|
|
| (۲۱ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| | '''اهل‌سنت''' یکی از مذاهب بزرگ اسلامی است. |
| | عنوان = پلکان داخلی کعبه
| |
| | تصویر =
| |
| | اندازه تصویر = 300px
| |
| | توضیح تصویر = پلکان داخلی کعبه
| |
| | بنيانگذار =
| |
| | تأسیس =
| |
| | کاربری = ورود به بام کعبه
| |
| | مکان = [[مکه|شهر مکه]] در [[عربستان]]
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | وقایع مرتبط =
| |
| | ظرفیت =
| |
| | مساحت =
| |
| | وضعیت = فعال
| |
| | امکانات =
| |
| | شماره ثبت =
| |
| | معمار =
| |
| | سبک =
| |
| | بازسازی =
| |
| | وبگاه =
| |
| | تخریب =
| |
| | عرض جغرافیایی = 21.422520
| |
| | طول جغرافیایی = 39.826220
| |
| | توضیح نقشه =
| |
| }}
| |
| {| class="wikitable" width="30%" align="left" style="border:1px solid #ddd; margin:1em 1em 1em 0; padding:1em; font-size:75%; background:#E3FFE3; clear: both"
| |
| !colspan="2" align="center" style="background-color: #baffba; font-size: 120%"|'''گاهشمار وقایع مرتبط با پلکان داخلی کعبه'''
| |
| |-
| |
| |align="left"|پنج سال پیش از بعثت
| |
| | |
| |ساخت پله داخلی توسط قریش<ref>اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۶۴ق
| |
| | |
| |ساخت پلکان داخلی چوبی توسط عبدالله بن زبیر<ref>اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۷۴ق
| |
| | |
| |جایگزینی پلکان داخلی جدید توسط حجاج بن یوسف ثقفی<ref>اخبار مکه، ج1، ص211.</ref>
| |
| | |
| |-
| |
| |align="left"|قرن سوم قمری
| |
| | |
| |بازسازی پله‌ها توسط متوکل عباسی<ref>اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۵۴۲ق
| |
| | |
| |تعمیر پلکان داخلی کعبه<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص274.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۸۱۴ق
| |
|
| |
|
| |تعمیر پله‌ها<ref>شفاء الغرام، ج1، ص138.</ref>
| | ==واژه شناسی== |
| |-
| | اَهْلِ‌سُنَّتْ مشهور به سُنّی، اصطلاحى است که اشاره به گرايش یک فرقه مذهبى از مسلمانان، غیر از گروه‌های شیعه و اباضیه دارد<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۴-۴۷۵.</ref> که پس از وفات رسول‌الله(ص)، خلافت را به شورای مسلمانان مشروط کرد.<ref>فرهنگ فرق اسلامی، ص۸۴.</ref> تمایز اهل‌سنت و دیگر گروه‌های مذهبی مسلمانان در این است که آن‌ها، خلافت ۴ خلیفه اول؛ ابوبکر، عمر، عثمان و علی(ع) را به ترتیب بعد از پیامبر اسلام(ص)، مشروع و بر آن اتفاق نظر دارند،<ref>غزالی، الاقتصاد فی الاعتقاد، ص۱۵۲–۱۵۴؛ سبحانی، بحوث، ج۱، ص۲۹۳-۳۰۲.</ref> برخلاف شیعیان که حضرت علی(ع) را جانشین بلافصل پیامبر اسلام(ص) می‌دانند و اباضیه که به خلافت عثمان و حضرت علی(ع) منتقد هستند.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۴-۴۷۵.</ref> |
| |align="left"|سال ۱۰۳۲ق
| |
|
| |
|
| |تخریب پلکان داخلی کعبه توسط سیل مکه<ref>اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۰۴۰ق
| |
|
| |
|
| |ساخت ۲۹ پله چوبی دایرهشکل در دیواری سنگی توسط سلطان مراد چهارم<ref>مفرحة الانام، ص69-70.</ref>
| | == مذاهب فقهی اهل‌سنت== |
| |-
| | اکثریت اهل سنت در حوزة فقهى، به ۴ مذهب اصلی؛ حنفى، مالكى، شافعى و حنبلى تقسیم گردیدند.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref> |
| |align="left"|سال ۱۱۰۹ق
| | === حنفیه=== |
|
| |
|
| |بازسازی پلکان داخلی با سنگ مرمر و چوب ساج در دوره سلطان مصطفی دوم عثمانی<ref>منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.</ref>
| | اعتقادات حنفیه عبارتند از: |
| |-
| | * |
| |align="left"|سال ۱۳۷۵ق
| |
|
| |
|
| |ساخت پلکان با روکش نقره و نقش و نگار عربی طلایی در دوره ملک سعود<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175.</ref>
| | === مالکیه === |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۳۷۷ق
| |
|
| |
|
| | ساخت پله چوبی با روکش ویژه برای جلوگیری از ورود آب<ref>التاریخ القویم، ج3، ص395.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|دوره خالد بن عبدالعزیز سعودی
| |
|
| |
|
| |ساخت پلکانی از جنس آلومینیوم<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref>
| | === حنبلیه === |
| |-
| |
| |align="left"|دوره ملک فهد
| |
|
| |
|
| |ساخت پلکان داخلی کعبه از شیشه<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref>
| |
| |}
| |
|
| |
|
| '''پلکان داخلی کعبه''' یا '''پلکان درون کعبه'''، پلکانی ثابت در داخل کعبه، در قسمت [[رکن شامی]] است که از گذشته برای صعود بر بام کعبه از آن استفاده می‌شد.
| | === شافعیه === |
|
| |
|
| ==موقعیت و تاریخچه==
| |
| پلکان داخلی کعبه، پس از ورود به کعبه در سمت راست، یعنی رکن شامی، قرار دارد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.</ref> نخستین بار این پلکان، در بازسازی کعبه پنج سال پیش از [[بعثت]]، به دست [[قریش]] برای صعود به پشت‌بام کعبه به‌صورت چوبی و ثابت، ساخته شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.</ref>
| |
|
| |
|
| == بازسازی و معماری == | | == مذاهب کلامی و اعتقادی اهل‌سنت == |
| این پلکان چندبار تعمیر، بازسازی و تعویض شد. در سال 64ق هنگام بازسازی دوباره کعبه، توسط [[عبدالله بن زبیر]]، نردبان چوبی دیگری جایگزین آن شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.</ref> [[حجاج بن یوسف ثقفی]] در سال 74ق هم‌زمان با تخریب بنای ابن زبیر، پلکان جدیدی ساخت.<ref>اخبار مکه، ج1، ص211.</ref>
| | اهل‌سنت ازنظر مباحث اعتقادی و کلامی، به اهل‌حدیث، اشعریه، ماتریدیه<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref> و سلفیه تقسیم می‌گردد.<ref>فرق و مذاهب کلامی، ربانی گلپایگانی، ص۶۷؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref> |
|
| |
|
| در قرن سوم قمری، ارتفاع پلکان 20 ذرع (حدود 10 متر) و پهنای آن، بیش از نیم متر بود. پایین پلکان، دری از چوب ساج به ارتفاع ۳/۵ ذرع (کمتر از دو متر) و پهنای بیش از نیم متر داشت که با دستور [[متوکل عباسی]]، آن را با نقره تزئین و قفلی نقره‌ای برای آن ساختند. همچنین در سقف کعبه دَرِ دیگری از چوب ساج به ابعاد ۲/۵ ذرع (کمی بیش از یک متر) در 2 ذرع (یک متر) قرار دادند.<ref>اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.</ref>
| | ==زیارت از نظر اهل‌سنت == |
| | درباره زیارت، به خصوص زیارت قبر پیامبر اسلام(ص)، بین گروه‌های اهل‌سنت، مخالفت‌هایی وجود دارد مانند سلفیه؛ اما به‌طور کلی زیارت قبور مورد تأیید اهل‌سنت است. |
| | اهل‌سنت درباره زیارت،نظرات گوناگونی داشته اند. برخی این نظرات در چهار دسته ی .... دسته بندی کرده اند. برخی از پژوهشگران شیعه با بررسی شواهد تاریخی و منابع فقهی و حدیثی اهل سنت نشان داده اند که اکثر فقهای مذاهب اسلامی به استحباب یا ... زیارت قائل اند. |
|
| |
|
| این پلکان در سال 542ق تعمیر گردید.<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص274.</ref> در قرن نهم قمری به 38 پله برای نردبان داخلی کعبه اشاره دارند.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص147.</ref> برخی از پله‌های این پلکان در سال 814ق تعمیر شدند.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص138.</ref>
| | == حج در مذاهب فقهی اهل‌سنت == |
| | در کلیات تفاوتی بین مذاهب فقهی اهل‌سنت درباره حج نیست و فقط در جزییات احکام حج باهم تفاوت دارند. برخی از این تفاوت‌ها مانند... است. |
|
| |
|
| پلکان داخلی کعبه در سال 1039ق بر اثر سیل، ویران شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.</ref> سال بعد ۲۹ پله چوبی دایرهشکل در دیواری سنگی<ref>مفرحة الانام، ص69-70.</ref> به دستور [[سلطان مراد چهارم]] برای پلکان داخلی ساخته شد.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص172.</ref> در دوره [[سلطان مصطفی دوم عثمانی]]، سال 1109ق، هفت پله از پلکان داخلی را از سنگ مرمر و بقیه را از چوب ساج ساختند.<ref>منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.</ref>
| |
|
| |
| ===دوره آل‌سعود===
| |
| در دوره ملک سعود، در سال 1375ق، پلکان داخلی جدیدی با روکش نقره و انواع نقش و نگارهای عربی طلایی افتتاح<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175.</ref> و برای آن ورودی جداگانه‌ای با قابلیت قفل شدن تعبیه شد. این پلکان، 13 پله مرمرین و 22 پله چوبی با پهنای 62 تا 65 و ارتفاع 24 تا 35 سانتی متر داشت و تنها یک نفر می‌توانست از آن‌ها بالا برود. از پله سوم به بعد نیز نرده‌ای کنار پلکان قرار داده شد.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص145، 147.</ref>
| |
|
| |
| در ۱۳۷۷ق پلکان داخی کعبه از چوب‌های کهن با روکش‌های ویژه به طول 185 و پهنای 110 سانتی متر پوشاندند تا از ورود آب به درون کعبه پیشگیری شود.<ref>التاریخ القویم، ج3، ص395.</ref> در دوره [[خالد بن عبدالعزیز سعودی]] نیز پلکانی از جنس آلومینیوم برای آن ساخته شد.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref>
| |
|
| |
| === پلکان داخلی امروزی ===
| |
| در دوره [[ملک فهد]] ضمن تعمیر بنیادین کعبه، پلکان داخلی کعبه نیز بازسازی و پله‌های آن را از شیشه ساختند تا نور درون کعبه افزوده شود. این تعمیرات در روز سه‌شنبه سی [[جمادی الثانی]] سال 1417ق. پایان یافت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref>
| |
|
| |
| == گالری ==
| |
| <gallery>
| |
| پرونده:درون کعبه۳.jpg|بندانگشتی|نمایی سه‌بعدی از پلکان داخلی کعبه
| |
| پرونده:پلکان درون کعبه.jpg|بندانگشتی|در پلکان داخلی کعبه
| |
| پرونده:درون کعبه۲.jpg|بندانگشتی|نمایی دیگر از درون کعبه و ورودی پلکان داخلی
| |
|
| |
|
| |
| </gallery>
| |
|
| |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| * [[ستون‌های کعبه]]
| |
| * [[آویزه‌های کعبه]]
| |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| ==منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| {{دانشنامه | | {{برگرفتگی |
| | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/7558
| | |پیش از لینک = کتاب |
| | عنوان = پلکان کعبه
| | |منبع = |
| | نویسنده = ابوالفضل ربانی
| | |پس از لینک = |
| | | لینک = |
| }} | | }} |
| *'''اخبار مکه''': الازرقی (درگذشت 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق. | | * '''دائرة المعارف بزرگ اسلامی'''، اهل سنت و جماعت، ج۱۰، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش. |
| *'''الاعلاق النفیسه''': ابن رسته، بیروت، دار صادر، 1892م. | | * '''بحوث فی الملل و النحل'''، جعفر سبحانی، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۷ق. |
| *'''پلکان کعبه''': ابوالفضل ربانی، دانشنامه حج و حرمین شریفین، ۱۳۹۲ش. | | * '''فرق و مذاهب کلامی'''، علی ربانی گلپایگانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۷۷ش. |
| *'''التاریخ القویم''': محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1420ق.
| | * '''فرهنگ فرق اسلامی'''، محمدجواد مشکور، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۷۵ش. |
| *'''شفاء الغرام''': محمد الفاسی (درگذشت 832ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق. | | * '''الاقتصاد فی الاعتقاد'''، محمد غزالی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۰۹ق. |
| * '''العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین''': محمد الفاسی، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق. | |
| *'''فی رحاب البیت العتیق''': محیی الدین احمد امام،اندلس، دار قرطبه، بی‌تا.
| |
| *'''مرآة الحرمین''': ابراهیم رفعت پاشا، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق.
| |
| *'''مفرحة الانام فی تاسیس بیت الله الحرام''': زین العابدین بن نورالدین حسینی، به کوشش عمار عبودی نصار، تهران، مشعر، 1428ق.
| |
| *'''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق.
| |
| *'''موسوعة مرآة الحرمین الشریفین''': ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424ق.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
|
| |
| {{کعبه}}
| |
