در حال ویرایش مسجد بنی حارثه

{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = 
| تصویر = مسجد_بنی_حارثه.png
| اندازه تصویر = 
| پیوند تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام‌های دیگر = مسجد المستراح * مسجد الاستراحه
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] *
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| باورها = 
| آیین‌ها = اقامه نماز جماعت
| زمان پایه‌گذاری = 
| بنیانگذار = 
| رویدادها = 
| بازسازی‌ها = 
| ویژگی‌های تاریخی = 
| مساحت = 491 متر مربع
| طول = 
| عرض = 
| ارتفاع = 
| وضعیت بنا = موجود
| گنجایش = 
| امکانات = 
| بخش‌های بنا = 
| ویژگی‌ها = 
| عرض جغرافیایی = 24.491825
| طول جغرافیایی = 39.609772
| توضیح نقشه = 
}}'''مسجد بنی حارِثَه''' از مساجد قدیمی مدینه در شمال [[مسجد النبی]] که در محدوده منازل قبیله بنی حارثه قرار داشت. می‌توان پیشینه این مسجد را به عصر نبوی باز گرداند چرا که قبلیه بنی حارثه هنگام واقعه [[تغییر قبله]] در این مسجد در حال نماز بودند. [[پیامبر(ص)]] هنگام بازگشت از [[غزوه احد]] در محدوده این مسجد استراحت کردند. مسجد تا 1386 قمری بدون سقف بود. این مسجد در 1408 قمری به شکل امروز خود درآمده است.

== نام‌ها ==
'''مسجد بنی حارِثَه''' به خاطر قرارگرفتن در محدوده منازل قبیله بنی حارثه، اینگونه نامگذاری شده است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص330.</ref> مسجد به نام مسجد الاستراحه یا مسجد المستراح نیز شناخته میشود، چرا که [[پیامبر(ص)]] هنگام بازگشت از [[غزوه احد]] در محدوده این مسجد استراحت کردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=198 مساجد الاثریه، ص198.]</ref>

== مکان ==
مسجد بنی‌حارثه در حاشیه خیابان سید الشهدا، در جهت شمالی [[مسجد شیخین]]<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=199 مساجد الاثریه، ص199.]</ref> و در جهت شمال [[مسجدالنبی]] با فاصله 2420متر قرار دارد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص333.</ref>

== توصیف بنا ==

مسجد دارای یک قبه و یک مناره است و دارای ورودی‌های متعدد از جهت شرق، غرب و شمال است. بنای مستطیل شکل مسجد دارای مساحتی در حدود 491 متر می‌باشد.<ref name=":0" />

== تاریخچه مسجد ==
بنابر گزارشی قبیله بنی‌حارثه در حال نماز در این مسجد بودند که در هنگام نماز عصر خبر [[تغییر قبله]] به آنان رسید.<ref>الاستيعاب، ج4، ص482؛ أسد الغابة، ج5، ص557.</ref>از این رو برخی پژوهشگران برآنند که مسجد در زمان [[پیامبر(ص)]] وجود داشته است.<ref name=":0" /> 

بر اساس برخی گزارش‌ها، پیامبر(ص) در مسجد بنی حارثه نماز خوانده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=66 تاریخ المدینة المنورة، ص66.]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=148 اخبار المدینه، ص148.]</ref> و درباره عبدالرحمن بن سهل (که در خیبر کشته شده بود) به قضاوت پرداخته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=230 وفاء الوفاء، ج3، ص230.]</ref>

=== از قرن نهم ===
بنابر گزارش [[سمهودی]]،تاریخ نگار مدینه(م.911ق.)، این مسجد در قرن دهم از میان رفته بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=230 وفاء الوفاء، ج3، ص230]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=200 مساجد الاثریه، ص200.]</ref> در گزارشی از 1073قمری/1662میلادی، مسجد در زمینی کوچک با محوطه‌ای سنگچین شده توصیف شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D8%A7%D8%B4%D9%8A%D9%87%D8%8C_%D8%AC_1.pdf&page=409 الرحلة العیاشیه، ج1، ص409.]</ref> بنا بر گزارشی دولت عثمانی (677-1300ق./1299-1922م.) اقدام به ایجاد بنایی برای مسجد کرده است.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=185 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص185.]</ref>

مطابق گزارشی در اوایل قرن چهاردهم مسجد بدون سقف بوده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=16 وصف المدینة المنوره، ص16.]</ref> و در اواخر قرن چهاردهم قمری بدون سقف، کوچک، با ارتفاع حدود نیم متر از سطح زمین و دارای بنایی سفیدکاری شده و قدیمی بوده است.<ref name=":1" /> در گزارشی مشابه، اواخر قرن چهاردهم مسجد در کنار یک قلعه (به نام قلعه سیدالشهداء، ساخته شده در حدود 1337قمری<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص331.</ref> و تخریب شده در 1416قمری<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=201 مساجد الاثریه، ص201.]</ref>) توصیف شده است به شکلی که ارتفاع بنا از یک متر بیشتر نبوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=534 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص534.]</ref>

دولت سعودی در 1386قمری/1966میلادی اقدام به تجدید بنای مسجد کرد و در بازسازی دیگری در 1408قمری مسجد به شکل امروزی خود در آمد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص335.</ref> مسجد در لیست مساجد تعمیر و تجهیز شده برای استفاده در حج 1445 بوده است.<ref>[https://annahar-news.com/news/single/9881 وبسایت خبری النهار]</ref>

== نگارخانه ==

=== تصاویر جدید ===
<gallery>
پرونده:مسجد بنی حارثه 2.jpg|alt=|نمای بیرونی مسجد
پرونده:مسجد بنی حارثه 3.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 1.jpg|alt=|نمایی از گنبد و مناره
پرونده:مسجد بنی حارثه 4.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 5.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 6.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 7.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 11.png|alt=
</gallery>

=== تصاویر قدیمی مسجد ===
<gallery>
پرونده:مسجد بنی حارثه 13.png|تصویر قلعه سیدالشهدا که بسیار نزدیک به ماذنه و دیوار غربی مسجد است.
پرونده:مسجد بنی حارثه 12.png|تصویر مسجد مربوطه به 1386قمری
پرونده:مسجد بنی حارثه 8.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 9.jpg|alt=|تصویری از مسجد در کنار بقایای قلعه
</gallery>

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
*'''أسد الغابة'''، ابن اثیر ، بیروت، دارالکتاب العربی، بی‌تا.
*'''الاستيعاب'''، ابن عبد البر، بیروت، دارالجیل، 1412ق.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، یاسین احمد خیاری، ریاض، المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ق.
*'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، 1424ق.
*'''تاریخ المدینه المنوره'''، عمر بن شبه نمیری، بی‌تا، بی‌جا، نسخه موجود در ویکی حج
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ق.
*'''وصف المدینه المنوره'''، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر.
*'''المدینة بین الماضی و الحاضر'''، السید ابراهیم العیاشی، مدینه، مکتبة العلمیه، 1972.
*'''الرحله العیاشیة'''، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، دار السویدی، 2006م.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
[[رده:مسجدهای مدینه]]