باب قبله

باب قبله: از درهای نخست مسجدالنبی، در ضلع جنوبی مسجد بود که در زمان ساخت مسجدالنبی به دست پیامبر(ص) در سال اول ق، ساخته شده بود و در آن زمان نامی نداشت و در منابع با عنوان باب فی مؤخرة المسجد، نام برده شده است و چون بعدها در جهت قبله قرار گرفته بود به باب قبله یاد شده. این باب با تغییر قبله، به دست یامبر(ص) بسته شد و در دیوار شمالی روبه‌روی این ورودی، دری دیگر برای مسجد ساخته شد.

موقعیت باب

باب قبله یکی از سه ورودی است که هنگام ساخت مسجدالنبی به دست پیامبر(ص) در سال اول ق. برای آن فراهم گشت: باب جبرئیل در شرق، باب الرحمه در غرب، و باب قبله در جنوب مسجد که پیش از تغییر قبله از بیت‌المقدس (در سمت شمال) پشت نماز‌گزاران قرار می‌گرفت.با وجود بنای خشتی دیوارهای مسجد، کناره‌های درها از جمله همین باب، با سنگ بنا شد.

علت نام‌گذاری

این باب در روزگار پیامبر نامی نداشته و در بیشتر منابع با عنوان «باب فی مؤخرة المسجد» از آن یاد شده است. گویا بعدها به علت قرار گرفتن در جهت قبله، با این نام از آن یاد شده است.

بسته شدن باب قبله

با نزول آیه 144 سوره بقره: قَدْ نَرَی تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ حَیْثُ مَا کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَ اِنَّ الَّذِینَ اُوتُوا الْکِتَابَ لَیَعْلَمُونَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ مَا اللهُ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ‌ و تغییر قبله به سوی مسجدالحرام در سال دوم ق.پیامبر(ص) این ورودی را بست و در دیوار شمالی روبه‌روی این ورودی، دری دیگر برای مسجد ساخت.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل باب قبله.

• تاریخ خلیفه: خلیفة بن خیاط (م. 240ق.)، به کوشش فواز، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415ق؛

• تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک): الطبری (م. 310ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی؛

• تاریخ عمارة المسجد النبوی: محمد هزاع الشهری، دار القاهره، 2001م؛

• التعریف بتاریخ و معالم المسجد النبوی الشریف: ضیاء محمد عطار، جده، کنوز المعرفه، 1432ق؛

• التعریف بما آنست الهجره: محمد المطری (م. 741ق.)، به کوشش الرحیلی، ریاض، دار الملک عبدالعزیز، 1426ق؛

• الدرة الثمینه: محمد بن محمود النجار (م. 643ق.)، به کوشش شکری، بیروت، دار الارقم؛

• راهنمای حرمین شریفین: سازمان حج و اوقاف، تهران، اسوه، 1370ش.