خانه فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
(اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح ارقام)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''خانه فاطمه''' [[فاطمه دختر رسول الله|دختر رسول خدا]] از خانه‌های همجوار [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] در شهر [[مدینه]] بود. این خانه محل زندگی فاطمه زهرا بعد از ازدواج با [[علی بن ابیطالب]] بود. این خانه از مجموعه خانه‌های چسبیده به مسجدالنبی بود که هر یک محل سکونت یکی از [[امهات المؤمنین|همسران پیامبر اسلام]] بود. خانه فاطمه به [[خانه عایشه]] چسبیده بود.  
{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان =
| تصویر = درب خانه فاطمه.jpg
| اندازه تصویر =
| پیوند تصویر =
| توضیح تصویر =  دری معروف به در خانه فاطمه در [[مسجد النبی|مسجدالنبی]]
| نام‌های دیگر = خانه امام علی(ع)، خانه علی و فاطمه
| مکان = [[مدینه]]، [[مسجد النبی|مسجدالنبی]]
| کاربری =
| بزرگداشت نزد = [[شیعه|شیعیان]]
| وابسته به دین/مذهب = [[اسلام]]، [[شیعه]]
| باورها = محل احتمالی دفن حضرت فاطمه(س)
| آیین‌ها =
| احکام =
| زیارت کنندگان =
| بازدیدکنندگان =
| زمان پایه‌گذاری = صدر اسلام
| بنیانگذار =
| رویدادها = هجوم به خانه فاطمه(س)
| بازسازی‌ها =
| بازسازی کنندگان =
| بخش‌های از میان رفته =
| ویژگی‌های تاریخی =
| متولیان =
| مساحت =
| طول =
| عرض =
| ارتفاع =
| وضعیت بنا =
| گنجایش =
| امکانات =
| بخش‌های بنا =
| معمار =
| سبک =
| ویژگی‌ها =
| گنبدها =
| مناره‌ها =
| درها = دارای دو در:‌ یکی به سوی مسجدالنبی و یکی به سوی کوچه
| رواق‌ها =
| صحن‌ها =
| ایوان‌ها =
| گرداننده =
| نهاد وابسته =
| نهاد نگهدارنده =
| مدیر =
| روحانی =
| نهادهای زیر مجموعه =
| ثبت در =
| شماره ثبت =
| تاریخ ثبت =
| وبگاه =
| عرض جغرافیایی = 24.467665
| طول جغرافیایی = 39.611504
}}
'''خانه یا حجره فاطمه،''' خانه‌ای که [[حضرت فاطمه(س)|حضرت فاطمه]]، دختر [[پیامبر(ص)]] پس از ازدواج با [[امام علی(ع)]] در آن زندگی می‌کرد و کنار [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] و نیز کنار [[حجره رسول‌الله|خانه پیامبر و عایشه]] قرار داشت. این خانه امروزه از بین رفته و موقعیت کنونی آن داخل مسجدالنبی و درون محدوده [[حجره پیامبر|حجره]] و [[قبر پیامبر|مرقد پیامبر(ص)]] قرار گرفته است.


این خانه امروزه از بین رفته است و موقعیت کنونی آن داخل [[حجره پیامبر|حجره]] و مرقد پیامبر (ص) است. در منابع آمده که علی(ع) در مدینه دو خانه داشت یکی چسبیده به مسجدالنبی و دیگری در [[بقیع]]. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر اکرم در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در [[خانه امام علی (مدینه)|خانه دوم امام علی]] در بقیع اختلاف نظر وجود دارد. مکان خانه فاطمه (س) در مسجدالنبی یکی از مکان‌های احتمالی قبر آن حضرت است.  
در منابع تاریخی خانه دیگری نیز در [[مدینه]] کنار [[بقیع|قبرستان بقیع]] برای [[امام علی(ع)]] ذکر شده است. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر، در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در [[خانه امام علی (مدینه)|خانه دوم امام علی]] اختلاف‌نظر است.


==مکان خانه فاطمه==
خانه فاطمه(س) در مسجدالنبی، یکی از مکان‌های احتمالی دفن حضرت فاطمه است.  
خانه فاطمه (س) - که به [[خانه امام علی(ع)]] نیز شناخته  می‌شود - پشت خانه پیامبر (ص) ([[خانه عایشه]]) قرار داشت.<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.</ref> در پشت این خانه از جهت شمال، [[ستون تهجد]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47 , 58؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.</ref> و در کنار آن ستون، [[محراب تهجد]] قرار داشت<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> که رسول خدا (ص) در آن مکان شب‌زنده‌داری می‌کرد و نماز شب می‌خواند<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> و اکنون ضلع شمالی ضریح پیامبر (ص) است.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219.</ref>


اگر کسی محراب تهجد بایستد، سمت چپ او [[باب جبرئیل|باب جبرئیل]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛  تاریخ مکة المشرفة ، ص 270.</ref> و سمت راست او مقام جبرئیل قرار می‌گیرد.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص228-229.</ref> از این رو [[سمهودی]] گفته است که خانه فاطمه (س) میان ستون [[ستون مربعةالقبر|مربعة القبر]] (مقام جبرئیل) و [[ستون تهجد|استوانه تهجد]] قرار داشت.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 59.</ref>  
==مکان ==
خانه فاطمه(س)، که به خانه امام علی(ع) نیز شناخته  می‌شود، پشت خانه [[حضرت محمد(ص)|پیامبر(ص)]] ([[خانه عایشه]]) قرار داشت.<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.</ref> در پشت این خانه از جهت شمال، [[ستون تهجد]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47 , 58؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.</ref> و در کنار آن ستون، [[محراب تهجد]] قرار داشت،<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> که رسول خدا(ص) در آن مکان شب‌زنده‌داری می‌کرد و نماز شب می‌خواند<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> و اکنون ضلع شمالی ضریح پیامبر(ص) است.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219.</ref> اگر کسی در محراب تهجد بایستد، سمت چپ او [[باب جبرئیل]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛  تاریخ مکة المشرفة ، ص 270.</ref> و سمت راست او [[ستون مربعة‌القبر|مقام جبرئیل]] قرار می‌گیرد.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص228-229.</ref>  
 
این خانه تخریب شده و هم اکنون اثری از آن نیست. موقعیت کنونی آن در داخل [[حجره رسول‌الله|حجره]] و [[قبر پیامبر|مرقد پیامبر(ص)]] است<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203, 210؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.</ref> که مجموع این دو را حجره طاهره می‌خوانند و مساحت آن حدود 240 متر مربع است.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص219؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.</ref>  
 
[[پرونده:نقشه خانه فاطمه در مسجدالنبی.png|وسط|موقعیت خانه فاطمه|بی‌قاب|593x593px|جایگزین=]]


این خانه تخریب شده و هم اکنون اثری از آن نیست. موقعیت کنونی آن، در داخل [[حجره رسول الله|حجره]] و [[مرقد رسول الله|مرقد شریف پیامبر (ص)]] است<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203, 210؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.</ref> که مجموع این دو را حجره طاهره می خوانند و مساحت آن حدود دویست و چهل متر مربع است.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص219؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.</ref>
===درهای خانه===
===درهای خانه===
خانه فاطمه‏ (س) دو در داشته است: دری به سمت شرق؛ یعنی کوچه و دری به سمت غرب؛ یعنی داخل مسجد و به موازات ستون‌های [[ستون وفود|وفود]] و [[ستون حرس|حرس]].<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ حرم ائمه بقیع (علیهم السلام)، ص152.</ref> درِ سمت غرب که به مسجد باز می‌شده کنار مقام جبرئیل ([[ستون مربعةالقبر|ستون مُرَبَّعة القبر]]) قرار داشته است.<ref>. تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص80 -81؛ ر.ک: وفاء الوفاء، ج2, ص 46, 57.</ref>  
خانه فاطمه‏(س) دو در داشته است: دری به سمت شرق؛ یعنی کوچه و دری به سمت غرب؛ یعنی داخل مسجد و به موازات ستون‌های [[ستون وفود|وفود]] و [[ستون حرس|حرس]].<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ حرم ائمه بقیع (علیهم السلام)، ص152.</ref> درِ سمت غرب که به مسجد باز می‌شده کنار مقام جبرئیل ([[ستون مربعة‌القبر|ستون مُرَبَّعة القبر]]) قرار داشته است.<ref>. تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص80 -81؛ ر.ک: وفاء الوفاء، ج2, ص 46, 57.</ref> دری که اکنون در سمت [[باب جبرئیل]] به عنوان در خانه فاطمه(س) مشهور است، همان دری است که به سوی کوچه باز می‌شده است.<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203.</ref>
دری که اکنون در سمت باب جبرئیل به عنوان در خانه فاطمه (س) مشهور است، همان دری است که به سوی کوچه باز می‌شده است.<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203.</ref>
 
==تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد==
==تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد==
این خانه تا روزگار [[ولید بن عبدالملک]]،خلیفه اموی (حک: ۸۶-۹۶ق)، بر جای بود تا این‌که در [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|گسترش مسجد به سال ۸۸قمری]] به دستور ولید و به دست عمر بن عبدالعزیز، والی حرمین شریفین (۸۷-۹۳ق.) [[حسن مثنی]]، فرزند امام حسن مجتبی (ع)، و [[فاطمه دختر امام حسین]] (ع) که در آنجا ساکن بودند، به اجبار از این خانه بیرون شدند و خانه ویران و به مسجد ملحق شد.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 89-90.</ref>  
این خانه تا روزگار [[ولید بن عبدالملک]]، خلیفه [[بنی‌امیه|اموی]] (حکومت: 86-96ق)، بر جای بود. در [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|گسترش مسجد به سال 88 قمری]] به دستور ولید و به دست [[عمر بن عبدالعزیز]]، والی [[حرمین|حرمین شریفین]] (87-93ق)، [[حسن مثنی]]، فرزند [[امام حسن مجتبی(ع)]]، و [[فاطمه دختر امام حسین|فاطمه دختر امام حسین(ع)]] که در آنجا ساکن بودند، به اجبار از آن بیرون شدند و خانه ویران و به مسجد ملحق شد.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 89-90.</ref>  
==حجره شریفه==
 
از زمانی که [[بازسازی مسجدالنبی (بیبرس)|سلطان بَیْبَرس]] (از سلاطین مملوکی مصر) در سال ۶۶۸ دیواری از شبکه‌های چوبی اطراف [[حجره شریفه]] کشید، محدوده خانه نیز داخل این دیوار مشبّک شد. این مشبّک در اطراف دیواره پنج ضلعی ساخت [[عمربن عبدالعزیز]] (حک: ۹۹-۱۰۱) و محدوده خانه حضرت زهرا (س) بوده و هست. بعدها که این مشبّکها در آتش سوخت، آنها را از جنس فلز بازسازی کردند.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص243؛  تاریخ حرم ائمه بقیع ، ص141.</ref>
==حجره پیامبر(ص)==
==منزلت خانه==
{{اصلی|حجره پیامبر}}
بنابر روایتی رسول‌الله (چهل روز بر در خانه فاطمه می‌آمد و دست بر چهارچوب در می‌نهاد و می‌گفت: «السلام علیکم یا اهل البیت» و سپس [[آیه تطهیر]] (احزاب: آیه ۳۳) را تلاوت می‌فرمود.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 46 ؛ شرف المصطفی، ج2, ص445.</ref>
حجره پیامبر(ص) که به حجره شریفه نیز شهرت دارد، خانه‌ای است که پیامبر و [[عایشه]] در آن زندگی می‌کردند. این حجره کنار مسجدالنبی و نیز کنار خانه فاطمه قرار داشت. پیامبر(ص) در همین خانه دفن شد.
 
==منزلت خانه فاطمه(س)==
بنابر روایتی پیامبر(ص) چهل روز بر در خانه فاطمه می‌آمد و دست بر چهارچوب در می‌گذاشت و می‌گفت: «{{عربی|اَلسَّلامُ عَلَیکُم یا اهلَ الْبَیت؛}} سلام بر شما ای اهل‌بیت» و سپس [[آیه تطهیر]] را که درباره پاکی [[اهل بیت|اهل‌بیت]] از پلیدی است، می‌خواند.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 46 ؛ شرف المصطفی، ج2, ص445.</ref>


گفته‌اند که روایت [[سد الابواب|سدّوا الابواب]] نیز بر منزلت خانه علی و فاطمه (ع) و ساکنان آن دلالت دارد. براساس این روایت رسول خدا (ص) طبق وحی الهی دستور داد تا در خانه هایی را که به مسجد باز می‌شدند جز خانه علی (ع) و فاطمه(س) ببندند. <ref>. وسائل الشیعة، ج2، ص 205؛ الکافی، ج5، ص 340؛ وفاء الوفاء، ج2, ص 63-67.</ref>
روایت [[سد الابواب|سَدُّوا الْاَبواب]] نیز یکی از نشانه‌های منزلت خانه علی و فاطمه(ع) و ساکنان آن دانسته می‌شود. براساس این روایت، پیامبر(ص) دستور داد تا درهای خانه‌هایی را که به مسجد باز می‌شدند جز خانه علی(ع) و فاطمه(س) بسته شود.<ref>. وسائل الشیعة، ج2، ص 205؛ الکافی، ج5، ص 340؛ وفاء الوفاء، ج2, ص 63-67.</ref>


همچنین براساس روایتی از پیامبر اکرم (ص) خانه فاطمه بهترین مصداق خانه‌هایی دانسته شده که در آیه ۳۶ سوره نور بدان اشاره شده است؛ خانه‌هایی که مقام بلندی دارند و در آنها نام خداوند برده می‌شود و صبح و شام تسبیح خدا گفته می‌شود.<ref>. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏7، ص 227؛ بحارالانوار، ج23، ص 325؛ مرآة العقول, ج5، ص 68.</ref>
همچنین براساس روایتی از پیامبر(ص) خانه فاطمه برترین مصداق خانه‌هایی دانسته شده که در آیه 36 سوره نور بدان اشاره شده است؛ خانه‌هایی در آنها نام خداوند برده می‌شود و صبح و شام تسبیح خدا گفته می‌شود.<ref>. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏7، ص 227؛ بحارالانوار، ج23، ص 325؛ مرآة العقول, ج5، ص 68.</ref>


این خانه یکی از مکان‌هایی است که احتمال داده‌اند [[مرقد حضرت فاطمه]] در قرار دارد.<ref>. من لا یحضره الفقیه، ج2، ص572؛ تهذیب الأحکام، ج6، ص 9؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 208.</ref>
این خانه یکی از مکان‌هایی است که احتمال داده‌اند، حضرت فاطمه(س) در آن دفن شده باشد.<ref>. من لا یحضره الفقیه، ج2، ص572؛ تهذیب الأحکام، ج6، ص 9؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 208.</ref>
==نگارخانه==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:محراب فاطمه۲.jpg|محرابی معروف به محراب فاطمه، که در محدوده خانه فاطمه در بخش [[مرقد پیامبر(ص)]] قرار دارد.
پرونده:خانه فاطمه۲.jpg|۱.دیوار جنوبی خانه فاطمه که متصل به [[حجره پیامبر(ص)|حجره]] و [[مقبره پیامبر(ص)|مقبره پیامبر]] است. ۲.محراب فاطمه ۴.ضلع متصل به [[روضة النبی]]
</gallery>


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
* آثار اسلامي مكه و مدينه: رسول جعفريان، تهران، مشعر، 1386ش.
* بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار: محمد باقر المجلسي (م.  1110ق)، تصحيح محمد باقر بهبودي و سيد ابراهيم ميانجي و سيد محمد مهدي موسوي خرسان، بيروت، دار احياء التراث العربي و مؤسسة الوفاء، 1403ق.
* تاریخ حرم ائمه بقیع(ع): محمد صادق نجمی، تهران، مشعر،1386ش.
* تاريخ مکة المشرفة و المسجدالحرام و المدينة الشريفة و القبر الشريف: محمد بن احمد ابن الضياء (م.854ق.)، تحقيق العدوي، مکه، مکتبة التجارية مصطفي احمد الباز، 1416ق.
* تاريخ و آثار اسلامي مكه مكرمه و مدينه منوره: اصغر قائدان، تهران، مشعر، 1386ش.
* تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی: ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری, مترجم عبدالمحمد آیتی, تهران, مشعر, 1385ش.
* تهذيب الاحکام في شرح المقنعة للشيخ المفيد: محمد بن حسن الطوسي (385-460ق.)، تحقیق سيد حسن موسوي خرسان و علي آخوندي، تهران، انتشارات دارالکتب اسلاميه، 1365ش.
* شرف المصطفي: عبدالملک واعظ خرگوشي (م.406ق.)، مکه، دار البشائر، 1424ق.
* الطبقات الكبري: محمد ابن سعد بن منیع (م.230ق.)، تحقيق محمد عبدالقادر، بيروت، دار الكتب العلميه، 1410ق.
* الکافي: محمد بن يعقوب کليني (م.329ق.)، تحقيق علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب اسلاميه، 1362ش.
* گل واژه های حج و عمره: علیرضا بصیری, تهران, مشعر, 1387ش.
* مجمع البيان في تفسير القرآن: الفضل بن الحسن الطبرسي (468-548ق.)، تحقیق محمد جواد بلاغي، تهران، ناصرخسرو، 1372ش.
* مرآة العقول: المجلسي (م.1111ق.)، سید محسن الحسینی الامینی، تهران، دار الكتب الاسلاميه، 1406ق.
* من لا يحضره الفقيه: شيخ صدوق محمد بن علي بن بابويه (م.381ق.)، تحقیق علی اکبر غفاري، قم، النشر الاسلامي، 1404ق.
* وسائل الشيعه (تفصيل وسائل الشيعة الي تحصيل مسائل الشريعه): محمد بن الحسن الحر العاملي (1033-1104ق.)، الحر العاملي (م.1104ق.)، قم، آل البيت، 1414ق.
* وفاء الوفاء باخبار دار المصطفي: علي بن عبدالله السمهودي (م.911ق.)، تحقیق محمد محيي‌الدين عبدالحميد، بيروت، دار الکتب العلميه، 2006م.
{{پایان}}
[[رده:خانه‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:مسجدالنبی]]
[[en:Fatima's house]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۱۸

دری معروف به در خانه فاطمه در مسجدالنبی
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگر خانه امام علی(ع)، خانه علی و فاطمه
مکان مدینه، مسجدالنبی
جنبه دینی
بزرگداشت نزد شیعیان
وابسته به دین/مذهب اسلام، شیعه
باورها محل احتمالی دفن حضرت فاطمه(س)
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری صدر اسلام
رویدادها هجوم به خانه فاطمه(س)
وضعیت فعلی
درها دارای دو در:‌ یکی به سوی مسجدالنبی و یکی به سوی کوچه

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

خانه یا حجره فاطمه، خانه‌ای که حضرت فاطمه، دختر پیامبر(ص) پس از ازدواج با امام علی(ع) در آن زندگی می‌کرد و کنار مسجدالنبی و نیز کنار خانه پیامبر و عایشه قرار داشت. این خانه امروزه از بین رفته و موقعیت کنونی آن داخل مسجدالنبی و درون محدوده حجره و مرقد پیامبر(ص) قرار گرفته است.

در منابع تاریخی خانه دیگری نیز در مدینه کنار قبرستان بقیع برای امام علی(ع) ذکر شده است. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر، در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در خانه دوم امام علی اختلاف‌نظر است.

خانه فاطمه(س) در مسجدالنبی، یکی از مکان‌های احتمالی دفن حضرت فاطمه است.

مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

خانه فاطمه(س)، که به خانه امام علی(ع) نیز شناخته می‌شود، پشت خانه پیامبر(ص) (خانه عایشه) قرار داشت.[۱] در پشت این خانه از جهت شمال، ستون تهجد[۲] و در کنار آن ستون، محراب تهجد قرار داشت،[۳] که رسول خدا(ص) در آن مکان شب‌زنده‌داری می‌کرد و نماز شب می‌خواند[۴] و اکنون ضلع شمالی ضریح پیامبر(ص) است.[۵] اگر کسی در محراب تهجد بایستد، سمت چپ او باب جبرئیل[۶] و سمت راست او مقام جبرئیل قرار می‌گیرد.[۷]

این خانه تخریب شده و هم اکنون اثری از آن نیست. موقعیت کنونی آن در داخل حجره و مرقد پیامبر(ص) است[۸] که مجموع این دو را حجره طاهره می‌خوانند و مساحت آن حدود 240 متر مربع است.[۹]

موقعیت خانه فاطمه

درهای خانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

خانه فاطمه‏(س) دو در داشته است: دری به سمت شرق؛ یعنی کوچه و دری به سمت غرب؛ یعنی داخل مسجد و به موازات ستون‌های وفود و حرس.[۱۰] درِ سمت غرب که به مسجد باز می‌شده کنار مقام جبرئیل (ستون مُرَبَّعة القبر) قرار داشته است.[۱۱] دری که اکنون در سمت باب جبرئیل به عنوان در خانه فاطمه(س) مشهور است، همان دری است که به سوی کوچه باز می‌شده است.[۱۲]

تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این خانه تا روزگار ولید بن عبدالملک، خلیفه اموی (حکومت: 86-96ق)، بر جای بود. در گسترش مسجد به سال 88 قمری به دستور ولید و به دست عمر بن عبدالعزیز، والی حرمین شریفین (87-93ق)، حسن مثنی، فرزند امام حسن مجتبی(ع)، و فاطمه دختر امام حسین(ع) که در آنجا ساکن بودند، به اجبار از آن بیرون شدند و خانه ویران و به مسجد ملحق شد.[۱۳]

حجره پیامبر(ص)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: حجره پیامبر

حجره پیامبر(ص) که به حجره شریفه نیز شهرت دارد، خانه‌ای است که پیامبر و عایشه در آن زندگی می‌کردند. این حجره کنار مسجدالنبی و نیز کنار خانه فاطمه قرار داشت. پیامبر(ص) در همین خانه دفن شد.

منزلت خانه فاطمه(س)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنابر روایتی پیامبر(ص) چهل روز بر در خانه فاطمه می‌آمد و دست بر چهارچوب در می‌گذاشت و می‌گفت: «اَلسَّلامُ عَلَیکُم یا اهلَ الْبَیت؛ سلام بر شما ای اهل‌بیت» و سپس آیه تطهیر را که درباره پاکی اهل‌بیت از پلیدی است، می‌خواند.[۱۴]

روایت سَدُّوا الْاَبواب نیز یکی از نشانه‌های منزلت خانه علی و فاطمه(ع) و ساکنان آن دانسته می‌شود. براساس این روایت، پیامبر(ص) دستور داد تا درهای خانه‌هایی را که به مسجد باز می‌شدند جز خانه علی(ع) و فاطمه(س) بسته شود.[۱۵]

همچنین براساس روایتی از پیامبر(ص) خانه فاطمه برترین مصداق خانه‌هایی دانسته شده که در آیه 36 سوره نور بدان اشاره شده است؛ خانه‌هایی در آنها نام خداوند برده می‌شود و صبح و شام تسبیح خدا گفته می‌شود.[۱۶]

این خانه یکی از مکان‌هایی است که احتمال داده‌اند، حضرت فاطمه(س) در آن دفن شده باشد.[۱۷]

نگارخانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.
  2. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47 , 58؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.
  3. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47.
  4. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47.
  5. ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219.
  6. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة ، ص 270.
  7. ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص228-229.
  8. ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203, 210؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.
  9. ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص219؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.
  10. ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ حرم ائمه بقیع (علیهم السلام)، ص152.
  11. ↑ . تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص80 -81؛ ر.ک: وفاء الوفاء، ج2, ص 46, 57.
  12. ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203.
  13. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 89-90.
  14. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 46 ؛ شرف المصطفی، ج2, ص445.
  15. ↑ . وسائل الشیعة، ج2، ص 205؛ الکافی، ج5، ص 340؛ وفاء الوفاء، ج2, ص 63-67.
  16. ↑ . مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏7، ص 227؛ بحارالانوار، ج23، ص 325؛ مرآة العقول, ج5، ص 68.
  17. ↑ . من لا یحضره الفقیه، ج2، ص572؛ تهذیب الأحکام، ج6، ص 9؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 208.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • آثار اسلامي مكه و مدينه: رسول جعفريان، تهران، مشعر، 1386ش.
  • بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار: محمد باقر المجلسي (م. 1110ق)، تصحيح محمد باقر بهبودي و سيد ابراهيم ميانجي و سيد محمد مهدي موسوي خرسان، بيروت، دار احياء التراث العربي و مؤسسة الوفاء، 1403ق.
  • تاریخ حرم ائمه بقیع(ع): محمد صادق نجمی، تهران، مشعر،1386ش.
  • تاريخ مکة المشرفة و المسجدالحرام و المدينة الشريفة و القبر الشريف: محمد بن احمد ابن الضياء (م.854ق.)، تحقيق العدوي، مکه، مکتبة التجارية مصطفي احمد الباز، 1416ق.
  • تاريخ و آثار اسلامي مكه مكرمه و مدينه منوره: اصغر قائدان، تهران، مشعر، 1386ش.
  • تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی: ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری, مترجم عبدالمحمد آیتی, تهران, مشعر, 1385ش.
  • تهذيب الاحکام في شرح المقنعة للشيخ المفيد: محمد بن حسن الطوسي (385-460ق.)، تحقیق سيد حسن موسوي خرسان و علي آخوندي، تهران، انتشارات دارالکتب اسلاميه، 1365ش.
  • شرف المصطفي: عبدالملک واعظ خرگوشي (م.406ق.)، مکه، دار البشائر، 1424ق.
  • الطبقات الكبري: محمد ابن سعد بن منیع (م.230ق.)، تحقيق محمد عبدالقادر، بيروت، دار الكتب العلميه، 1410ق.
  • الکافي: محمد بن يعقوب کليني (م.329ق.)، تحقيق علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب اسلاميه، 1362ش.
  • گل واژه های حج و عمره: علیرضا بصیری, تهران, مشعر, 1387ش.
  • مجمع البيان في تفسير القرآن: الفضل بن الحسن الطبرسي (468-548ق.)، تحقیق محمد جواد بلاغي، تهران، ناصرخسرو، 1372ش.
  • مرآة العقول: المجلسي (م.1111ق.)، سید محسن الحسینی الامینی، تهران، دار الكتب الاسلاميه، 1406ق.
  • من لا يحضره الفقيه: شيخ صدوق محمد بن علي بن بابويه (م.381ق.)، تحقیق علی اکبر غفاري، قم، النشر الاسلامي، 1404ق.
  • وسائل الشيعه (تفصيل وسائل الشيعة الي تحصيل مسائل الشريعه): محمد بن الحسن الحر العاملي (1033-1104ق.)، الحر العاملي (م.1104ق.)، قم، آل البيت، 1414ق.
  • وفاء الوفاء باخبار دار المصطفي: علي بن عبدالله السمهودي (م.911ق.)، تحقیق محمد محيي‌الدين عبدالحميد، بيروت، دار الکتب العلميه، 2006م.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=خانه_فاطمه(س)&oldid=54879»