|
|
| (۵۰۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''عایشه''' سومین همسر پیامبر (ص) و دختر ابوبکر است. عایشه جایگاهی با فضیلت نزد اهل سنت دارد. اختلافات او با امام علی و نقش او در جنگ جمل در مقابل علی، باعث شده مورد انتقاد شیعیان قرار گیرد.
| |
|
| |
|
| جایگاهش نزد اهل سنت...
| |
|
| |
| اماکنی منسوب به عایشه در مدینه وجود دارد. مشهورترین آن، محل زندگی عایشه با پیامبر بوده که مدفن پیامبر است. ستونی در مسجدالنبی نیز به نام عایشه شناخته می‌شود. مسجد تنعیم در مکه نیز به نام عایشه مشهور بوده است. عایشه در کنار دیگر همسران پیامبر در بقیع دفن است.
| |
|
| |
| == زندگی‌نامه ==
| |
| عایشه دختر [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]]، از همسران پیامبر (ص) است.<ref>شناخت نامه حدیث، محمدی ری‌شهری، محمد، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۷ش، ص۱۴۷.</ref><ref>«بازپژوهشی در سنّ عایشه هنگام ازدواج با پیامبر»، جلالی لیقوان، رضا، میرسپاه، اکبر، تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال پانزدهم پاییز و زمستان 1397 شماره 2، ص۲۶.</ref> وی سومین همسر پیامبر (ص) می‌باشد که بعد از وفات حضرت خدیجه (س) و پس از ازدواج پیامبر (ص) با [[سوده]]، در سن هفت سالگی در مکه به عقد پیامبر (ص) درآمد و در سن نه سالگی به خانه پیامبر رفت.<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، ص۴۸.</ref> در سن عایشه هنگام ازدواج با پیامبر اختلاف است.<ref>الطبقات الکبری، ابن سعد، محمد بن سعد، دار الکتب العلمیة - بیروت، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۴۶ و ص۴۷.</ref><ref>شناخت نامه حدیث، محمدی ری‌شهری، محمد، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۷ش، ص۱۴۷.</ref><ref>تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، حافظ مزی، یوسف بن عبد الرحمن، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶ق، ج۳۵، ص۲۲۷.</ref> محققان گفته‌اند مورخان عمدتاً معتقدند وی در زمان ازدواج، شش یا نه سال داشته است.<ref>ص۲۵.</ref> اما برخی گزارش‌ها دلالت دارد که عایشه در سن ۱۷ تا ۲۰ سال با پیامبر ازدواج کرد.<ref>«بازپژوهشی در سنّ عایشه هنگام ازدواج با پیامبر»، ص۳۷.</ref> عایشه در سال ۵۷ق یا ۵۸ق.<ref>«بازپژوهشی در سنّ عایشه هنگام ازدواج با پیامبر»، ص۲۷.</ref><ref>شناخت نامه حدیث، ص۱۴۸.</ref><ref>تاریخ پیامبر اسلام محمد، آیتی، محمد ابراهیم، تجدیدنظر و اضافات: گرجی، ابوالقاسم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۹۱ش، ص۵۸.</ref> یا ۵۹ق درگذشت<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام ج۱ صفحه ۴۶.</ref> و نماز بر او را [[ابوهریره]] خواند.<ref>دانشنامه بقیع شریف، نوری، محمد، قم، صحیفه خرد، ۱۳۹۴ش، ص۴۴۹.</ref>
| |
|
| |
| '''اختلاف با امام علی (ع)'''
| |
|
| |
| عایشه پس از پیامبر (ص) در زمان خلافت پدرش ابوبکر و پس از وی در زمان حکومت عمر، و حتی نیمهٔ اول از خلافت عثمان، از طرفداران جدی حکومت وقت به‌شمار می‌رفت.<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام، عسکری، مرتضی، مترجم: سردارنیا، عطاء محمد، مؤسسه علمی فرهنگی علامه عسکری، ۱۳۹۰ش، جلد ۱ صفحه ۴۵</ref> وی در نیمه دوم خلافت عثمان از او ناراضی شد، ولی پس از قتل عثمان خونخواه او شد و در [[جنگ جمل]] در مقابل امام علی شرکت داشت.<ref>شناخت نامه حدیث، محمدی ری‌شهری، محمد، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۷ش، ص۱۴۷.</ref> عایشه در جنگ جمل شکست خورد و امام علی (ع) او را با احترام به مدینه بازگردانید.<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام، جلد ۱ صفحه ۴۶.</ref><ref>دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۴، ص۴۱۵.</ref> از این تاریخ تا شهادت امام علی، عایشه در مدینه سکونت گزید و پای از آن بیرون ننهاد.<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام، جلد ۱ صفحه ۴۶.</ref> عالمان شیعه به دلیل مواضع تند عایشه در مقابل علی به ویژه نقشش در جنگ جمل او را نکوهش کرده‌اند.<ref>دانشنامه بقیع شریف، نوری، محمد، قم، صحیفه خرد، ۱۳۹۴ش، ص۴۴۹.</ref> همچنین گفته شده عایشه مانع خاک‌سپاری [[امام حسن مجتبی(ع)|امام حسن (ع)]] در کنار پیامبر گردید.<ref>دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمدی ری‌شهری، محمد، مترجم: مسعودی، عبدالهادی، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۴۱۵.</ref>
| |
|
| |
| == جایگاه ==
| |
| عایشه از چهره‌های سرشناس در زمینه‌های مختلف سیاسی و کلامی و حدیثی و علمی در زمان صدر اسلام به شمار می‌رود.<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، افتخار قاسم‌زاده، فقه و تاریخ تمدّن، شماره ۲، ۱۴۰۱ش، ص۴۲.</ref> درباره عایشه گفته شده وی فقیه<ref>تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، حافظ مزی، یوسف بن عبد الرحمن، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶ق، ج۳۵، ص۲۳۳ تا ص۲۳۵.</ref> و ادیب<ref>شناخت نامه حدیث، ص۱۴۸.</ref> حافظ قرآن<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، ص۴۳.</ref> و زنی سخنران<ref>دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۴، ص۵۱۳.</ref> و تیزهوش بوده<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام ج۱، ص۴۷.</ref> و حافظه ای نیرومند<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، ص۴۸.</ref> داشته است. اهل سنت فضایل زیادی بر او نوشته‌اند.<ref>دانشنامه بقیع شریف، نوری، محمد، قم، صحیفه خرد، ۱۳۹۴ش، ص۴۴۹.</ref><ref>تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، حافظ مزی، یوسف بن عبد الرحمن، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶ق، ج۳۵، ص۲۳۳ تا ص۲۳۵.</ref><ref>سیر أعلام النبلاء، ذهبی، محمد بن احمد، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۴۰ و ص۱۴۱.</ref>وی روایات بسیاری از رسول اکرم (ص) نقل کرده و در شمار مکثرین حدیث قرار گرفته است؛ چنان‌که در روایات متعدد آمده است بعد از رحلت پیامبر (ص) ایشان مرجع علمی مرد و زن و پیر و جوان و عالم و عموم شد، به طوری که اگر دیگران در مورد مسائل با مشکلی روبرو می‌شدند به وی مراجعه می‌کردند.<ref>«تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی»، افتخار قاسم‌زاده، فقه و تاریخ تمدّن، شماره ۲، ۱۴۰۱ش، ص۴۲.</ref> برخی او را مرجع صحابیان بزرگ در مسائل مشکل فرائض، معرّفی کرده‌اند.<ref>تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، حافظ مزی، یوسف بن عبد الرحمن، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۶ق، ج۳۵، ص۲۳۳ تا ص۲۳۵.</ref><ref>شناخت نامه حدیث، ص۱۴۸.</ref> روایات عایشه، در همه صحاح اهل سنّت، ذکر شده‌اند. او پس از ابو هُرَیره و ابن عمر، بیشترین حجم روایات را از پیامبر (ص) نقل کرده است. شمار احادیث او را بیش از دو هزار حدیث دانسته‌اند.<ref>شناخت نامه حدیث، ص۱۴۹.</ref>
| |
|
| |
| در حدیثی از عایشه نقل شده است که پیامبر به بقیع می‌رفت و برای مدفونان آن طلب استغار می‌کرد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، رسول، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۳۴۷.</ref>
| |
|
| |
| == مسجد تنعیم ==
| |
| {{اصلی|مسجد تنعیم}}
| |
| مسجد تنعیم از مکانهایی است که به عنوان میقات عمره مفرده معین شده است. زمانی این مسجد به نام مسجد عایشه هم شهرت یافت؛ زیرا رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به او دستور داده بود تا از این محل مُحْرِم شود. کتیبه‌ای برجای‌مانده است که بازسازی این مسجد را در سال ۳۱۰ توسط مقتدر عباسی نشان می‌دهد. در این کتیبه نام مسجد، مسجد عائشه آمده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، رسول، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۲.</ref>
| |
|
| |
| == حجره شریفه ==
| |
| {{اصلی|حجره رسول‌الله}}
| |
| طبق نظر مشهور، مدفن پیامبر ص در حجره عایشه (محل زندگی پیامبر با عایشه) در مسجدالنبی است. بعدها ابوبکر و عمر هم در همان‌جا دفن شدند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، رسول، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۲۷۸.</ref>
| |
|
| |
| == استوانه عایشه ==
| |
| {{اصلی|ستون عایشه}}
| |
| این ستون از ستون‌های روضة النبی است که از سوی منبر پیامبر (ص) و قبر شریف رسول خدا (ص) ستون سوم به شمار می‌آید.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ص۳۸۰.</ref> و کنار محراب فعلی قرار دارد. به دیگر سخن، استوانه عایشه وسط استوانه‌های اصلی قرار دارد و میان آن تا منبر پیامبر (ص) دو ستون و میان آن و قبر شریف نیز دو ستون و نیز میان قبله تا محراب کنونی دو ستون فاصله است و از هر طرف سومین ستون به شمار می‌آید و در کنار ستون توبه و سَریر قرار دارد. در وجه نام‌گذاری آن اختلاف است. مشهور آن است که چون عایشه درباره فضیلت نماز گزاردن کنار آن روایتی از پیامبر (ص) گزارش کرده، به این نام خوانده شده است. شاید هم به این سبب باشد که عایشه از آن خبر داده و مکانش را معین کرده است.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین جلد 2، سامانی، سید محمود، ص۳۸۱.</ref><ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، رسول، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۲۶۴.</ref>
| |
|
| |
| == بقعه عایشه در بقیع ==
| |
| عایشه بنا به وصیت خود در بقیع و در کنار سایر زنان پیامبر دفن شد.<ref>نقش عایشه در تاریخ اسلام ج۱ صفحه ۴۶.</ref><ref>«خفتگان در بقیع (13)»، نوایی، علی اکبر، میقات حج بهار 1391 - شماره 79، ص۴۹.</ref> مقبره اش در نزدیکی مقبره مزار جابر بن عبدالله است.<ref>دانشنامه بقیع شریف، نوری، محمد، قم، صحیفه خرد، ۱۳۹۴ش، ص۱۵۴.</ref> یکی از پادشاهان عثمانی به نام سلطان سلیمان خان بن سلیم شاه در سال ۹۵۰ق بقعه و مرقد عایشه را مرمت کرد و توسعه داد.<ref>دانشنامه بقیع شریف، ص۴۴۹.</ref> یکی از سیاحان ترک در دوره عثمانی که به بقیع سفر کرده به نام اولیا چلپی در سفرنامه خود گزارشی از بقعه عایشه آورده است.<ref>دانشنامه بقیع شریف، نوری، محمد، قم، صحیفه خرد، ۱۳۹۴ش، ص۱۵۴.</ref>
| |
|
| |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| {{پایان}}
| |
