عقد ازدواج (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها

عقد ازدواج (فتاوای مراجع)
دسته	محرمات احرام
مربوط به آیین	احرام در عمره و حج
مکان	حرم مکی
زمان	هنگام احرام
حکم	حرام است
کفاره	ندارد
پیامد فقهی	عقد در حال احرام باطل است
مفاهیم فقهی وابسته	محرمات احرام
جستارهای وابسته	عقد ازدواج

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۱۱

این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام عقد ازدواج است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله عقد ازدواج.

چگونگی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

عقد کردن زن
امام خمینی: [از محرمات احرام است:] عقد کردن زن از برای خود یا غیر، چه آن غیر، احرام بسته باشد یا نبسته باشد و مُحِلّ باشد.

شاهد عقد بودن[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 325
امام خمینی: جایز نیست^{[م325 ۱]} شخص محرم شاهد شود برای عقد، گرچه آن عقد برای غیر محرم باشد.
مراجع دیگر: ↑ تبریزی، خویی و سیستانی: شاهد شدن بر عقد، بنا بر قول مشهور، بر محرم حرام است و این قول موافق احتیاط است. مکارم و نوری: احتیاط واجب.

مسئله 326
امام خمینی: احتیاط آن^{[م326 ۱]} است که شهادت ندهد بر عقد، اگرچه شاهد عقد شده باشد، در حال محرم نبودن، اگرچه جایز بودن آن خالی از قوت نیست.
مراجع دیگر: ↑ بهجت و مکارم: احتیاط واجب این است که محرم. صافی و گلپایگانی: شهادت بر عقد جایز نیست، اگرچه پیش از احرام شاهد شده باشد.

حکم خواستگاری در حال احرام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 327
امام خمینی: اقوی آن است که خواستگاری کردن در حال احرام جایز است و احتیاط^{[م327 ۱]} در ترک است.
مراجع دیگر: ↑ تبریزی، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم و نوری: بنا بر احتیاط واجب محرم نباید خواستگاری نماید. سبحانی: خواستگاری در حال احرام مکروه است.

رجوع به زن مطلقه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 328
امام خمینی: رجوع کردن به زنی که طلاق رجعی داده است مانع ندارد.

حکم عقد زن[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 329
امام خمینی: اگر زنی را در حال احرام برای خود عقد کند، با علم به مسئله، آن زن بر او حرام دائمی می‌شود.^{[م329 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ سبحانی: چه آن زن محرم باشد یا نباشد و خواه عالم به مسئله باشد یا نباشد.

در صورت جهل[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 330
امام خمینی: اگر زنی را با جهل به مسئله برای خود عقد کند، عقدی که کرده است باطل است، لیکن حرام دائمی نمی‌شود،^{[م330 ۱]} ولی احتیاط آن است که آن زن را نگیرد؛ خصوصاً اگر با او نزدیکی کرده باشد.
مراجع دیگر: ↑ بهجت: اگر جاهل بود حرام ابدی نمی‌شود، اگرچه دخول بنماید، بنا بر اظهر و اشهر. سبحانی: و بعداً می‌تواند او را برای خود عقد کند. نوری: در صورت عدم دخول، و در صورت دخول حرام دائمی می‌شود.

عمومیت حکم بین زن عقدی و صیغه‌ای[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 331
امام خمینی: ظاهراً فرقی بین زن عقدی و صیغه‌ای نیست در احکامی که ذکر شد.

عقد زن محرم[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 332
امام خمینی: احتیاط آن است که زن اگر احرام بسته باشد و مرد محرم نباشد و او را عقد کند، با او نزدیکی نکند و او را طلاق دهد، و در صورت علم به مسئله، او را طلاق دهد و با او هیچ وقت ازدواج نکند^{[م332 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ بهجت: احوط اتحاد حکم مرد و زن است بلکه خالی از وجه نیست. تبریزی، خویی و سیستانی: در صورتی که زن محرم باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده است موجب حرمت ابدی هم می‌شود. (سیستانی حکم اخیر مبنی بر احتیاط است). زنجانی: در احکامی که در مسائل پیشین گفته شد بین مرد و زن محرم فرقی نیست. سبحانی: اگر یکی از آنان از حکم مسئله آگاه باشد و بداند که عقد در حال احرام حرام است چنین عقدی باطل و آن زن برای آن مرد حرام ابدی می‌شود. صافی و گلپایگانی: اگر زوجه محرم، عالم به حرمت عقد باشد و مرد محرم نباشد و عقد کند، احتیاط واجب آن است که دیگر با او ازدواج نکند، بلکه عدم جواز خالی از قوت نیست. فاضل: اگر زنی احرام بسته باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده، عقد باطل است و برای همیشه بر یکدیگر حرام می‌شوند.

کفاره[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 333
امام خمینی: اگر کسی عقد کند زنی را برای محرمی و محرم دخول کند، پس اگر هر سه عالم به حکم^{[م333 ۱]} باشند بر هر یک آنها یک شتر کفاره است و اگر دخول نکند کفاره نیست و در این حکم فرق نیست بین آنکه زن و عاقد مُحِلّ باشند یا مُحرم و اگر بعضی از آنها حکم^{[م333 ۲]} را می‌دانند و بعضی نمی‌دانند؛ بر آنکه می‌داند کفاره است.
مراجع دیگر: ↑ بهجت: و نیز عالم به موضوع در موردی که محلّی برای جهل آن هست. زنجانی، سیستانی و فاضل: عالم به حکم و موضوع (یعنی اینکه بدانند مرد مُحرم است) باشند. سبحانی: البته در مورد زنی که محرم نیست علاوه بر آگاهی از حکم شرعی به موضوع یعنی محرم بودن زوج نیز آگاهی داشته باشد و اگر برخی از حکم شرعی آگاه بوده و برخی نبودند کفاره تنها بر کسانی واجب است که حکم شرعی را می‌دانسته‌اند. ↑ زنجانی: و موضوع.

جستار وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از صفحه 194 تا 195 کتاب مناسک حج پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷ است.

[1] 
تبریزی، خویی و سیستانی: شاهد شدن بر عقد، بنا بر قول مشهور، بر محرم حرام است و این قول موافق احتیاط است.

مکارم و نوری: احتیاط واجب.

[2] تبریزی، خویی و سیستانی: شاهد شدن بر عقد، بنا بر قول مشهور، بر محرم حرام است و این قول موافق احتیاط است.

[3] مکارم و نوری: احتیاط واجب.

[2] 
بهجت و مکارم: احتیاط واجب این است که محرم.

صافی و گلپایگانی: شهادت بر عقد جایز نیست، اگرچه پیش از احرام شاهد شده باشد.

[5] بهجت و مکارم: احتیاط واجب این است که محرم.

[6] صافی و گلپایگانی: شهادت بر عقد جایز نیست، اگرچه پیش از احرام شاهد شده باشد.

[3] 
تبریزی، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم و نوری: بنا بر احتیاط واجب محرم نباید خواستگاری نماید.

سبحانی: خواستگاری در حال احرام مکروه است.

[8] تبریزی، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم و نوری: بنا بر احتیاط واجب محرم نباید خواستگاری نماید.

[9] سبحانی: خواستگاری در حال احرام مکروه است.

[4] 
سبحانی: چه آن زن محرم باشد یا نباشد و خواه عالم به مسئله باشد یا نباشد.

[11] سبحانی: چه آن زن محرم باشد یا نباشد و خواه عالم به مسئله باشد یا نباشد.

[5] 
بهجت: اگر جاهل بود حرام ابدی نمی‌شود، اگرچه دخول بنماید، بنا بر اظهر و اشهر.

سبحانی: و بعداً می‌تواند او را برای خود عقد کند.

نوری: در صورت عدم دخول، و در صورت دخول حرام دائمی می‌شود.

[13] بهجت: اگر جاهل بود حرام ابدی نمی‌شود، اگرچه دخول بنماید، بنا بر اظهر و اشهر.

[14] سبحانی: و بعداً می‌تواند او را برای خود عقد کند.

[15] نوری: در صورت عدم دخول، و در صورت دخول حرام دائمی می‌شود.

[6] 
بهجت: احوط اتحاد حکم مرد و زن است بلکه خالی از وجه نیست.

تبریزی، خویی و سیستانی: در صورتی که زن محرم باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده است موجب حرمت ابدی هم می‌شود. (سیستانی حکم اخیر مبنی بر احتیاط است).

زنجانی: در احکامی که در مسائل پیشین گفته شد بین مرد و زن محرم فرقی نیست.

سبحانی: اگر یکی از آنان از حکم مسئله آگاه باشد و بداند که عقد در حال احرام حرام است چنین عقدی باطل و آن زن برای آن مرد حرام ابدی می‌شود.

صافی و گلپایگانی: اگر زوجه محرم، عالم به حرمت عقد باشد و مرد محرم نباشد و عقد کند، احتیاط واجب آن است که دیگر با او ازدواج نکند، بلکه عدم جواز خالی از قوت نیست.

فاضل: اگر زنی احرام بسته باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده، عقد باطل است و برای همیشه بر یکدیگر حرام می‌شوند.

[17] بهجت: احوط اتحاد حکم مرد و زن است بلکه خالی از وجه نیست.

[18] تبریزی، خویی و سیستانی: در صورتی که زن محرم باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده است موجب حرمت ابدی هم می‌شود. (سیستانی حکم اخیر مبنی بر احتیاط است).

[19] زنجانی: در احکامی که در مسائل پیشین گفته شد بین مرد و زن محرم فرقی نیست.

[20] سبحانی: اگر یکی از آنان از حکم مسئله آگاه باشد و بداند که عقد در حال احرام حرام است چنین عقدی باطل و آن زن برای آن مرد حرام ابدی می‌شود.

[21] صافی و گلپایگانی: اگر زوجه محرم، عالم به حرمت عقد باشد و مرد محرم نباشد و عقد کند، احتیاط واجب آن است که دیگر با او ازدواج نکند، بلکه عدم جواز خالی از قوت نیست.

[22] فاضل: اگر زنی احرام بسته باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده، عقد باطل است و برای همیشه بر یکدیگر حرام می‌شوند.

[7] 
بهجت: و نیز عالم به موضوع در موردی که محلّی برای جهل آن هست.

زنجانی، سیستانی و فاضل: عالم به حکم و موضوع (یعنی اینکه بدانند مرد مُحرم است) باشند.

سبحانی: البته در مورد زنی که محرم نیست علاوه بر آگاهی از حکم شرعی به موضوع یعنی محرم بودن زوج نیز آگاهی داشته باشد و اگر برخی از حکم شرعی آگاه بوده و برخی نبودند کفاره تنها بر کسانی واجب است که حکم شرعی را می‌دانسته‌اند.

[24] بهجت: و نیز عالم به موضوع در موردی که محلّی برای جهل آن هست.

[25] زنجانی، سیستانی و فاضل: عالم به حکم و موضوع (یعنی اینکه بدانند مرد مُحرم است) باشند.

[26] سبحانی: البته در مورد زنی که محرم نیست علاوه بر آگاهی از حکم شرعی به موضوع یعنی محرم بودن زوج نیز آگاهی داشته باشد و اگر برخی از حکم شرعی آگاه بوده و برخی نبودند کفاره تنها بر کسانی واجب است که حکم شرعی را می‌دانسته‌اند.

[8] 
زنجانی: و موضوع.

[28] زنجانی: و موضوع.

[م325 ۱]

[م326 ۱]

[م327 ۱]

[م329 ۱]

[م330 ۱]

[م332 ۱]

[م333 ۱]

[م333 ۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+{{مقاله فقهی۲
+| عقد ازدواج|عقد ازدواج}}
+{{جعبه اطلاعات اعمال
+ | عنوان = عقد ازدواج (فتاوای مراجع)
+ | تصویر =
+ | توضیح تصویر =
+ | فیلم =
+ | توضیح فیلم =
+ | دسته = [[محرمات احرام]]
+ | مربوط به آیین = [[احرام]] در [[عمره]] و [[حج]]
+ | مکان = [[حرم مکی]]
+ | زمان = هنگام [[احرام]]
+ | عمل قبلی =
+ | عمل بعدی =
+ | حکم = حرام است
+ | کفاره = ندارد
+ | پیامد فقهی = عقد در حال احرام باطل است
+ | ثواب =
+ | آداب وابسته =
+ | فلسفه و اسرار =
+ | منشاء و تاریخچه =
+ | مکان‌های وابسته =
+ | اشیای وابسته =
+ | ذکرهای وابسته =
+ | دعاهای وابسته =
+ | مفاهیم فقهی وابسته = [[محرمات احرام]]
+ | احکام فقهی وابسته =
+ | صفحه فتواهای مراجع =
+ | جستارهای وابسته = [[عقد ازدواج]]
+}}
 == چگونگی ==
 {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
@@ خط ۷: / خط ۳۶: @@
 '''امام خمینی:''' [از محرمات احرام است:] [[عقد]] کردن زن از برای خود یا غیر، چه آن غیر، [[احرام]] بسته باشد یا نبسته باشد و [[محل|مُحِلّ]] باشد.
 |}
-==شاهدبودن برای عقد==
+==شاهد عقد بودن==
 {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
 ! مسئله 325
@@ خط ۱۳: / خط ۴۲: @@
 |
 '''امام خمینی:''' جایز نیست{{توضیح مساله|325|
-* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' شاهد شدن بر عقد، بنا بر قول مشهور، بر [[محرم]] حرام است و این قول موافق [[احتیاط]] است.
+* '''تبریزی، خویی و سیستانی:''' شاهد شدن بر عقد، بنا بر قول مشهور، بر [[محرم]] حرام است و این قول موافق [[احتیاط]] است.
-* '''آیت‌الله مکارم، آیت‌الله نوری:''' احتیاط واجب.
+* '''مکارم و نوری:''' احتیاط واجب.
 }}
 شخص محرم [[شاهد]] شود برای عقد، گرچه آن عقد برای غیر محرم باشد.
@@ خط ۲۷: / خط ۵۶: @@
 |
 '''امام خمینی:''' احتیاط آن{{توضیح مساله|326|
-* '''آیت‌الله بهجت، آیت‌الله مکارم:''' [[احتیاط واجب]] این است که محرم.
+* '''بهجت و مکارم:''' [[احتیاط واجب]] این است که محرم.
-* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' [[شهادت]] بر عقد [[جایز]] نیست، اگرچه پیش از [[احرام]] شاهد شده باشد.
+* '''صافی و گلپایگانی:''' [[شهادت]] بر عقد [[جایز]] نیست، اگرچه پیش از [[احرام]] شاهد شده باشد.
 }}
 است که شهادت ندهد بر عقد، اگرچه شاهد عقد شده باشد، در حال محرم نبودن، اگرچه جایز بودن آن خالی از قوت نیست.
@@ خط ۴۱: / خط ۷۰: @@
 |
 '''امام خمینی:''' اقوی آن است که [[خواستگاری]] کردن در حال احرام جایز است و احتیاط{{توضیح مساله|327|
-* '''آیات عظام تبریزی، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم، نوری:''' بنا بر [[احتیاط واجب]] محرم نباید خواستگاری نماید.
+* '''تبریزی، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم و نوری:''' بنا بر [[احتیاط واجب]] محرم نباید خواستگاری نماید.
-* '''آیت‌الله سبحانی:''' خواستگاری در حال احرام [[مکروه]] است.
+* '''سبحانی:''' خواستگاری در حال احرام [[مکروه]] است.
 }}
 در ترک است.
@@ خط ۶۳: / خط ۹۲: @@
 |
 '''امام خمینی:''' اگر زنی را در حال [[احرام]] برای خود عقد کند، با علم به مسئله، آن زن بر او حرام دائمی می‌شود.{{توضیح مساله|329|
-* '''آیت‌الله سبحانی:''' چه آن زن محرم باشد یا نباشد و خواه عالم به مسئله باشد یا نباشد.
+* '''سبحانی:''' چه آن زن محرم باشد یا نباشد و خواه عالم به مسئله باشد یا نباشد.
 }}
@@ خط ۷۶: / خط ۱۰۵: @@
 |
 '''امام خمینی:''' اگر زنی را با جهل به مسئله برای خود عقد کند، عقدی که کرده است باطل است، لیکن حرام دائمی نمی‌شود،{{توضیح مساله|330|
-* '''آیت‌الله بهجت:''' اگر جاهل بود حرام ابدی نمی‌شود، اگرچه دخول بنماید، بنا بر اظهر و اشهر.
+* '''بهجت:''' اگر جاهل بود حرام ابدی نمی‌شود، اگرچه دخول بنماید، بنا بر اظهر و اشهر.
-* '''آیت‌الله سبحانی:''' و بعداً می‌تواند او را برای خود [[عقد]] کند.
+* '''سبحانی:''' و بعداً می‌تواند او را برای خود [[عقد]] کند.
-* '''آیت‌الله نوری:''' در صورت عدم دخول، و در صورت دخول حرام دائمی می‌شود.
+* '''نوری:''' در صورت عدم دخول، و در صورت دخول حرام دائمی می‌شود.
 }}
 ولی احتیاط آن است که آن زن را نگیرد؛ خصوصاً اگر با او [[نزدیکی]] کرده باشد.
@@ خط ۹۹: / خط ۱۲۸: @@
 |
 '''امام خمینی:''' احتیاط آن است که زن اگر احرام بسته باشد و مرد محرم نباشد و او را عقد کند، با او نزدیکی نکند و او را [[طلاق]] دهد، و در صورت علم به مسئله، او را طلاق دهد و با او هیچ وقت [[ازدواج]] نکند{{توضیح مساله|332|
-* '''آیت‌الله بهجت:''' احوط اتحاد حکم مرد و زن است بلکه خالی از وجه نیست.
+* '''بهجت:''' احوط اتحاد حکم مرد و زن است بلکه خالی از وجه نیست.
-* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' در صورتی که زن محرم باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد [[باطل]] است و چنانچه زن عالم به حکم بوده است موجب حرمت ابدی هم می‌شود. ('''آیت‌الله سیستانی''' حکم اخیر مبنی بر احتیاط است).
+* '''تبریزی، خویی و سیستانی:''' در صورتی که زن محرم باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد [[باطل]] است و چنانچه زن عالم به حکم بوده است موجب حرمت ابدی هم می‌شود. ('''سیستانی''' حکم اخیر مبنی بر احتیاط است).
-* '''آیت‌الله زنجانی:''' در احکامی که در مسائل پیشین گفته شد بین مرد و زن محرم فرقی نیست.
+* '''زنجانی:''' در احکامی که در مسائل پیشین گفته شد بین مرد و زن محرم فرقی نیست.
-* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر یکی از آنان از حکم مسئله آگاه باشد و بداند که عقد در حال احرام حرام است چنین عقدی باطل و آن زن برای آن مرد حرام ابدی می‌شود.
+* '''سبحانی:''' اگر یکی از آنان از حکم مسئله آگاه باشد و بداند که عقد در حال احرام حرام است چنین عقدی باطل و آن زن برای آن مرد حرام ابدی می‌شود.
-* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' اگر زوجه [[محرم]]، عالم به حرمت عقد باشد و مرد محرم نباشد و عقد کند، احتیاط واجب آن است که دیگر با او ازدواج نکند، بلکه عدم جواز خالی از قوت نیست.
+* '''صافی و گلپایگانی:''' اگر زوجه [[محرم]]، عالم به حرمت عقد باشد و مرد محرم نباشد و عقد کند، احتیاط واجب آن است که دیگر با او ازدواج نکند، بلکه عدم جواز خالی از قوت نیست.
-* '''آیت‌الله فاضل:''' اگر زنی احرام بسته باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده، عقد باطل است و برای همیشه بر یکدیگر [[حرام]] می‌شوند.
+* '''فاضل:''' اگر زنی احرام بسته باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده، عقد باطل است و برای همیشه بر یکدیگر [[حرام]] می‌شوند.
 }}
@@ خط ۱۱۸: / خط ۱۴۷: @@
 |
 '''امام خمینی:''' اگر کسی عقد کند زنی را برای محرمی و محرم دخول کند، پس اگر هر سه عالم به حکم{{توضیح مساله|333|
-* '''آیت‌الله بهجت:''' و نیز عالم به موضوع در موردی که محلّی برای جهل آن هست.
+* '''بهجت:''' و نیز عالم به موضوع در موردی که محلّی برای جهل آن هست.
-* '''آیات عظام زنجانی، سیستانی، فاضل:''' عالم به حکم و موضوع (یعنی اینکه بدانند مرد مُحرم است) باشند.
+* '''زنجانی، سیستانی و فاضل:''' عالم به حکم و موضوع (یعنی اینکه بدانند مرد مُحرم است) باشند.
-* '''آیت‌الله سبحانی:''' البته در مورد زنی که محرم نیست علاوه بر آگاهی از حکم شرعی به موضوع یعنی محرم بودن زوج نیز آگاهی داشته باشد و اگر برخی از [[حکم شرعی]] آگاه بوده و برخی نبودند کفاره تنها بر کسانی واجب است که حکم شرعی را می‌دانسته‌اند.
+* '''سبحانی:''' البته در مورد زنی که محرم نیست علاوه بر آگاهی از حکم شرعی به موضوع یعنی محرم بودن زوج نیز آگاهی داشته باشد و اگر برخی از [[حکم شرعی]] آگاه بوده و برخی نبودند کفاره تنها بر کسانی واجب است که حکم شرعی را می‌دانسته‌اند.
 }}
 باشند بر هر یک آنها یک شتر [[کفاره]] است و اگر دخول نکند کفاره نیست و در این حکم فرق نیست بین آنکه زن و عاقد [[محل|مُحِلّ]] باشند یا مُحرم و اگر بعضی از آنها حکم{{توضیح مساله|333|
-* '''آیت‌الله زنجانی:''' و موضوع.
+* '''زنجانی:''' و موضوع.
 }}
 را می‌دانند و بعضی نمی‌دانند؛ بر آنکه می‌داند کفاره است.
@@ خط ۱۴۳: / خط ۱۷۲: @@
   | توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
 }}
+{{محرمات احرام}}
 [[رده:فتواها درباره محرمات احرام]]

ن ب و محرمات احرام
مشترک	جدال • فسوق • سرمه کشیدن • زینت • ازاله مو • ناخن گرفتن • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • نگاه کردن به آینه • کشتن جانوران بدن • شكار حيوان وحشى • کندن گیاهان • التذاذ جنسی • عقد ازدواج • آمیزش • استمناء • حمل سلاح
مخصوص مردان	لباس دوخته • پوشاندن پا • پوشاندن سر • استظلال
مخصوص زنان	پوشاندن دست • پوشاندن صورت