|
|
| (۷۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | | {{اشتباه نشود|مسجد امام علی در تنعیم|مسجد امام علی در خندق}} |
| | عنوان =مسجد علی بن ابیطالب(ع) | | {{جعبه اطلاعات بنا |
| | تصویر =مسجد امام علی.jpg | | | عنوان = مسجد امام علی (از مسجدهای مصلی) |
| | اندازه تصویر =300px | | | تصویر = مسجد امام علی.jpg |
| | بنيانگذار = | | | اندازه تصویر = |
| | تأسیس = | | | پیوند تصویر = |
| | کاربری =مسجد | | | توضیح تصویر = |
| | مکان = [[عربستان]] - [[مدینه]] | | | نام‌های دیگر = |
| | نام‌های دیگر = | | | مکان = مناخه در غرب مسجدالنبی در شهر مدینه |
| | وقایع مرتبط = | | | کاربری = مسجد |
| | ظرفیت = | | | بزرگداشت نزد = |
| | وضعیت =فعال | | | وابسته به دین/مذهب = |
| | مساحت = | | | باورها = |
| | امکانات = | | | آیین‌ها = |
| | شماره ثبت = | | | احکام = |
| | معمار = | | | زیارت کنندگان = |
| | سبک = | | | بازدیدکنندگان = |
| | بازسازی = سال 881ق | | | زمان پایه‌گذاری = |
| | وبگاه = | | | بنیانگذار = |
| | | رویدادها = |
| | | بازسازی‌ها = |
| | | بازسازی کنندگان = |
| | | بخش‌های از میان رفته = |
| | | ویژگی‌های تاریخی = محل نماز عید پیامبر و امام علی |
| | | متولیان = |
| | | مساحت = |
| | | طول = |
| | | عرض = |
| | | ارتفاع = |
| | | وضعیت بنا = |
| | | گنجایش = |
| | | امکانات = |
| | | بخش‌های بنا = |
| | | معمار = |
| | | سبک = |
| | | ویژگی‌ها = |
| | | گنبدها = |
| | | مناره‌ها = |
| | | درها = |
| | | رواق‌ها = |
| | | صحن‌ها = |
| | | ایوان‌ها = |
| | | گرداننده = |
| | | نهاد وابسته = |
| | | نهاد نگهدارنده = |
| | | مدیر = |
| | | روحانی = |
| | | نهادهای زیر مجموعه = |
| | | ثبت در = |
| | | شماره ثبت = |
| | | تاریخ ثبت = |
| | | وبگاه = |
| | | عرض جغرافیایی = 24.467055583164395 |
| | | طول جغرافیایی = 39.606326617068355 |
| | | توضیح نقشه = |
| }} | | }} |
| '''مسجد علی بن ابیطالب(ع)'''، یکی از مساجد مشهور [[شهر مدینه]] در [[کشور عربستان]] است.
| |
|
| |
|
| بنابر نقل مورخان [[امام علی(ع)]] در هنگام محاصره [[عثمان]] در محل مناخه یعنی مصلای بزرگ عید، [[نماز عید]] اقامه کرده‌اند.
| | '''مسجد امام علی (ع)''' یکی از مساجد تاریخی [[مدینه]] است که در محل مصلای پیامبر(ص)، ساخته شده است. مصلی، مکانی باز بود که پیامبر و مردم مدينه در آن نماز عید قربان و فطر را می‌خواندند. این مسجد در محله [[مناخه]]، در غرب [[مسجد النبی]] قرار دارد. بنابر گزارش‌هایی، امام علی(ع) در زمانی که [[عثمان بن عفان|عثمان]] در حصر مخالفانش بود، در این مکان [[نماز عید]] را برپا کرد. |
| | ==موقعیت جغرافیایی== |
| | مسجد علی بن ابی طالب(ع) و [[مسجد غمامه|مسجد مصلی]] و [[مسجد ابوبکر(مدینه)|مسجد ابوبکر]]، سه مسجدی است که به عنوان مسجدهای مصلای پیامبر در محله مناخه شناخته می‌شوند. این مسجدها در نزدیکی هم، در غرب مسجدالنبی قرار دارند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=223 مساجد الاثریه، ص 223]</ref> مسجد امام علی در شمال مسجد مصلی و مسجد ابوبکر قرار گرفته و با مسجد مصلی 122، با مسجد ابوبکر 80 و با مسجدالنبی 290 متر فاصله دارد. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=242 مساجد الاثریه، ص 242ِ]؛ معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ، ج 1، ص486.</ref> |
|
| |
|
| بنای این مسجد در زمان امارت [[عمر بن عبدالعزیز]] بوده و بارها مورد بازسازی و تعمیر قرار گرفته است.
| | به نوشته سمهودی (درگذشت: 911ق)، تاریخ‌نگار مدینه، این مسجدها در جايى ساخته شده‌اند که پیامبر در آنها، نماز عید برپا مى‌کرده است. اين اماکن در ابتدا مسجد نبوده؛ بلکه فضایى باز یا صحرا بوده و بعدها به مسجد تبدیل شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=122 وفاء الوفاء، ج3، ص 122]</ref> |
|
| |
|
| = مسجد علي = | | == وجه تسمیه == |
| مسجد علي(ع) از مکان‌هايي است که رسول خدا(ص) در آن نماز خوانده است. سومين مسجد از مساجد سه‌گانه در ميدان مصلا به شمار مي‌رود؛ به‌گونه‌اي‌که در جهت شمالي مسجد ابوبکر قرار مي‌گيرد. از مسجد مصلا 122 متر، و از ساختمان مسجد مقدس نبوي در دومين توسعه سعودي 290 متر فاصله دارد.
| | بنابر روایاتی، در زمانی که عثمان در خانه‌اش در محاصره مخالفان بود، [[امام علی(ع)]] در مکان این مسجد، نماز عید خواند. بنابر نظر برخی از تاریخ‌نگاران مدینه، همین گزارش، علت نام‌گذاری اين مسجد بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=121 وفاء الوفاء، ج3، ص 121]</ref> آنان تاکید کرده‌اند که امام علی(ع) و خلفا، تنها در نمازگاه‌های پیامبر(ص) نماز عيد می‌خواندند؛ بنابراين مسجد علی بن ابیطالب نیز یکی از مصلاهای پیامبر بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=147 التعریف بما انست الهجرة، ص 147]</ref> |
|
| |
|
| به آن، مسجد علي(ع) گفته مي‌شود. شايد علت نامگذاري‌اش به آن، اين باشد که علي(ع)، زماني که عثمان محاصره شده بود، در آنجا براي مردم نماز عيد خواند.[1]
| | ==تاریخ بنای مسجد== |
| | بنابر دیدگاه سمهودی، این مسجد نخستین بار در زمان عمر بن عبدالعزیز (حک:87-93ق.) ساخته شد؛ اما بعدها از میان رفت و مکان آن، محل دفن برخی حاجیانی شد که در [[ایام الحج|موسم حج]] وفات می‌کردند. در سال 881ق زین‌الدین ضیغم منصوری، امیر مدینه، آن را بازسازی کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=123 وفاء الوفاء، ج3، ص 123]</ref> |
|
| |
|
| مطري گزارش داده است که اين مسجد از اماکني است که رسول خدا(ص) بعضي از سال‌ها در آن نماز عيد خوانده است؛ زيرا علي(ع) به خودش مسجدي اختصاص نمي‌دهد و همان مسجدي را که رسول خدا(ص) در آن نماز خوانده است، به جاي مي‌گذارد.[2]
| | علی بن موسی در 1303ق/ 1885م از اين مسجد، به عنوان مسجدى که یک مناره دارد، یاد کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوصف_المدینه_المنوره.pdf&page=1 وصف المدینه المنوره، ص 17]</ref> ابراهیم رفعت پاشا نیز در سفرش در سال 1318ق به اين مسجد، اشاره کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/images/9/9e/مرآة_الحرمین_ابراهیم_رفعت_پاشا_ج1.pdf مراة الحرمین، ج1، ص 422]</ref> |
|
| |
|
| سمهودي مي‌گويد: «بعيد است که علي مسجدي بسازد که رسول خدا(ص) در آن نماز نخوانده باشد».[3]
| | ===بازسازی مسجد در سده سیزدهم قمری=== |
| | در کتیبه‌ای که بنابر گزارشی تا سال‌های ابتدای قرن بیستم میلادی بر دیوار مسجد بود، اشعاری درج شده بود که نشان می‌داد این مسجد در تاریخ 1269ق/1852م (دوران حکومت سلطان عبدالمجید اول عثمانی) بازسازی شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدینه_المنوره_تطورها_العمرانی.pdf&page=158 المدینه المنوره، ص 158]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=489 معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 489] |
| | </ref> این بنا تا پیش از بازسازی آن در۱۴۱۱ق/ 1991م، به این شکل بود: |
|
| |
|
| == ويژگي‌هاي ساختمان مسجد ==
| | [[پرونده:نمای مسجد امام علی پیش از بازسازی 1991.png|وسط|بی‌قاب|593x593px|جایگزین=نمایی از بنای سال 1269 قمری]] |
| براي اينکه توسعه و بازسازي ساختمان قديمي اين مسجد صورت گيرد، ساختمان يادشده برداشته شده است. بر اساس نوشته‌اي که در لوحه نصب‌شده روي سمت چپ ورودي شرقي مسجد ثبت گرديده، توسعه جديد در سال 1411 هجري صورت پذيرفته است. عين عبارات نوشته‌شده در آن لوحه اين‌چنين است: «بسم الله الرحمن الرحيم. مسجد سرور ما علي بن ابي‌طالب. توسعه و بازسازي ساختمان آن در دوران ملک فهد بن عبدالعزيز آل سعود در سال 1411 هجري انجام شد».
| |
|
| |
|
| نماي مسجد، مستطيل‌شکل است. از ايواني تشکيل مي‌شود که به هفت فضاي خالي يا فراغ (مکان‌هايي شبيه به اتاقي کوچک) تقسيم مي‌گردد. بزرگ‌ترين آنها جلوي محراب است. اين فضاها با هفت گنبد کروي‌شکل پوشيده شده‌اند که کم‌ارتفاع هستند. بزرگ‌ترين آنها گنبد اصلي جلوي محراب است که ارتفاع آن سيزده متر است. ارتفاع گنبدهاي کوچک، يازده متر است. ايوانش از جهت شمالي به سمت صحن باز مستطيل‌شکلي باز مي‌شود. مصلاي مسقَّف کوچکي براي زنان به آن اضافه گرديد. ارتفاع مناره‌اش 26 متر است. طراحي کنوني مسجد همانند ساختمان قديمي‌اش است. طول آن 31 متر، و عرضش 22 متر است. مساحت کلي‌اش 882 متر مربع است. کنار مسجد، مقبره‌اي قديمي وجود دارد.
| | ===بازسازی سال 1991 میلادی=== |
| | مسجد امام علی در مناخه در سال 1411ق (1991م) به دلیل فرسودگی، پس از تخریب کامل، به همان شکل و معمارى قبلى‌اش، بازسازی شده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_الاثریه.pdf&page=243 مساجد الاثریه، ص 243]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=490 معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 490]</ref> و محل نماز زنان و سرویس بهداشتی به آن اضافه شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:معالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=490 معالم المدینه المنوره، جزء4، مجلد1، ص 490]</ref> در سال 1429ق/2009م نیز تعمیراتی در اين مسجد انجام شد.<ref name=":0" /> |
| | [[پرونده:نمای مسجد علی بن ابیطالب بعد از بازسازی 1991.tif|وسط|بی‌قاب|500px|نمای مسجد علی بن ابیطالب بعد از بازسازی ۱۹۹۱م.]] |
|
| |
|
| در اين باره به تصوير شماره 54، موقعيت مساجد چهارگانه و مسافتشان نسبت به مسجد غمامه مراجعه کنيد. شايد اين مقبره همان مقبره‌اي باشد که سمهودي اينگونه به آن اشاره مي‌کند: «مسجد علي(ع) از بين رفت؛ به‌گونه‌اي‌که بعضي حجاج وقتي به آنجا مي‌آمدند، امواتشان را در آن دفن مي‌کردند».[4] | | ==ویژگی‌های ساختمان مسجد== |
| | شکل بنای مسجد امام علی(ع) مستطیل است. در سمت شمال، یک صحن روباز و در سمت جنوبی، رواقی (بخش سقف‌دار) با هفت گنبد قرار دارد که بزرگترین آنها گنبد محراب است. این رواق 30 متر طول و 6 متر عرض داشته و درهای آن به صحن مسجد باز می‌شود. این مسجد یک گلدسته نیز دارد که در گوشه جنوب شرقی آن قرار گرفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمعالم_المدینه_المنوره_بین_العمارة_و_التاریخ_جزء4_المجلد1.pdf&page=490 معالم المدینه المنوره بین العماره والتاریخ جلد1 ص490]</ref> |
|
| |
|
| == مسجد امام علي(ع) در گذر تاريخ == | | ==نگارخانه== |
| سمهودي (م.911ق.) معتقد است اولين ساختماني که به عنوان مسجد روي مسجد مذکور گذاشته شده، مربوط به زمان عمر بن عبدالعزيز در سال 87 تا 93 هجري بوده است.[5]
| | <gallery mode="packed" heights="200px"> |
| | پرونده:مسجد امام علی (ع).jpg |
| | پرونده:مسجد امام علی (ع)2.jpg |
| | پرونده:کتیبه مسجد امام علی.webp |
| | پرونده:مسجد امام علی در ورودی.webp |
| | </gallery> |
|
| |
|
| سمهودي مي‌گويد: «اين مسجد از بين رفته است؛ به‌گونه‌اي‌که بعضي حجاج وقتي به آنجا مي‌آمدند، امواتشان را در آن دفن مي‌کردند. امير مدينه، زين‌الدين ضيغم منصوري، در زمان ولايتش در سال 881 هجري ساختمان آن را بازسازي کرد».[6]
| |
|
| |
| مطري (م.741ق.) نام اين مسجد را بين مساجد مصلا مي‌آورد و مي‌گويد: «مسجد بزرگي در شمال باغ وجود دارد که متصل به آن است و مسجد علي بن ابي‌طالب(ع) ناميده مي‌شود».[7]
| |
|
| |
| مراغي نيز در کتابش به آن اشاره کرده است.[8]
| |
|
| |
| سمهودي مي‌گويد: «مکان ذکرشده براي نماز عيد، نزديک اصحاب المحامل (کجاوه‌فروشان: کساني که کجاوه مي‌فروختند و مي‌ساختند) قرار دارد. به نظر مي‌رسد آن مسجد، همان مسجدي است که امروزه به مسجد علي(ع) معروف است».[9]
| |
|
| |
| احمد عباسي نيز سخن مطري را تکرار مي‌کند.[10]
| |
|
| |
| ابوسالم عياشي نيز در سفرنامه‌اش به سال 1073 هجري از اين مسجد در لابه‌لاي سخنانش از مساجد الاعياد صحبت مي‌کند و مي‌گويد: «پيامبر(ص) در اماکن متعددي نماز عيد خوانده است. سه مکان ميان آنها مشهورند که عبارت‌اند از مساجد مصلا الاعياد. از آنها، مسجد منسوب به علي(ع) است».[11]
| |
|
| |
| علي بن موسي افندي مي‌گويد: «همچنين مسجدي تاريخي نزديک زقاق الطيار قرار دارد که به مسجد سرورمان امام علي بن ابي‌طالب(ع) معروف است».[12]
| |
|
| |
| ابراهيم رفعت پس از زيارتش از مدينه در سال 1318 هجري چنين مي‌آورد: «در شمال مسجد ابوبکر، مسجدي وجود دارد که به مسجد علي(ع) معروف است».[13]
| |
|
| |
| علي حافظ مي‌گويد: «مسجد علي(ع) در شمال مسجد مصلا در سمت غرب قرار دارد».[14]
| |
|
| |
| شنقيطي (م.1409ق.) مي‌گويد: «به طرف شمال مسجد ابوبکر، در فاصله صد متري آن، مسجدي وجود دارد که نام علي بن ابي‌طالب روي آن گذاشته مي‌شود. اين مسجد از مسجد قبلي بزرگ‌تر است».[15] نام اين مسجد در گزارش اداره اوقاف و مساجد مدينه منوره در سال 1409 و 1413 هجري نيز ذکر شده است.[16]
| |
|
| |
| == نماز خواندن علي(ع) در اين مکان ==
| |
| اميرالمؤمنين علي بن ابي‌طالب(ع) پس از آنکه با او به عنوان خليفه بيعت گرديد، به عراق منتقل شد. ايشان در اين مکان نماز نخوانده است؛ پس چرا به اين مسجد، مسجد علي مي‌گويند؟ در سطرهاي زير به اين سؤال جواب داده مي‌شود.
| |
|
| |
| از ابي‌هريره روايت شده است: «اولين نماز عيد فطر و قرباني که رسول خدا(ص) در مدينه براي مردم خواند، در حياط خانه حکيم بن عداء نزديک اصحاب المحامل بود».[17]
| |
|
| |
| سمهودي پس از بيان اين روايت مي‌گويد: «شايد مسجد بزرگ معروف به مسجد علي(ع) در سمت شامي مصلا، به طرف غرب، متصل به جهت شامي باغ معروف به عريضي باشد».[18]
| |
|
| |
| ابن قتيبه مي‌گويد: «کشته شدن عثمان در ذي‌الحجه سال 35 هجري اتفاق افتاد. در آن سال، عبدالله بن عباس براي مردم حج را برگزار کرد. علي بن ابي‌طالب(ع) در مدينه براي مردم نماز و خطبه خواند».[19] از زهري روايت شده است: «وقتي عثمان محاصره شده بود، سهل بن حنيف نماز جمعه را برگزار کرد. علي بن ابي‌طالب(ع) نيز نماز روز عيد را خواند».[20]
| |
|
| |
| سمهودي مي‌گويد: «ظاهراً در آن هنگام، علي(ع) در اين مکان نماز برگزار کرده؛ زيرا از مکان‌هاي نماز خواندن پيامبر(ص) بوده است. امام علي(ع) خودش در اينجا براي نخستين بار نماز نخوانده است».[21]
| |
|
| |
| با اين عبارت روشن، اشکالي که مطري پس از آوردن نام مسجد يادشده به آن اشاره کرده است، برطرف مي‌شود که مي‌گويد: «روايت نشده است که علي(ع) در دوران خلافتش در مدينه نماز عيد خوانده باشد».[22]
| |
|
| |
| تصوير شماره 55: مسجد عمر
| |
|
| |
|
| |
|
| |
| ----[1]. سمهودي، ''خلاصة الوفا''، ص362.
| |
|
| |
| [2]. مطري، ''التعريف بما آنست الهجرة''، ص49.
| |
|
| |
| [3]. سمهودي، ''خلاصة الوفا''، ص362.
| |
|
| |
| [4]. سمهودي، ''خلاصة الوفا''، ص362.
| |
|
| |
| [5]. سمهودي، ''وفاء الوفا''، ج3، ص785.
| |
|
| |
| [6]. سمهودي، ''خلاصة الوفا''، ص362.
| |
|
| |
| [7]. مطري، ''التعريف بما آنست الهجرة''، ص49.
| |
|
| |
| [8]. مراغي، ''تحقيق النصرة''، ص141.
| |
|
| |
| [9]. سمهودي، ''وفاء الوفا''، ج3، ص782.
| |
|
| |
| [10]. عباسي، ''عمدة الاخبار''، ص184.
| |
|
| |
| [11]. عياشي، ''المدينة المنورة في رحلة العياشي''، ص145.
| |
|
| |
| [12]. موسي، ''وصف المدينة المنورة''، ص17.
| |
|
| |
| [13]. باشا، ''مرآة الحرمين''، ج1، ص422.
| |
|
| |
| [14]. حافظ، ''فصول من تاريخ المدينة المنورة''، ص136.
| |
|
| |
| [15]. شنقيطي، ''الدر الثمين''، ص228.
| |
|
| |
| [16]. وزارة الأوقاف، ''دليل الإنجازات السنوي''، ص31؛ ''اسبوع العناية بالمساجد''، ص130.
| |
|
| |
| [17]. ابن شبه نميري، ''تاريخ المدينة المنورة''، ج1، ص34.
| |
|
| |
| [18]. سمهودي، ''خلاصة الوفا''، ص362.
| |
|
| |
| [19]. ابن قتيبة، ''المعارف''، ص196.
| |
|
| |
| [20]. سمهودي، ''وفاء الوفا''، ج3، ص784.
| |
|
| |
| [21]. سمهودي، ''وفاء الوفا''، ج3، ص784.
| |
|
| |
| [22]. مطري، ''التعريف بما آنست الهجرة''، ص49.
| |
|
| |
| ==موقعیت جغرافیایی ==
| |
|
| |
| در محل [[مناخه]]؛ یعنی مصلاّی بزرگ عید، و در فاصله سیصد متری [[مسجد النبی]] و 122 متری [[مسجد غمامه]]، مسجدی با نام مسجد علی بن ابیطالب(ع)واقع است.
| |
|
| |
| ==وجه تسمیه==
| |
|
| |
| در برخی از منابع آمده، اینجا محل اقامه [[نماز عید]] توسط [[امام علی(ع)]] است؛ آن هم زمانی که [[عثمان]] در محاصره مخالفانش بود و آن حضرت [[نماز]] را اقامه کرد.
| |
|
| |
| [[سمهودی]] می‌نویسد: بعید می‌نماید که علی بن ابی طالب(ع) با توجه به اقامه نماز توسط پیامبر در محلی مشخص، خود محلی دیگر را برای این کار تعیین کرده باشد.<ref>خلاصة الوفاء، ص362.</ref>
| |
|
| |
| تردیدی نیست که در زمان محاصره عثمان، امام علی(ع) نماز عید را اقامه کرد.<ref>المعارف، ابن قتیبه، ص196.</ref> اما به احتمال، امام در همان نقطه‌ای که پیامبر نماز خوانده، نماز را اقامه کرده است؛ چرا که امام در این جهات، به شدّت از [[رسول خدا(ص)]] پیروی می‌کرد.
| |
|
| |
| به هر روی، از آنجا که [[محراب]] مشخصی برای پیامبر(ص) در این محدوده وجود ندارد، به احتمال حضرت در چند نقطه [[مناخه]] نماز را اقامه کرده است.<ref>وفاء الوفا، ج3، ص784.</ref>
| |
|
| |
| ==بنای مسجد==
| |
|
| |
| بنای نخست این مسجد را، طبق معمول، از زمان امارت [[عمر بن عبد العزیز]] می‌دانند. طبیعی است در قرون بعد از آن، این بنا مکرّر تعمیر شده است؛ از جمله [[زین الدین ضیغم]] در سال 881 آن را بازسازی کرده است.
| |
|
| |
| در این اواخر، بنای کهن این [[مسجد]] تخریب و در سال 1411 از نو تجدید بنا گردید و مساحت فعلی آن 882 متر مربع است.
| |
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| ==منابع == | | ==منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| | *'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''،عبدالعزیز کعکی،بیروت، دار مکتبه الهلال، 2007. |
| | * '''وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله سمهودی، تصحیح قاسم السامرائی، لندن، الفرقان، 2001م |
| | *'''التعريف بما آنست الهجرة،''' جمال الدین محمد بن احمد المطری، تصحیح سلیمان الرحیلی، ریاض، اداره الملک عبد العزیز، 1426ه ق. |
| | *'''مساجد الاثریه فی المدینه النبویه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، ناشر: مولف. |
| | * '''وصف المدینه المنوره''' |
| | * '''المدینه المنوره تطورها العمرانی و تراثها المعماری'''، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دار النهضة العربیة، 1981 |
| | * '''مراة الحرمین'''، ابراهیم رفعت پاشا، |
|
| |
|
| {{برگرفتگی
| |
|
| |
| |پیش از لینک = کتاب
| |
|
| |
| |منبع = آثار اسلامی مکه و مدينه، رسول جعفریان.
| |
|
| |
| |پس از لینک = بخش «مسجد الرایه»، ج1، ص147-149،
| |
|
| |
| | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077
| |
| }}
| |
| * '''المعارف'''، عبدالله بن مسلم (ابن قتيبة)، تحقيق: ثروت عكاشة، ط ۶، القاهرة، الهيئة المصرية العامة للكتاب، ١٩٩٢م.
| |
| * '''خلاصه الوفاء بأخبار دار المصطفي'''، السمهودي، تحقيق: علي عمر، القاهرة، مكتبة الثقافة الدينية، ١۴٢٧ه. ق.
| |
| * '''وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی'''، علی بن عبدالله سهمودی، بیروت، دارالکتب العلمیه.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
| {{مساجد}} | | {{مساجد}} |
