مزار سیدعلی بن اسماعیل: تفاوت میان نسخه‌ها
A sharefat (بحث | مشارکتها) |
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | ||
| عنوان =مزار منسوب به سیدعلی بن اسماعیل از سوی اسماعیلیه | | عنوان =مزار منسوب به سیدعلی بن اسماعیل از سوی اسماعیلیه | ||
| خط ۷: | خط ۶: | ||
| تأسیس = | | تأسیس = | ||
| کاربری =زیارتگاه | | کاربری =زیارتگاه | ||
| مکان =عراق * بغداد | | مکان =[[عراق]] * [[بغداد]] | ||
| نامهای دیگر = | | نامهای دیگر = | ||
| وقایع مرتبط =تردید در شخص صاحب مزار | | وقایع مرتبط =تردید در شخص صاحب مزار | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۱: | ||
'''مزار سیدعلی بن اسماعیل'''، آرامگاهی است در منطقه مربعه [[شهر بغداد]]. درباره شخص مدفون در این آرامگاه، میان مورخان و عالمان انساب اختلاف است؛ برخی ایشان را [[علی بن امام محمد باقر(ع)]] ملقب به طاهر و برادر [[حضرت امام جعفر صادق(ع)]] می‌دانند؛ اما بزرگان [[فرقه اسماعیلیه]]، چنین ادعا می‌کنند که این مکان، مدفن علی بن [[اسماعیل بن امام جعفر صادق|اسماعیل]] بن [[امام جعفر صادق(ع)]]، برادر [[سیدمحمدفضل بن اسماعیل]] است. | '''مزار سیدعلی بن اسماعیل'''، آرامگاهی است در منطقه مربعه [[شهر بغداد]]. درباره شخص مدفون در این آرامگاه، میان مورخان و عالمان انساب اختلاف است؛ برخی ایشان را [[علی بن امام محمد باقر(ع)]] ملقب به طاهر و برادر [[حضرت امام جعفر صادق(ع)]] می‌دانند؛ اما بزرگان [[فرقه اسماعیلیه]]، چنین ادعا می‌کنند که این مکان، مدفن علی بن [[اسماعیل بن امام جعفر صادق|اسماعیل]] بن [[امام جعفر صادق(ع)]]، برادر [[سیدمحمدفضل بن اسماعیل]] است. | ||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
مزار سیدعلی بن اسماعیل، در منطقه مربعه شهر بغداد، در خیابان رشید و کنار جامع سلطان علی، واقع شده و از زیارتگاههای مهم شهر بغداد است. | |||
==بازسازی بنا== | ==بازسازی بنا== | ||
در گذشته، به‌صورت بنای کوچکی، کنار نهر دجله، واقع بود که یک اتاق مربع شکل و گنبدی نیز داشت. مردم آن را زیارت می‌کردند و پیرمردی که خادم آنجا بود، با درآمد نذورات و کمک‌های مردم، زندگی خود را می‌چرخاند. | در گذشته، به‌صورت بنای کوچکی، کنار نهر دجله، واقع بود که یک اتاق مربع شکل و گنبدی نیز داشت. مردم آن را زیارت می‌کردند و پیرمردی که خادم آنجا بود، با درآمد نذورات و کمک‌های مردم، زندگی خود را می‌چرخاند. | ||
در سال ١٣١٠ه. ق، ابوالهدی افندی صیادی، متوفای ١٣٢٨ه. ق، نامهای برای تجدید بنای این آرامگاه، برای سلطان عبدالحمید عثمانی می‌نویسد و موافقت ساخت آرامگاه را می‌گیرد. <ref>العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، صص ٣٩6 و ٣٩٧.</ref> پس از آن، این بنای باشکوه، ساخته و بارها بازسازی شده و توسعه یافته است. <ref>معجم المراقد والمزارات فی العراق، ص٢٧١.</ref> | در سال ١٣١٠ه. ق، ابوالهدی افندی صیادی، متوفای ١٣٢٨ه. ق، نامهای برای تجدید بنای این آرامگاه، برای سلطان عبدالحمید عثمانی می‌نویسد و موافقت ساخت آرامگاه را می‌گیرد.<ref>العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، صص ٣٩6 و ٣٩٧.</ref> پس از آن، این بنای باشکوه، ساخته و بارها بازسازی شده و توسعه یافته است.<ref>معجم المراقد والمزارات فی العراق، ص٢٧١.</ref> | ||
==هویت سیدعلی بن اسماعیل== | ==هویت سیدعلی بن اسماعیل== | ||
درباره شخص مدفون در این آرامگاه، میان مورخان و عالمان انساب و نویسندگان معاصر، اختلاف است. | درباره شخص مدفون در این آرامگاه، میان مورخان و عالمان انساب و نویسندگان معاصر، اختلاف است. | ||
برخی ایشان را [[علی بن امام محمد باقر(ع)]] ملقب به طاهر و برادر بزرگوار [[حضرت امام جعفر صادق(ع)]] می‌دانند؛ اما بزرگان [[فرقه اسماعیلیه]]، چنین ادعا می‌کنند که این مکان، مدفن علی بن [[اسماعیل بن امام جعفر صادق|اسماعیل]] بن [[امام جعفر صادق(ع)]]، برادر [[سیدمحمدفضل بن اسماعیل]] است. ازاین‌رو، این آرامگاه را بسیار بزرگ و محترم می‌شمارند و به عنوان قبر فرزند امام منتظرشان، [[زیارت]] می‌نمایند و برایش [[نذر]] می‌کنند. <ref>العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، صص 4٠١ و 4٠٢.</ref> | برخی ایشان را [[علی بن امام محمد باقر(ع)]] ملقب به طاهر و برادر بزرگوار [[حضرت امام جعفر صادق(ع)]] می‌دانند؛ اما بزرگان [[فرقه اسماعیلیه]]، چنین ادعا می‌کنند که این مکان، مدفن علی بن [[اسماعیل بن امام جعفر صادق|اسماعیل]] بن [[امام جعفر صادق(ع)]]، برادر [[سیدمحمدفضل بن اسماعیل]] است. ازاین‌رو، این آرامگاه را بسیار بزرگ و محترم می‌شمارند و به عنوان قبر فرزند امام منتظرشان، [[زیارت]] می‌نمایند و برایش [[نذر]] می‌کنند.<ref>العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، صص 4٠١ و 4٠٢.</ref> | ||
مادر علی بن اسماعیل، زنی از بنی‌مخزوم بود. ازاین‌رو، او را علی بن مخزومیه می‌خواندند. <ref>سرالسلسلة العلویه، ص6٧.</ref> | مادر علی بن اسماعیل، زنی از بنی‌مخزوم بود. ازاین‌رو، او را علی بن مخزومیه می‌خواندند.<ref>سرالسلسلة العلویه، ص6٧.</ref> | ||
او با فاطمه دختر [[عبدالله بن امام صادق(ع)]]، ازدواج کرد و نتیجه آن، یک پسر و یک دختر، به نام زید و رقیه بود. <ref>المجدی، ص٢٩5.</ref> فاطمه، دختر عون بن [[محمد بن علی بن ابی‌طالب|محمد]] بن [[علی بن ابی‌طالب(ع)]]، همسر دیگر اوست که از این بانو، یک فرزند به نام محمد، به دنیا آمد. <ref>سرالسلسلة العلویه، ص6٩.</ref> محمد ملقب به شعرانی بود. <ref>تهذیب الانساب، ص١٧4.</ref> | او با فاطمه دختر [[عبدالله بن امام صادق(ع)]]، ازدواج کرد و نتیجه آن، یک پسر و یک دختر، به نام زید و رقیه بود.<ref>المجدی، ص٢٩5.</ref> فاطمه، دختر عون بن [[محمد بن علی بن ابی‌طالب|محمد]] بن [[علی بن ابی‌طالب(ع)]]، همسر دیگر اوست که از این بانو، یک فرزند به نام محمد، به دنیا آمد.<ref>سرالسلسلة العلویه، ص6٩.</ref> محمد ملقب به شعرانی بود.<ref>تهذیب الانساب، ص١٧4.</ref> | ||
علی بن اسماعیل، کنیزانی نیز داشت که از آنها، خدیجة الصغری، خدیجة الکبری، عبدالله، ابراهیم، حسن، محسن، طاهر، بریهه، حکیمه، زینب و حسین و اسماعیل، به‌دنیا آمده‌اند. <ref>المجدی، ص٢٩5.</ref> | علی بن اسماعیل، کنیزانی نیز داشت که از آنها، خدیجة الصغری، خدیجة الکبری، عبدالله، ابراهیم، حسن، محسن، طاهر، بریهه، حکیمه، زینب و حسین و اسماعیل، به‌دنیا آمده‌اند.<ref>المجدی، ص٢٩5.</ref> | ||
==گزارشات تاریخی== | ==گزارشات تاریخی== | ||
گویا این دیدگاه، سابقه طولانی دارد و در گفتار علمای انساب و مورخان نیز نقل قول‌هایی پیدا می‌شود؛ از جمله [[سیدجعفر بحرالعلوم]]، نوشته است: | گویا این دیدگاه، سابقه طولانی دارد و در گفتار علمای انساب و مورخان نیز نقل قول‌هایی پیدا می‌شود؛ از جمله [[سیدجعفر بحرالعلوم]]، نوشته است: | ||
در بغداد، دو قبر مذموم وجود دارد: یکی متعلق به علی بن اسماعیل بن صادق(ع) است که نزد اهالی بغداد، به سیدسلطان علی، مشهور است و دیگری برادرش، محمد بن اسماعیل، جد فاطمیان است که به فضل، شهرت دارد. <ref>تحفة العالم، ج٢، ص٢٧.</ref> | در بغداد، دو قبر مذموم وجود دارد: یکی متعلق به علی بن اسماعیل بن صادق(ع) است که نزد اهالی بغداد، به سیدسلطان علی، مشهور است و دیگری برادرش، محمد بن اسماعیل، جد فاطمیان است که به فضل، شهرت دارد.<ref>تحفة العالم، ج٢، ص٢٧.</ref> | ||
[[علامه حرزالدین]]، ضمن معرفی این قبر در محله سلطان علی بغداد، می‌نویسد: | [[علامه حرزالدین]]، ضمن معرفی این قبر در محله سلطان علی بغداد، می‌نویسد: | ||
"می‌گویم سید سلطان علی و برادرش محمد فضل، از جمله کسانی بودند که شیعیان در گذشته و حال، از آنها اعراض می‌کردند؛ به علت مجالست آنها با هارون الرشید و اذیت و سعایت امام موسی کاظم(ع) نزد هارون". <ref>مراقد المعارف، ج١، صص ٣4١ و ٣4٢.</ref> | "می‌گویم سید سلطان علی و برادرش محمد فضل، از جمله کسانی بودند که شیعیان در گذشته و حال، از آنها اعراض می‌کردند؛ به علت مجالست آنها با هارون الرشید و اذیت و سعایت امام موسی کاظم(ع) نزد هارون".<ref>مراقد المعارف، ج١، صص ٣4١ و ٣4٢.</ref> | ||
«[[سیدعبدالرزاق کمونه]]»، ضمن انتساب این قبر به علی بن اسماعیل، داستان سعایت علی از امام کاظم(ع) را نزد هارون می‌نویسد. <ref>مشاهد العترة الطاهره، ص4٣.</ref> | «[[سیدعبدالرزاق کمونه]]»، ضمن انتساب این قبر به علی بن اسماعیل، داستان سعایت علی از امام کاظم(ع) را نزد هارون می‌نویسد.<ref>مشاهد العترة الطاهره، ص4٣.</ref> | ||
سیدحسین ابوسعید موسوی، قبر موجود در خیابان رشید در رصافه بغداد را که به سیدسلطان علی مشهور است، برای علی بن اسماعیل می‌داند و می‌نویسد: | سیدحسین ابوسعید موسوی، قبر موجود در خیابان رشید در رصافه بغداد را که به سیدسلطان علی مشهور است، برای علی بن اسماعیل می‌داند و می‌نویسد: | ||
«این قبر، نزد اهالی بغداد، غیر معتبر است؛ زیرا علی بن اسماعیل، به‌سبب سعایت عمویش نزد هارون، باعث قتلش شده است». <ref>المشاهد المشرفه، ج6، صص ١٠٨ و ١٠٩.</ref><ref>المشجر الوافی، ج5، صص ٢٧١ و ٢٧٢.</ref> | «این قبر، نزد اهالی بغداد، غیر معتبر است؛ زیرا علی بن اسماعیل، به‌سبب سعایت عمویش نزد هارون، باعث قتلش شده است».<ref>المشاهد المشرفه، ج6، صص ١٠٨ و ١٠٩.</ref><ref>المشجر الوافی، ج5، صص ٢٧١ و ٢٧٢.</ref> | ||
[[شیخ مفید]] در [[کتاب الارشاد|ارشاد]] می‌نویسد که وی با سعایتش، باعث مرگ [[امام موسی کاظم(ع)]] شد. سپس داستانش را ذکر می‌کند. <ref>الارشاد، ج٢، صص ٢٣٧ و ٢٣٨.</ref> | [[شیخ مفید]] در [[کتاب الارشاد|ارشاد]] می‌نویسد که وی با سعایتش، باعث مرگ [[امام موسی کاظم(ع)]] شد. سپس داستانش را ذکر می‌کند.<ref>الارشاد، ج٢، صص ٢٣٧ و ٢٣٨.</ref> | ||
علمای انساب و مورخان، اطلاعات دیگری درباره وی، به ثبت نرسانده‌اند. | علمای انساب و مورخان، اطلاعات دیگری درباره وی، به ثبت نرسانده‌اند. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۰: | ||
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}} | {{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}} | ||
[[رده: | [[رده:مزار فرزندان امام محمدباقر(ع)]] | ||
[[رده: | [[رده:مزار امامزاده‌های مدفون در بغداد]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۳۵
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | زیارتگاه |
| مکان | عراق * بغداد |
| وقایع مرتبط | تردید در شخص صاحب مزار |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
| معماری | |
| بازسازی | سال ١٣١٠ه.ق، ابوالهدی افندی صیادی |
مزار سیدعلی بن اسماعیل، آرامگاهی است در منطقه مربعه شهر بغداد. درباره شخص مدفون در این آرامگاه، میان مورخان و عالمان انساب اختلاف است؛ برخی ایشان را علی بن امام محمد باقر(ع) ملقب به طاهر و برادر حضرت امام جعفر صادق(ع) می‌دانند؛ اما بزرگان فرقه اسماعیلیه، چنین ادعا می‌کنند که این مکان، مدفن علی بن اسماعیل بن امام جعفر صادق(ع)، برادر سیدمحمدفضل بن اسماعیل است.
موقعیت جغرافیایی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مزار سیدعلی بن اسماعیل، در منطقه مربعه شهر بغداد، در خیابان رشید و کنار جامع سلطان علی، واقع شده و از زیارتگاههای مهم شهر بغداد است.
بازسازی بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در گذشته، به‌صورت بنای کوچکی، کنار نهر دجله، واقع بود که یک اتاق مربع شکل و گنبدی نیز داشت. مردم آن را زیارت می‌کردند و پیرمردی که خادم آنجا بود، با درآمد نذورات و کمک‌های مردم، زندگی خود را می‌چرخاند.
در سال ١٣١٠ه. ق، ابوالهدی افندی صیادی، متوفای ١٣٢٨ه. ق، نامهای برای تجدید بنای این آرامگاه، برای سلطان عبدالحمید عثمانی می‌نویسد و موافقت ساخت آرامگاه را می‌گیرد.[۱] پس از آن، این بنای باشکوه، ساخته و بارها بازسازی شده و توسعه یافته است.[۲]
هویت سیدعلی بن اسماعیل[ویرایش | ویرایش مبدأ]
درباره شخص مدفون در این آرامگاه، میان مورخان و عالمان انساب و نویسندگان معاصر، اختلاف است.
برخی ایشان را علی بن امام محمد باقر(ع) ملقب به طاهر و برادر بزرگوار حضرت امام جعفر صادق(ع) می‌دانند؛ اما بزرگان فرقه اسماعیلیه، چنین ادعا می‌کنند که این مکان، مدفن علی بن اسماعیل بن امام جعفر صادق(ع)، برادر سیدمحمدفضل بن اسماعیل است. ازاین‌رو، این آرامگاه را بسیار بزرگ و محترم می‌شمارند و به عنوان قبر فرزند امام منتظرشان، زیارت می‌نمایند و برایش نذر می‌کنند.[۳]
مادر علی بن اسماعیل، زنی از بنی‌مخزوم بود. ازاین‌رو، او را علی بن مخزومیه می‌خواندند.[۴]
او با فاطمه دختر عبدالله بن امام صادق(ع)، ازدواج کرد و نتیجه آن، یک پسر و یک دختر، به نام زید و رقیه بود.[۵] فاطمه، دختر عون بن محمد بن علی بن ابی‌طالب(ع)، همسر دیگر اوست که از این بانو، یک فرزند به نام محمد، به دنیا آمد.[۶] محمد ملقب به شعرانی بود.[۷]
علی بن اسماعیل، کنیزانی نیز داشت که از آنها، خدیجة الصغری، خدیجة الکبری، عبدالله، ابراهیم، حسن، محسن، طاهر، بریهه، حکیمه، زینب و حسین و اسماعیل، به‌دنیا آمده‌اند.[۸]
گزارشات تاریخی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
گویا این دیدگاه، سابقه طولانی دارد و در گفتار علمای انساب و مورخان نیز نقل قول‌هایی پیدا می‌شود؛ از جمله سیدجعفر بحرالعلوم، نوشته است:
در بغداد، دو قبر مذموم وجود دارد: یکی متعلق به علی بن اسماعیل بن صادق(ع) است که نزد اهالی بغداد، به سیدسلطان علی، مشهور است و دیگری برادرش، محمد بن اسماعیل، جد فاطمیان است که به فضل، شهرت دارد.[۹]
علامه حرزالدین، ضمن معرفی این قبر در محله سلطان علی بغداد، می‌نویسد:
"می‌گویم سید سلطان علی و برادرش محمد فضل، از جمله کسانی بودند که شیعیان در گذشته و حال، از آنها اعراض می‌کردند؛ به علت مجالست آنها با هارون الرشید و اذیت و سعایت امام موسی کاظم(ع) نزد هارون".[۱۰]
«سیدعبدالرزاق کمونه»، ضمن انتساب این قبر به علی بن اسماعیل، داستان سعایت علی از امام کاظم(ع) را نزد هارون می‌نویسد.[۱۱]
سیدحسین ابوسعید موسوی، قبر موجود در خیابان رشید در رصافه بغداد را که به سیدسلطان علی مشهور است، برای علی بن اسماعیل می‌داند و می‌نویسد:
«این قبر، نزد اهالی بغداد، غیر معتبر است؛ زیرا علی بن اسماعیل، به‌سبب سعایت عمویش نزد هارون، باعث قتلش شده است».[۱۲][۱۳]
شیخ مفید در ارشاد می‌نویسد که وی با سعایتش، باعث مرگ امام موسی کاظم(ع) شد. سپس داستانش را ذکر می‌کند.[۱۴]
علمای انساب و مورخان، اطلاعات دیگری درباره وی، به ثبت نرسانده‌اند.
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، صص ٣٩6 و ٣٩٧.
- ↑ معجم المراقد والمزارات فی العراق، ص٢٧١.
- ↑ العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، صص 4٠١ و 4٠٢.
- ↑ سرالسلسلة العلویه، ص6٧.
- ↑ المجدی، ص٢٩5.
- ↑ سرالسلسلة العلویه، ص6٩.
- ↑ تهذیب الانساب، ص١٧4.
- ↑ المجدی، ص٢٩5.
- ↑ تحفة العالم، ج٢، ص٢٧.
- ↑ مراقد المعارف، ج١، صص ٣4١ و ٣4٢.
- ↑ مشاهد العترة الطاهره، ص4٣.
- ↑ المشاهد المشرفه، ج6، صص ١٠٨ و ١٠٩.
- ↑ المشجر الوافی، ج5، صص ٢٧١ و ٢٧٢.
- ↑ الارشاد، ج٢، صص ٢٣٧ و ٢٣٨.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- سرّ السلسله العلویه، سهل بن عبدالله (ابونصر البخاری)، تحقیق: سید محمدصادق بحرالعلوم، النجف، المکتبة الحیدریة، ١٣٨١ه. ق.
- تهذیب الانساب ونهایة الاعقاب، محمد بن ابی‌جعفر العبیدلی، تحقیق: محمدکاظم المحمودی، ط ٢، قم، مکتبة آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی الکبری، ١4٢٨ه. ق - ١٣٨5 ه. ش، ٢٠٠٧م.
- المجدی فی انساب الطالبیین، علی بن محمد العلوی العمری، تحقیق: احمد المهدوی الدامغانی، ط ٢، قم، مکتبة آیةالله العظمی المرعشی النجفی العامة، ١4٢٢ه. ق - ١٣٨٠ه. ش.
- تحفة العالم فی شرح خطبه المعالم، السید جعفر بحرالعلوم، تحقیق: احمد علی مجید الحلی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ١4٣٣ه. ق.
- مراقد المعارف، محمد حرزالدین، تحقیق: محمدحسین حرزالدین، قم، سعید بن جبیر، ٢٠٠٧م.
- المشاهد المشرفة، السید حسین ابوسعیدة، ط ١، بیروت، مؤسسة البلاغ، ١4٣٣ه. ق - ٢٠١٢م.
- مشاهد العترة الطاهرة واعیان الصحابة والتابعین، السید عبدالرزاق کمونة الحسینی، النجف، مطبعة الآداب، ١٣٨٧ه. ق - ١٩6٨م.
- المشجّر الوافی، السید حسین ابوسعیدة الموسوی، بیروت، مؤسسة البلاغ، ٢٠١١م.
- الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، محمد بن محمد بن نعمان (الشیخ المفید)، تحقیق: مؤسسة آل البیت (علیهم‌السّلام) لاحیاء التراث، ط ٢، بیروت، دار المفید، ١4١4ه. ق - ١٩٩٣م.
- العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، عبدالحمید عبادة، تحقیق: عماد عبدالسلام رؤوف، ط ١، بغداد، انوار دجلة، ٢٠٠4م.
- معجم المراقد والمزارات فی العراق، ثامر عبدالحسن العامری، (لا م)، (لا ن)، (لا ت).