مسجد بنی حارثه: تفاوت میان نسخه‌ها

Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
جز جایگزینی متن - '<gallery>' به '<gallery mode="packed" heights="150px">'
 
(۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۷: خط ۱۷:
| بازسازی‌ها =  
| بازسازی‌ها =  
| ویژگی‌های تاریخی =  
| ویژگی‌های تاریخی =  
| مساحت = 54هزار متر مربع
| مساحت = 491 متر مربع
| طول =  
| طول =  
| عرض =  
| عرض =  
| ارتفاع =  
| ارتفاع =  
| وضعیت بنا = موجود
| وضعیت بنا = موجود
| گنجایش = 15 هزار نمازگزار
| گنجایش =  
| امکانات =  
| امکانات =  
| بخش‌های بنا =  
| بخش‌های بنا =  
| ویژگی‌ها =  
| ویژگی‌ها =  
| عرض جغرافیایی = 24.503514
| عرض جغرافیایی = 24.491825
| طول جغرافیایی = 39.612419
| طول جغرافیایی = 39.609772
| توضیح نقشه =  
| توضیح نقشه =  
}}
}}'''مسجد بنی حارِثَه''' از مساجد قدیمی مدینه در شمال [[مسجد النبی]] که در محدوده منازل قبیله بنی حارثه قرار داشت. می‌توان پیشینه این مسجد را به عصر نبوی باز گرداند چرا که قبلیه بنی حارثه هنگام واقعه [[تغییر قبله]] در این مسجد در حال نماز بودند. [[پیامبر(ص)]] هنگام بازگشت از [[غزوه احد]] در محدوده این مسجد استراحت کردند. مسجد تا 1386 قمری بدون سقف بود. این مسجد در 1408 قمری به شکل امروز خود درآمده است.
 
== نام‌ها ==
== نام‌ها ==
مسجد بنی حارثه به خاطر قرارگرفتن در محدوده منازل قبیله بنی حارثه، اینگونه نامگزاری شده. مسجد به نام مسجد الاستراحه یا مسجد المستراح نیز شناخته میشود، چرا که [[پیامبر(ص)]] هنگام بازگشت از [[غزوه احد]] در محدوده این مسجد استراحت کردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=198 مساجد الاثریه، ص198.]</ref>
'''مسجد بنی حارِثَه''' به خاطر قرارگرفتن در محدوده منازل قبیله بنی حارثه، اینگونه نامگذاری شده است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص330.</ref> مسجد به نام مسجد الاستراحه یا مسجد المستراح نیز شناخته میشود، چرا که [[پیامبر(ص)]] هنگام بازگشت از [[غزوه احد]] در محدوده این مسجد استراحت کردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=198 مساجد الاثریه، ص198.]</ref>


== مکان ==
== مکان ==
مسجد در حاشیه خیابان سید الشهدا و در جهت شمالی [[مسجد شیخین]] قرار دارد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=199 مساجد الاثریه، ص199.]</ref>
مسجد بنی‌حارثه در حاشیه خیابان سید الشهدا، در جهت شمالی [[مسجد شیخین]]<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=199 مساجد الاثریه، ص199.]</ref> و در جهت شمال [[مسجدالنبی]] با فاصله 2420متر قرار دارد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص333.</ref>


== توصیف بنا ==
== توصیف بنا ==


مسجد دارای یک قبه زیبا و یک مناره است و دارای ورودی‌های متعدد از جهت شرق، غرب و شمال است. بنای مستطیل شکل مسجد دارای مساحتی در حدود 491 متر می‌باشد.<ref name=":0" />
مسجد دارای یک قبه و یک مناره است و دارای ورودی‌های متعدد از جهت شرق، غرب و شمال است. بنای مستطیل شکل مسجد دارای مساحتی در حدود 491 متر می‌باشد.<ref name=":0" />
 
== تاریخچه مسجد ==
بنابر گزارشی قبیله بنی‌حارثه در حال نماز در این مسجد بودند که در هنگام نماز عصر خبر [[تغییر قبله]] به آنان رسید.<ref>الاستيعاب، ج4، ص482؛ أسد الغابة، ج5، ص557.</ref>از این رو برخی پژوهشگران برآنند که مسجد در زمان [[پیامبر(ص)]] وجود داشته است.<ref name=":0" />
 
بر اساس برخی گزارش‌ها، پیامبر(ص) در مسجد بنی حارثه نماز خوانده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=66 تاریخ المدینة المنورة، ص66.]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=148 اخبار المدینه، ص148.]</ref> و درباره عبدالرحمن بن سهل (که در خیبر کشته شده بود) به قضاوت پرداخته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=230 وفاء الوفاء، ج3، ص230.]</ref>


== پیشینه مسجد ==
=== از قرن نهم ===
بنابر گزارش [[سمهودی]]،تاریخ نگار مدینه(م.911ق.)، این مسجد در قرن دهم از میان رفته بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=230 وفاء الوفاء، ج3، ص230]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=200 مساجد الاثریه، ص200.]</ref> در گزارشی از 1073قمری/1662میلادی، مسجد در زمینی کوچک با محوطه‌ای سنگچین شده توصیف شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D8%A7%D8%B4%D9%8A%D9%87%D8%8C_%D8%AC_1.pdf&page=409 الرحلة العیاشیه، ج1، ص409.]</ref> بنا بر گزارشی دولت عثمانی (677-1300ق./1299-1922م.) اقدام به ایجاد بنایی برای مسجد کرده است.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=185 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص185.]</ref>
 
مطابق گزارشی در اوایل قرن چهاردهم مسجد بدون سقف بوده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=16 وصف المدینة المنوره، ص16.]</ref> و در اواخر قرن چهاردهم قمری بدون سقف، کوچک، با ارتفاع حدود نیم متر از سطح زمین و دارای بنایی سفیدکاری شده و قدیمی بوده است.<ref name=":1" /> در گزارشی مشابه، اواخر قرن چهاردهم مسجد در کنار یک قلعه (به نام قلعه سیدالشهداء، ساخته شده در حدود 1337قمری<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص331.</ref> و تخریب شده در 1416قمری<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=201 مساجد الاثریه، ص201.]</ref>) توصیف شده است به شکلی که ارتفاع بنا از یک متر بیشتر نبوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=534 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص534.]</ref>
 
دولت سعودی در 1386قمری/1966میلادی اقدام به تجدید بنای مسجد کرد و در بازسازی دیگری در 1408قمری مسجد به شکل امروزی خود در آمد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص335.</ref> مسجد در لیست مساجد تعمیر و تجهیز شده برای استفاده در حج 1445 بوده است.<ref>[https://annahar-news.com/news/single/9881 وبسایت خبری النهار]</ref>


== نگارخانه ==
== نگارخانه ==


=== تصاویر جدید ===
=== تصاویر جدید ===
<gallery>
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:مسجد بنی حارثه 2.jpg|alt=|نمای بیرونی مسجد
پرونده:مسجد بنی حارثه 2.jpg|alt=|نمای بیرونی مسجد
پرونده:مسجد بنی حارثه 3.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 3.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 1.jpg|alt=|نمایی از گنبد و مناره
پرونده:مسجد بنی حارثه 1.jpg|alt=|نمایی از گنبد و مناره
پرونده:مسجد بنی حارثه 4.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 4.png|alt=|محیط داخلی
پرونده:مسجد بنی حارثه 5.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 5.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 6.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 6.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 7.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 7.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 11.png|alt=
</gallery>
</gallery>


=== تصاویر قدیمی مسجد ===
=== تصاویر قدیمی مسجد ===
<gallery>
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:مسجد بنی حارثه 2.jpg|alt=|نمای بیرونی مسجد
پرونده:مسجد بنی حارثه 13.png|تصویر قلعه سیدالشهدا که بسیار نزدیک به ماذنه و دیوار غربی مسجد است.
پرونده:مسجد بنی حارثه 3.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 12.png|تصویر مسجد مربوطه به 1386قمری
پرونده:مسجد بنی حارثه 1.jpg|alt=|نمایی از گنبد و مناره
پرونده:مسجد بنی حارثه 8.jpg|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 4.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 9.jpg|alt=|تصویری از مسجد در کنار بقایای قلعه
پرونده:مسجد بنی حارثه 5.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 6.png|alt=
پرونده:مسجد بنی حارثه 7.png|alt=
</gallery>
</gallery>


== پانویس ==
== پانویس ==
 
{{پانویس}}
=== {{پانویس}} ===


== منابع ==
== منابع ==
 
{{منابع}}
=== {{منابع}}
*'''أسد الغابة'''، ابن اثیر ، بیروت، دارالکتاب العربی، بی‌تا.
*'''كشف الارتياب في أتباع محمد بن عبد الوهاب'''، سید محسن امین، قم، مکتبة الحرمین، بی‌تا
*'''الاستيعاب'''، ابن عبد البر، بیروت، دارالجیل، 1412ق.
*'''مرآة الحرمين'''، ابراهیم رفعت باشا، قاهره، المكتبه الثقافيه الدينيه، بی‌تا.
*'''فصل من تاريخ المدينة المنورة'''، على الحافظ، جده، مكتبة الثقاف
*'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1386ش.
*'''رحلة ابن جبير ( تذكرة بالأخبار عن اتفاقات الأسفار )'''، محمد بن احمد ابن جبیر، بیروت، العربیه، 2008م.
*'''تحقیق النصرة بتلخیص معالم دارالهجرة'''، ابوبکر بن حسین مراغی، فیوم، دارالفلاح للبحث العلمی و تحقیق التراث، 1430ق.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.{{پایان}}{{اماکن مدینه}} ===
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، یاسین احمد خیاری، ریاض، المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ق.
*'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، 1424ق.
*'''تاریخ المدینه المنوره'''، عمر بن شبه نمیری، بی‌تا، بی‌جا، نسخه موجود در ویکی حج
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ق.
*'''وصف المدینه المنوره'''، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر.
*'''المدینة بین الماضی و الحاضر'''، السید ابراهیم العیاشی، مدینه، مکتبة العلمیه، 1972.
*'''الرحله العیاشیة'''، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، دار السویدی، 2006م.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
[[رده:مسجدهای مدینه]]