در حال ویرایش چاه سقیا (بخش)

== پیشینه ==
سید سمهودی در روایت خود از ابن شُبه نقل کرده است که جابر بن عبدالله از پدرش نقل کرده که وقتی مسلمانان با یهودیان در منطقه حسکه جنگیدند و پیروز شدند، به پیامبر اسلام پیشنهاد شد که از این منطقه برای رفتن به بدر استفاده کند. او به این چاه علاقه‌مند شد و این منطقه را خریداری کرد. همچنین، این چاه بعدها به نام "بئر الأعجام" نیز شناخته شد.

مطری و دیگران نقل کرده‌اند که پیامبر اسلام در مسیر حرکت به سمت بدر از چاه السقیا آب می‌نوشید و در این مکان نماز می‌خواند. بناهای اطراف چاه شامل یک برکه به نام "برکه الحج" و یک ديوان (دفتر کاری) بود که محراب داشت و به نظر می‌رسد که محل دعا و عبادت پیامبر بود.


المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰



بئر الشقیا، یکی از چاه‌های معروف در تاریخ اسلام است. نام آن در حدیثی از ابن زباله ذکر شده است که در آن آمده: پیامبر اسلام (صلى الله عليه وسلم) در مسیر جنگ بدر، لشکر را در کنار این چاه مستقر کرد و در مسجد آن نماز خواند و دعا کرد.

طبق این روایت، نام بئر «السقیا» بوده و مکان آن در منطقه‌ای به نام «الفُلجان» قرار داشت. همچنین، در روایات مختلف آمده است که در زمان جنگ بدر، زمانی که پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان در حال مبارزه با یهودیان بودند، به این مکان رسیدند و جنگیدند. یکی از صحابه، جابر بن عبدالله، در این مورد نقل می‌کند که پدرش به او گفت: «ما در نزدیکی بئر السقیا با یهودیان در منطقه حسیکه نبرد کردیم و پیروز شدیم. سپس پیامبر اسلام (ص) در مسیر بدر از این مکان عبور کرد و به من گفت که اگر زنده ماندم و به خانه برگشتم، این بئر را خریداری کن، اما اگر کشته شدم، این کار را فراموش نکن.»

در ادامه روایت، جابر می‌گوید که بعد از سخنان پیامبر، به جستجوی بئر رفت و آن را متعلق به ذُکوان بن عبد قیس یافت. سعد بن ابی وقاص پیش از او این بئر را خریداری کرده بود. نام این منطقه «الفُلجان» و نام چاه «الشقیا» بود.

در ادامه ذکر شده که بئر السقیا، چاهی است که مطری آن را در آخرین مرحلهٔ "النقا" در سمت چپ مسیر به سوی چاه علی در محرم ذکر کرده است. این چاه به گفته مطری، چاه بزرگی و زیبا بود که در دل کوه حفر شده و بعدها خراب شده بود. در سمت شمالی چاه (یعنی در جهت مغرب) بنای مستطیلی از گچ به چشم می‌خورد.

به نظر می‌رسد که این بنا حوض یا برکه‌ای برای استفاده حجاج بوده است که در دوران ساخت‌وساز مدینه، به عنوان محل استراحت و آب‌رسانی به مسافران استفاده می‌شد. به همین دلیل مطری این محل را «منزله النقا» نامیده 

در پایان، مطری به نقل از برخی منابع اشاره کرده که این چاه که در نزدیکی مدینه و «المُدَرَّج» قرار داشت، متعلق به سعد بن ابی وقاص بوده و در آن زمان برای تأمین آب به کار می‌رفته است. همچنین ذکر شده که پیامبر اسلام (صلى الله عليه وسلم) در هنگام عبور از این چاه در جنگ بدر، لشکر خود را در کنار آن مستقر کرده و در مسجد آن نماز خوانده و برای اهل مدینه دعا کرده است. به این منطقه، نام «الفلجان» داده شده بود که به نظر می‌رسد امروز این چاه متروک و غیر فعال باشد. 

چاه‌های مشابه دیگری به اشتباه به عنوان چاه السقیا معرفی شدند، اما چاه اصلی در نزدیکی مسجد السقیا قرار داشت و به عنوان نمادی از تاریخ مدینه و جنگ بدر شناخته می‌شود.



نقل حدیث جابر بن عبدالله: جابر بن عبدالله در روایت خود اشاره می‌کند که در هنگام نبرد با یهودیان در منطقه حسیکه، که نزدیک به مدینه و در منطقه جرف است، لشکر پیامبر از چاه السقیا عبور کردند.

در نزدیکی چاه‌هایی که به «السقیا» مشهور بودند، خانه‌هایی وجود نداشت. اما بررسی‌ها نشان می‌دهند که در آن منطقه خانه‌ها و روستاهایی نیز وجود داشته است. 

جمع‌بندی:

چاه السقیا که در نقل‌های تاریخی و دینی آمده، همان چاهی است که  در مسیر جنگ بدر قرار دارد. این چاه در گذشته برای تأمین آب پیامبر اسلام (صلى الله عليه وسلم) و مسلمانان استفاده می‌شده و امروزه به عنوان یکی از مکان‌های تاریخی شناخته می‌شود. این چاه به‌طور مرتب توسط افراد مختلف بازسازی و تعمیر شده و تأمین آب برای حجاج و مسلمانان در دوران‌های مختلف ادامه داشته است.


وفاء الوفاء ج۳ ص ۳۸۰ تا ۳۸۵




در یکی از روایات آمده است که سعد بن ابی وقاص (رضی الله عنه) از پدرش نقل کرده که پیش از غزوه بدر، در مسیر حرکت به سوی بدر، آن‌ها با یهودیان روبرو شدند و در این حین به خرید بئر السقیا پرداختند. پدر سعد به او گفته بود: "اگر زنده بمانی، این بئر را خریداری کن، و اگر کشته شوی، این امر از دستت خارج خواهد بود.


این بئر در منطقه‌ای به نام الفلج واقع شده بود و از آن برای تأمین آب در جنگ‌ها، به ویژه در غزوه بدر، استفاده می‌شد.


تاریخ مدینه ص۱۵۸ و ۱۵۹

بئر السقيا أو بئر مالك بن النضر والد أنس

بئر السقیا از چاه‌های مشهور دوران پیامبر اسلام است. ابن شَبه در روایت از جابر بن عبدالله نقل کرده است که او گفت: "پدرم به من گفت: ای پسر، ما در مسیر یهودیان در منطقه‌ی حسیکه به آنها برخورد کردیم و بر آنها پیروز شدیم، سپس پیامبر خدا را برای رفتن به سمت بدر فراخواندیم. او به من گفت: اگر زنده بازگشتی، این چاه را بخر، و اگر کشته شدی، نگذار این فرصت از دست برود." جابر سپس برای خرید چاه به راه افتاد و آن را از "ذكوان بن عبد قیس" یافت، ولی سعد بن ابی وقاص پیش از او آن را خریداری کرده بود. نام زمین "الفلحان" و نام چاه "السقیا" بود.


مطری می‌گوید که بئر السقیا در آخرین نقطه‌ی "النقا" و در سمت چپ مسیر کسانی که به سمت آبار علی در محرم می‌روند، قرار داشته است. این چاه به‌صورت یک چاه زیبای منقور در دل کوه بوده است. همچنین، بئر السقیا که به بئر مالك نیز معروف است، در سمت چپ کسانی که از دروازه‌ی العنبرية به خارج می‌روند و در سمت راست کسانی که وارد مدینه می‌شوند، قرار دارد.



تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱