در حال ویرایش چاه حاء

المغانم المطابه فى معالم طابه ، ص 36 ( 2 ) . معجم ما استعجم ، جزء الثانى ، ص 413 ( 3 ) . « چاه حاء ، باغى بوده است . باغ هاى مدينه با نام چاه هايش معروف بوده ؛ يعنى باغى كه داراى چاه حاء است . چاه به حاء اضافه شده است . »

بئر حاء به عنوان "النویره" شناخته می‌شود که برخی از زنان اهل مکه آن را خریداری کرده‌اند. این مکان در حال حاضر نزدیک به مسجد مجیدی است و دارای نخل‌هایی است که به دلیل نحوه رشد آنها که میوه‌ها به راحتی در دسترس مالک قرار می‌گیرد، مورد توجه اهل مدینه قرار دارند.

== تیشینه ==

پيامبر ، چاه حاء را به حسان بن ثابت و ابى بن كعب صدقه داد .موقعيّت چاه مذكور مقابل مسجد نبى بوده است و بعدها معاوية بن ابىسفيان پس از خريدارى سهم حسان بن ثابت ، در آنجا قصرى بنا نهاد كه به قصر بنىحديلة شهرت يافت

از انس بن مالك نقل كرده است كه گفت : ابوطلحه در ميان همه دوستان من در مدينه ، بيش از همه ثروت نخلستان داشت . براى او دوست داشتنىترين دارايىاش چاه « حاء » بود كه رو به روى مسجد قرار مىگرفت و رسول خدا صلى الله عليه و آله بدان درمىآمد و از آب آن كه عطرى هم داشت مىنوشيد . ابوطلحه كه چنين ديد اين چاه را به صدقه وانهاد

 

 

تیامبر آب چاه را متبرک کرده است و با آن وضو گفته است

 

 

این افراد پس از دریافت مال، با هم به توافق نرسیدند و در نهایت حسان بن ثابت این مال را به معاویه بن ابی سفیان فروخت. معاویه این مال را خرید. او پس از خرید این ملک، قصر بنی جدیله را در همان مکان ساخت تا به عنوان یک حصار و بنا برای خاندان بنی امیه مورد استفاده قرار گیرد.

 

چاه حاء در منطقه‌ای به نام الفَلْجَان واقع شده و در برخی منابع تاریخی آمده است که این چاه و دیگر منابع آبی در مدینه مورد استفاده مسلمانان قرار می‌گرفت.

ابن‌شبّه و ابن‌زباله و سمهودى ، قصر بنىحديله را داراى دو در دانسته كه چاه حاء در وسط آن قرار داشته است . با توجه به جملهء « و كانت مستقبلة المسجد » در حديث : انس ، مسلّم مىشود كه مسجد در قسمتِ قبلى چاه حاء قرار داشته است . سمهودى از « ابوبكر بن حزم » سندى آورده است كه معلوم مىسازد : حسان سهم خود را به يكصد هزار درهم فروخته است . « 2 » البكرى از اين قصر در نيمهء سدهء پنجم خبر داده كه : « بئر حاء و هي قصر بنيحُدَيْلَةَ اليوم » ؛ ولى وصفى از آن به ميان نياورده است . « 3 » قديمىترين وصف اين چاه را در گفتارى از ابن‌نجّار در نيمهء سدهء 7 ه . ق . در « اخبار مدينة الرّسول » مىخوانيم كه چاه حاء در وسط باغچهء كوچكى قرار گرفته كه با خرماستان سرسبزى احاطه شده است . عمق چاه ، 20 ذراع و قطر آن 3 ذراع است و به گفتهء مطرى در شمال حصار مدينه - كه در آن زمان به نوريّه شهرت داشته - واقع شده بود . فيروز آبادى در اوائل قرن 9 هجرى ما را از بناى مسجدى كنار چاه آگاه كرده و گفته است كه در زمان او باغستان حاء ، وقف فقرا و مساكين شده بود . « 4 » سمهودى در سدهء نهم هجرت ، چاه را از نزديك ديده ، ولى وصفى خاص از موقعيّت آن بيان نداشته است . على بن موسى در شرح بافت مدينه در خلال سال‌هاى 1200 / 1300 ه . ق . تنها به بيان اين‌كه چاه حاء در جهت باب مجيدى و قسمت شمالى مسجد نبى قرار دارد ، اكتفا كرده و آن را از چاه‌هاى « اثرى » خوانده است . تا سال 1350 ه . ق . كنار چاه حاء ، آثار باغستان قديمى وجود داشته است .