در حال ویرایش کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱

{{جعبه اطلاعات اصحاب
|اطلاعات صحابه = عمر بن خطاب
| تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام کامل = عمر بن خطاب
| کنیه =
| لقب = فاروق
| زادروز/زادگاه = [[مکه]]
| محل زندگی = مکه، [[مدینه]]
| مهاجر/انصار = مهاجر
| نسب/قبیله = [[قبیله قریش|قریش]]
| خویشاوندان سرشناس = [[حفصه]](دختر) [[عبدالله بن عمر بن خطاب|عبدالله]](پسر)
| تاریخ و مکان درگذشت/شهادت =
| نحوه درگذشت/شهادت =
| مدفن = [[مسجدالنبی]]
| زمان اسلام آوردن =
| نحوه اسلام آوردن =
| حضور در جنگ‌ها = حضور در تمام غزوات
| هجرت به= مدینه
| دلیل شهرت = دومین خلیفه مسلمانان
| نقش‌های برجسته =
| دیگر فعالیت‌ها =
| آثار =
}}
'''عُمَر بن خَطاب''' (۴۰ سال قبل از هجرت - ۲۳ هجری قمری) دومین خلیفه مسلمانان پس از ابوبکر و از صحابه برجسته پیامبر است. عمر در سال ۱۳ هجری توسط ابوبکر به خلافت نصب و تا سال ۲۳ هجری که توسط ابولؤلؤ به قتل رسید خلافتش ادامه داشت.

== معرفی ==
عمر بن خطاب در سال سیزدهم بعد از عام الفیل به دنیا آمد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> وی از بزرگان قریش شمرده می‌شد<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> و در سال ششم بعثت<ref>البدء و التاریخ، ج۵۵، ص۸۸.</ref><ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۳۳.</ref>و به قول برخی نهم بعثت مسلمان شد.<ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۳۲۱.</ref> وی از مهاجرین نخستین<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref><ref>إمتاع الأسماع، ج‏۶، ص۱۵۰.</ref> و همچنین از صحابه برجسته پیامبر محسوب می‌شد.<ref>جوامع السیرة النبویة، ص۴۱.</ref> عمر در جنگهای پیامبر شرکت می‌کرد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> دختر وی حفصه به همسری پیامبر درآمد.<ref>التنبیه والإشراف، ص۲۵۲.</ref><ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۲، ص۳۲۱.</ref> عمر در سال سیزدهم هجری<ref>الأخبار الطوال، ص۱۱۳.</ref>با وصیت ابوبکر و بدون دخالت مستقیم مردم خلیفه شد،<ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۵۹.</ref> و حدود ده سال بر این منصب تکیه زد.<ref>الإمامة و السیاسة، ص۳۷ و ص۳۸.</ref> عمر در سال ۱۳قمری<ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۳۳.</ref> پس از ابوبکر خلیفه مسلمانان شد<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> و ده سال خلافت او طول کشید.<ref>البدایة و النهایة، ج‏۶، ص۱۹۸.</ref> وی در ۲۳ قمری<ref>البدء و التاریخ، ج۵۵، ص۹۱.</ref> به دست فردی به نام ابولؤلؤ به قتل رسید.<ref>التنبیه والإشراف، ص۲۵۰.</ref> عمر در سال ۲۳ هجرت توسط فردی به نام ابولؤلؤ که از زیادی خراج خود نزد خلیفه شکایت برده بود و به شکایتش رسیدگی نشد، به قتل رسید.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۲۱ و ص۳۲۲.</ref> وی در حجره عایشه کنار پیامبر و ابوبکر دفن شد.<ref>تاریخ الطبری، ج۴، ص۱۹۳.</ref> او پیش از مرگ شورایی شش نفره مشکل از علی و عثمان و طلحة، الزبیر، وعبد الرحمن بن عوف وسعد بن أبی وقاص. برای انتخاب جانشین خود تشکیل داد<ref>التنبیه والإشراف، ص۲۵۲.</ref>

عمر بن خطاب در میان اهل سنت جایگاه بزرگی دارد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۶۳، ص۱۰۹،‌ ص۱۳۳ و ص۱۴۲.</ref> روایت‌های زیادی در منقبت او و ستایش پیامبر از در منابع اهل سنت وجود دارد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۳۵ و ص۱۴۱.</ref>.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۷.</ref>او از پیامبر ۵۳۹ حدیث روایت کرده است.<ref>تاریخ الخلفاء، ص۱۳۳.</ref>  احادیث منابع اهل سنت گزارش می‌کند که پیامبر از او راضی بود.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> همچنین او فردی سختگیر در عقاید و دینداری و فردی تند مزاج توصیف کرده‌اند.<ref>شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۸۳؛ ج۶، ص۳۴۲ و ص۳۴۳.</ref><ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۳۷.</ref>در دوران خلافت او فتوحات زیادی برای مسلمانان در ایران و شام و عراق و جاهای دیگر رخ داد.<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref><ref>الأخبار الطوال، ص۱۱۳.</ref><ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص ۱۴۱ تا ص۱۵۷.</ref>همچنین در دوران وی تاریخ هجری بر اساس هجرت پیامبر شکل گرفت<ref>الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۱۴۵.</ref> که به گفته برخی بر اساس پیشنهاد امام علی بود.<ref>التنبیه والإشراف، ص۲۵۲.</ref>

شیعیان همواره نقدهایی به عملکرد عمر داشته‌اند و او را در مواضع مختلف بخصوص خلافت پس از پیامبر نکوهش کرده‌اند.<ref>نهج الحق و کشف الصدق، ص۵۲۵ و ص۵۲۶.</ref><ref>بحارالأنوار، ج‏۸۱، ص۱۴۰.</ref>

== حج‌گذاری ==
در زمانه خلیفه دوم (۱۳–۲۳ق)، خود وی همه ساله رهسپار سفر حج می‌شد و امارت حج را بر عهده داشت.<ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۴، ص۳۰۲.</ref> عمر در زمان ابوبکر نیز یک بار امیرالحاج بود.<ref>مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۴، ص۳۰۱.</ref>

عمر بن خطاب متعه الحج را حرام اعلام کرده است.<ref>مسالک الأفهام الی آیات الأحکام، ج۳، ص۲۰۲.</ref> مُتعَة الحج یا متعه حج فاصله میان دو احرامِ عمره تمتع و حج تمتع که حج‌گزار اجازه دارد عمل‌هایی که به‌دلیل مُحرِم بودن بر او حرام بوده است را انجام دهد.<ref>«شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»، ص۱۳۲.</ref>

== بازسازی مسجدالنبی ==
{{اصلی|بازسازی مسجدالنبی (عمر بن خطاب)}}

عمر بن خطاب در زمان خلافت خود دست به بازسازی مسجدالنبی زد.<ref>المسجد النبوی عبر التاریخ، ص ۶۵–۶۶</ref> این بازسازی اولین مرحله از توسعه مسجد پس از وفات پیامبر بود. در این بازسازی چند خانه اطراف مسجد تخریب و به مسجد اضافه شد.<ref>عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۸۷.</ref> در این توسعه، مساحت مسجد حدود هفتاد درصد نسبت به بنای قبلی افزایش یافت.<ref>عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص۸۵.</ref>

=== خانه عمر ===
هنگامی که پیامبر مسجدالنبی را بنا کرد، هریک از صحابه در کنار این مسجد خانه‌ای برای خود ساختند. این خانه‌ها در طول تاریخ به مرور در طرح‌های توسعه مسجد از بین رفته است.<ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، ص۲۳۳.</ref> خانه عمر ميان باب الرّحمه و باب السّلام در غرب مسجد النّبى قرار داشته و موقعيت آن كنار «ابواب صديق» كنونى بوده است.<ref>المُصنّف فى الاحاديث و الآثار، ج۲، ص۷۱۸.</ref>

== مکان‌های منسوب ==
در مدینه دو مسجد به عمر بن خطاب منسوب است.

=== مسجد عمر بن خطاب در مدینه ===
{{اصلی|مسجد عمر بن خطاب (مدینه)}}مسجد عمر در جهت جنوب غربی [[مسجد النبی]] و در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)]] ساخته شده است.<ref>مساجد الاثریه، ص۲۴۷.</ref> این مسجد احتمالاً در قرن نهم هجری ساخته شده است.<ref>مساجد الاثریه، ص۲۲۳؛ وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، ص۲۲۰.</ref>

=== مسجد عمر بن خطاب در خندق ===
{{اصلی|مسجد عمر بن خطاب در خندق}}مسجد عُمَر در منطقه خندق مدینه، در جنوب [[مسجد سلمان فارسی]] قرار دارد.<ref>مساجد الاثریه، ص۱۴۸.</ref> این مسجد در محدوده [[مساجد خندق|مساجد هفتگانه خندق]] قرار دارد که محدوده نظامی [[پیامبر(ص)]] در جریان [[غزوه احزاب|غزوه خندق]] بوده است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، ج۴، ص۱۴۴.</ref>

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==

* '''الأخبار الطوال'''، دینوری، احمد بن داود، قم، الشریف الرضی، ۱۳۷۳ش.
* '''الإستیعاب فی معرفة الأصحاب'''، ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق.
* '''الإمامة و السیاسة: المعروف بتاریخ الخلفاء'''، ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم، بیروت، دارالأضواء، ۱۴۱۰ق.
* '''إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع'''، مقریزی، احمد بن علی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۰ق.
* '''بحارالأنوار'''، مجلسی، ۱۳۶۳ش.
* '''البدء و التاریخ'''، مقدسی، مطهر بن طاهر، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا.
* '''البدایة و النهایة'''، ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
* '''تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره'''، قائدان، اصغر، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
* '''تاریخ الخلفا'''، سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۷ق.
* '''تاریخ الطبری: تاریخ الأمم و الملوک'''، طبری، محمد بن جریر،  بیروت، بی‌نا، بی‌تا.
* '''التنبیه والإشراف'''، مسعودی، علی بن الحسین، قاهره، دار الصاوی، بی‌تا.
* '''«شبهة ورد: الزواج الموقت (متعة النساء و متعة الحج)»'''، معرفت، محمد هادی، رسالة الثقلین، شماره۱۳، ذی‌الحجه ۱۴۱۵ق.
* '''شرح نهج البلاغة'''، ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق.
* '''جوامع السیرة النبویة'''، ابن حزم، علی بن احمد، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
* '''عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
* '''مروج الذهب و معادن الجوهر'''، مسعودی، علی بن حسین، قم، مؤسسة دارالهجرة، ۱۴۰۹ق.
* '''مسالک الأفهام الی آیات الأحکام'''، کاظمی، جواد بن سعید، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۶۵ش.
* '''المسجد النبوی عبر التاریخ'''، محمد السید الوکیل، دار المجتمع للنشر و التوزیع، ۱۹۷۷م.
* '''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ق.
* '''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
* '''المُصنّف فى الاحاديث و الآثار'''، ابن ابى شيبه، حافظ عبداللّٰه بن محمد، تحقيق سعيد محمداللحام، بيروت: دارالفكر، ۱۴۰۹ق.
* '''نهج الحق و کشف الصدق'''، علامه حلی، حسن بن یوسف، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، ۱۹۸۲م.
* '''وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، مؤسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
{{منابع}}
{{پایان}}