در حال ویرایش کندن گیاهان و درختان حرم
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''کندن گیاهان و درختان حرم''' یکی از [[محرمات احرام]] و [[حرم مکی|حرم]] است و در حکم حرمت آن، اختلافی میان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] نیست. منظور از گیاهان حرم، درختان و تمام آن چیزهایی است که از زمین حرم می‌روید و کندن آنها نیز شامل از ریشه درآوردن یا کندن برگ‌ها یا شکستن شاخه‌ها می‌شود. | |||
از نظر مشهور فقیهان شیعه در کندن درخت و گیاه حرم، [[کفاره]] لازم است؛ در کندن گیاه، [[واجب]] است قیمت آن محاسبه و پرداخت شود. اما در کفاره کندن و قطع درختان حرم، در درخت بزرگ گاو، در درخت کوچک گوسفند و نسبت به شاخه‌ها محاسبه و پرداخت قیمت را لازم شمرده‌اند. | |||
همچنین در مواردی کندن گیاهان و درختان حرم استثناء شده و کفاره ندارد مانند کندن درختان میوه و درختان و گیاهان خشک. | |||
==جایگاه و اهمیت== | |||
کندن گیاهان و درختان حرم یکی از محرمات احرام و حرم است که احکام آن شامل شخص حاجی و حرم می‌شود.<ref>المبسوط فی فقه، ج1، ص: 354.</ref> | |||
در حکم حرمت کندن گیاهان حرم، اختلافی میان شیعه<ref>. المبسوط فی فقه، ج 1، ص 354؛ السرائر، ج 1، ص 554؛ الدروس، ج1، ص: 390.</ref> و اهل سنت (مالکی<ref>. التفریع، ج1، ص 211 ؛ المدونة ج1 ص 456؛ فقه العبادات، ج1، ص 390.</ref>، شافعی<ref>التنبیة، ج 1، ص 74؛ المهذب فی فقة، ج1، ص 400؛ المجموع، ج7، ص 448.</ref>، حنبلی<ref>. الکافی فی فقه، ج1، ص 506؛ المغنی، ج3، ص 320؛ الشرح الکبیر، ج3، ص 364.</ref>، حنفی<ref>. المبسوط، ج4، ص 103؛ بدائع الصنایع، ج2، ص 210؛ الهدایة، ج1، ص 171.</ref>) نیست و با وجود اینکه حکم این مسئله درباره حرم است اما به نظر شیعه<ref>مجمع الفائدة، ج7، ص: 59؛مدارک الأحکام، ج7، ص: 372؛ المعتمد، ج4، ص: 265.</ref> و اهل سنت<ref>التنبیة، ج 1، ص 74؛ المهذب فی فقة، ج1، ص 400؛ المبسوط، ج4، ص 104.</ref> شامل مُحرم و غیر محرم (مانند ساکنان مکه) می‌شود. | |||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
منظور از گیاهان | منظور از گیاهان حرم، درختان و تمام آن چیزهایی است که از [[حرم مکی|زمین حرم]] می‌روید و کندن آنها نیز شامل از ریشه درآوردن یا کندن برگ‌ها یا شکستن شاخه‌ها می‌شود.<ref>. رک: المبسوط فی فقه، ج1، ص: 354؛ منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ج12، ص: 120-137؛ فوائد القواعد، ص: 445.</ref> | ||
== | ==احکام== | ||
برای کندن گیاهان و درختان حرم احکامی در کتاب‌های فقهی شیعه و اهل سنت آمده است که عبارتند از: | |||
*اگر تنه درختی داخل در حرم ولی شاخه‌های آن از حرم خارج باشد، هم شاخه و هم تنه، جزء حرم محسوب می‌شود،<ref>. المبسوط، ج4، ص 103؛المغنی، ج3، ص 323؛ النهایة، ص: 235.</ref> | |||
=== | اما در موردی که تنه درخت، خارج از حرم و شاخه‌های آن داخل در حرم باشد، بین [[شیعه]] و [[اهل سنت]] اختلاف نظر وجود دارد: بعضی شیعیان آن را به درختان حرم ملحق می‌دانند<ref>. النهایة، ص: 235 ؛منتهی المطلب ، ج12، ص: 129؛ جواهر، ج18، ص: 413.</ref> اما برخی از اهل سنت آن را به درختان خارج حرم ملحق نموده‌اند.<ref>. الشرح الکبیر، ج3 ،ص 368؛ المغنی، ج3، ص 323؛ المجموع، ج7، ص 449.</ref> | ||
از نظر مشهور فقیهان شیعه در کندن درخت و گیاه | *اگر شخصی درختی را از حرم کنده و در مکان دیگری بکارد و خشک شود، ضامن خواهد بود، زیرا آن را تلف کرده است.<ref>فقیهان شیعه: منتهی المطلب ، ج12، ص: 130؛ کشف الغطاء ، ص: 466. فقیهان اهل سنت: المغنی، ج3، ص 323؛ الشرح الکبیر، ج3، ص 368؛ المجموع ، ج7، ص 448.</ref> اما در صورتی که آن درخت رشد کند، چنانچه در حرم کاشته باشد، ضمانتی متوجه آن شخص نیست، ولی اگر در بیرون از حرم کاشته باشد بر او واجب است که این درخت را به حرم بازگرداند؛ همچنین اگر بازگرداندن ممکن نباشد یا درخت خشک شود، باز ضامن خواهد بود.<ref>فقیهان شیعه: منتهی المطلب ، ج12، ص: 130؛ کشف الغطاء ، ص: 466. فقیهان اهل سنت: المغنی، ج3، ص 323؛ الشرح الکبیر، ج3، ص 368؛ المجموع ، ج7، ص 448.</ref> | ||
===کفاره کندن درخت و گیاه حرم=== | |||
*از نظر مشهور فقیهان شیعه در کندن درخت و گیاه حرم، [[کفاره]] لازم است.<ref>. دلیل الناسک، ص: 221؛ تفصیل الشریعة ، ج4، ص: 259؛ الخلاف، ج2، ص: 408 ؛ تفصیل الشریعة ، ج4، ص: 259.</ref> در کندن گیاه، [[واجب]] است قیمت آن محاسبه و پرداخت شود. اما در کفاره کندن و قطع درختان حرم، مشهور فقیهان شیعه در درخت بزرگ گاو، در درخت کوچک گوسفند<ref>. الجامع للشرائع، ص: 189؛ جامع المقاصد ، ج3، ص: 360 ؛ فوائد القواعد، ص: 445.</ref> و نسبت به شاخه‌ها محاسبه و پرداخت قیمت<ref>. إیضاح الفوائد ، ج1، ص: 350؛ رسائل المحقق ، ج2، ص:165؛ إرشاد الأذهان ، ج1، ص: 324.</ref> را لازم شمرده‌اند. | |||
اما در کفاره کندن درخت و گیاه حرم، میان اهل سنت اختلاف نظر است: برخی کفاره را لازم ندانسته<ref>. المدونة، ج1، ص 456؛ حلیة العلماء، ج3، ص 276.</ref> و فقط استغفار را کافی می‌دانند.<ref>. المغنی، ج3، ص 322؛ الشرح الکبیر، ج3، ص 367.</ref> برخی دیگر در موارد کندن درختان حرم، محاسبه و پرداخت قیمت آن را لازم دانسته‌اند.<ref>. الهدایة، ج1، ص 171؛ المبسوط، ج4، ص 103 ؛ بدائع الصنایع، ج2، ص 210.</ref> بعضی نیز کفاره را لازم دانسته لکن معتقد شده‌اند در کندن درخت بزرگ یک گاو و درخت کوچک یک گوسفند باید کفاره پرداخت شود و اگر شاخه ای شکسته شود یا گیاهی کنده شود، باید قیمتش محاسبه و پرداخت شود و کندن برگ هم کفاره ندارد.<ref>. التنبیة، ج 1، ص 74؛ حلیة العلماء، ج3، ص 276؛ نهایة المطلب، ج4، ص 417.</ref> | |||
==استثنائات== | ==استثنائات== | ||
در مواردی کندن گیاهان و درختان | در مواردی کندن گیاهان و درختان حرم استثناء شده و کفاره ندارد. برخی از آنها عبارت است از: | ||
*کندن گیاه یا درختی که در ملک شخص و در زمان مالکیتش روییده باشد.<ref>. المبسوط فی فقه، ج1، ص: 354؛ ریاض المسائل، ج6، ص: 310؛ جواهر، ج18، ص: 417.</ref> | *کندن گیاه یا درختی که در ملک شخص و در زمان مالکیتش روییده باشد.<ref>. المبسوط فی فقه، ج1، ص: 354؛ ریاض المسائل، ج6، ص: 310؛ جواهر، ج18، ص: 417.</ref> | ||
*کندن درختان میوه چه انسان آن را کاشته باشد یا نه،<ref>. کفایة الأحکام، ج1، ص: 303؛ جواهر ، ج18، ص: 419.</ref> جایز است.<ref>. النهایة، ص: 235؛ المبسوط فی فقه ، ج1، ص: 354؛ فوائد القواعد، ص: 445.</ref> | *کندن درختان میوه چه انسان آن را کاشته باشد یا نه،<ref>. کفایة الأحکام، ج1، ص: 303؛ جواهر ، ج18، ص: 419.</ref> جایز است.<ref>. النهایة، ص: 235؛ المبسوط فی فقه ، ج1، ص: 354؛ فوائد القواعد، ص: 445.</ref> | ||
*کندن درختان و گیاهان خشک.<ref>. فوائد القواعد، ص: 445؛ منتهی المطلب ، ج12، ص: 127؛ تفصیل الشریعة، ج4، ص: 251.</ref> | *کندن درختان و گیاهان خشک.<ref>. فوائد القواعد، ص: 445؛ منتهی المطلب ، ج12، ص: 127؛ تفصیل الشریعة، ج4، ص: 251.</ref> | ||
*اگر شخصی به صورت متعارف راه برود و گیاهی کنده شود حرامی را مرتکب نشده است، همچنانکه آن گیاه را می‌توان به عنوان علوفه به شتر داد.<ref>. تحریر الوسیلة، ج1، ص: 429؛ المعتمد، ج4، ص: 265؛ موسوعة ، ج28، ص: 515.</ref> | *اگر شخصی به صورت متعارف راه برود و گیاهی کنده شود حرامی را مرتکب نشده است، همچنانکه آن گیاه را می‌توان به عنوان علوفه به شتر داد.<ref>. تحریر الوسیلة، ج1، ص: 429؛ المعتمد، ج4، ص: 265؛ موسوعة ، ج28، ص: 515.</ref> | ||
==جستارهای وابسته== | |||
*[[محرمات احرام]] | |||
*[[حرم مکی]] | |||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
| خط ۹۸: | خط ۷۴: | ||
*'''منتهی المطلب فی تحقیق المذهب'''، حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، ۱۵ جلد، مشهد - ایران، مجمع البحوث الإسلامیة، اول، ۱۴۱۲ ه ق. | *'''منتهی المطلب فی تحقیق المذهب'''، حلّی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، ۱۵ جلد، مشهد - ایران، مجمع البحوث الإسلامیة، اول، ۱۴۱۲ ه ق. | ||
*'''موسوعة الإمام الخوئی'''، خویی، سید ابو القاسم موسوی(۱۴۱۳ق)،۳۳ جلد، قم - ایران، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره، اول، ۱۴۱۸ ه ق. | *'''موسوعة الإمام الخوئی'''، خویی، سید ابو القاسم موسوی(۱۴۱۳ق)،۳۳ جلد، قم - ایران، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی ره، اول، ۱۴۱۸ ه ق. | ||