در حال ویرایش مسجد حمزة بن عبدالمطلب (مدینه)

{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = 
| تصویر = مسجد_حمزه_مدینه.png
| اندازه تصویر = 
| پیوند تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام‌های دیگر = مسجد سیدالشهدا * مسجد شهداء احد
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در نزدیکی [[کوه احد]]
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| باورها = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد
| آیین‌ها = اقامه نماز جماعت
| زمان پایه‌گذاری = عصر نبوی
| بنیانگذار = 
| رویدادها = تخریب خانه‌های اطراف مسجد در اواخر 2023میلادی
| بازسازی‌ها = آخرین بازسازی سال 2022 میلادی
| ویژگی‌های تاریخی = محل اسکان پیامبر(ص) پیش از شروع غزوه خندق
| مساحت = 
| طول = 
| عرض = 
| ارتفاع = 
| وضعیت بنا = موجود
| گنجایش = 100 نفر
| امکانات = 
| بخش‌های بنا = محراب و مصلی
| ویژگی‌ها = مکان خیمه [[پیامبر (ص)]] و خواندن نماز در هنگام کندن خندق در جریان [[جنگ احزاب]]
| عرض جغرافیایی = 24.480274
| طول جغرافیایی = 39.603538
| توضیح نقشه = 
}}'''مسجد حَمزة بن عبدالمُطلب''' در شرق [[مقبرة الشهدا]] در [[مدینه]] قرار دارد.

== نام‌ها ==
برای مسجد حمزه، نام های قدیمی «المَشهَد» و «مشهد حمزة» بیان شده<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص426</ref> و امروزه بیشتر با نام‌های «مسجد شُهداء اُحد»<ref>وبسایت [https://welcomesaudi.com/ar/activity/masjid-shuhada-uhud-madinah Welcome Saudi]</ref>، «مسجد سیدالشُهدا» و «جامع سيد الشهداء حمزة بن عبد المُطَلِب»<ref>[https://www.google.com/search?q=%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9+%D8%B3%D9%8A%D8%AF+%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%A1+%D8%AD%D9%85%D8%B2%D9%87+%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87&oq=%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9+%D8%B3%D9%8A%D8%AF+%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%A1+%D8%AD%D9%85%D8%B2%D9%87+%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87&gs_lcrp=EgZjaHJvbWUyBggAEEUYOTIHCAEQIRifBdIBCDM0MzFqMGo3qAIAsAIA&sourceid=chrome&ie=UTF-8&lqi=#rlimm=13143286140117924360 عناوین جستجوی عمومی گوگل]</ref> شناخته می‌شود.

== مکان ==
مسجد در شرق [[مقبرة الشهدا|مقبره شهدای احد]]<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه</ref> در [[میدان غزوه احد]]<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص430.</ref> قرار دارد که مجموعا در جنوب [[کوه احد]] واقع شده‌اند.<ref name=":0">رحلة ابن جبير، ص154.</ref>

==مسجد و محل شهادت حمزه==
امروزه مسجدی با نام «مسجد حمزه»  است. احتمالا مسجد حمزه جایی ساخته شده که زمانی گنبدی داشته و به عنوان مشهد حمزه معروف بوده است. حسام‌السلطنه آن را دیده، اما [[زیارت]] نکرده است. محل شهادت حضرت حمزه قطعا در این مکان نبوده و اینجا فقط محل دفن است؛ زیرا نبرد در غرب مقبره و در واقع در غرب [[جبل رمات]] رخ داده است.

علی حافظ می‌گوید: استاد محمد احمد باشمیل، در کتاب غزوه احدش چنین تصور کرده است که [[جنگ احد|معرکه احد]] در شرق کوه رمات بوده. همینطور محمد شیث خطاب در «الرسول القائد» و محمد حسنین هیکل درگیری را در شرق کوه رمات دانسته‌اند. اما استاد عبدالقدوس انصاری با هیکل به مناقشه برخاست و هیکل در کتاب «فی منزل الوحی» از آن عقیده خود برگشت و نوشت که جنگ در غرب کوه رمات بوده است.<ref>فصول من تاریخ المدینة المنوره، ص١٩6 و ١٩٧.</ref>

بنابراین به‌نظر می‌رسد منشا خطای این افراد همین بوده است که محل قبلی مسجد حمزه را که به نام مشهد حمزه شهرت داشته، محل شهادت حمزه و در واقع محل نبرد او دانسته‌اند.

== تاریخچه بنای مسجد ==
[[ابراهیم رفعت باشا]] (م.1353ق.) نویسنده کتاب [[مرآت الحرمین]] در مقابل درب مسجد، سنگی را دیده که بر روی آن تاریخ بنای مسجد، در سال 275قمری اعلام شده بود.<ref>مرآة الحرمين، ج1، ص393.</ref>

در 580قمری، مسجدی بر روی قبر حمزه بوده و قبر در داخل صحن مسجد کنار شهدای دیگر قرار داشته و مطابق نقل [[ابن جبیر اندلسی|ابن جُبَیر]] (م.614ق./1217م.) سفرنامه‌نویس اندلسی، مردم از خاک قرمز رنگ اطراف مقبره که منتسب به حمزه می‌دانستند، تبرک جویی می‌کردند.<ref name=":0" />


بنای مسجد در مکان فعلی را مادر خلیفه «الناصر عباسی» در 590قمری ساخت. در سال های بعد گزارش هایی از تکمیل و توسعه بنا تا 893قمری در دست است<ref>مرآة الحرمين، ج1، ص392.</ref>

مسجد در ۱۳۲۵قمری، دارای بنایی محکم، بدون تزئینات و دارای یک گنبد بر بالای قبر حمزه توصیف شده<ref>مرآة الحرمين، ج1، ص390.</ref> و در حدود 1343قمری در جریان محاصره مدینه توسط وهابیین به همراه مزار حمزه منهدم شد.<ref>كشف الارتياب في أتباع محمد بن عبد الوهاب، ص55.</ref>


== نگارخانه ==

==== تصاویر مسجد، در سال 2021 (زمان به وجود آمدن این ظاهر سفیدرنگ مسجد، مشخص نمی‌باشد). ====
<gallery>
پرونده:مسجد حمزه مدینه.png|alt=
</gallery>

==پانویس==

{{پانویس}}

==منابع ==

{{منابع}}
*'''كشف الارتياب في أتباع محمد بن عبد الوهاب'''، سید محسن امین، قم، مکتبة الحرمین، بی‌تا
*'''مرآة الحرمين'''، ابراهیم رفعت باشا، قاهره، المكتبه الثقافيه الدينيه، بی‌تا.
*'''فصل من تاريخ المدينة المنورة'''، على الحافظ، جده، مكتبة الثقاف
*'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1386ش.
*'''رحلة ابن جبير ( تذكرة بالأخبار عن اتفاقات الأسفار )'''، محمد بن احمد ابن جبیر، بیروت، العربیه، 2008م.

*'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، غالی محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢.
*'''المجموعة المصورة لاشهر المعالم المدینة المنورة'''، عبدالعزیز الکعکی، مدینه، ١٩٩٩ م.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''آثار المدینة المنورة'''، عبدالقدوس الانصاری، المکتبة السلفیة بالمدینة المنورة، الطبعة الثالثة، 1393هجری.
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
*'''تاریخ مدینه منوره'''، عمر بن شبه نمیری، .
*'''الرحلة العیاشیة'''، ابوسالم عبدالله بن محمد عیاشی، دارالسویدی للنشر و التوزیع، طبعة الاولی، 2006.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
*'''وبسایت «ولکام سعودی»'''


{{پایان}}
{{اماکن مدینه}}

[[رده:مسجدهای مدینه]]
[[رده:مکان‌‌های تاریخی مدینه]]