محراب‌های مسجدالنبی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
محراب‌های مسجدالنبی، به مکان‌‌های نمازگزاری امام جماعت در مسجدالنبی اطلاق می‌شود.  
محراب‌های مسجدالنبی، شامل [[محراب پیامبر]]، [[محراب سلیمانی]]، [[محراب عثمانی]]، [[محراب تهجد]]، [[محراب بیت فاطمه]] و [[محراب  اغوات]] (شیخ الحرم) است.  


این محراب‌ها شامل موارد زیر است:
محراب پیامبر واقع در [[مصلی پیامبر]] است. این محراب در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]] ساخته شد و در دوره آل سعود نیز پابرجا است.


محراب پیامبر
محراب عثمانی توسط [[بازسازی مسجد النبی (عثمان بن عفان)|عثمان]] خلیفه سوم در دیوار جنوبی ساخته شد. در دوره قایتبای [[گنبد]]<nowiki/>ی بر بالای آن ایجاد شد.


محراب سلیمانی
محراب سلیمانی یا محراب حنفی برای پیروان [[مذهب حنفی]] ساخته شد و در بازسازی [[بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)|سلطان سلیمان]] به محراب سلیمانی شهرت یافت.


محراب عثمانی
محراب تهجد، خارج دیوار شمالی [[حجره شریفه]] قرارداشت. [[پیامبر]] در این مکان به نیایش شبانه می‌پرداخت.


محراب تهجد
محراب دکه اغوات در زمان سلطان [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|عبدالمجید اول]] شکل گرفت و در در سال 1319 قمری محل نماز تراویح شیخ الحرم بوده، این مکان اکنون در قسمت زنان قراردارد.
 
محراب فاطمه
 
محراب دکه اغوات


==محراب پیامبر==
==محراب پیامبر==
{{اصلی|محراب پیامبر}}
{{اصلی|محراب پیامبر}}
[[پرونده:محراب پیامبر.jpg|File.png|270px|thumb|left|محراب پیامبر]]
در زمان پیامبر چیزی به شکل محراب وجود نداشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=53 عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۳]</ref> در بازسازی مسجد توسط عمربن عبدالعزیز، در مکان مصلی پیامبر، محرابی ایجاد شد.<ref>المسجد النبوی الشریف، ص 300</ref> در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|بیبرس]] محراب مجوفی در این مکان ساخته شد<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=211 عماره المسجدالنبوی، ص 227]</ref> و در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]] بازسازی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=85 المدینه المنوره، ص 85]</ref> محرابی که هم‌اکنون وجود دارد از دوره قایتبای برجای مانده است.


==محراب عثمانی==
==محراب عثمانی==
{{اصلی|محراب عثمانی}}
{{اصلی|محراب عثمانی}}
[[پرونده:محراب عثمان.jpeg|File.png|270px|thumb|left|محراب عثمانی]]
در دوره [[بازسازی مسجد النبی (عثمان بن عفان)|عثمان]]، مسجدالنبی بازسازی شد. در اثر این بازسازی و گسترش مساحت مسجد، دیوار قبله پیشتر رفت. عثمان محرابی در دیوار جنوبی ایجاد و مقصوره‌ای اطراف آن کشید.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=65 المدینه المنوره، ص 65]</ref> محراب دیوار جنوبی در دوره‌های بعد نیز به محراب عثمانی موسوم شد. در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]] [[گنبد]]<nowiki/>ی بالای این محراب ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=421 وفاءالوفا، ج2، ص 421]</ref>


==محراب سلیمانی==
==محراب سلیمانی==
{{اصلی|محراب سلیمانی}}
{{اصلی|محراب سلیمانی}}
[[پرونده:محراب سلیمانی۲.JPG|File.png|270px|thumb|left|محراب سلیمانی]]
محراب سلیمانی یا محراب حنفیه، برای نمازگزاردن پیروان [[مذهب حنفی]] ایجاد شد. این محراب ابتدا در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک برجی)|اشرف اینال]] و به توسط شیخ طوغان در سمت چپ [[منبر پیامبر|منبر]] ایجاد شد.<ref>التحفله اللطیفه، ج1، ص 474</ref> سپس در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (سلیمان قانونی)|سلطان سلیمان قانونی]] بازسازی شد و به محراب سلیمانی شهرت یافت.<ref>مرآه الحرمین، ج1، ص 470، [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=88 المدینه المنوره، ص 88]</ref>


==محراب تهجد==
==محراب تهجد==
[[پرونده:محراب تهجد1.jpeg|File.png|270px|thumb|left|محراب تهجد1]]
[[پرونده:محراب تهجد2.jpeg|File.png|270px|thumb|left|محراب تهجد2]]
{{اصلی|محراب تهجد}}
این محراب خارج دیوار شمالی [[حجره شریفه]]، کنار ستون مقابل [[دکه اغوات]]، قرار داشت. محراب تهجد محل نیایش شبانه پیامبر، غیر از ماه رمضان بود. این محراب در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]] با کاشی‌های طلاکاری شده تزیین شد و آیات مرتبط با تهجد در آن نقش بسته شد. این محراب قبل از سال 1353 قمری برداشته شد.<ref>المسجد النبوی الشریف، ص 302-303</ref>
==محراب بیت فاطمه==
{{اصلی|محراب فاطمه}}
[[پرونده:محراب فاطمه.jpeg|File.png|270px|thumb|left|محراب فاطمه]]
محراب فاطمه سمت جنوبی محراب تهجد، داخل حجره شریفه قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=61 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 61]</ref>این محراب کوتاه‌تر از محراب پیامبر و محراب سلیمانی بود. در کتیبه‌هایی که از [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|دوره عبدالمجید]] برجای مانده و به تفصیل توسط ابراهیم عیاشی نقل شده، اطراف این محراب نوشته شده:‌ «معرس علی بفاطمه» و همچنین در محراب دیگری که مقابل  محراب فاطمه قرار داشت، این محراب «محراب بیت فاطمه» نامیده شده است. در دوره [[سلسله عثمانی|عثمانی]] نماز جماعت و یا [[اعتکاف]] مفرده نیز در مکان محراب فاطمه انجام نمی‌شد.<ref>المسجد النبوه الشریف، ص 304</ref>
==محراب اغوات (شیخ الحرم)==
این محراب پشت جایگاه (دکه) اغوات<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=61 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 61]</ref>، در طرف جنوبی [[رواق]] شرقی کنار [[باب النساء|باب النسا]] قرارداشت.<ref>المسجد النبوی الشریف، ص 304</ref> محراب [[اغوات]] در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|عبدالمجید اول]] عثمانی احداث شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=61 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 61]</ref> در حدود سال 1319قمری [[شیخ الحرم]] [[تراویح|نماز تراویح]] را در این مکان اقامه می کرد. این [[محراب]] در حال حاضر در قسمتی که مختص نماز زنان است قرار دارد.<ref>المسجد النبوی الشریف، ص 304</ref>
==جستارهای وابسته==
* [[مسجدالنبی]]
* [[بازسازی مسجدالنبی]]
* [[محراب عثمانی]]
* [[محراب پیامبر]]
* [[محراب سلیمانی]]
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
* '''التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفه'''، سخاوی شمس­الدین (م 902 هـ)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414.
* '''المسجد النبوی الشریف'''، فی العصر العثمانی 923-1344ه، محمد هزاع الشهری، قاهره، دارالقاهره، 2003
* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
* '''عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبه القاهره للکتاب، 2001
* '''مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری'''، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372
* '''مرآة الحرمین او الرحلات الحجازیه'''، رفعت پاشا ابراهیم (م بعد 1353 ق)، قاهره، المکتبة الثقافة الدینیه، بی­تا.


==محراب فاطمه==
* '''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001


==محراب دکه اغوات==
[[رده:محراب‌های مسجدالنبی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۴۸

محراب‌های مسجدالنبی، شامل محراب پیامبر، محراب سلیمانی، محراب عثمانی، محراب تهجد، محراب بیت فاطمه و محراب اغوات (شیخ الحرم) است.

محراب پیامبر واقع در مصلی پیامبر است. این محراب در دوره قایتبای ساخته شد و در دوره آل سعود نیز پابرجا است.

محراب عثمانی توسط عثمان خلیفه سوم در دیوار جنوبی ساخته شد. در دوره قایتبای گنبدی بر بالای آن ایجاد شد.

محراب سلیمانی یا محراب حنفی برای پیروان مذهب حنفی ساخته شد و در بازسازی سلطان سلیمان به محراب سلیمانی شهرت یافت.

محراب تهجد، خارج دیوار شمالی حجره شریفه قرارداشت. پیامبر در این مکان به نیایش شبانه می‌پرداخت.

محراب دکه اغوات در زمان سلطان عبدالمجید اول شکل گرفت و در در سال 1319 قمری محل نماز تراویح شیخ الحرم بوده، این مکان اکنون در قسمت زنان قراردارد.

محراب پیامبر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: محراب پیامبر
محراب پیامبر

در زمان پیامبر چیزی به شکل محراب وجود نداشت.[۱] در بازسازی مسجد توسط عمربن عبدالعزیز، در مکان مصلی پیامبر، محرابی ایجاد شد.[۲] در دوره بیبرس محراب مجوفی در این مکان ساخته شد[۳] و در دوره قایتبای بازسازی شد.[۴] محرابی که هم‌اکنون وجود دارد از دوره قایتبای برجای مانده است.

محراب عثمانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: محراب عثمانی
محراب عثمانی

در دوره عثمان، مسجدالنبی بازسازی شد. در اثر این بازسازی و گسترش مساحت مسجد، دیوار قبله پیشتر رفت. عثمان محرابی در دیوار جنوبی ایجاد و مقصوره‌ای اطراف آن کشید.[۵] محراب دیوار جنوبی در دوره‌های بعد نیز به محراب عثمانی موسوم شد. در دوره قایتبای گنبدی بالای این محراب ایجاد شد.[۶]

محراب سلیمانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: محراب سلیمانی
محراب سلیمانی

محراب سلیمانی یا محراب حنفیه، برای نمازگزاردن پیروان مذهب حنفی ایجاد شد. این محراب ابتدا در زمان اشرف اینال و به توسط شیخ طوغان در سمت چپ منبر ایجاد شد.[۷] سپس در زمان سلطان سلیمان قانونی بازسازی شد و به محراب سلیمانی شهرت یافت.[۸]

محراب تهجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محراب تهجد1
محراب تهجد2
نوشتار اصلی: محراب تهجد

این محراب خارج دیوار شمالی حجره شریفه، کنار ستون مقابل دکه اغوات، قرار داشت. محراب تهجد محل نیایش شبانه پیامبر، غیر از ماه رمضان بود. این محراب در دوره قایتبای با کاشی‌های طلاکاری شده تزیین شد و آیات مرتبط با تهجد در آن نقش بسته شد. این محراب قبل از سال 1353 قمری برداشته شد.[۹]

محراب بیت فاطمه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: محراب فاطمه
محراب فاطمه

محراب فاطمه سمت جنوبی محراب تهجد، داخل حجره شریفه قرار دارد.[۱۰]این محراب کوتاه‌تر از محراب پیامبر و محراب سلیمانی بود. در کتیبه‌هایی که از دوره عبدالمجید برجای مانده و به تفصیل توسط ابراهیم عیاشی نقل شده، اطراف این محراب نوشته شده:‌ «معرس علی بفاطمه» و همچنین در محراب دیگری که مقابل محراب فاطمه قرار داشت، این محراب «محراب بیت فاطمه» نامیده شده است. در دوره عثمانی نماز جماعت و یا اعتکاف مفرده نیز در مکان محراب فاطمه انجام نمی‌شد.[۱۱]

محراب اغوات (شیخ الحرم)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این محراب پشت جایگاه (دکه) اغوات[۱۲]، در طرف جنوبی رواق شرقی کنار باب النسا قرارداشت.[۱۳] محراب اغوات در دوره عبدالمجید اول عثمانی احداث شد.[۱۴] در حدود سال 1319قمری شیخ الحرم نماز تراویح را در این مکان اقامه می کرد. این محراب در حال حاضر در قسمتی که مختص نماز زنان است قرار دارد.[۱۵]

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۵۳
  2. ↑ المسجد النبوی الشریف، ص 300
  3. ↑ عماره المسجدالنبوی، ص 227
  4. ↑ المدینه المنوره، ص 85
  5. ↑ المدینه المنوره، ص 65
  6. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 421
  7. ↑ التحفله اللطیفه، ج1، ص 474
  8. ↑ مرآه الحرمین، ج1، ص 470، المدینه المنوره، ص 88
  9. ↑ المسجد النبوی الشریف، ص 302-303
  10. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 61
  11. ↑ المسجد النبوه الشریف، ص 304
  12. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 61
  13. ↑ المسجد النبوی الشریف، ص 304
  14. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 61
  15. ↑ المسجد النبوی الشریف، ص 304

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفه، سخاوی شمس­الدین (م 902 هـ)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414.
  • المسجد النبوی الشریف، فی العصر العثمانی 923-1344ه، محمد هزاع الشهری، قاهره، دارالقاهره، 2003
  • عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
  • عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبه القاهره للکتاب، 2001
  • مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372
  • مرآة الحرمین او الرحلات الحجازیه، رفعت پاشا ابراهیم (م بعد 1353 ق)، قاهره، المکتبة الثقافة الدینیه، بی­تا.
  • وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=محراب‌های_مسجدالنبی&oldid=53017»