در حال ویرایش موصل (بخش)

==شخصیت‌هایی علمی==
یکی از شخصیت‌هایی علمی موصل، «صفی‌‌الدین محمد بن علی بن محمد»،  معروف به «[[ابن طقطقی|ابن طِقطقی]]» (660-701ﻫ) است. او از سادات حسنی و از نوادگان [[ابراهیم طباطبا|ابراهیم]] طباطباست که خاندانش در جزیره عراق زندگی می‌کردند و نقابت علویان مناطقی از عراق را عهده‌دار بودند و این فعالیت آنان از قرن‌ها سابقه داشت. اصولاً به دلیل اقامت آنان در موصل، برخی افراد در این قلمرو به پژوهش‌هایی در انساب طالبیان و سادات می‌پرداخته‌اند.

«[[ابوجعفر محمد بن محمد عبیدلی حسینی]]» که نسب‌شناس بزرگ طالبیان عراق بود، به موصل، مصر و شام سفر کرد تا بر غنای دانش خویش در این رشته بیافزاید. کتاب معروف او «[[تهذیب الانساب و نهایة الاعقاب]]» است که مورخان و نقیبان معاصرش و محققان پس از وی از این اثر بهره‌های فراوانی برده‌اند.

«نجم‌‌الدین ابوالحسن علی بن محمد علوی» معروف به «[[ابن‌‌صوفی]]» نیز نسب‌شناس دستگاه نقابت در موصل و بر مذهب شیعه بود. وی پرورش‌یافته عبیدلی است که کتابش «[[المجدی فی انساب الطالبیین]]» نام دارد. شهرت ابن‌‌طقطقی به دلیل کتاب معروفی است که در تاریخ خلفا و وزرای دوران بنی‌‌امیه و بنی‌‌عباس و فرمانروایان زمان آنان نوشته است. این کتاب «[[منیة الفضلاء فی تواریخ الخلفا والوزراء]]» نام دارد، اما چون به [[فخرالدین عیسی بن ابراهیم]]، امیر موصل اهدا شده، به «تاریخ الفخری» موسوم گردیده است. «هندوشاه بن سنجر نخجوانی» در قرن هشتم هجری این اثر را به نام «اتابک نصرة‌الدین احمد بن یوسف‌شاه» با نام «تجارب السلف» به فارسی برگردانده و مطالبی از منابع دیگر بر آن افزوده است.<ref>تاریخ جهانگشای جوینی، ‌مقدمه مؤلف؛ دائرة المعارف تشیع، ج1، ص343؛ دیوان نقابت، ص75.</ref>