==مسجد ابراهیم یا مسجد بلال؟== | ==مسجد ابراهیم یا مسجد بلال؟== | ||
نام قدیم مسجد بلال، مسجد ابراهیم بود و منابع کهن با این نام از آن یاد کردهاند. به نوشته ازرقی(درگذشت: 250ق) و فاکهی (درگذشت: 272ق)، دو تاریخنگار مکه در قرن سوم قمری، بنابر گزارشی که نزد مردم مکه رواج داشت، [[حضرت ابراهیم(ع)|حضرت ابراهیم]] | نام قدیم مسجد بلال، مسجد ابراهیم بود و منابع کهن با این نام از آن یاد کردهاند. به نوشته ازرقی(درگذشت: 250ق) و فاکهی (درگذشت: 272ق)، دو تاریخنگار مکه در قرن سوم قمری، بنابر گزارشی که نزد مردم مکه رواج داشت، [[حضرت ابراهیم(ع)|حضرت ابراهیم]] مردم را از بالای این کوه به حجگزاری فراخواند؛ اما برخی از مکیان نیز نام این مسجد را منسوب به شخصی به نام ابراهیم قبیسی میدانستند نه حضرت ابراهیم.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%B1%D8%B4%D8%AF%DB%8C_%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD_%D8%AC2.pdf&page=203 اخبار مکه ازرقی، ج2، ص 201]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D9%87_%D9%81%D8%A7%DA%A9%D9%87%DB%8C_%D8%AC4.pdf&page=17 اخبار مکه فاکهی، ج4، ص17-16]</ref> | ||
منابعی مانند ابن جبیر<ref>رحله ابن جبیر، ص 76</ref> و ابن بطوطه<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص 383</ref> نیز بدون ذکر نام فقط وجود مسجد در بالای کوه ابوقبیس را گزارش کردهاند؛ اما در منابع معاصر از این مسجد با نام مسجد بلال یاد شده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 125</ref><ref>رحله ابن بطوطه، ج1، پاورقی، ص 383</ref><ref>الرحلات المغربیه و الاندلسیه، ص 456</ref><ref>«حجنامه2» علی نقی منزوی، مجله کاوه، شماره 47 و 48، بهار و تابستان 1352، ص 62 | |||
</ref> | |||
==نماز پیامبر و شقالقمر== | ==نماز پیامبر و شقالقمر== | ||
خط ۷۰: | خط ۷۲: | ||
==گزارش ابن بطوطه از چراغانی مسجد بلال== | ==گزارش ابن بطوطه از چراغانی مسجد بلال== | ||
ابن بطوطه در سفرنامه اش در سال 725 قمری، به رسم و رسوم مکیان در شب بیست و هفتم ماه رمضان و شب اول ماه شوال اشاره میکند. او میگوید مکیان در این شبها در [[مسجدالحرام]] و اطراف آن مشعل و چراغ روشن میکنند. همچنین عنوان میکند علاوه بر مسجدالحرام آنها در مسجد کوه ابوقبیس نیز این مشعلها و چراغها را روشن میکنند.<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص 404</ref> | |||
==تاریخچه بنا== | ==تاریخچه بنا== | ||
ازرقی قدیمترین منبعی است که در قرن دوم هجری به این مسجد اشاره کردهاست.<ref>اخبار مکه،ازرقی، ج2، ص 202</ref> بر این اساس برخی از تاریخنگاران زمان احتمالی ساخت مسجد را قرن نخست هجری دانستهاند.<ref>تاریخ القویم، ج5، ص 83</ref> | |||
گزارشهایی از برخی بازسازیهای بنا نیز در منابع نقل شده است از جمله ابن بطوطه در قرن هشتم از بازسازی مسجد به دستور ملک ظاهر مملوکی خبر داده است.<ref>رحله ابن بطوطه، ج1، ص 383</ref> همچنین از تجدید بنای این مسجد در قرن 13 هجری توسط یک مرد هندی خبر دادهاند.<ref>تحصیل المرام، ج1، ص 502</ref> | |||
=== گزارش سفرنامههای ایرانیان === | === گزارش سفرنامههای ایرانیان === | ||
برخی [[شیعه|شیعیان]] ایرانی که پیش از تخریب مسجد بلال به [[مکه]] رفتهاند، گزارشهایی از آن نقل کردهاند.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ص۷۶۶.</ref> میرزا داود حسینی که در سال ۱۳۲۲ قمری به [[حج]] | برخی [[شیعه|شیعیان]] ایرانی که پیش از تخریب مسجد بلال به [[مکه]] رفتهاند، گزارشهایی از آن نقل کردهاند.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ص۷۶۶.</ref> میرزا داود حسینی که در سال ۱۳۲۲ قمری به [[حج]] مشرف شده، تصریح کرده که بالای کوه ابوقبیس، جایی که پیامبر مردم را به توحید فراخواند، [[محراب]] و [[گلدسته|مأذنهای]] ساختهاند.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج۷، ص۵۴۵.</ref>حاج ایازخان قشقایی که در سال ۱۳۴۱ق./۱۳۰۱ش. به حج رفته، از وجود بقعهای با دو [[گلدسته]] بر این کوه خبر داده، اما نام آن را نیاورده است.<ref>پنجاه سفرنامه حج قاجاری، ج۸، ص۴۱۹</ref> | ||
=== | === گزارش تاریخ القویم === | ||
گزارشی از مسجد | گزارشی از این مسجد در [[التاریخ القویم لمکة و بیتالله الکریم|کتاب تاریخ القویم]] نیز آمده است. گزارش این کتاب که نخستین بار در سال 1385 قمری/ 1966میلادی منتشر شده است نشان میدهد که این مسجد تا آن زمان وجود داشته و اطراف آن را نیز خانههای متعدد فراگرفته بود.<ref>التاریخ القویم، ج5، ص 84</ref> | ||
==گالری== | ==گالری== | ||
خط ۱۱۶: | خط ۱۱۸: | ||
*'''تحصیل المرام فی اخبار البیت الحرام'''، محمدبن احمد مالکی مکی، مصحح: عبدالملک ابن دهیش، مکه:مکتبه الاسدی، 1424ق. | *'''تحصیل المرام فی اخبار البیت الحرام'''، محمدبن احمد مالکی مکی، مصحح: عبدالملک ابن دهیش، مکه:مکتبه الاسدی، 1424ق. | ||
*'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران:مشعر، 1381 | *'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران:مشعر، 1381 | ||
خط ۱۲۶: | خط ۱۲۹: | ||
[[رده:مسجدهای مکه]] | [[رده:مسجدهای مکه]] | ||
[[رده:مکانهای تاریخی مکه]] | [[رده:مکانهای تاریخی مکه]] | ||