مسجد الدرع: تفاوت میان نسخه‌ها

مسجد الدرع
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگر	مسجد البدائع * مسجدالشیخین * مسجد العدوة
مکان	عربستان * مدینه * طریق سیدالشهدا حدود 300 متری مسجد الاستراحه
کاربری	مسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزد	مسلمانان
وابسته به دین/مذهب	اسلام
تاریخ بنا
رویدادها	رسول خدا(ص) در آنجا توقف کوتاهی داشته‌اند و برای نماز درع و زره خود را درآوردند و نماز مغرب و عشاء را در آنجا خوانده‌اند.
وضعیت فعلی
وضعیت بنا	موجود
	مسیریابی در حال بارگیری نقشه...

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۲۴

مسجد الدِّرْع یکی از مساجد قدیمی شهر مدینه است که در جهت جنوبی و فاصله 300متری مسجد الاستراحه قرار دارد.

این مسجد جزو یادگارهای غزوه احد دانسته شده و در تاريخ آمده است که رسول خدا(ص) در این مسجد نماز گزاردند و شب را تا به صبح در آنجا سپری کردند. مسجد بعدها به نام‌هایی چون «مسجد البدائع» و «مسجدالشیخین یا الشیخان» و «مسجد العدوة» نیز شناخته می‌شد.

در سال 2024 طی یک پروژه بازسازی، تغییرات اساسی در ظاهر ساختمان و مأذنه مسجد ایجاد شده که در تصاویر پایانی این مقاله قابل مشاهده است.

نام‌های مسجد و وجه تسمیه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد الدِّرْع بعدها به نام‌هایی چون «مسجد البدائع»^[۱] و «مسجدالشیخین یا الشیخان»^[۲] و «مسجد العدوة»^[۳] خوانده می‌شد.

عنوان مسجد شیخین به علت وقوع مسجد در منطقه شیخین است ^[۲] که در اصل نام قلعه ای از قلعه های مدینه بوده است.^[۱]

علت نامگذاری مسجد به الدرع بنا بر گزارشات تاریخی این است که رسول خدا(ص) در آنجا توقف کوتاهی داشتند و برای نماز، دِرْع و زره خود را درآوردند. برخی هم گفته‌اند عنوان «درع» بدان دلیل است که رسول خدا(ص) در آنجا درع خود را پوشیدند.^[۴]

موقعیت مکانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد الدِّرْع یکی از مساجد قدیمی شهر مدینه است که در جهت جنوبی و فاصله 300متری مسجد الاستراحه قرار دارد. مسجد در محدوده شیخین در موضعی میان مدینه و کوه احد قرار داشته^[۲] و در سمت چپ کسی بوده که از مسجد النبی به سمت احد در حال حرکت است.^[۵]

در حال حاضر مسجد در سمت چپ خیابان سیدالشهدا قرار دارد، پس از آنکه از مسجد «محمد عبدالله» و پمپ بنزین عبور می‌کند.^[۶]

فضیلت و پیشینه مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مسجد جزو یادگارهای غزوه احد دانسته شده و بر اساس نقل‌های کهن، رسول خدا(ص) در این مسجد نماز گزاردند و شب را تا به صبح در آنجا سپری کردند:

«ان النَّبی صَلّی فی الْمَسْجِدِ الَّذی عِنْدَ الْبَدائع عِنْدَ الشَّیخَین وَ باتَ فِیهِ حَتّی اَصْبَحَ».^[۷]

بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنای مسجد در زمان سید احمد خیاری، محقق مدینه‌شناس متوفی 1380ق/1960م، به سبک عثمانی قدیمی توصیف شده که دارای رواقی مسقف با قبه گرد بوده و پشت آن حیاتی بدون سقف داشته است. در کنار مسجد چشمه آبی وجود داشته که در زمان خیاری نیز مخروبه و از بین رفته بوده است.^[۵]

در حال حاضر مسجد طی یک پروژه بازسازی اساسی که از سال 2022 توسط دولت سعودی، جهت یک دست سازی اماکن قدیمی مدینه اجرا شده(که پیشتر برای مسجد الرایه نیز اجرا شده بود)، دارای ساختاری سنگی در دیوارها و نمای داخلی و خارجی مسجد شده که جلوه‌ای از سابقه قدیمی و پیشینه تاریخی مسجد را به مخاطب یادآوری میکند.^[۸] مطابق با تصاویر اشتراک‌گذاری شده توسط زائران مسجد، مأذنه قدیمی سبز رنگ مسجد نیز در ماه های پایانی سال میلادی و پیش از شروع سال 2025، به صورت کلی با ماذنه ای دیگر که در تصاویر زیر مشخص است، جایگزین شده است.

تصاویر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آخرین وضعیت مسجد در 2024 (مروبط به بازسازی اساسی)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محیط خارجی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محیط داخلی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

تصاویر قدیمی تر (پیش از بازسازی اساسی)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

تاریخ المدینة المنورة، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش.
تاریخ المعالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، الخیاری، تصحیح محمد امین کردی، مدینه، دارالعلم، 1410.
مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419 ق.
المغازی، محمد بن عمر الواقدی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1989.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ تاریخ المعالم المدینة قدیماً و حدیثاً، ص١86.

[:1-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ ^۲٫۲ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص111.

[3] مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص112.

[4] المغازی، ج١، ص٢١٩.

[:2-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ تاریخ المعالم المدینة قدیماً و حدیثاً، ص١87.

[6] نقشه گوگل مپ

[7] تاریخ المدینة المنوره، ص٧٢.

[8] وبسایت «وکالة الانباء السعودیه»

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|ماه=[[بهمن]]|روز=[[۲۲]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=A sharefat  }}
+{{جعبه اطلاعات بنا
+| عنوان = مسجد الدرع
+| تصویر = مسجد_الدرع1.png
+| اندازه تصویر =
+| پیوند تصویر =
+| توضیح تصویر =
+| نام‌های دیگر = مسجد البدائع * مسجدالشیخین * مسجد العدوة
+| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * طریق سیدالشهدا حدود 300 متری [[مسجد الاستراحه]]
+| کاربری = مسجد
+| بزرگداشت نزد = مسلمانان
+| وابسته به دین/مذهب = اسلام
+| باورها =
+| آیین‌ها =
+| زمان پایه‌گذاری =
+| بنیانگذار =
+| رویدادها = [[رسول خدا(ص)]] در آنجا توقف کوتاهی داشته‌اند و برای نماز  درع و  زره خود را درآوردند و نماز مغرب و عشاء را در آنجا خوانده‌اند.
+| بازسازی‌ها =
+| ویژگی‌های تاریخی =
+| مساحت =
+| طول =
+| عرض =
+| ارتفاع =
+| وضعیت بنا = موجود
+| گنجایش =
+| امکانات =
+| بخش‌های بنا =
+| ویژگی‌ها =
+| عرض جغرافیایی = 24.489377
+| طول جغرافیایی = 39.608819
+| توضیح نقشه =
+}}'''مسجد الدِّرْع''' یکی از مساجد قدیمی [[شهر مدینه]] است که در جهت جنوبی و فاصله 300متری [[مسجد الاستراحه]] قرار دارد.
-[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
+این مسجد جزو یادگارهای [[غزوه احد]] دانسته شده و در تاريخ آمده است که [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] در این مسجد نماز گزاردند و شب را تا به صبح در آنجا سپری کردند. مسجد بعدها به نام‌هایی چون «مسجد البدائع» و «مسجدالشیخین یا الشیخان» و «مسجد العدوة» نیز شناخته می‌شد.
-'''مسجد الدرع''' یکی از مساجد [[شهر مدینه]] است که حدود 300 متر با مسجد الاستراحه فاصله دارد و در سمت چپ فردی قرار دارد که در مسیر حرکت به سمت احد باشد.
-این مسجد جزو یادگارهای [[غزوه احد]] دانسته شده و در تاريخ آمده است که [[رسول خدا (ص )]] در آنجا توقف کوتاهی داشته‌اند و برای نماز  درع و  زره خود را درآوردند و نماز مغرب و عشاء را در آنجا خوانده و تا صبح روز بعد همانجا ماندند.
+در سال 2024 طی یک پروژه بازسازی، تغییرات اساسی در ظاهر ساختمان و مأذنه مسجد ایجاد شده که در تصاویر پایانی این مقاله قابل مشاهده است.
-این مسجد بعدها به نام‌هايی چون مسجد الدرع، مسجد البدائع و مسجد الشيخين ناميده شده است.
+== نام‌های مسجد و وجه تسمیه ==
-==پیشینه بنا==
+'''مسجد الدِّرْع''' بعدها به نام‌هایی چون «مسجد البدائع»<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=186 تاریخ المعالم المدینة قدیماً و حدیثاً، ص١86.]</ref> و «مسجدالشیخین یا الشیخان»<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=111 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص111.]</ref> و «مسجد العدوة»<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=112 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص112.]</ref> خوانده می‌شد.
-مسجد الدرع، جزو یادگارهای [[غزوه احد]] دانسته شده است. مسیر رسول خدا(ص) از مدینه تا [[کوه احد|کوه اُحُد]] مسیری است که اکنون به نام طریق سیدالشهد شهرت دارد و این مسجد در سر راه رسول خدا(ص) به سمت احد واقع شده است.
-در نقل‌های مربوط به مسیر رسول خدا(ص) در جنگ احد، به بنای کوچکی معروف به شیخین اشاره شده که در اصل متعلق به پیرزن و پیرمردی یهودی بوده است.
+عنوان مسجد شیخین به علت وقوع مسجد در منطقه شیخین است <ref name=":1" /> که در اصل نام قلعه ای از قلعه های مدینه بوده است.<ref name=":0" />
-مسجد الدرع که در مسیر حرکت سپاه اسلام به احد واقع شده و یادگار اقامت رسول‌خدا (ص) در آنجاست. گفته‌اند که حضرت نماز مغرب و عشا را در آنجا خواند و تا صبح روز بعد در آنجا ماند. به علاوه گفته شده که حضرت در اینجا، نیروهای خود را بازبینی نمود و افراد کم سن و سال را بازگرداند؛ از جمله کسانی که بازگردانده شدند، [[زید بن ثابت]] و [[اسامة بن زید]] بودند.
+علت نامگذاری مسجد به الدرع بنا بر گزارشات تاریخی این است که رسول خدا(ص) در آنجا توقف کوتاهی داشتند و برای نماز، دِرْع و زره خود را درآوردند. برخی هم گفته‌اند عنوان «درع» بدان دلیل است که رسول خدا(ص) در آنجا درع خود را پوشیدند.<ref>المغازی، ج١، ص٢١٩.</ref>
-==وجه تسمیه==
+==موقعیت مکانی==
-علت نامگذاری مسجد به الدرع بنا بر گزارشات تاریخی این است که رسول خدا(ص) در آنجا توقف کوتاهی داشتند و برای نماز، دِرْع و زره خود را درآوردند. برخی هم گفته‌اند عنوان «درع» بدان دلیل است که رسول خدا(ص) در آنجا درع خود را پوشیدند. <ref>المغازی، ج١، ص٢١٩.</ref>
+'''مسجد الدِّرْع''' یکی از مساجد قدیمی [[شهر مدینه]] است که در جهت جنوبی و فاصله 300متری [[مسجد الاستراحه]] قرار دارد. مسجد در محدوده شیخین در موضعی میان مدینه و کوه احد قرار داشته<ref name=":1" /> و در سمت چپ کسی بوده که از مسجد النبی به سمت احد در حال حرکت است.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=187 تاریخ المعالم المدینة قدیماً و حدیثاً، ص١87.]</ref>
-چنین نقلی نباید درست باشد؛ زیرا در اخبار تاریخی آمده است که وقتی آن حضرت مصمّم به بیرون رفتن از مدینه شد، زره‌اش را در مدینه پوشید. <ref>المدینة بین الماضی و الحاضر، ص٣٧4.</ref>
+در حال حاضر مسجد در سمت چپ خیابان سیدالشهدا قرار دارد، پس از آنکه از مسجد «محمد عبدالله» و پمپ بنزین عبور می‌کند.<ref>[https://www.google.com/maps/place/Masjid+Ad+Dar,+%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87+42313%D8%8C+%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%DB%8C%E2%80%AD/@24.4881389,39.6102584,445m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x15bdbef544856b45:0x1617c8c0aaeeabf3!8m2!3d24.4903619!4d39.6069131!16s%2Fg%2F11csqywjx9?hl=fa&entry=ttu&g_ep=EgoyMDI0MTEwNi4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D نقشه گوگل مپ]</ref>
-==نام‌های مسجد==
+==فضیلت و پیشینه مسجد==
-این مسجد بعدها به نام‌هایی چون «مسجد الدرع»، «مسجد البدائع» و «مسجدالشیخین» خوانده می‌شد. <ref>تاریخ المعالم المدینة قدیماً و حدیثاً، ص١٣٣.</ref>
+این مسجد جزو یادگارهای [[غزوه احد]] دانسته شده و بر اساس نقل‌های کهن، رسول خدا(ص) در این مسجد نماز گزاردند و شب را تا به صبح در آنجا سپری کردند:
-==فضیلت==
-بر اساس نقل‌های کهن، رسول خدا(ص) در این مسجد نماز گزاردند و شب را تا به صبح در آنجا سپری کردند:
-«ان النَّبی صَلّی فی الْمَسْجِدِ الَّذی عِنْدَ الْبَدائع عِنْدَ الشَّیخَین وَ باتَ فِیهِ حَتّی اَصْبَحَ». <ref>تاریخ المدینة المنوره، ج١، ص٧٢.</ref>
+«ان النَّبی صَلّی فی الْمَسْجِدِ الَّذی عِنْدَ الْبَدائع عِنْدَ الشَّیخَین وَ باتَ فِیهِ حَتّی اَصْبَحَ».<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=72 تاریخ المدینة المنوره، ص٧٢.]</ref>
-==موقعیت و وضعیت فعلی==
-این مسجد زمانی، کوچک و غیر مسقّف بوده، اما در سال‌های اخیر یکی از افراد نیکوکار مدینه، بانی بازسازی و تجهیز آن شده و مساحت آن یک صد متر است.
+==بنا==
+بنای مسجد در زمان سید احمد خیاری، محقق مدینه‌شناس متوفی 1380ق/1960م، به سبک عثمانی قدیمی توصیف شده که دارای رواقی مسقف با قبه گرد بوده و پشت آن حیاتی بدون سقف داشته است. در کنار مسجد چشمه آبی وجود داشته که در زمان خیاری نیز مخروبه و از بین رفته بوده است.<ref name=":2" />
+در حال حاضر مسجد طی یک پروژه بازسازی اساسی که از سال 2022 توسط دولت سعودی، جهت یک دست سازی اماکن قدیمی مدینه اجرا شده(که پیشتر برای [[مسجد الرایه (مدینه)|مسجد الرایه]] نیز اجرا شده بود)، دارای ساختاری سنگی در دیوارها و نمای داخلی و خارجی مسجد شده که جلوه‌ای از سابقه قدیمی و پیشینه تاریخی مسجد را به مخاطب یادآوری میکند.<ref>[https://www.spa.gov.sa/N2064796 وبسایت «وکالة الانباء السعودیه»]</ref> مطابق با تصاویر اشتراک‌گذاری شده توسط زائران مسجد، مأذنه قدیمی سبز رنگ مسجد نیز در ماه های پایانی سال میلادی و پیش از شروع سال 2025، به صورت کلی با ماذنه ای دیگر که در تصاویر زیر مشخص است، جایگزین شده است.
+== تصاویر ==
+=== آخرین وضعیت مسجد در 2024 (مروبط به بازسازی اساسی) ===
+==== محیط خارجی ====
+<gallery>
+پرونده:درع.png|alt=
+پرونده:مسجد الدرع3.png|alt=
+پرونده:مسجد الدرع4.png|alt=
+پرونده:مسجد الدرع5.jpg|alt=
+پرونده:مسجد الدرع6.png|alt=
+</gallery>
+==== محیط داخلی ====
+<gallery>
+پرونده:مسجد الدرع2.png|alt=
+پرونده:مسجد الدرع7.png|alt=
+پرونده:مسجد الدرع8.png|alt=
+پرونده:مسجد الدرع9.jpg|alt=
+پرونده:مسجد الدرع10.png|alt=
+</gallery>
+=== تصاویر قدیمی تر (پیش از بازسازی اساسی) ===
+<gallery>
+پرونده:مسجد الدرع.jpeg|alt=
+پرونده:نمایی از مسجد الدرع.jpeg|alt=
+پرونده:مسجد الدرع11.png|alt=
+پرونده:مسجد الدرع12.png|alt=
+پرونده:مسجد الدرع13.jpg|alt=
+</gallery>
+== جستارهای وابسته ==
+* [[کوه احد]]
+* [[غزوه احد]]
-مسجدالشیخین یا الدرع به طور تقریب 300 متر مانده به [[مسجد الاستراحه]] در داخل یک فرعی است و سمت چپ کسی واقع شده که به سمت احد در حال حرکت است. برابر کوچه‌ای که مسجد الدرع در آن واقع شده، یک پمپ بنزین با سرپوش کلاهکی احداث شده است.
 ==پانویس==
 {{پانویس}}
 ==منابع ==
 {{منابع}}
-{{برگرفتگی
-|پیش از لینک = کتاب
-|منبع = آثار اسلامی مکه و مدينه، رسول جعفریان.
-|پس از لینک = بخش «مسجد الدرع»، ج1، ص447،
-| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077
-}}
 *'''تاریخ المدینة المنورة'''، ابوزید عمر بن شبه، قم، دارالفکر، ١٣6٨ش.
 *'''تاریخ المعالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، الخیاری، تصحیح محمد امین کردی، مدینه، دارالعلم، 1410.
-*'''المدینة بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم علی، العیاشی، زبان عربی، ناشر: المکتبة العلمیة، مدینه منوره.
+*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419 ق.
 *'''المغازی'''، محمد بن عمر الواقدی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1989.
 {{پایان}}
 {{مساجد}}
+[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
+[[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]]
+[[رده:مسجدهای مرتبط با جنگ احد]]
+[[رده:مسجدهای مدینه]]

ن ب و مساجد
عربستان	مسجد الحرام • مسجد النبی • مسجد قبا • مسجد ذوالحلیفه • مسجد ردالشمس • مسجد خیف • مسجد غدیر خم • مسجد الغنم • مسجد مختفی • مسجد حمزة بن عبدالمطلب • مسجد بلال بن رباح • مسجد جن • مسجد الرایه • مسجد المتکا • مسجد شجره • مسجد الاجابه • مسجد عرفه • مسجد تنعیم • مسجد صفائح • مسجد امام علی (تنعیم) • مسجد شجره (حدیبیه) • مسجد جعرانه • مسجد فتح • مسجد سقیا • مسجد بنوحرام • مسجد ثنیة الوداع • مسجد ذباب • مسجد الدرع • مسجد البحیر • مسجد ثنایا • مسجد مغیسله • مسجد مشعرالحرام • مسجد خیف • مسجد البیعه • مسجد النحر • مسجد الكبش • مساجد خندق • مسجد امام علی (مدینه) • مسجد عثمان • مسجد قبلتین • مسجد صخرات • مسجد راتج • مسجد البیعه (مکه)
عراق	مسجد کوفه • مسجد سهله • مسجد حنانه • مسجد شیخ طوسی • مسجد شیخ انصاری • مسجد هندی • مسجد الخضراء • مسجد صعصعة بن صوحان • مسجد زید بن صوحان • مسجد الحمراء • مسجد براثا • مسجد عتیقه • مسجد پنجه امام علی(ع) • مسجد ردالشمس • مسجد الراس • مسجد رأس الحسین(ع) (کربلا) • مسجد عمران بن شاهین • مسجد شهید اول (کربلا) • مسجد صاحب حدائق (کربلا)
ایران	مسجد جمکران • مسجد گوهرشاد • مسجد آقابزرگ کاشان • مسجد امام (اصفهان) • مسجد حکیم اصفهان • مسجد سلماسی • مسجد شیخ لطف‌الله • مسجد جامع یزد • مسجد اعظم قم • مسجد امام حسن عسکری قم • مسجد سید اصفهان
سوریه	مسجد جامع اموی • مشهد الحسین(حلب)
مصر	مسجد حاکم مصر • مسجد جیوشی
فلسطین	مسجد الاقصی • مسجد صخره
مرتبط	مسجد • مسجد جامع