تاریخ انگاره شیعی زیارت (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
نویسنده در این بخش بعد از بررسی تاریخچه [[مزار نویسی]] تا زمان سعد بن عبدالله و بررسی زندگی او، روش بازسازی کتاب را بر اساس [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] ابن قولویه شرح داده است. ابن قولویه در کتاب کامل الزیارات خود که در دسترس ما است، 235 بار به سعد بن عبدالله اشعری استناد کرده است.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۲۹</ref> | نویسنده در این بخش بعد از بررسی تاریخچه [[مزار نویسی]] تا زمان سعد بن عبدالله و بررسی زندگی او، روش بازسازی کتاب را بر اساس [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] ابن قولویه شرح داده است. ابن قولویه در کتاب کامل الزیارات خود که در دسترس ما است، 235 بار به سعد بن عبدالله اشعری استناد کرده است.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۲۹</ref> | ||
بیش از یک چهارم حجم اثر ابن قولویه به منقولات از سعد بن عبدالله اختصاص دارد. نویسنده اسناد و محتوای این روایات را در | بیش از یک چهارم حجم اثر ابن قولویه به منقولات از سعد بن عبدالله اختصاص دارد. نویسنده اسناد و محتوای این روایات را در سه دسته به تفصیل بررسی می‌کند.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۳۰ تا ۱۵۳</ref> | ||
* روایاتی که ابن قولویه هم از پدرش و هم از دیگر مشایخ شنیده است. – 80 روایت | * روایاتی که ابن قولویه هم از پدرش و هم از دیگر مشایخ شنیده است. – 80 روایت | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
به گفته نویسنده با توجه به عصر سعد بن عبدالله اشعری که عصر [[غیبت صغری]] و بحران‌های اعتقادی در پی آن است سعد به دنبال تثبیت هویت شیعیان است. از همین رو است که سعی می‌کند [[کوفه]] را همچون شهری زیارتی بشناساند<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۶۸</ref> و به همین دلیل است که در کتابش به زیارت [[کربلا]] در [[روز عرفه]] تاکید می‌کند. با اینکه حج یک واجب شرعی است اما سعد بر آن است که در روز عرفه وقوف در صحرای [[کربلا]] برای هر کس که [[استطاعت]] حج ندارد یا قبلا حج گزارده، افضل از [[وقوف در عرفات]] است.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۶۸</ref> بدین ترتیب بر تشکیل اجتماعی جدا از اجتماع عامه مسلمانان در یک زمان تاکید می‌شود. به گفته نویسنده افضل دانستن زیارت کربلا از حج مستحب از نظریه‌پردازی‌های سعد است که در منابع پیش از او وجود نداشته است.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۶۹</ref> | به گفته نویسنده با توجه به عصر سعد بن عبدالله اشعری که عصر [[غیبت صغری]] و بحران‌های اعتقادی در پی آن است سعد به دنبال تثبیت هویت شیعیان است. از همین رو است که سعی می‌کند [[کوفه]] را همچون شهری زیارتی بشناساند<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۶۸</ref> و به همین دلیل است که در کتابش به زیارت [[کربلا]] در [[روز عرفه]] تاکید می‌کند. با اینکه حج یک واجب شرعی است اما سعد بر آن است که در روز عرفه وقوف در صحرای [[کربلا]] برای هر کس که [[استطاعت]] حج ندارد یا قبلا حج گزارده، افضل از [[وقوف در عرفات]] است.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۶۸</ref> بدین ترتیب بر تشکیل اجتماعی جدا از اجتماع عامه مسلمانان در یک زمان تاکید می‌شود. به گفته نویسنده افضل دانستن زیارت کربلا از حج مستحب از نظریه‌پردازی‌های سعد است که در منابع پیش از او وجود نداشته است.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۶۹</ref> | ||
نویسنده کتاب، تاکید | نویسنده کتاب، تاکید سعد بن عبدالله بر تعیین حدود زیارتگاه کربلا، تعیین مناسک و تاکید بر فضیلت زیارت در نیمه شعبان را نیز بر همین پایه تحلیل کرده است. سعد بن عبدالله همچنین به سکونت گزیدن در مناطق نزدیک قبر امام حسین(ع) که هنوز غیر مسکونی بود، تاکید کرده است. در حالی که نویسندگان پیشین قائل به سکونت نکردن در جوار قبر امام حسین(ع) بودند.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۷۱</ref> | ||
== بخش سوم: متن بازسازی شده کتاب المزار == | == بخش سوم: متن بازسازی شده کتاب المزار == | ||
متن بازسازی شده کتاب المزار سعد بن عبدالله اشعری که شامل ۲۵۸ روایت است و در چهار فصل دسته بندی شده است در ص ۱۷۴ تا ۲۵۶ کتاب جای گرفته است. خلاصه محتوای هر بخش از کتاب به این شرح است: | متن بازسازی شده کتاب المزار سعد بن عبدالله اشعری که شامل ۲۵۸ روایت است و در چهار فصل دسته بندی شده است در ص ۱۷۴ تا ۲۵۶ کتاب جای گرفته است. خلاصه محتوای هر بخش از کتاب المزار به این شرح است: | ||
* '''مقدمه:''' درباره فضیلت زیارت [[پیامبر]](ص) و مفاهیم کلیدی کلام شیعی | * '''مقدمه:''' درباره فضیلت زیارت [[پیامبر]](ص) و مفاهیم کلیدی کلام شیعی | ||
*'''بخش اول:''' زیارات و مشاهد شهر [[مدینه]] که شامل روایاتی درباره فضیلت زیارت و آداب زیارت [[مسجد النبی|قبر پیامبر]] و فضیلت نماز در [[مسجد النبی|مسجد پیامبر]] بوده است. | *'''بخش اول:''' زیارات و مشاهد شهر [[مدینه]] که شامل روایاتی درباره فضیلت زیارت و آداب زیارت [[مسجد النبی|قبر پیامبر]] و فضیلت نماز در [[مسجد النبی|مسجد پیامبر]] بوده است. | ||
*'''بخش دوم:''' درباره مشاهد و مزارات [[کوفه]] با روایاتی درباره ثواب صدقه و نماز در کوفه، فضیلت شهر کوفه و مکان [[آستان مقدس امام علی(ع)|قبر علی]] است | *'''بخش دوم:''' درباره مشاهد و مزارات [[کوفه]] با روایاتی درباره ثواب صدقه و نماز در کوفه، فضیلت شهر کوفه و مکان [[آستان مقدس امام علی(ع)|قبر علی]] است | ||
*'''بخش سوم:''' که بزرگترین بخش اثر است درباره زیارت [[امام حسین]] در [[کربلا]] است. گویا کتاب مزار | *'''بخش سوم:''' که بزرگترین بخش اثر است درباره زیارت [[امام حسین]] در [[کربلا]] است. گویا کتاب مزار سعد بن عبدالله در تحریر اولیه اش همین بخش را در بر می‌گرفته است و به زیارت امام حسین اختصاص داشته است و بعدا اشعری درباره زیارت دیگر امامان نیز مطالبی افزوده است. | ||
*'''بخش چهارم:''' به زیارت امامان بعد از امام حسین(ع) اختصاص دارد؛ امامان اطراف [[بغداد]] و [[امام رضا]](ع). | *'''بخش چهارم:''' به زیارت امامان بعد از امام حسین(ع) اختصاص دارد؛ امامان اطراف [[بغداد]] و [[امام رضا]](ع). سعد در این فصل روایاتی را آورده که نشان دهد زیارت دیگر امامان هم به همان اندازه زیارت امام حسین فضیلت دارد. | ||
==بخش چهارم: بازاندیشی در تحلیل‌های دین‌شناختی== | ==بخش چهارم: بازاندیشی در تحلیل‌های دین‌شناختی== | ||
نویسنده در بخش چهارم کتاب به مطالعات نظری بخش اول باز گشته و تلاش می‌کند دستاوردهای مطالعه کتاب المزار را با نظریات دین‌پژوهانه درباره زیارت مقایسه کند. | نویسنده در بخش چهارم کتاب به مطالعات نظری بخش اول باز گشته و تلاش می‌کند دستاوردهای مطالعه کتاب المزار را با نظریات دین‌پژوهانه درباره زیارت مقایسه کند. | ||
برای نمونه در فصل هویت زیارت، او با تلفیق دو نظر ویکتور ترنر و میرچا الیاده بر آن است که پیروان یک تفکر جدید دینی در آغاز شکل‌گیری مکتبشان، زیارت مکان‌های زیارتی | برای نمونه در فصل هویت زیارت، او با تلفیق دو نظر ویکتور ترنر و میرچا الیاده بر آن است که پیروان یک تفکر جدید دینی در آغاز شکل‌گیری مکتبشان، زیارت مکان‌های زیارتی دور افتاده را تشویق می‌کنند. مرکز زیارتی همچون مرکز هستی در جایی متفاوت با سرزمین اصلی اکثریت هم‌دینان شناسانده می‌شود. چنان که در کتاب‌های پیش از کتاب المزار ابن سعد از جمله المزار احمد اشعری توصیه می‌شد که نباید به محل حرم امام حسین(ع) برای زندگی کوچ کرد. این در حالی است که بعد از تثبیت اقلیت دینی در جامعه، مرکز زیارتی، خود به مرکز زندگی تبدیل می‌گردد.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۲۴۵-۲۴۶</ref> سعد بن عبدالله نیز در زمان آغاز چنین تحولی زندگی می‌کرده است و از این رو است که با نقل روایتی، بر لزوم سکونت شیعیان در کربلا تاکید می‌کند.<ref>تاریخ انگاره شیعی زیارت، ص ۱۷۱</ref> | ||
== اطلاعات نشر == | == اطلاعات نشر == | ||
این کتاب به قلم حامد خانی (فرهنگ مهروش) در ۳۱۴ صفحه نوشته شده و در سال ۱۴۰۰ شمسی توسط انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) منتشر شده است. | این کتاب به قلم حامد خانی (فرهنگ مهروش) در ۳۱۴ صفحه نوشته شده و در سال ۱۴۰۰ شمسی توسط انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) منتشر شده است. | ||