در حال ویرایش نگاه کردن در آینه

{{مقاله فقهی
| صفحه = 
| لینک = https://wikihaj.com/view/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D9%8A%D9%86%D9%87_(%D9%81%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B9)
| متن =نگاه کردن در آينه (فتاوای مراجع) }}
{{جعبه اطلاعات اعمال
 | عنوان = نگاه کردن به آینه
 | دسته = [[محرمات احرام]]
 | مربوط به آیین = [[احرام]] در [[عمره]] و [[حج]]
 | مکان = حرم مکی
 | زمان = هنگام احرام
 | عمل قبلی = 
 | عمل بعدی = 
 | حکم = حرام است
 | کفاره = ندارد
 | پیامد فقهی = ندارد
 | ثواب = 
 | آداب وابسته = 
 | فلسفه و اسرار = 
 | منشاء و تاریخچه = 
 | مکان‌های وابسته = 
 | اشیای وابسته = 
 | ذکرهای وابسته = 
 | دعاهای وابسته = 
 | مفاهیم فقهی وابسته = [[محرمات احرام]]
 | احکام فقهی وابسته = 
 | صفحه فتواهای مراجع = [[نگاه کردن در آينه (فتاوای مراجع)]]
 | فیلم = 
 | توضیح فیلم = 
 | جستارهای وابسته = 
}}
'''نگاه کردن در آینه''' یکی از [[محرمات احرام]] است و حج‌گزار در حال [[احرام]] باید از آن پرهیز کند. ممنوعیت نگاه کردن به آینه از ممنوعیت [[زینت]] در حج بر می‌آید. از این رو در حال احرام نگاه کردن به آینه به قصد زینت حرام است. برخی فقها احتیاط را در ترک نگاه کردن به آینه حتی بدون قصد زینت می‌دانند. نگاه کردن به آینه کفاره ندارد. 

گفته‌اند: فلسفه نگاه نکردن در آینه، کنار گذاشتن هر ابزاری است که حج‌گزار را به خود مشغول و از یاد خدا غافل کند. از همین رو است که فقهای شیعه برآنند که اگر فرد [[مُحرم]] به آینه نگاه کرد، مستحب است «لبیک» بگوید تا غفلت از یاد خدا را جبران کند. 

== فلسفه حرمت نگاه در آینه ==
گفته شده حرمت نگاه در آینه، کنایه‌ای است از خود را ندیدن، به ظاهر و شکل خود مشغول نشدن و کنار گذاشتن هر آنچه سبب غفلت و دوری [[احرام|احرام‌گزار]] از یاد خدا می‌شود.<ref>پیش درآمدی بر فرهنگ نامه اسرار و معارف حج، ص۱۷۲.</ref> به همین سبب، فقهای شیعه مستحب دانسته‌اند در این حالت، محرم «لبیک» بگوید<ref>مناسک حج، ص۲۰۷، مسئله ۳۶۶.</ref> تا جبران غفلت از خداوند شود و با گفتن این ذکر، توجه خود را معطوف به خداوند سازد.<ref>پیش درآمدی بر فرهنگ نامه اسرار و معارف حج، ص۱۷۲.</ref>

== نگاه در آینه به قصد زینت ==
نگاه کردن در آینه اگر برای زینت باشد، [[حرام]] است<ref> نکت النهایۀ، ج 1، ص 477؛ کتاب الحج (للمحقق الداماد)، ص 2، ص 407؛ مناسک الحج (للخوئی)، ص 108؛ احکام و مناسک حج (منتظری)، ص 113.</ref> و در این حکم فرقی بین مرد و زن نیست.<ref> تحریر الاحکام، ج 2، ص 31؛ تحریر الوسیلۀ، ج 1، ص 422؛ احکام و مناسک حج (منتظری)، ص 113.</ref> محقق حلی حکم به حرمت را اشهر<ref> شرایع الاسلام، ج 1، ص 225</ref> و علامه حلی آن را اقرب<ref> مختلف الشیعۀ، ج 4، ص 78.</ref> دانسته است. در مقابل گروهی مثل [[شیخ طوسی]] آن را مکروه دانسته‌اند،<ref> الخلاف، ج 2، ص 319؛ الجمل و العقود فی العبادات، ص 136؛</ref> گرچه در کتاب المبسوط<ref> المبسوط فی فقه الامامیۀ، ج 1، ص 321.</ref> و نهایه<ref> النهایۀ فی مجرد الفقه و الفتوی، ص 220</ref> حکم به حرمت داده است.

=== نگاه در آینه بدون قصد زینت ===
اگر نگاه کردن به آینه برای زینت نباشد، اشکالی ندارد،<ref> مناسک الحج (لصاحب الحدائق)، ص 11؛ مناسک الحج (للخوئی)، ص 108.</ref> گرچه برخی ترک آن را احتیاط واجب<ref> تحریر الوسیلۀ، ج 1، ص 422؛ احکام و مناسک حج (منتظری)، ص 113.</ref> و برخی ترک آن را اولی<ref> مناسک الحج (للخوئی)، ص 108.</ref> دانسته‌اند؛ البته گروهی از فقها حرمت نگاه کردن به آینه را مقید به زینت نکرده اند.<ref> الکافی فی الفقه، ص 203؛ انوار الفقاهۀ (کتاب الحج)، ص 118.</ref> 

== نگاه بی اختیار به آینه ==
آن چیزی که در حقیقت حرمت دارد، [[زینت|تزیین]] است، نه صرف نگاه کردن در آینه؛ چنان‌که در صحیحه حریز از [[امام صادق (ع)]] به آن تصریح شده است.<ref> کافی، ج 4، ص 356؛ من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 347؛ تهذیب الاحکام، ج 5، ص 302؛ وسائل الشیعۀ، ج 12، ص 472، ابواب تروک الاحرام، باب 34، ح 1.</ref> بنابراین نیاز به قصد شخص دارد.<ref> کتاب الحج (للمحقق الداماد)، ص 2، ص 407 و 453.</ref> به همین دلیل نگاه بی‌اختیار به آینه مشکلی ندارد و لذا اگر در اتاق شخص، آینه باشد و بی‌اختیار شخص به آن نگاه کند، اشکالی ندارد، لکن احتیاط در این است که اگر می‌تواند آینه را بردارد یا چیزی روی آن بیاندازد، این کار را انجام دهد.<ref> احکام و مناسک حج (منتظری)، ص 113.</ref> 

== نگاه به اشیاء صاف ==
نگاه کردن به اشیاء صاف و صیقل داده شده که عکس انسان در آنها پیدا است؛ مثل آب شفاف، در صورتی که برای زینت نباشد، مانعی ندارد.<ref> تحریر الوسیلۀ، ج 1، ص 422؛ مناسک الحج (للخوئی)، ص 108 و 109؛ احکام و مناسک حج (منتظری)، ص 114.</ref> 

== عکس گرفتن ==
طبق نظر فقهایی که به حرمت نگاه در آینه بدون قصد زینت قائل‌اند، اگر کارهای دیگر مثل عکس گرفتن از شخص یا منظره‌ای، مستلزم نگاه کردن در آینه باشد، احتیاط واجب در ترک آن است.<ref> احکام و مناسک حج (منتظری)، ص 113.</ref>

== کفاره نگاه کردن در آینه ==
حتی فقهایی که نگاه کردن در آینه را برای شخص مُحرم، حرام دانسته‌اند، [[کفاره|کفاره‌ای]] برای آن قائل نیستند،<ref> مسالک الافهام، ج 2، ص 256؛ تحریر الوسیلۀ، ج 1، ص 422؛ المعتمد فی شرح المناسک، ج 4، ص 151.</ref> گرچه طبق نظر برخی از فقها، احتیاط این است که یک گوسفند ذبح کند.<ref> مناسک الحج (للخوئی)، ص 108؛ احکام و مناسک حج (منتظری)، ص 114.</ref> 

== عمل مستحبی در صورت نگاه به آینه ==
اگر شخص برای زینت به آینه نگاه کند، مستحب است [[لبیک]] بگوید، تا به نوعی تجدید [[تلبیه]] شود.<ref> تحریر الوسیلۀ، ج 1، ص 422؛ مناسک الحج (للخوئی)، ص 108؛ احکام و مناسک حج (منتظری)، ص 114.</ref>

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
* ابن بابويه، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه، 4جلد، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم - قم، چاپ: دوم، 1413 ق.
* ابن براج، قاضی عبد العزیز، المهذب، 2 جلد، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1406 ق.
* بحرانی، آل عصفور، یوسف بن احمد، مناسک الحج، 1 جلد، بی نا، بی تا.
* پژوهشکده حج و زیارت، مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی(ره) و مراجع معظم تقلید، تهران، مشعر، ۱۳۹۷ش.
* حائری، سید علی بن محمد طباطبائی، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، 16 جلد، موسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ اول، 1418 ق.
* حلبی، ابو الصلاح، تقی الدین بن نجم الدین، الکافی فی الفقه، 1 جلد، کتابخانه عمومی امام امیر المومنین (ع)، اصفهان، چاپ اول، 1403 ق.
* حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، تحریر الاحکام الشرعیۀ علی مذهب الامامیۀ، 6 جلد، موسسه امام صادق (ع)، قم، چاپ اول، 1420 ق. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، مختلف الشیعۀ فی احکام الشریعۀ، 9 جلد، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1413 ق.
* حلی، محقق، نجم الدین، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، 4 جلدی، موسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1408 ق.
* حلی، محقق، نجم الدین، نکت النهایۀ، 3 جلد، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1412 ق.
* خمینی، سید روح الله، تحریر الوسیلۀ، 2 جلد، دار العلم، چاپ اول، 1409 ق.
* خوئی، سید ابوالقاسم، المعتمد فی شرح المناسک، 3 جلد، دار العلم، قم، چاپ اول، 1410 ق. 
* خوئی، سید ابوالقاسم، مناسک الحج، 1 جلد، چاپخانه مهر، قم، چاپ یازدهم، 1411 ق.
* شهید ثانی، زین الدین بن علی، الروضۀ البهیۀ فی شرح اللمعۀ الدمشقیۀ، 10 جلد، کتابفروشی داوری، قم، چاپ اول، 1410 ق. 
* شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، 30جلد، مؤسسة آل البيت عليهم السلام - قم، چاپ: اول، 1409 ق.
* طوسی، ابو جعفر محمد بن الحسن، الجمل و العقود فی العبادات، 1 جلد، موسسه نشر دانشگاه فردوسی، مشهد، چاپ اول، 1387 ق.
* طوسی، ابو جعفر محمد بن الحسن، الخلاف، 6 جلد، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1407 ق.
* طوسی، ابو جعفر محمد بن الحسن، المبسوط فی فقه الامامیۀ، 8 جلد، المکتبۀ المرتضویۀ، تهران، چاپ سوم، 1387 ق.
* طوسی، ابو جعفر محمد بن الحسن، النهایۀ فی مجرد الفقه و الفتوی، 1 جلد، دار الکتاب العربی، بیروت، چاپ دوم، 1400 ق.
* طوسى، محمد بن الحسن، الإستبصار فيما اختلف من الأخبار، 4جلد، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: اول، 1390 ق.
* طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، 10جلد، دار الكتب الإسلاميه - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.
* كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط - الإسلامية)، 8جلد، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق.
* محقق داماد، سید محمد، کتاب الحج، 3 جلد، چاپخانه مهر، قم، چاپ اول، 1401 ق.
* نجف آبادی، حسین علی منتظری، احکام و مناسک حج، 1 جلد، نشر سایه، قم، چاپ چهارم، 1428 ق.
* نجفی، کاشف الغطاء، حسن بن جعفر، انوار الفقاهه (کتاب الحج)، 1 جلد، موسسه کاشف الغطاء، نجف، چاپ اول، 1422 ق.
{{پایان}}

== مقالات مرتبط ==
* [[زینت]]
* [[نگاه کردن در آينه (فتاوای مراجع)|نگاه کردن در آینه (فتاوای مراجع)]]
{{محرمات احرام}}

[[رده:محرمات احرام]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]