رمی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''رَمْی''' به معنای پرتاب سنگ به جمره، به دو عمل رمی جمره عقبه و رمی [[جمرات]] گفته می‌شود، که از اعمال واجب [[حج]] هستند. رمی جمره عقبه در روز [[عید قربان]]، و رمی جمرات در روزهای ۱۱ و ۱۲ ذی‌حجه انجام می‌شود.

تعداد سنگ‌ها برای هر جمره هفت سنگ است که بنا بر فقه شیعه باید از [[حرم مکی|حرم]] جمع‌آوری شده باشد. فقیهان شیعه، نیت و قصد خالصانه را از واجبات رمی دانسته اند. به نظر همه مذاهب اسلامی، هر کدام از سنگ‌ها باید با پرتاب جداگانه به جمره برخورد کند. مستحب است حج‌گزار هنگام پرتاب هر سنگ [[تکبیر]] بگوید.

==رمی جمره عقبه==

رمی جمره عقبه، اولین عمل واجب از [[مناسک منا]] است که در آن حج‌گزار هفت عدد ریگ به جمره عقبه می‌زند.<ref name=":0">درسنامه مناسک حج، ص۶۶.</ref> جمره عقبه آخرین جمره از بین جمرات سه‌گانه است که در سرزمین [[منا]] قرار دارد.<ref name=":0" />

فقیهان مذاهب چهارگانه [[اهل سنت]]، رمی جمره عقبه پس از طلوع خورشید تا ظهر را مستحب دانسته‌اند؛ ولی درباره زمان مجاز آن اختلاف نظر دارند. حنبلی‌ها آغاز وقتِ رمی را پس از نیمه‌شب دانسته‌اند. به نظر آنها، اگر حج‌گزار رمی را تا شب به تأخیر اندازد، تکلیفی نداشته و [[کفاره]] بر عهده او نیست. [[مذهب حنفیه|حنفی‌ها]]، زمان مجاز رمی جمره عقبه را از فجر روز عید قربان تا غروب آن دانسته‌اند.

به فتوای فقیهان [[مذهب شافعی|شافعی]]، اگر پس از نصف شب عید نیز رمی شود کافی است و چنانچه حج‌گزار تا غروب رمی نکند و شب یا روز بعد رمی کند، تکلیفی نداشته و کفاره بر عهده او نیست. در فقه [[فقه مالکی|مالکیه]]، وقت رمی جمره عقبه، از طلوع فجر تا ظهر است و تأخیر بعد از ظهر جز برای بیماران یا کسی که فراموش کرده جایز نیست؛ ولی اگر تا غروب رمی کرد، کفاره واجب نیست.<ref>مناسک محشی، صص ۴١۵ و ۴٩٨؛ بدائع الصنائع (فقه حنفی)، الکافی فی فقه اهل المدینه، فقه مالکی، ص ۵٠٢؛ المهذب (فقه شافعی)، ص ٨٩۶؛ الکافی لابن قدامه (فقه حنبلی)، المصادر الفقهیه، ج١٠، صص ۵٨ و ۵٠٢؛ و ج ١١، ص ٨٩٢ و ص ٧۶۶؛ بدایةالمجتهد، ج١، ص٣۵٢.</ref>

فقیهان اهل سنت تکرار [[تلبیه]] را تا رمی جمره عقبه مستحب می‌شمرند و معتقدند وقتی آغاز به رمی جمره کرد، تلبیه را قطع کند.<ref group="یادداشت">البته مالک این را جایز می‌داند و لیکن خودش طبق روایتی که از امام علی(ع) نقل شده، می‌گوید: ظهر عرفه تلبیه را قطع کند.</ref><ref name=":4">مناسک محشی، صص ۴١۶–۴١۴، شرائع الاسلام، ج ١، ص ٢۵٩؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠۵–۵٩٩؛ الخلاف، ج ١، ص ۴۵۶؛ فقه السنه، ج ١، ص ۵٣٣؛ الکافی لابن قدامه (فقه حنبلی) صص ١٠۴۶ و ١٠۴۵؛ بدایةالصنائع (فقه حنفی)، ص ١٠١؛ المهذب (فقه شافعی)، ص ٨٠١؛ الکافی فی فقه اهل‌المدینه (فقه مالکی) ص ۵٠٢؛ المصادر الفقهیه، ج١٠، ص ١٠١ و ص ۵٠٢ و ج ١١، ص ٨٩١.</ref>

==رمی جمره‌های سه‌گانه==

یکی از اعمال حج، رمی جمرات سه‌گانه، است.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۷۶.</ref> در آخر سرزمین [[منا]] سه جمره وجود دارد که اولی «جمره اولی»، دومی «جمره وسطی» و سومی «جمره کُبری» یا «عقبه» نام دارد.<ref name=":0" /> رمی جمرات، غیر از عمل رمی جمره عقبه است که در روز عید قربان انجام می‌شود.

*زمان رمی جمرات سه‌گانه، روزهای ۱۱ و ۱۲ [[ماه ذی‌حجه|ذی‌حجه]] است و در این دو روز باید در فاصله طلوع تا غروب آفتاب انجام داده شود.<ref name=":1">درسنامه مناسک حج، ص۷۷.</ref>

*اگر رمی را فراموش کند، باید روز بعد آن را قضا کند.<ref name=":1" />

*[[حج بانوان|بانوان]] نیز، رمی روزهای ۱۱ و ۱۲ ذی‌حجه را باید روز انجام دهند، مگر آن‌که عذری داشته باشند.<ref name=":1" />

بر پایه فقه شیعه، سنگ‌ها باید ریگ باشد و به غیر ریگ؛ مانند کلوخ و خزف (سفال) صحیح نیست. سنگ‌ها از جهت اندازه باید مانند شن، ریز نباشد و زیاد بزرگ هم نباشد.<ref>مناسک محشی، ص۴٠٩.</ref>

در نظر فقیهان اهل سنت نیز، رمی با غیر سنگ مانند کلوخ و سفال جایز نیست؛ به جز حنفی‌ها که رمی با آنچه تیمّم بر آن صحیح است جایز دانسته‌اند. مذاهب اهل سنت، رمی با طلا و سنگ‌های گرانبها را نیز جایز ندانسته‌اند.<ref>الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠١ و ۶٠٠؛ وسائل‌الشیعه، ج ۵، ابواب رمی جمرةالعقبه، باب ٧، ج ١، بدائع الصنائع (فقه حنفی)، المهذّب (فقه شافعی)، الکافی لابن قدامه (فقه حنبلی)، الکافی فی فقه اهل المدینه (فقه مالکی)، المصادر الفقهیه، ج ١٠، ص ١٠١ و ص۵٠٣ و ج ١١، ص ٨٩۶ و ١٠۴۶، فقه السنه، ج١، صص ۵٢٩ و ۵٢٨؛ الدروس الشرعیه، ج ١، ص۴٣٣.</ref>

بر پایه فقه شیعه، باید سنگریزه‌ها از [[حرم مکی|حرم]] باشد، البته از [[مسجدالحرام]] یا [[مسجد خیف]] جایز نیست و مستحب است از [[مزدلفه]] برداشته شود.<ref>مناسک محشی، ص ۴٠٩.</ref>

به نظر مذاهب حنبلیه، مالکیه و مشهور فقیهان شیعه، باید سنگ‌ها بکر باشد یعنی پیش‌تر برای رمی از آن استفاده نشده باشد. حنفی‌ها و شافعی‌ها، استفاده از سنگی را که پیش‌تر رمی شده مکروه دانسته‌اند.<ref>مناسک محشی، ص ۴٠۵؛ الخلاف، ج ١، ص ۴۵۶؛ الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه، ج ١، ص۵٢٧؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠١ و ۶٠٠؛ الفقه علی المذاهب‌الخمسه، ج ١، ص ٣٩١؛ فقه السنه، ج ١، ص ۵٢٩.</ref>

بر پایه فقه شیعه، سنگ‌ها باید مباح (غیر غصبی) باشند. در مذاهب چهارگانه اهل سنت به این شرط تصریحی نشده است.<ref>مناسک محشی، ص ۴١٠؛ تذکرة الفقها، ج ٨، صص ٢١٩ - ٢١٣.</ref>

*'''اصابت به جمره''': بر پایه همه مذاهب اسلامی، سنگ‌ها باید به جمره برخورد کند.<ref>شرائع‌الاسلام، ج ١، ص ٢۵٩؛ مناسک محشی، ص ۴١١؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج١، صص۶٠٢ - ۵٩٩؛ المدونه (فقه مالکی)، المصادرالفقهیه، ج ١٠، ص ٣٩٩.</ref> بر پایه فقه شیعه، اگر با برخورد به جایی یا با برخورد به سنگ دیگران به جمره برخورد کند کافی نیست.<ref name=":3">درسنامه مناسک حج، ص۶۶ و ۶۷.</ref> در فقه شیعه، لازم نیست سنگ‌ها پشت سر هم بخورد، پس اگر مثلاً دو عدد از آن‌ها به جمره بخورد و سومی نخورد، چهارمی اگر به ستون بخورد، سنگ سوم حساب می‌شود.<ref name=":3" />

*بر پایه فقه شیعه طهارت هنگام رمی مستحب است.

*بر پایه فقه شیعه، مستحب است میان رمی‌کننده و جمره عقبه ده یا پانزده ذراع فاصله باشد و  در جمره اولی و وسطی کنار جمره بایستد.<ref name=":5">مناسک حج امام خمینی با حواشی مراجع تقلید، ص۵۷۰.</ref> حنفی‌ها فاصله میان رمی‌کننده و جمره عقبه را پنج ذراع گفته‌اند و در فقه حنبلیه، حنفیه و شافعی، مستحب است حاجی پس از رمی کنار جمره عقبه توقف نکند.

*فقه شیعه، پشت به قبله رمی کردنِ جمره عقبه را مستحب دانسته است؛ البته حنبلی‌ها و مالکی‌ها، رو به قبله رمی کردنِ جمره عقبه را مستحب دانسته‌اند. به گفته شیعیان، در رمی جمره اولی و وسطی مستحب است رمی‌کننده رو به قبله باشد.

*در فقه شیعه مستحب است هنگامی که سنگ‌ها را در دست گرفته و آماده رمی است، این دعا را بخواند:‌ «أللَّهُمَّ هذِهِ حصَيَاتی فَأحْصِهِنَّ لِي وَارْفَعْهُنَّ في عَمَلی.»<ref name=":5" />

*اگر حج‌گزار شک کند، ریگی که پرتاب کرده به جمره خورده یا نه، باید ریگ دیگری بزند.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۷۷.</ref>

*بعد از فارغ شدن از رمی و انصراف از محل با این‌که یقین داشته هفت عدد زده، به شک خود اعتنا نکند.<ref name=":2" />

 

==جستارهای وابسته==

 

*[[جمرات]]

 

[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]]