ترتیب الرحلة للترغیب فی الملة (کتاب): تفاوت میان نسخهها
E ebrahimi (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز کپی از رده:سفرنامههای حج به رده:سفرنامههای عربی حج ردهانبوه |
||
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان =ترتیب الرحلة | |||
| عنوان اصلی =ترتیب الرحلة للترغیب فی الملة | |||
| تصویر = | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح_تصویر = | |||
| نویسنده = ابوبکر [[محمد بن عبدالله ابنعربی معافری اشبیلی]] | |||
| برگرداننده = | |||
| ویراستار = | |||
| به تصحیح = | |||
| تحقیق = | |||
| به کوشش = | |||
| تاریخ نگارش = قرن پنجم ق | |||
| تصویرگر = | |||
| طراح جلد = | |||
| موضوع = سفرنامه حج | |||
| سبک = | |||
| زبان = عربی | |||
| تعداد جلد = | |||
| صفحه = | |||
| قطع = | |||
| ناشر = | |||
| وبسایت ناشر = | |||
| محل انتشارات = | |||
| تاریخ نشر = | |||
| ترجمه به = | |||
| مجموعه = | |||
| شابک = | |||
}} | |||
'''ترتیب الرحلة للترغیب فی الملة''' سفرنامه حج، نوشته [[ابنعربی معافری اشبیلی]] است. | |||
این اثر نخستین سفرنامه حج از مغرب اسلامی بوده اما از میان رفته است ولی نویسنده قسمتهایی از آن را در آغاز کتاب قانون التاویل به نام مختصر ترتیب الرحله آورده است. | |||
ابوبکر محمد بن عبدالله ابنعربی معافری اشبیلی، فقیه و محدث مالکی نویسنده کتاب سفر خود را از غرب سرزمینهای اسلامی شروع کرد و ضمن گزارشهایی از مناطق مختلف، از محضر اساتید آن مناطق در جای جای سرزمینهای اسلامی بهره برده است. | |||
درباره انگیزه سفر ابنعربی ابهاماتی وجود دارد. برخی انگیزه سفر وی را ترک وطن به خاطر سختی زندگی با روی کار آمدن [[آلعباد]] دانستهاند. اما بر پایه برخی قرائن ابنعربی و پدرش مأموریت داشتند تا از دستگاه [[خلافت عباسی]] برای حکومت [[یوسف بن تاشفین]] مشروعیت دریافت کنند. | |||
اما از آنچه نویسنده در مختصر ترتیب الرحله آورده بر میآید که بعد علمی سفر نزد وی از اهمیت زیادی برخوردار بوده است. چنانچه در کتاب بیشتر به طرح مباحث علمی پرداخته است. | |||
ابنعربی دو بار به سفر حج رفته و در این باره گزارشهایی را در کتاب خود آورده است. وی در مورد [[میقات ذات عرق]]، [[وقوف در عرفات]]، رفتن به [[مزدلفه]]، حس معنوی از خوردن [[آب زمزم]] و توصیف [[مقام ابراهیم]] سخن رانده است. | |||
او در این سفر ضمن بجا آوردن [[اعمال حج]] و استفاده از اساتید [[حجاز]] به شرح مجاهدتهای [[یوسف بن تاشفین]] در برابر صلیبیان پرداخته است. | |||
==معرفی اجمالی== | ==معرفی اجمالی== | ||
این اثر با نام کامل ترتیب الرحلة للترغیب فی الملة از سفرنامههای اندلسی است که پژوهشگران آن را نخستین سفرنامهای میدانند که سفر از مغرب اسلامی را به شرق و از جمله [[مکه]]، به گونه دقیق وصف کرده است.<ref>نک: تاریخ نوشتههای جغرافیایی، ص240-241؛ تاریخ الادب الجغرافی، ص298.</ref> این کتاب را میتوان آغازگر سفرنامهنویسی حج از مغرب اسلامی دانست. کتاب در زمان نویسنده از میان رفته<ref>قانون التاویل، ص68.</ref> و تنها بخشی از مطالب آن از طریق دیگر آثار او در دسترس است. | این اثر با نام کامل ترتیب الرحلة للترغیب فی الملة از سفرنامههای اندلسی است که پژوهشگران آن را نخستین سفرنامهای میدانند که سفر از مغرب اسلامی را به شرق و از جمله [[مکه]]، به گونه دقیق وصف کرده است.<ref>نک: تاریخ نوشتههای جغرافیایی، ص240-241؛ تاریخ الادب الجغرافی، ص298.</ref> این کتاب را میتوان آغازگر سفرنامهنویسی حج از مغرب اسلامی دانست. کتاب در زمان نویسنده از میان رفته<ref>قانون التاویل، ص68.</ref> و تنها بخشی از مطالب آن از طریق دیگر آثار او در دسترس است. | ||
خط ۱۰: | خط ۴۹: | ||
===اساتید=== | ===اساتید=== | ||
ابنعربی تحصیلات خویش را زیر نظر استادان اشبیلیه، از جمله پدرش ابومحمد [[عبدالله بن محمد ابنعربی]] (م. 493ق.) از دانشمندان نامدار و بانفوذ اشبیلیه که مقامی معتبر در دولت [[آلعباد]] داشت<ref>نک: وفیات الاعیان، ج4، ص296؛ تذکرة الحفاظ، ج4، ص1295؛ تاریخ الادب الجغرافی، ص298.</ref> و نیز داییاش ابوالقاسم [[حسن بن عمر هوزنی]] و [[ابوعبدالله سرقسطی]] پی گرفت<ref>تاریخ دمشق، ج54، ص24؛ نفح الطیب، ج2، ص28.</ref> و بعدها در سفر به شرق جهان اسلام نزد استادان و مشایخ بسیار در ممالک گوناگون مانند [[محمد بن ولید طرطوشی]] فقیه [[مالکیان]] (م. 520ق.) و [[مکی بن عبدالسلام رمیلی]] (م. 492ق.) در [[بیتالمقدس]]،<ref>قانون التاویل، ص91-93؛ احکام القرآن، ج1، ص5، «مقدمه. </ref><ref>تذکرة الحفاظ، ج4، ص1295.</ref> [[ابوالفتح مقدسی]] و [[ابومحمد ابناکفانی]] و [[ابوالفضل ابنفرات شیعی]] در [[دمشق]]<ref>تاریخ دمشق، ج54، ص24.</ref> و [[حسین بن علی طبری]] فقیه شافعی و محدث مکه (م. 489ق.) <ref>قانون التاویل، ص108.</ref> و [[ابوزکریا یحیی خطیب تبریزی]] (م. 502ق.) و [[ابوحامد محمد غزالی]] (م. 505ق.) در [[بغداد]]، فقه و حدیث و کلام آموخت.<ref>قانون التاویل، ص111-113؛ تذکرة الحفاظ، ج4، ص1295.</ref> ابنعربی شاگردان بسیار نیز پرورده که برخی از نامدارترین آنها قاضی عیاض، ابنبشکوال و ابنخیر اشبیلی هستند.<ref>الغنیه، ص68-69؛ الصله، ج2، ص591؛ فهرست ابنخیر، | ابنعربی تحصیلات خویش را زیر نظر استادان اشبیلیه، از جمله پدرش ابومحمد [[عبدالله بن محمد ابنعربی]] (م. 493ق.) از دانشمندان نامدار و بانفوذ اشبیلیه که مقامی معتبر در دولت [[آلعباد]] داشت<ref>نک: وفیات الاعیان، ج4، ص296؛ تذکرة الحفاظ، ج4، ص1295؛ تاریخ الادب الجغرافی، ص298.</ref> و نیز داییاش ابوالقاسم [[حسن بن عمر هوزنی]] و [[ابوعبدالله سرقسطی]] پی گرفت<ref>تاریخ دمشق، ج54، ص24؛ نفح الطیب، ج2، ص28.</ref> و بعدها در سفر به شرق جهان اسلام نزد استادان و مشایخ بسیار در ممالک گوناگون مانند [[محمد بن ولید طرطوشی]] فقیه [[مالکیان]] (م. 520ق.) و [[مکی بن عبدالسلام رمیلی]] (م. 492ق.) در [[بیتالمقدس]]،<ref>قانون التاویل، ص91-93؛ احکام القرآن، ج1، ص5، «مقدمه. </ref><ref>تذکرة الحفاظ، ج4، ص1295.</ref> [[ابوالفتح مقدسی]] و [[ابومحمد ابناکفانی]] و [[ابوالفضل ابنفرات شیعی]] در [[دمشق]]<ref>تاریخ دمشق، ج54، ص24.</ref> و [[حسین بن علی طبری]] فقیه شافعی و محدث مکه (م. 489ق.) <ref>قانون التاویل، ص108.</ref> و [[ابوزکریا یحیی خطیب تبریزی]] (م. 502ق.) و [[ابوحامد محمد غزالی]] (م. 505ق.) در [[بغداد]]، فقه و حدیث و کلام آموخت.<ref>قانون التاویل، ص111-113؛ تذکرة الحفاظ، ج4، ص1295.</ref> ابنعربی شاگردان بسیار نیز پرورده که برخی از نامدارترین آنها قاضی عیاض، ابنبشکوال و ابنخیر اشبیلی هستند.<ref>الغنیه، ص68-69؛ الصله، ج2، ص591؛ فهرست ابنخیر، ص57، 136.</ref> | ||
===انگیزه سفر=== | ===انگیزه سفر=== | ||
خط ۳۲: | خط ۷۱: | ||
==مختصر ترتیب الرحله== | ==مختصر ترتیب الرحله== | ||
به تصریح ابنعربی، ترتیب الرحله در روزگار خود او، به دلیلی که از آن سخن نگفته، از میان رفت و او منتخبی از آن را با عنوان مختصر ترتیب الرحله در آغاز کتاب قانون التاویل بازنوشت. این مختصر به صورت جداگانه به همت [[سعید اعراب]] در اثری با عنوان مع القاضی ابوبکر ابنالعربی در بیروت چاپ شده است. در مختصر ترتیب الرحله از سفر به شهرهای متعدد در اندلس، افریقای شمالی، شامات و [[عراق]] مانند مالَقَه،<ref>مع القاضی ابیبکر، | به تصریح ابنعربی، ترتیب الرحله در روزگار خود او، به دلیلی که از آن سخن نگفته، از میان رفت و او منتخبی از آن را با عنوان مختصر ترتیب الرحله در آغاز کتاب قانون التاویل بازنوشت. این مختصر به صورت جداگانه به همت [[سعید اعراب]] در اثری با عنوان مع القاضی ابوبکر ابنالعربی در بیروت چاپ شده است. در مختصر ترتیب الرحله از سفر به شهرهای متعدد در اندلس، افریقای شمالی، شامات و [[عراق]] مانند مالَقَه،<ref>مع القاضی ابیبکر، ص14، 193.</ref> مَرِیّه،<ref>مع القاضی ابیبکر، ص14، 194.</ref> بِجایه،<ref>مع القاضی ابیبکر، ص14، 194.</ref> بونه، سُوسه، مهدیه،<ref>مع القاضی ابیبکر، ص15، 196-197.</ref> قاهره،<ref>مع القاضی ابیبکر، ص17؛ مع القاضی ابیبکر، ص201.</ref> بیتالمقدس،<ref>مع القاضی ابیبکر، ص19-20، 203.</ref> عَکّا، حَوران، دمشق<ref>مع القاضی ابیبکر، ص30، 213-214.</ref> و بغداد<ref>مع القاضی ابیبکر، ص33، 215.</ref> یاد شده؛ اما از سفر به [[حجاز]] و شرح سفر حج گزارشی در دست نیست. گویا ابنعربی در بازنویسی و تلخیص کتاب، تنها به جنبه علمی سفرهای خویش نظر داشته و فقط به مناطقی پرداخته که در آنها دیدارهای علمی مهمی داشته است. | ||
شرح سفر حج گزارشی در دست نیست. گویا ابنعربی در بازنویسی و تلخیص کتاب، تنها به جنبه علمی سفرهای خویش نظر داشته و فقط به مناطقی پرداخته که در آنها دیدارهای علمی مهمی داشته است. | |||
==اهمیت بعد علمی کتاب برای نویسنده== | ==اهمیت بعد علمی کتاب برای نویسنده== | ||
خط ۸۹: | خط ۱۲۷: | ||
*'''نفح الطیب''': احمد بن محمد المقری (م. 1041ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر، 1408ق؛ | *'''نفح الطیب''': احمد بن محمد المقری (م. 1041ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر، 1408ق؛ | ||
*'''وفیات الاعیان''': ابنخلکان (م. 681ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر. | *'''وفیات الاعیان''': ابنخلکان (م. 681ق.)، به کوشش احسان عباس، بیروت، دار صادر. | ||
{{پایان}} | |||
{{کتابهای مرتبط با حج}} | |||
[[رده: | [[رده:کتابهای ابنعربی معافری اشبیلی]] | ||
[[رده:کتابهای قرن پنجم قمری]] | |||
[[رده:سفرنامههای عربی حج]] |