در حال ویرایش ممالیک (بخش)

=== اقدامات ممالیک در مکه و مسجدالحرام ===
الف) نخستین جامه کعبه

ملک ظاهر بیبرس در سال ۶۶۱ق، نخستین پادشاه مصری بود که بر کعبه جامه پوشاند و سنت ارسال جامه با محمل از مصر را پایه‌گذاری کرد.<ref>میقات حج، ج27 ص56؛ ج39 ص127.</ref>

ب) تعمیرات مسجدالحرام و اماکن مقدس

در سال ۷۲۰ق، ملک ناصر محمد بن قلاوون سنگ‌های حجر اسماعیل را تعمیر کرد.

در سال ۷۳۶ق، ستون‌های اطراف مطاف و وضوخانه‌ای در برابر باب علی ساخته شد.

در سال ۷۴۳ق، صالح اسماعیل ناصر روستای بیسوس را وقف پرده کعبه نمود.

در سال ۷۴۹ق، امیر فارس‌الدین از ممالیک ترک اقدام به تعمیر مسجدالحرام کرد.<ref>تاریخ مکه (سباعی)، ص397 و 398.</ref>

در سال ۸۰۱ق، برقوق مملوکی پله‌های صفا و مروه را اصلاح کرد.

پس از آتش‌سوزی سال ۸۰۲ق، امیرالحاج مصری در سال ۸۰۳ مأمور بازسازی مسجدالحرام شد.<ref>تاریخ مکه (سباعی)، ص399.</ref>

در قرن نهم، ملک ناصر فرج بن برقوق بنایی در محل مولدالنبی ساخت.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص184.</ref>

الغوری در سال ۸۱۷ق انباری از غله و آب‌انبارهایی برای حجاج در مسجدالحرام بنا کرد.<ref>تاریخ مکه، ص403.</ref>

در سال ۸۱۹ق، زیباترین پرده کعبه با نام سلطان چرکسی مصر تهیه شد.<ref>تاریخ مکه (سباعی)، ص402.</ref>

در سال ۸۲۵ق، برسبای بازسازی گسترده اماکن حرم مکی را انجام داد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص96.</ref>

در سال ۸۴۲ق، اقدامات عمرانی در عرفات، منا و مزدلفه صورت گرفت و موانع طبیعی مسیرها برداشته شد.<ref>تاریخ مکه (سباعی)، ص398.</ref>

در سال ۸۶۵ق، ملک ناصر مملوکی پرده‌ای برای کعبه فرستاد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص109.</ref>

در سال‌های ۸۶۶ و ۸۷۷ق، منبرهای چوبی از مصر به مسجدالحرام فرستاده شد.

چرکسی‌ها حجر اسماعیل را با سنگ مرمر بازسازی کرده و قبه‌ای بر مقام ابراهیم در سال ۸۸۱ق ساختند.<ref>تاریخ مکه (سباعی)، ص402.</ref>

ج) امنیت زائران

ممالیک مصر راه‌های حجاج مصر و شام به مکه را از راهزنان و ناامنی‌ها پاکسازی کردند.<ref>تاریخ مکه (سباعی)، ص405.</ref>