ابوعبیده جراح: تفاوت میان نسخه‌ها

Abazar (بحث | مشارکت‌ها)
Kamran (بحث | مشارکت‌ها)
 
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات اصحاب
{{جعبه اطلاعات اصحاب
|اطلاعات صحابه  = ابوعبیده جراح
|اطلاعات صحابه  = ابوعبیده جراح
| تصویر        =  
| تصویر        = ابوعبیده جراح.jpg
| توضیح تصویر  =  
| توضیح تصویر  = قبر ابوعبیده در عمتا در اردن
| نام کامل    = عامر بن عبدالله جراح
| نام کامل    = عامر بن عبدالله جراح
| کنیه        =  
| کنیه        = ابوعبیده
| لقب          =  
| لقب          =  
| زادروز/زادگاه =  
| زادروز/زادگاه =  
خط ۳۳: خط ۳۳:
برخی منابع شیعی [[شأن نزول]] آیات ۹۰ [[سوره مائده]]،<ref> البرهان، ج۲، ص۳۶۰.</ref> ۵۱ [[سوره قلم|قلم]]، <ref>الکافی، ج۴، ص۵۶۶-۵۶۷.</ref> ۷۴ [[سوره توبه|توبه]]،<ref> تفسیر قمی، ج۱، ص۳۰۱.</ref> ۱۰۸ [[سوره نساء|نساء]]، <ref>تفسیر عیاشی، ج۱، ص۲۷۵؛ الکافی، ج۸، ص۳۳۴. ۷۹-۸۰.</ref>[[سوره زخرف|زخرف]]، <ref>الکافی، ج۱، ص۴۲۱. ۲۵-۲۶.</ref>[[سوره محمد|محمد]]<ref> الکافی، ج۱، ص۴۲۱؛ البرهان، ج۴، ص۸۸۴.</ref> را در نکوهش او دانسته‌اند.
برخی منابع شیعی [[شأن نزول]] آیات ۹۰ [[سوره مائده]]،<ref> البرهان، ج۲، ص۳۶۰.</ref> ۵۱ [[سوره قلم|قلم]]، <ref>الکافی، ج۴، ص۵۶۶-۵۶۷.</ref> ۷۴ [[سوره توبه|توبه]]،<ref> تفسیر قمی، ج۱، ص۳۰۱.</ref> ۱۰۸ [[سوره نساء|نساء]]، <ref>تفسیر عیاشی، ج۱، ص۲۷۵؛ الکافی، ج۸، ص۳۳۴. ۷۹-۸۰.</ref>[[سوره زخرف|زخرف]]، <ref>الکافی، ج۱، ص۴۲۱. ۲۵-۲۶.</ref>[[سوره محمد|محمد]]<ref> الکافی، ج۱، ص۴۲۱؛ البرهان، ج۴، ص۸۸۴.</ref> را در نکوهش او دانسته‌اند.
== در دوره پیامبر(ص)==
== در دوره پیامبر(ص)==
ابوعبیده از ۱۷ نفر باسواد [[مکه]] هنگام ظهور اسلام بود. <ref>فتوح البلدان، ص۴۵۷. </ref>او در [[جاهلیت|دوران جاهلیت]] برای در مکه گورکنی می کرد.<ref> السیرة النبویة، ج۲، ص۶۶۳.</ref> گفته‌اند به همراه [[ارقم بن ابی‌ارقم]] و [[عثمان بن مظعون]] اسلام آورد از این رو از نخستین مسلمانان به شمار آورده‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۲۵۲-۲۵۳؛‌الطبقات، ج۳، ص۳۹۳؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۵، ۸، ۱۴۴.</ref> برخی نیز اسلام او را به دست [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] دانسته‌اند.<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۱۴۴؛ الریاض النضره، ج۳، ص۳۴۶.</ref> او در زمان دعوت مخیانه پیامبر(ص) در مکه مردم را به اسلام دعوت می‌کرد.<ref> نک: انساب الاشراف، ج۱، ص۱۴۰.</ref> همچنین نام او در شمار [[هجرت|مهاجرانی]] ذکر شده که پیش از [[جعفر بن ابی‌طالب]] به [[حبشه]] هجرت کردند.<ref>السیرة النبویة، ج۱، ص۳۲۹؛ البدایة و النهایه، ج۳، ص۳۲۱.</ref> البته برخی مهاجرت وی به حبشه را در مهاجرت دوم دانسته‌اند.<ref> الطبقات، ج۷، ص۲۶۹؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۱۰.</ref> برخی نیز او را حاضر در هر دو هجرت دانسته‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۲۵۷؛ الاصابه، ج۳، ص۴۷۵.</ref> پس از آنکه رسول خدا(ص) به [[مدینه]] مهاجرت کرد ابوعبیده از حبشه به مکه بازگشت و از آنجا به مدینه مهاجرت کرد و در خانه کلثوم بن هدم که خانه مردان مجرد بود ساکن شد.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۳۶۹.</ref>ابوعبیده در [[جنگ بدر]] حضور داشت. برخی سن او را در این جنگ ۴۱ سال دانسته‌اند<ref> الطبقات، ج۳، ص۴۱۴؛ المعارف، ص۲۴۸.</ref> با استناد به این گزارش سن او به هنگام اسلام آوردن ۲۷ بوده است. پیامبر میان او و [[سعد بن معاذ]] <ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۵۰۵؛ الطبقات، ج۳، ص۴۲۱.</ref> یا [[سالم مولای ابی‌حذیفه]]<ref> الطبقات، ج۳، ص۸۸، ۳۱۳؛ المحبر، ص۷۱؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۵۷.</ref> و یا [[بلال حبشی]] <ref>الاصابه، ج۱، ص۴۵۵.</ref> [[عقد اخوت|پیمان برداردی]] بست. وی همچنین با محمد بن مسلمه برای برخورداری از میراث پیمان برادری برقرار کرد.<ref>  المحبر، ص۷۵؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۱۹؛ الطبقات، ج۳، ص۳۱۳. </ref>بر پایه روایتی از [[انس بن مالک]] وی به همراه [[ابی بن کعب]] و [[ابوطلحه انصاری]] شراب نوشیده است.<ref>صحیح البخاری، ج۸، ص۱۳۴.</ref>
ابوعبیده از ۱۷ نفر باسواد [[مکه]] هنگام ظهور اسلام بود.<ref>فتوح البلدان، ص۴۵۷. </ref> او در [[جاهلیت|دوران جاهلیت]] در مکه گورکنی می‌کرد.<ref> السیرة النبویة، ج۲، ص۶۶۳.</ref> گفته‌اند به همراه [[ارقم بن ابی‌ارقم]] و [[عثمان بن مظعون]] اسلام آورد؛ از این رو از نخستین مسلمانان به شمار آورده‌اند.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۲۵۲-۲۵۳؛‌الطبقات، ج۳، ص۳۹۳؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۵، ۸، ۱۴۴.</ref> برخی نیز اسلام او را به دست [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] دانسته‌اند.<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص۱۴۴؛ الریاض النضره، ج۳، ص۳۴۶.</ref> او در زمان دعوت مخیانه پیامبر(ص) در مکه مردم را به اسلام دعوت می‌کرد.<ref> نک: انساب الاشراف، ج۱، ص۱۴۰.</ref> همچنین نام او در شمار [[هجرت|مهاجرانی]] ذکر شده که پیش از [[جعفر بن ابی‌طالب]] به [[حبشه]] هجرت کردند.<ref>السیرة النبویة، ج۱، ص۳۲۹؛ البدایة و النهایه، ج۳، ص۳۲۱.</ref> البته برخی مهاجرت وی به حبشه را در مهاجرت دوم دانسته‌اند.<ref> الطبقات، ج۷، ص۲۶۹؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۱۰.</ref> برخی نیز او را حاضر در هر دو هجرت دانسته‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۲۵۷؛ الاصابه، ج۳، ص۴۷۵.</ref> پس از آنکه رسول خدا(ص) به [[مدینه]] مهاجرت کرد ابوعبیده از حبشه به مکه بازگشت و از آنجا به مدینه مهاجرت کرد و در خانه کلثوم بن هدم که خانه مردان مجرد بود ساکن شد.<ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۳۶۹.</ref>ابوعبیده در [[جنگ بدر]] حضور داشت. برخی سن او را در این جنگ ۴۱ سال دانسته‌اند<ref> الطبقات، ج۳، ص۴۱۴؛ المعارف، ص۲۴۸.</ref> با استناد به این گزارش سن او به هنگام اسلام آوردن ۲۷ بوده است. پیامبر میان او و [[سعد بن معاذ]] <ref>السیرة النبویه، ج۱، ص۵۰۵؛ الطبقات، ج۳، ص۴۲۱.</ref> یا [[سالم مولای ابی‌حذیفه]]<ref> الطبقات، ج۳، ص۸۸، ۳۱۳؛ المحبر، ص۷۱؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۵۷.</ref> و یا [[بلال حبشی]] <ref>الاصابه، ج۱، ص۴۵۵.</ref> [[عقد اخوت|پیمان برادری]] بست. وی همچنین با محمد بن مسلمه برای برخورداری از میراث پیمان برادری برقرار کرد.<ref>  المحبر، ص۷۵؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۱۹؛ الطبقات، ج۳، ص۳۱۳. </ref>بر پایه روایتی از [[انس بن مالک]] وی به همراه [[ابی بن کعب]] و [[ابوطلحه انصاری]] شراب نوشیده است.<ref>صحیح البخاری، ج۸، ص۱۳۴.</ref>
 
=== حضور در جنگ‌ها===
=== حضور در جنگ‌ها===
بنابر گزارش‌ها ابوعبیده در جنگ‌های بدر و [[جنگ احد|احد]] حضور داشت. <ref>المغازی، ج۱، ص۱۵۷، ۲۴۰؛ نک السیرة النبویه، ج۱، ۶۵۸.</ref>او در جنگ احد از اندک کسانی بود تا آخرین لحظه از پیامبر(ص) دفاع کردند. او در این جنگ به مداوای مجروحان پرداخت و حلقه زرهی را که به پیشانی رسول خدا(ص) فرو رفته بود با دندان بیرون کشید از همین رو دندان‌های پیشینش شکست و به همین جهت او را اثرم و اهتم گفتند.<ref> المغازی، ج۱، ص۲۴۰، ۲۴۷؛ البدء و التاریخ، ج۵، ص۸۷؛ البدایة و النهایه، ج۴، ص۳۰.</ref> اما منابع شیعی گزارش کرده‌اند در این ماجرا تنها [[حضرت علی(ع)]] و [[ابودجانه انصاری]] در کنار حضرت محمد(ص) ماندند  <ref>الارشاد، ج۱، ص۸۲؛ الکافی، ج۸، ص۳۱۸؛ علل الشرایع، ج۱، ص۷.</ref> در برخی از منابع آمده است که عقبة بن وهب حلقه را از پیشانی پیامبر(ص) بیرون آورد.<ref>المعارف، ص۲۴۸؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۴۲.</ref>
بنابر گزارش‌ها ابوعبیده در جنگ‌های بدر و [[جنگ احد|احد]] حضور داشت. <ref>المغازی، ج۱، ص۱۵۷، ۲۴۰؛ نک السیرة النبویه، ج۱، ۶۵۸.</ref>او در جنگ احد از اندک کسانی بود تا آخرین لحظه از پیامبر(ص) دفاع کردند. او در این جنگ به مداوای مجروحان پرداخت و حلقه زرهی را که به پیشانی رسول خدا(ص) فرو رفته بود با دندان بیرون کشید از همین رو دندان‌های پیشینش شکست و به همین جهت او را اثرم و اهتم گفتند.<ref> المغازی، ج۱، ص۲۴۰، ۲۴۷؛ البدء و التاریخ، ج۵، ص۸۷؛ البدایة و النهایه، ج۴، ص۳۰.</ref> اما منابع شیعی گزارش کرده‌اند در این ماجرا تنها [[حضرت علی(ع)]] و [[ابودجانه انصاری]] در کنار حضرت محمد(ص) ماندند  <ref>الارشاد، ج۱، ص۸۲؛ الکافی، ج۸، ص۳۱۸؛ علل الشرایع، ج۱، ص۷.</ref> در برخی از منابع آمده است که عقبة بن وهب حلقه را از پیشانی پیامبر(ص) بیرون آورد.<ref>المعارف، ص۲۴۸؛ الاستیعاب، ج۲، ص۳۴۲.</ref>
خط ۴۱: خط ۴۲:
ابوعبیده در [[فتح مکه]] فرماندهی بخشی از سپاه مسلمانان را بر عهده داشت<ref> فتوح البلدان، ص۵۲؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۱۵۹.</ref> و پیشاپیش پیامبر وارد مکه شد<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۳۲۷-۴۰۷؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۱۵۹. </ref>و از گواهان پیمان‌نامه هیئت‌های نمایندگی قبایل با پیامبر(ص) بود.<ref> المغازی، ج۲، ص۶۱۲؛ الطبقات، ج۲، ص۷۴-۷۵.</ref>
ابوعبیده در [[فتح مکه]] فرماندهی بخشی از سپاه مسلمانان را بر عهده داشت<ref> فتوح البلدان، ص۵۲؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۱۵۹.</ref> و پیشاپیش پیامبر وارد مکه شد<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۳۲۷-۴۰۷؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۱۵۹. </ref>و از گواهان پیمان‌نامه هیئت‌های نمایندگی قبایل با پیامبر(ص) بود.<ref> المغازی، ج۲، ص۶۱۲؛ الطبقات، ج۲، ص۷۴-۷۵.</ref>
پیامبر اسلام او را برای تبلیغ و جمع‌آوری [[زکات]] به سوی قبابل و مناطق مختلف می‌فرستاد. از سوی پیامبر برای گرفتن جزیه به [[بحرین]] رفت و با گرفتن آنها به [[مدینه]] بازگشت و پیامبر از بازگشت او اظهار خوشحالی کرد.<ref>مسند احمد، ج۴، ص۱۳۷؛ صحیح البخاری، ج۴، ص۶۲-۶۳؛ دلائل النبوة، ج۶، ص۳۱۹.</ref> همچنین در پی درخواست مردم [[نجران]] از پیامبر که فردی را به سوی آنان بفرستد رسول خدا(ص) ابوعبیده را با آنجا فرستاد.<ref> الطبقات، ج۳، ص۳۱۵؛ صحیح البخاری، ج۸، ص۱۳۴؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۱۱.</ref> ابوعبیده برای آموزش دینی به دستور پیامبر به [[یمن]] نیز رفت. <ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۱۰؛ الاصابه، ج۳، ص۴۷۶.</ref>
پیامبر اسلام او را برای تبلیغ و جمع‌آوری [[زکات]] به سوی قبابل و مناطق مختلف می‌فرستاد. از سوی پیامبر برای گرفتن جزیه به [[بحرین]] رفت و با گرفتن آنها به [[مدینه]] بازگشت و پیامبر از بازگشت او اظهار خوشحالی کرد.<ref>مسند احمد، ج۴، ص۱۳۷؛ صحیح البخاری، ج۴، ص۶۲-۶۳؛ دلائل النبوة، ج۶، ص۳۱۹.</ref> همچنین در پی درخواست مردم [[نجران]] از پیامبر که فردی را به سوی آنان بفرستد رسول خدا(ص) ابوعبیده را با آنجا فرستاد.<ref> الطبقات، ج۳، ص۳۱۵؛ صحیح البخاری، ج۸، ص۱۳۴؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۱۱.</ref> ابوعبیده برای آموزش دینی به دستور پیامبر به [[یمن]] نیز رفت. <ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۷۱۰؛ الاصابه، ج۳، ص۴۷۶.</ref>
== پس از پیامبر==
== پس از پیامبر==
ابوعبیده هنگام رحلت حضرت محمد(ص) در [[سپاه اسامه]] بود.<ref>المغازی، ج۳، ص۱۱۱۸.</ref> هنگامی که خبر رحلت رسول خدا(ص) به سپاه رسید به همراه [[اسامه]] و عمر بن خطاب به مدینه بازگشت و در مراسم دفن پیامبر(ص) حضور یافت.<ref> المغازی، ج۳، ص۱۱۲۰؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۶۶۳؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۲۱۳</ref>. البته به هنگام دفن پیامبر(ص) کسی را به دنبال ابوعبیده و فرد دیگری را به دنبال ابوطلحه فرستاده بودند، ابوطلحه زودتر رسید و قبر رسول خدا(ص) را کند.<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۶۶۴.</ref>
ابوعبیده هنگام رحلت حضرت محمد(ص) در [[سپاه اسامه]] بود.<ref>المغازی، ج۳، ص۱۱۱۸.</ref> هنگامی که خبر رحلت رسول خدا(ص) به سپاه رسید به همراه [[اسامه]] و عمر بن خطاب به مدینه بازگشت و در مراسم دفن پیامبر(ص) حضور یافت.<ref> المغازی، ج۳، ص۱۱۲۰؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۶۶۳؛ تاریخ طبری، ج۳، ص۲۱۳</ref>. البته به هنگام دفن پیامبر(ص) کسی را به دنبال ابوعبیده و فرد دیگری را به دنبال ابوطلحه فرستاده بودند، ابوطلحه زودتر رسید و قبر رسول خدا(ص) را کند.<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۶۶۴.</ref>
خط ۶۱: خط ۶۳:
== پیوند به بیرون==
== پیوند به بیرون==
* [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/5788 دایرة المعارف بزرگ اسلامی؛ مدخل ابوعبیده جراح]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/5788 دایرة المعارف بزرگ اسلامی؛ مدخل ابوعبیده جراح]
 
* [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/683053 نورمگز؛ بطولات إسلامیة: أبو عبیدة ابن الجراح]
== پانویس==
== پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
خط ۶۷: خط ۶۹:
{{منابع}}
{{منابع}}
{{دانشنامه
{{دانشنامه
  | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/9361
  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9361/%d8%a7%d8%a8%d9%88%d8%b9-%d8%a8-%d9%8a%d8%af%d9%87-%d8%ac-%d8%b1-%d8%a7%d8%ad
  | عنوان = ابوعبیده جراح
  | عنوان = ابوعبیده جراح
  | نویسنده = علی غفرانی و معصومه اخلاقی }}
  | نویسنده = علی غفرانی و معصومه اخلاقی }}
* الاحتجاج: ابومنصور الطبرسی (م.۵۲۰ق.)، به کوشش سید محمد باقر،‌ دار النعمان، ۱۳۸۶ق.
* الاحتجاج: ابومنصور الطبرسی (درگذشت ۵۲۰ق.)، به کوشش سید محمد باقر،‌ دار النعمان، ۱۳۸۶ق.
* الارشاد: المفید (م.۴۱۳ق.)، بیروت،‌ دار المفید، ۱۴۱۴ق.
* الارشاد: المفید (درگذشت ۴۱۳ق.)، بیروت،‌ دار المفید، ۱۴۱۴ق.
* الاستیعاب: ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
* الاستیعاب: ابن عبدالبر (درگذشت ۴۶۳ق.)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
* اسد الغابه: ابن‌ اثیر علی بن محمد الجزری (م.۶۳۰ق.)، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۰۹ق.
* اسد الغابه: ابن‌ اثیر علی بن محمد الجزری (درگذشت ۶۳۰ق.)، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۰۹ق.
* الاصابه: ابن‌ حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
* الاصابه: ابن‌ حجر العسقلانی (درگذشت ۸۵۲ق.)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
* الاعلام: الزرکلی (م.۱۳۹۶ق.)، بیروت،‌ دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م.
* الاعلام: الزرکلی (درگذشت ۱۳۹۶ق.)، بیروت،‌ دار العلم للملایین، ۱۹۹۷م.
* انساب الاشراف: البلاذری (م.۲۷۹ق.)، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۱۷ق.
* انساب الاشراف: البلاذری (درگذشت ۲۷۹ق.)، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۱۷ق.
* البدء و التاریخ: المطهر المقدسی (م.۳۵۵ق.)، بیروت،‌ دار صادر، ۱۹۰۳م.
* البدء و التاریخ: المطهر المقدسی (درگذشت ۳۵۵ق.)، بیروت،‌ دار صادر، ۱۹۰۳م.
* البدایة و النهایه: ابن‌کثیر (م.۷۷۴ق.)، بیروت، مکتبة المعارف.
* البدایة و النهایه: ابن‌کثیر (درگذشت ۷۷۴ق.)، بیروت، مکتبة المعارف.
* البرهان فی تفسیر القرآن: البحرانی (م.۱۱۰۷ق.)، قم، البعثه، ۱۴۱۵ق.
* البرهان فی تفسیر القرآن: البحرانی (درگذشت ۱۱۰۷ق.)، قم، البعثه، ۱۴۱۵ق.
* تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر: الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت،‌ دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق.
* تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر: الذهبی (درگذشت ۷۴۸ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت،‌ دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق.
* تاریخ الخلفاء: السیوطی (م.۹۱۱ق.)، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۸ق.
* تاریخ الخلفاء: السیوطی (درگذشت ۹۱۱ق.)، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۸ق.
* تاریخ بغداد: الخطیب البغدادی (م.۴۶۳ق.)، به کوشش عبدالقادر، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
* تاریخ بغداد: الخطیب البغدادی (درگذشت ۴۶۳ق.)، به کوشش عبدالقادر، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
* تاریخ خلیفه: خلیفة بن خیاط (م.۲۴۰ق.)، به کوشش سهیل زکار، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
* تاریخ خلیفه: خلیفة بن خیاط (درگذشت ۲۴۰ق.)، به کوشش سهیل زکار، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
* تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک): الطبری (م.۳۱۰ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی.
* تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک): الطبری (درگذشت ۳۱۰ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی.
* تاریخ مدینة دمشق: ابن عساکر (م.۵۷۱ق.)، به کوشش علی شیری، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۱۵ق.
* تاریخ مدینة دمشق: ابن عساکر (درگذشت ۵۷۱ق.)، به کوشش علی شیری، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۱۵ق.
* تاریخ المدینة المنوره: ابن شبّة النمیری (م.۲۶۲ق.)، به کوشش شلتوت، قم،‌ دار الفکر، ۱۴۱۰ق.
* تاریخ المدینة المنوره: ابن شبّة النمیری (درگذشت ۲۶۲ق.)، به کوشش شلتوت، قم،‌ دار الفکر، ۱۴۱۰ق.
* تاریخ الیعقوبی: احمد بن یعقوب (م.۲۹۲ق.)، بیروت،‌ دار صادر، ۱۴۱۵ق.
* تاریخ الیعقوبی: احمد بن یعقوب (درگذشت ۲۹۲ق.)، بیروت،‌ دار صادر، ۱۴۱۵ق.
* تفسیر العیاشی: العیاشی (م.۳۲۰ق.)، به کوشش رسولی محلاّتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه.
* تفسیر العیاشی: العیاشی (درگذشت ۳۲۰ق.)، به کوشش رسولی محلاّتی، تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه.
* تفسیر القمی: القمی (م.۳۰۷ق.)، به کوشش الجزائری، قم،‌ دار الکتاب، ۱۴۰۴ق.
* تفسیر القمی: القمی (درگذشت ۳۰۷ق.)، به کوشش الجزائری، قم،‌ دار الکتاب، ۱۴۰۴ق.
*حلیة الاولیاء: ابونعیم الاصفهانی (م.۴۳۰ق.)، بیروت،‌ دار الکتاب العربی، ۱۴۰۵ق.
*حلیة الاولیاء: ابونعیم الاصفهانی (درگذشت ۴۳۰ق.)، بیروت،‌ دار الکتاب العربی، ۱۴۰۵ق.
* الخصال: الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق.
* الخصال: الصدوق (درگذشت ۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق.
* دائرة المعارف بزرگ اسلامی: زیر نظر بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ، ۱۳۷۲ش.
* دائرة المعارف بزرگ اسلامی: زیر نظر بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ، ۱۳۷۲ش.
* دائرة المعارف قرآن کریم: مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم، قم، بوستان کتاب، ۱۳۷۸ش.
* دائرة المعارف قرآن کریم: مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم، قم، بوستان کتاب، ۱۳۷۸ش.
* دلائل النبوه: البیهقی (م.۴۵۸ق.)، به کوشش عبدالمعطی، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق.
* دلائل النبوه: البیهقی (درگذشت ۴۵۸ق.)، به کوشش عبدالمعطی، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق.
* الرده: الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به کوشش الجبوری، بیروت،‌ دار الغرب الاسلامی، ۱۴۱۰ق.
* الرده: الواقدی (درگذشت ۲۰۷ق.)، به کوشش الجبوری، بیروت،‌ دار الغرب الاسلامی، ۱۴۱۰ق.
* الریاض النضره: الطبری (م.۶۹۴ق.)، به کوشش عیسی عبدالله، بیروت،‌ دار الغرب الاسلامی، ۱۹۹۶م.
* الریاض النضره: الطبری (درگذشت ۶۹۴ق.)، به کوشش عیسی عبدالله، بیروت،‌ دار الغرب الاسلامی، ۱۹۹۶م.
* سنن ابن ماجه: ابن ماجه (م.۲۷۵ق.)، به کوشش محمد فواز، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۵ق.
* سنن ابن ماجه: ابن ماجه (درگذشت ۲۷۵ق.)، به کوشش محمد فواز، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۵ق.
* سنن ابی‌داود: السجستانی (م.۲۷۵ق.)، به کوشش سعید محمد اللحام، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۱۰ق
* سنن ابی‌داود: السجستانی (درگذشت ۲۷۵ق.)، به کوشش سعید محمد اللحام، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۱۰ق
* سنن الترمذی: الترمذی (م.۲۷۹ق.)، به کوشش عبدالوهاب، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۰۲ق.
* سنن الترمذی: الترمذی (درگذشت ۲۷۹ق.)، به کوشش عبدالوهاب، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۰۲ق.
* السنن الکبری: البیهقی (م.۴۵۸ق.)، بیروت،‌ دار الفکر.
* السنن الکبری: البیهقی (درگذشت ۴۵۸ق.)، بیروت،‌ دار الفکر.
* سنن الدارمی: الدارمی (م.۲۵۵ق.)، احیاء السنة النبویه.
* سنن الدارمی: الدارمی (درگذشت ۲۵۵ق.)، احیاء السنة النبویه.
* سیر اعلام النبلاء: الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق.
* سیر اعلام النبلاء: الذهبی (درگذشت ۷۴۸ق.)، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق.
* السیرة النبویه: ابن هشام (م.۸-۲۱۳ق.)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، المکتبة العلمیه؛  
* السیرة النبویه: ابن هشام (درگذشت ۸-۲۱۳ق.)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، المکتبة العلمیه؛  
* شذرات الذهب: عبدالحی بن عماد (م.۱۰۸۹ق.)، بیروت،‌ دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق.
* شذرات الذهب: عبدالحی بن عماد (درگذشت ۱۰۸۹ق.)، بیروت،‌ دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق.
* شرح نهج البلاغه: ابن ابی‌الحدید (م.۶۵۶ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل،‌ دار احیاء الکتب العربیه، ۱۳۷۸ق
* شرح نهج البلاغه: ابن ابی‌الحدید (درگذشت ۶۵۶ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل،‌ دار احیاء الکتب العربیه، ۱۳۷۸ق
* صحیح البخاری: البخاری (م.۲۵۶ق.)، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۰۱ق.
* صحیح البخاری: البخاری (درگذشت ۲۵۶ق.)، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۰۱ق.
* طبقات الفقهاء: ابراهیم بن محمد الشیرازی (م.۴۷۶ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت،‌ دار الرائد.
* طبقات الفقهاء: ابراهیم بن محمد الشیرازی (درگذشت ۴۷۶ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت،‌ دار الرائد.
* الطبقات الکبری: ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، بیروت،‌ دار صادر.
* الطبقات الکبری: ابن سعد (درگذشت ۲۳۰ق.)، بیروت،‌ دار صادر.
* علل الشرایع: الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش بحر العلوم، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۸۵ق.
* علل الشرایع: الصدوق (درگذشت ۳۸۱ق.)، به کوشش بحر العلوم، نجف، المکتبة الحیدریه، ۱۳۸۵ق.
* الغارات: ابراهیم الثقفی الکوفی (م.۲۸۳ق.)، به کوشش المحدث، بهمن، ۱۳۵۵ش؛  
* الغارات: ابراهیم الثقفی الکوفی (درگذشت ۲۸۳ق.)، به کوشش المحدث، بهمن، ۱۳۵۵ش؛  
* فتوح البلدان: البلاذری (م.۲۷۹ق.)، به کوشش محمد رضوان، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۳۹۸ق.
* فتوح البلدان: البلاذری (درگذشت ۲۷۹ق.)، به کوشش محمد رضوان، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۳۹۸ق.
* الکافی: الکلینی (م.۳۲۹ق.)، به کوشش غفاری، تهران،‌ دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش؛ کتاب السنه.
* الکافی: الکلینی (درگذشت ۳۲۹ق.)، به کوشش غفاری، تهران،‌ دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش؛ کتاب السنه.
* الشیبانی (م.۲۸۷ق.)، به کوشش محمد البانی، بیروت، المکتب الاسلامی، ۱۴۱۳ق؛  
* الشیبانی (درگذشت ۲۸۷ق.)، به کوشش محمد البانی، بیروت، المکتب الاسلامی، ۱۴۱۳ق؛  
* کنز العمال: المتقی الهندی (م.۹۷۵ق.)، به کوشش صفوة السقاء، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق.  
* کنز العمال: المتقی الهندی (درگذشت ۹۷۵ق.)، به کوشش صفوة السقاء، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق.  
* مجمع الزوائد: الهیثمی (م.۸۰۷ق.)، بیروت،‌ دار الکتاب العربی، ۱۴۰۲ق.
* مجمع الزوائد: الهیثمی (درگذشت ۸۰۷ق.)، بیروت،‌ دار الکتاب العربی، ۱۴۰۲ق.
* المحبّر: ابن‌ حبیب (م.۲۴۵ق.)، به کوشش ایلزه لیختن شتیتر، بیروت،‌ دار الآفاق الجدیده.
* المحبّر: ابن‌ حبیب (درگذشت ۲۴۵ق.)، به کوشش ایلزه لیختن شتیتر، بیروت،‌ دار الآفاق الجدیده.
* المستدرک علی الصحیحین: الحاکم النیشابوری (م.۴۰۵ق.)، به کوشش مرعشلی، بیروت،‌ دار المعرفه، ۱۴۰۶ق.
* المستدرک علی الصحیحین: الحاکم النیشابوری (درگذشت ۴۰۵ق.)، به کوشش مرعشلی، بیروت،‌ دار المعرفه، ۱۴۰۶ق.
* مسند ابی‌یعلی: احمد بن علی بن المثنی (م.۳۰۷ق.)، به کوشش حسین سلیم، بیروت،‌ دار المأمون للتراث.
* مسند ابی‌یعلی: احمد بن علی بن المثنی (درگذشت ۳۰۷ق.)، به کوشش حسین سلیم، بیروت،‌ دار المأمون للتراث.
* مسند احمد: احمد بن حنبل (م.۲۴۱ق.)، بیروت،‌ دار صادر.
* مسند احمد: احمد بن حنبل (درگذشت ۲۴۱ق.)، بیروت،‌ دار صادر.
* المعارف: ابن قتیبه (م.۲۷۶ق.)، به کوشش ثروت عکاشه، قم، شریف رضی، ۱۳۷۳ش.
* المعارف: ابن قتیبه (درگذشت ۲۷۶ق.)، به کوشش ثروت عکاشه، قم، شریف رضی، ۱۳۷۳ش.
* معجم البلدان: یاقوت الحموی (م.۶۲۶ق.)، بیروت،‌ دار صادر، ۱۹۹۵م.
* معجم البلدان: یاقوت الحموی (درگذشت ۶۲۶ق.)، بیروت،‌ دار صادر، ۱۹۹۵م.
* المعجم الکبیر: الطبرانی (م.۳۶۰ق.)، به کوشش حمدی عبدالمجید،‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق.
* المعجم الکبیر: الطبرانی (درگذشت ۳۶۰ق.)، به کوشش حمدی عبدالمجید،‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق.
*المغازی: الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.
*المغازی: الواقدی (درگذشت ۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.
* من لایحضره الفقیه: الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق.
* من لایحضره الفقیه: الصدوق (درگذشت ۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق.
* المنتظم: ابن جوزی (م.۵۹۷ق.)، به کوشش نعیم زرزور، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق.
* المنتظم: ابن جوزی (درگذشت ۵۹۷ق.)، به کوشش نعیم زرزور، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{صحابه}}
{{صحابه}}
<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
| شناسه = شد
| جعبه اطلاعات = شد<!--شد، - -->
| عنوان‌بندی = شد
| ویرایش = شد
| لینک‌دهی = شد
| عکس = شد<!--شد، - -->
| جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
| پیوند به بیرون = شد<!--شد، - -->
| مطالعه بیشتر = <!--شد، - -->
| پانویس و منابع = شد
| ناوبری = شد
| رده = شد
| تغییر مسیر = شد
}}<onlyinclude>


[[رده:مهاجران به حبشه]]
[[رده:مهاجران به حبشه]]