در حال ویرایش پیمان عمومی (بخش)

==ضرورت و اهمیت انعقاد پیمان‌==

[[پیامبر(ص)]] از آغاز ورود به [[مدینه]] در تلاش بود تا با ابزارهای گوناگون اجتماعی، تعصب‌های قبیله‌ای را به همدلی و یگانگی در حفظ جامعه نوپای اسلامی تبدیل کند؛ زیرا زمینه‌هایی دیرپا برای اختلاف و درگیری میان ساکنان مدینه در آن عصر وجود داشت. پیمان‌های گوناگون میان گروه‌های مختلف مدینه، از درگیری و رقابت‌ کهن میان [[اوس]] و [[خزرج]] و نیز میان قبایل یهودی با یکدیگر و میان آنان و اهل [[یثرب]] نشان داشت. افزون بر این پیشینه پر تنش در یثرب، ورود گروهی از مسلمانان مکی، یعنی مهاجران، زمینه‌های چالش و تنش را افزایش می‌داد. وفا به عهد، یکی از ارزش‌های روزگار جاهلیت بود که برای عرب بسیار اهمیت داشت. این ارزش در آثار ادبی باقی‌مانده از آنان نیز آشکار است.<ref>فی تاریخ الادب الجاهلی، ج1، ص394؛ المفصل، ج7، ص370-371.</ref>نقض پیمان یک ننگ برای جامعه آن روز به‌شمار می‌رفت.<ref>الاوائل، ج1، ص36؛ صبح الاعشی، ج1، ص466؛ المستطرف، ص218.</ref>

با توجه به این زمینه فرهنگی، [[پیامبر اسلام]] با بهره‌گیری از پیمان برادری میان [[مهاجران]] و [[انصار]] مدینه و نیز پیمان‌نامه عمومی میان مسلمانان و غیر مسلمانان ساکن آن، به جامعه جوان اسلام استقلال و هویتی فراقبیله‌ای و فرادینی بخشید تا مسلمانان در یک حلقه تنگ‌تر، نخست در میان خودشان و سپس در حلقه‌ای گسترده‌تر میان هموطنان خود، احساس وحدت و یگانگی در برابر تهدیدات احتمالی جامعه اسلامی کنند. ایشان با این ابتکار، تهدید وجود اقلیت‌های مخالف را تبدیل به فرصتی برای تبلیغ [[اسلام]] در میان آنان و نشان دادن روح اسلام به [[یهود]] کرد. بستن این پیمان، تلاشی برای شکل‌گیری جبهه‌ای واحد در مدینه در برابر [[مشرکان مکه]] بود و فرصتی مناسب را در اختیار مسلمانان نهاد تا با آسودگی از درگیری‌های داخلی به پی‌ریزی جامعه اسلامی بپردازند. برخلاف چهره خشونت‌گرایی که دشمنان اسلام از آن نشان می‌دهند، این عقد نشان سیاست مسالمت‌آمیزی است که اسلام در روابطش با ادیان دیگر دنبال می‌کرد و نشان می‌دهد که نخستین حرکت پیامبر(ص) در برخورد با ادیان، معاهده و صلح و پیام دوستی بود.<ref>نک: فقه السیره، غزالی، ص190-197؛ فقه السیره، بوطی، ص164؛ کتاب قیم، ش1، سال1390، ص121-142، «صحیفة النبی نماد قانون‌گرایی در حکومت نبوی». </ref>