رابغ: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''رابغ'''، در کنار حجفه، از میقات‌های مصریان به‌شمار می‌رفت.
[[پرونده:رابغ.jpg|File.png|270px|thumb|left|رابغ]]
'''رابغ'''، شهری بندری در حجاز در حاشیه دریای سرخ است. این شهر که در موازات میقات جحفه قرار دارد، محل احرام‌گزاری حاجیانی بود که از مصر به حج می‌آمدند. میقات اصلی مصریان حجفه بود، اما به نقل از منابع، از قرن هشتم هجری مصریانی که از مسیر زمینی به مکه می‌رسیدند و قبل از مکه به مدینه نرفته‌ بودند، در رابغ محرم می‌شدند. ناآباد بودن حجفه از علل اقبال حج‌گزاران مصری به رابغ بود تا در این مکان محرم شوند.
 
==موقعیت مکانی==
==موقعیت مکانی==
رابغ از ريشه (ربغ) و به معناي فراواني نعمت است. <ref>الصحاح، ج4، ص 1318، تاج العروس، ج 12، ص 19</ref> در منابع کهن از آن با عنوان بطن رابغ ياد شده است.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص 347، تاریخ الطبری، ج2، ص 402</ref>  اين شهر در ساحل درياي سرخ و در 155 کيلومتري شمال [[جده]] و در مسير بين [[مدینه|مدينه]] و [[مکه]] قرار دارد. با وجود فاصله 212 کيلومتري با مکه از توابع آن حساب مي‌شود. <ref>التاریخ القویم، ج3، ح، 436، سفرنامه حجاز، ص 61</ref>
رابغ از ریشه (ربغ) و به معنای فراوانی نعمت است. <ref>الصحاح، ج4، ص 1318، تاج العروس، ج 12، ص 19</ref> در منابع کهن از آن با عنوان بطن رابغ یاد شده است.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص 347، تاریخ الطبری، ج2، ص 402</ref>  این شهر در ساحل دریای سرخ و در 155 کیلومتری شمال [[جده]] و در مسیر بین [[مدینه|مدینه]] و [[مکه]] قرار دارد. با وجود فاصله 212 کیلومتری با مکه از توابع آن حساب می‌شود. <ref>التاریخ القویم، ج3، ح، 436، سفرنامه حجاز، ص 61</ref>  
 
برخي جغرافي دانان رابغ را مکاني در مجاورت [[جحفه]] ( از ميقات‌هاي مشهور [[شام|شامیان]] و [[مصر|مصریان]]) دانسته‌اند.<ref>الاماکن، ص 106</ref>  ياقوت آن را در مسير حاجيان بين بزواء و جحفه و پايين‌تر از عزور خوانده و گزارش‌هايي را مبني بر واقع‌شدن رابغ بين جحفه و ودان و نيز قول واقدي را مبني بر قرار گرفتن رابغ بين جحفه و [[ابواء|ابوا]] (محل دفن مادر پيامبر)  نقل کرده است.<ref>معجم البلدان، ج3، ص 11</ref>  نويسنده ديگري آن را منطقه‌اي بين مدينه و جحفه و از بخش‌هاي وادي مَر مسکن قبيله [[خزاعه]] دانسته است، بدين ترتيب هنگامي که کسي از مدينه راهي مکه مي شود بزواء و ودّان قبل از رابغ و عزور و جحفه بعد از آن قرار مي‌گيرند.<ref>الامکنه و المیاه، ج1، ص 498</ref>  


==مسجد رابغ==
برخی جغرافی دانان رابغ را مکانی در مجاورت [[جحفه]] ( از میقات‌های مشهور [[شام|شامیان]] و [[مصر|مصریان]]) دانسته‌اند.<ref>الاماکن، ص 106</ref> یاقوت آن را در مسیر حاجیان بین بزواء و جحفه و پایین‌تر از عزور خوانده و گزارش‌هایی را مبنی بر واقع‌شدن رابغ بین جحفه و ودان و نیز قول واقدی را مبنی بر قرار گرفتن رابغ بین جحفه و [[ابواء|ابوا]] نقل کرده است.<ref>معجم البلدان، ج3، ص 11</ref>  نویسنده دیگری آن را منطقه‌ای بین مدینه و جحفه و از بخش‌های وادی مَر مسکن قبیله [[خزاعه]] دانسته است، بدین ترتیب هنگامی که کسی از مدینه راهی مکه می شود بزواء و ودّان قبل از رابغ و عزور و جحفه بعد از آن قرار می‌گیرند.<ref>الامکنه و المیاه، ج1، ص 498</ref>  
   
عزور نام مسجدي بوده که در جحفه قرار داشت و گويا [[پيامبر]] در آن نماز گزارده بود .<ref>المناسک و طرق الحج، ص 156</ref>  


==تحولات سیاسی و نظامی در رابغ==
==تحولات سیاسی و نظامی در رابغ==
رابغ به جهت وقوع برخي از [[سريه|سريه‌های]] دوره پيامبر از ديرباز مورد توجه سيره نگاران بوده است. پس از [[غزوه بواط]]، به فرمان پيامبر(ص)، گروهي 60 نفره از مهاجران به فرماندهي [[عبيده بن حارث]] به رابغ در ساحل درياي سرخ اعزام شدند.<ref>السیره النبویه، ج2، ص 338، ص دلائل النبوه، ج3، ص 9-10</ref>   
رابغ به جهت وقوع برخی از [[سریه|سریه‌های]] دوره پیامبر از دیرباز مورد توجه سیره نگاران بوده است. پس از [[غزوه بواط]]، به فرمان پیامبر(ص)، گروهی 60 نفره از مهاجران به فرماندهی [[عبیده بن حارث]] به رابغ در ساحل دریای سرخ اعزام شدند.<ref>السیره النبویه، ج2، ص 338، ص دلائل النبوه، ج3، ص 9-10</ref>   


به گفته برخي از منابع رابغ و شهرهاي ساحلي در دوره هایی سکونت‌گاه برخي از [[طالبيان]] بود. به گفته اين منابع آنها به جهت قيام‌هاي متعدد از جانب [[بنی‌امیه|امويان]] و [[بنی‌عباس|عباسيان]] تحت فشار بودند و براي رهايي به اين شهرهاي دور از مرکز مهاجرت مي کردند.<ref>خزانه التواریخ النجدیه، ج6، ص 341</ref>   
به گفته برخی از منابع رابغ و شهرهای ساحلی در دوره هایی سکونت‌گاه برخی از [[طالبیان]] بود. به گفته این منابع آنها به جهت قیام‌های متعدد از جانب [[بنی‌امیه|امویان]] و [[بنی‌عباس|عباسیان]] تحت فشار بودند و برای رهایی به این شهرهای دور از مرکز مهاجرت می کردند.<ref>خزانه التواریخ النجدیه، ج6، ص 341</ref>   


== رابغ، میقات مصریان==
== رابغ، میقات مصریان==
مصرياني که از راه خشکي به مکه مي‌رفتند، در صورتي که ابتدا به مدينه نمي‌رفتند، از رابغ مي گذشتند و در اين شهر که در نزديکي و در موازات جحفه (ميقات اصلي مصريان) قرار داشت، محرم مي‌شدند و به ميقات جحفه نمي‌رفتند. اين رويه دست کم از سده هشتم هجري که در منابع به آن تصريح شده, رايج بوده است. <ref>البلدانیات، ص 193، رحله ابن بطوطه، ج1، ص 365، رحله العبدری، ص 349</ref>  
مصریانی که از راه خشکی به مکه می‌رفتند، در صورتی که ابتدا به مدینه نمی‌رفتند، از رابغ می‌گذشتند و در این شهر که در نزدیکی و در موازات ([[محاذات]]) جحفه (میقات اصلی مصریان) قرار داشت، محرم می‌شدند و به میقات جحفه نمی‌رفتند. این رویه دست کم از سده هشتم هجری که در منابع به آن تصریح شده، رایج بوده است. <ref>البلدانیات، ص 193، رحله ابن بطوطه، ج1، ص 365، رحله العبدری، ص 349</ref>  


به ناآباداني جحفه در منابع پيش از اين تاريخ<ref>معجم البلدان، ج2، ص 111</ref>  و نیز در منابع بعدي اشاره شده و [[احرام]] حاجیان از رابغ به جای جحفه بارها گزارش شده است.<ref>النفخه المسکیه فی الرحله المکیه، ص 317، سفرنامه فرهاد میرزا، ص 164</ref>  همچنين حاجياني که از راه دريايي و با کشتي از شمال درياي سرخ به سوي جده مي‌رفتند، به هنگام رسيدن به نزديکي رابغ در کشتي محرم مي‌شدند. <ref>ارحله المعینیه، ص 125، مرآه الحرمین، ج2، ص 203، الرحله الحجازیه، ص 300</ref>
به ناآبادانی جحفه در منابع پیش از این تاریخ<ref>معجم البلدان، ج2، ص 111</ref>  و نیز در منابع بعدی اشاره شده و [[احرام]] حاجیان از رابغ به جای جحفه بارها گزارش شده است.<ref>النفخه المسکیه فی الرحله المکیه، ص 317، سفرنامه فرهاد میرزا، ص 164</ref>  همچنین حاجیانی که از راه دریایی و با کشتی از شمال دریای سرخ به سوی جده میی‌رفتند، به هنگام رسیدن به نزدیکی رابغ در کشتی محرم می‌شدند. <ref>ارحله المعینیه، ص 125، مرآه الحرمین، ج2، ص 203، الرحله الحجازیه، ص 300</ref>


بنابر گزارش منابع در قرون متاخر، برخي از راه‌هاي مکه به مدينه از رابغ مي‌گذشت و حاجياني که ابتدا به مکه آمده بودند از اين شهر براي سفر به مدينه عبور مي‌کردند؛ از جمله رابغ محل تلاقي راه سلطاني و راه فرع و راه شرقي بود.<ref>موسوعه مرآه الحرمین، ج5، ص 157-159، سفرنامه محمدحسین فراهانی، ص 217</ref>
بنابر گزارش منابع در قرون متاخر، برخی از راه‌های مکه به مدینه از رابغ می‌گذشت و حاجیانی که ابتدا به مکه آمده بودند از این شهر برای سفر به مدینه عبور می‌کردند؛ از جمله رابغ محل تلاقی راه سلطانی و راه فرع و راه شرقی بود.<ref>موسوعه مرآه الحرمین، ج5، ص 157-159، سفرنامه محمدحسین فراهانی، ص 217</ref>


==پانویس==
==پانویس==

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۴۰

رابغ

رابغ، شهری بندری در حجاز در حاشیه دریای سرخ است. این شهر که در موازات میقات جحفه قرار دارد، محل احرام‌گزاری حاجیانی بود که از مصر به حج می‌آمدند. میقات اصلی مصریان حجفه بود، اما به نقل از منابع، از قرن هشتم هجری مصریانی که از مسیر زمینی به مکه می‌رسیدند و قبل از مکه به مدینه نرفته‌ بودند، در رابغ محرم می‌شدند. ناآباد بودن حجفه از علل اقبال حج‌گزاران مصری به رابغ بود تا در این مکان محرم شوند.

موقعیت مکانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

رابغ از ریشه (ربغ) و به معنای فراوانی نعمت است. [۱] در منابع کهن از آن با عنوان بطن رابغ یاد شده است.[۲] این شهر در ساحل دریای سرخ و در 155 کیلومتری شمال جده و در مسیر بین مدینه و مکه قرار دارد. با وجود فاصله 212 کیلومتری با مکه از توابع آن حساب می‌شود. [۳]

برخی جغرافی دانان رابغ را مکانی در مجاورت جحفه ( از میقات‌های مشهور شامیان و مصریان) دانسته‌اند.[۴] یاقوت آن را در مسیر حاجیان بین بزواء و جحفه و پایین‌تر از عزور خوانده و گزارش‌هایی را مبنی بر واقع‌شدن رابغ بین جحفه و ودان و نیز قول واقدی را مبنی بر قرار گرفتن رابغ بین جحفه و ابوا نقل کرده است.[۵] نویسنده دیگری آن را منطقه‌ای بین مدینه و جحفه و از بخش‌های وادی مَر مسکن قبیله خزاعه دانسته است، بدین ترتیب هنگامی که کسی از مدینه راهی مکه می شود بزواء و ودّان قبل از رابغ و عزور و جحفه بعد از آن قرار می‌گیرند.[۶]

تحولات سیاسی و نظامی در رابغ[ویرایش | ویرایش مبدأ]

رابغ به جهت وقوع برخی از سریه‌های دوره پیامبر از دیرباز مورد توجه سیره نگاران بوده است. پس از غزوه بواط، به فرمان پیامبر(ص)، گروهی 60 نفره از مهاجران به فرماندهی عبیده بن حارث به رابغ در ساحل دریای سرخ اعزام شدند.[۷]

به گفته برخی از منابع رابغ و شهرهای ساحلی در دوره هایی سکونت‌گاه برخی از طالبیان بود. به گفته این منابع آنها به جهت قیام‌های متعدد از جانب امویان و عباسیان تحت فشار بودند و برای رهایی به این شهرهای دور از مرکز مهاجرت می کردند.[۸]

رابغ، میقات مصریان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مصریانی که از راه خشکی به مکه می‌رفتند، در صورتی که ابتدا به مدینه نمی‌رفتند، از رابغ می‌گذشتند و در این شهر که در نزدیکی و در موازات (محاذات) جحفه (میقات اصلی مصریان) قرار داشت، محرم می‌شدند و به میقات جحفه نمی‌رفتند. این رویه دست کم از سده هشتم هجری که در منابع به آن تصریح شده، رایج بوده است. [۹]

به ناآبادانی جحفه در منابع پیش از این تاریخ[۱۰] و نیز در منابع بعدی اشاره شده و احرام حاجیان از رابغ به جای جحفه بارها گزارش شده است.[۱۱] همچنین حاجیانی که از راه دریایی و با کشتی از شمال دریای سرخ به سوی جده میی‌رفتند، به هنگام رسیدن به نزدیکی رابغ در کشتی محرم می‌شدند. [۱۲]

بنابر گزارش منابع در قرون متاخر، برخی از راه‌های مکه به مدینه از رابغ می‌گذشت و حاجیانی که ابتدا به مکه آمده بودند از این شهر برای سفر به مدینه عبور می‌کردند؛ از جمله رابغ محل تلاقی راه سلطانی و راه فرع و راه شرقی بود.[۱۳]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. الصحاح، ج4، ص 1318، تاج العروس، ج 12، ص 19
  2. انساب الاشراف، ج1، ص 347، تاریخ الطبری، ج2، ص 402
  3. التاریخ القویم، ج3، ح، 436، سفرنامه حجاز، ص 61
  4. الاماکن، ص 106
  5. معجم البلدان، ج3، ص 11
  6. الامکنه و المیاه، ج1، ص 498
  7. السیره النبویه، ج2، ص 338، ص دلائل النبوه، ج3، ص 9-10
  8. خزانه التواریخ النجدیه، ج6، ص 341
  9. البلدانیات، ص 193، رحله ابن بطوطه، ج1، ص 365، رحله العبدری، ص 349
  10. معجم البلدان، ج2، ص 111
  11. النفخه المسکیه فی الرحله المکیه، ص 317، سفرنامه فرهاد میرزا، ص 164
  12. ارحله المعینیه، ص 125، مرآه الحرمین، ج2، ص 203، الرحله الحجازیه، ص 300
  13. موسوعه مرآه الحرمین، ج5، ص 157-159، سفرنامه محمدحسین فراهانی، ص 217