| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات بنا | | {{جعبه اطلاعات بنا |
| | عنوان = | | | عنوان = مسجد ذباب |
| | تصویر = مسجد_حمزه_مدینه.png | | | تصویر = مسجد ذباب فعلی.jpeg |
| | اندازه تصویر = | | | اندازه تصویر = |
| | پیوند تصویر = | | | پیوند تصویر = |
| | توضیح تصویر = | | | توضیح تصویر = |
| | نام‌های دیگر = مسجد سیدالشهدا * مسجد شهداء احد | | | نام‌های دیگر = مسجد قرین * مسجد الرایه |
| | مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در نزدیکی [[کوه احد]] | | | مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در نزدیکی [[کوه سلع]] بر فراز جبل ذباب |
| | کاربری = مسجد | | | کاربری = مسجد |
| | بزرگداشت نزد = مسلمانان | | | بزرگداشت نزد = مسلمانان |
| | وابسته به دین/مذهب = اسلام | | | وابسته به دین/مذهب = اسلام |
| | باورها = | | | باورها = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد |
| | آیین‌ها = اقامه نماز جماعت | | | آیین‌ها = اقامه نماز جماعت |
| | زمان پایه‌گذاری = | | | زمان پایه‌گذاری = عصر نبوی |
| | بنیانگذار = | | | بنیانگذار = |
| | رویدادها = | | | رویدادها = تخریب خانه‌های اطراف مسجد در اواخر 2023میلادی |
| | بازسازی‌ها = | | | بازسازی‌ها = آخرین بازسازی سال 2022 میلادی |
| | ویژگی‌های تاریخی = | | | ویژگی‌های تاریخی = محل اسکان پیامبر(ص) پیش از شروع غزوه خندق |
| | مساحت = 54هزار متر مربع | | | مساحت = |
| | طول = | | | طول = |
| | عرض = | | | عرض = |
| | ارتفاع = | | | ارتفاع = |
| | وضعیت بنا = موجود | | | وضعیت بنا = موجود |
| | گنجایش = 15 هزار نمازگزار | | | گنجایش = 100 نفر |
| | امکانات = | | | امکانات = |
| | بخش‌های بنا = | | | بخش‌های بنا = محراب و مصلی |
| | ویژگی‌ها = | | | ویژگی‌ها = مکان خیمه [[پیامبر (ص)]] و خواندن نماز در هنگام کندن خندق در جریان [[جنگ احزاب]] |
| | عرض جغرافیایی = 24.503514 | | | عرض جغرافیایی = 24.480274 |
| | طول جغرافیایی = 39.612419 | | | طول جغرافیایی = 39.603538 |
| | توضیح نقشه = | | | توضیح نقشه = |
| }}'''مسجد حَمزة بن عبدالمُطلب''' در شرق [[مقبره شهدای احد|مقبرة الشهدا]] در شمال [[مدینه]] قرار دارد. مسجد حمزه منتسب به [[حمزة بن عبدالمطلب]] عموی [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] می‌باشد و با نام مسجد سیدالشهدا نیز شناخته می‌شود. پس از تخریب بنای [[مقبره شهدا]] در 1344قمری توسط وهابیت، در نزدیکی شرق آن مسجد جدید سیدالشهدا ساخته شده است. | | }}'''مسجد حَمزة بن عبدالمُطلب''' در شرق [[مقبرة الشهدا]] در [[مدینه]] قرار دارد. |
|
| |
|
| == نام‌ها == | | == نام‌ها == |
| مسجد حمزه منتسب به [[حمزة بن عبدالمطلب]] عموی [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] می‌باشد و امروزه بیشتر با نام‌های «مسجد شُهداء اُحد»<ref>وبسایت [https://welcomesaudi.com/ar/activity/masjid-shuhada-uhud-madinah Welcome Saudi]</ref>، «مسجد سیدالشُهدا»<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص426؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=189 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص189]</ref> و «جامع سيد الشهداء حمزة بن عبد المُطَلِب»<ref>[https://www.google.com/search?q=%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9+%D8%B3%D9%8A%D8%AF+%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%A1+%D8%AD%D9%85%D8%B2%D9%87+%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87&oq=%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9+%D8%B3%D9%8A%D8%AF+%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%A1+%D8%AD%D9%85%D8%B2%D9%87+%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87&gs_lcrp=EgZjaHJvbWUyBggAEEUYOTIHCAEQIRifBdIBCDM0MzFqMGo3qAIAsAIA&sourceid=chrome&ie=UTF-8&lqi=#rlimm=13143286140117924360 عناوین جستجوی عمومی گوگل]</ref> شناخته می‌شود. | | برای مسجد حمزه، نام های قدیمی «المَشهَد» و «مشهد حمزة» بیان شده<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص426</ref> و امروزه بیشتر با نام‌های «مسجد شُهداء اُحد»<ref>وبسایت [https://welcomesaudi.com/ar/activity/masjid-shuhada-uhud-madinah Welcome Saudi]</ref>، «مسجد سیدالشُهدا» و «جامع سيد الشهداء حمزة بن عبد المُطَلِب»<ref>[https://www.google.com/search?q=%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9+%D8%B3%D9%8A%D8%AF+%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%A1+%D8%AD%D9%85%D8%B2%D9%87+%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87&oq=%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9+%D8%B3%D9%8A%D8%AF+%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%A1+%D8%AD%D9%85%D8%B2%D9%87+%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87&gs_lcrp=EgZjaHJvbWUyBggAEEUYOTIHCAEQIRifBdIBCDM0MzFqMGo3qAIAsAIA&sourceid=chrome&ie=UTF-8&lqi=#rlimm=13143286140117924360 عناوین جستجوی عمومی گوگل]</ref> شناخته می‌شود. |
|
| |
|
| == مکان == | | ==معرفی اجمالی== |
| مسجد در جنوب [[کوه احد]]<ref name=":02">رحلة ابن جبير، ص154.</ref> و شرق [[مقبره شهدای احد]] در شمال مدینه قرار دارد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص377.</ref>
| | مسجدی با نام «مسجد حمزه» در شرق [[مقبرة الشهدا]] بر سرِ پا است که دست کم می‌توان گفت که آن، [[مسجد ثنایا]] نیست؛ زیرا طبق اشاره حسام‌السلطنه، مسجد ثنایا در شمال مقبرة الشهدا، به پانصد قدم بوده است. احتمالا مسجد حمزه جایی ساخته شده که زمانی گنبدی داشته و به عنوان مشهد حمزه معروف بوده است. حسام‌السلطنه آن را دیده، اما [[زیارت]] نکرده است. گفتنی است اگر مشهد حمزه همان باشد که اکنون مسجد حمزه است، باید به یقین گفت که مشهد حمزه در آنجا نبوده است؛ زیرا نبرد در محل مقبره به سمت غرب و در واقع در غرب [[جبل رمات]] رخ داده است. |
|
| |
|
| == پیشینه ==
| | علی حافظ می‌گوید: استاد محمد احمد باشمیل، در کتاب غزوه احدش چنین تصور کرده است که [[جنگ احد|معرکه احد]] در شرق کوه رمات بوده. همینطور محمد شیث خطاب در «الرسول القائد» و محمد حسنین هیکل درگیری را در شرق کوه رمات دانسته‌اند. اما استاد عبدالقدوس انصاری با هیکل به مناقشه برخاست و هیکل در کتاب «فی منزل الوحی» از آن عقیده خود برگشت و نوشت که جنگ در غرب کوه رمات بوده است. <ref>فصول من تاریخ المدینة المنوره، ص١٩6 و ١٩٧.</ref> |
| مسجد حمزه امروزه در [[میدان غزوه احد]] واقع شده و این اشاره به پیشینه تاریخی این منطقه دارد چراکه [[غزوه احد]] بین مسلمانان و مشرکان در سال سوم هجرت در این محدوده به وقوع پیوسته است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص428-430.</ref>
| |
|
| |
|
| === اقدامات وهابیان و عربستان ===
| | بنابراین به‌نظر می‌رسد منشا خطای این افراد همین بوده است که محل قبلی مسجد حمزه را که به نام مشهد حمزه شهرت داشته، محل شهادت حمزه و در واقع محل نبرد او دانسته‌اند. |
| در حدود 1344قمری در جریان [[محاصره مدینه]] توسط وهابیان، [[مقبره شهدای احد|مزار حمزه]] و مسجدی که بر روی آن بود منهدم شد.<ref>كشف الارتياب في أتباع محمد بن عبد الوهاب، ص55.</ref> دولت سعودی(شروع از 1280ق./1902م.) مسجد موجود بر روی قبر را منهدم کرده و در 1383قمری/1963میلادی به دور قبر حمزه و دیگر شهدای نزدیکش که بدون سقف مانده بودند، دیوار کشید سپس(در سال 2017م.) مسجد دیگری در مکان دیگر(در سمت شرق و نزدیک به قبر) بنا کرد.<ref name=":12">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=191 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص191.]</ref>
| |
|
| |
|
| == بنای جدید مسجد حمزه == | | ==پانویس== |
| بنای مسجد جدید در چند مرحله انجام شد. در مرحله اول [[مسجد عسکر]] که در سمت شرق و بسیار نزدیک به [[مقبره شهدای احد|مقبره شهدا]] بود را مورد توسعه قرار دادند (تا بدل از مسجد حمزه باشد) و پس از انجام توسعه به آن مسجد سیدالشهدا نیز می‌گفتند.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص445.</ref> در مرحله دوم مسجد توسعه‌یافته را از بین بردند و در جهت شرق آن مسجد جدیدی را ساخته (پیش از 2014م.) و با نام مسجد سیدالشهدا جایگزین کردند. در مرحله سوم با توجه به کوچکی مسجد قبلی و کثرت زوار و حجاج، تصمیم به نقشه برداری و طراحی مسجدی جدید متناسب با اهمیت منطقه گرفته شد که منجر به شکل امروزی مسجد شده است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص445-455</ref>
| |
|
| |
|
| شکل امروزی مسجد در سال ۲۰۱۷میلادی تکمیل شد. مساحت آن ۵۴هزار مترمربع است و با گنجایش ۱۵هزار نمازگزار، در سه کیلومتری شمال مسجدالنبی قرار دارد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4073195/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%AD%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87 خبرگزاری ایکنا]</ref>
| | {{پانویس}} |
|
| |
|
| == نگارخانه == | | ==منابع == |
| === تصاویر جدید مسجد ===
| |
| <gallery mode="packed" heights="150px">
| |
| پرونده:مسجد_حمزه_8.png|از بیرون
| |
| پرونده:مسجد_حمزه_9.png|جایگزین=
| |
| پرونده:مسجد_حمزه_7.png|محدوده داخلی
| |
| پرونده:مسجد_حمزه_10.png|جایگزین=
| |
| </gallery>
| |
|
| |
|
| === تصاویر قدیمی ===
| | {{منابع}} |
| <gallery mode="packed" heights="150px">
| | *'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، غالی محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢. |
| پرونده:مسجد_حمزه1.png|تصویر قدیمی مسجد بر روی قبر حمزه، پیش از تخریب سال 1343قمری. بخشی از مسجد عسکر در سمت راست تصویر مشخص است.
| | *'''المجموعة المصورة لاشهر المعالم المدینة المنورة'''، عبدالعزیز الکعکی، مدینه، ١٩٩٩ م. |
| پرونده:مسجد_حمزه4.png|جایگزین=|تصویر قدیمی مسجد که بر روی قبر حمزه قرار دارد در ایام خاصی که مردم مدینه عادت به زیارت قبر حضرت حمزه داشتند.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص442</ref>
| | *'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م. |
| پرونده:مسجد_حمزه3.png|تصویر داخل مسجد و قبر حضرت حمزه با حصاری که آن را احاطه کرده.
| | *'''آثار المدینة المنورة'''، عبدالقدوس الانصاری، المکتبة السلفیة بالمدینة المنورة، الطبعة الثالثة، 1393هجری. |
| پرونده:مسجد_حمزه_12.jpg|تصویر متعلق به سال 1904میلادی/1321قمری
| | *'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه. |
| پرونده:مسجد_حمزه2.png|تصویر محدوده مسجد، پس از تخریب.
| | *'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م. |
| پرونده:مسجد_حمزه_5.png|تصویر مسجد عسکر که مورد توسعه قرار گرفت.
| | *'''تاریخ مدینه منوره'''، عمر بن شبه نمیری، . |
| پرونده:مسجد_حمزه_6.png|تصویر مسجد جایگزین شده در مرحله دوم که در مکان فعلی مسجد حمزه قرار داشته است.
| | *'''الرحلة العیاشیة'''، ابوسالم عبدالله بن محمد عیاشی، دارالسویدی للنشر و التوزیع، طبعة الاولی، 2006. |
| پرونده:مسجد_حمزه_11.png|تصویر متعلق به حدود 2014میلادی/1435قمری
| | *'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة. |
| </gallery>
| | *'''وبسایت «وکالة الانباء السعودیه»''' |
| | | *'''فصل من تاريخ المدينة المنورة'''، على الحافظ، جده، مكتبة الثقاف |
| == جستارهای وابسته ==
| |
|
| |
|
| * [[مقبره شهدای احد]]
| | {{پایان}} |
| * [[غزوه احد]]
| | {{اماکن مدینه}} |
| * [[مسجدهای مدینه]]
| |
|
| |
|
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
| ==منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| *'''كشف الارتياب في أتباع محمد بن عبد الوهاب'''، سید محسن امین، قم، مکتبة الحرمین، بی‌تا
| |
| *'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1386ش.
| |
| *'''رحلة ابن جبير ( تذكرة بالأخبار عن اتفاقات الأسفار )'''، محمد بن احمد ابن جبیر، بیروت، العربیه، 2008م.
| |
| *'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
| |
| [[رده:مسجدهای مدینه]] | | [[رده:مسجدهای مدینه]] |
| [[رده:مکان‌‌های تاریخی مدینه]] | | [[رده:مکان‌‌های تاریخی مدینه]] |
