مرقد محمد بن سلیمان فضولی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۲]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| تأسیس = سده دهم قمری.
| مکان = بخش بیرونی جنوب صحن [[حرم امام حسین(ع)]]، سمت راست باب القبله.
|تصویر=مرقد فضولی بغدادی.PNG}}
'''مرقد محمد بن سلیمان فضولی'''، در بخش بیرونیِ جنوب صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، سمت راست باب القبله قرار گرفته است. این مرقد، متعلق به محمد بن سلیمان بغدادی فضولی، یکی از برجسته‌ترین شاعران ترک و از [[تصوف|صوفیان]] [[شیعه]] سده دهم قمری بوده است. امروزه سنگ قبر محمد فضولی در بیرون صحن، پس از خروج از باب قبله، در سمت راست، در ابتدای خیابان قرار دارد.


== مدفون ==
==مدفون==
ملا محمد بن سليمان فضولى» شاعر و انديشمند والامقام شيعه (٩١٠- ٩٩٠) است. در كربلا و در خانواده‌اى آذربايجانى به دنيا آمد. او را بزرگ‌ترين شاعر تركى آذرى در سده دهم مى‌دانند.
{{اصلی|محمد بن سلیمان فضولی}}
او به جز ديوان شعر، كتابى مستقل در مقتل امام حسين (ع) به نام «حديقة السُعَدا» تأليف كرده است. از اين شاعر شيعى اشعار بسيارى در مدح و منقبت اهل بيت و امام حسين (ع) به يادگار مانده است.<ref name=":0" />
محمد بن سلیمان بغدادی فضولی، از مشهورترین شاعران ترک‌،<ref name=":1">تراث کربلاء، ص۲۳۱.</ref> از اندیشمندان شیعه<ref name=":0">حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴،  ص 241.</ref> و یکی از ادیبان صوفی در سده دهم قمری بود. در سرایش شعر ترکی، فارسی و عربی ماهر بوده و به زهد و تصوف مایل بود.<ref name=":1" /> او را بزرگ‌ترين شاعر تركى آذرى در سده دهم دانسته‌اند.<ref name=":0" /> برخی تولد او را در [[کربلا]] و در سال ۱۴۹۸م. (۸۷۶-۸۷۷ق) دانسته‌اند.  [[محمد حرزالدین]]،  تولد او را حدود ۸۹۸ق. معرفی کرده و معتقد است وی مدتی در [[بغداد]] سکونت داشته و پس از آن تا زمان مرگ، در کربلا اقامت داشته است. مرگ او، بر اثر طاعون گزارش شده و در تاریخ درگذشت او بین سال‌های ۹۶۳ تا ۹۷۰ق. اختلاف است؛ سلمان هادی طعمه، سال ۹۶۳ق. (۱۵۵۵م) را درست دانسته، زیرا در این سال بوده که طاعون در کربلا همه‌گیر شده است.<ref name=":1" />


فضولی الی جانب مرقد درویش عبدالمؤمن دده، شیخ طریقت بکتاشیه، مقابل باب القبله دفن شد.<ref name=":1">تراث کربلاء، ص۲۳۱.</ref>
امروزه ۲۰ جلد كتاب در شعر و ادب از وى به يادگار مانده است.<ref name=":2">تاريخ مرقد الحسين و العباس، ص221.<br /></ref> مطلع الأعتقاد،<ref>مشاهیر المدفونین فی کربلاء، ص۱۷۱.</ref> ديوان شعر و حديقة السُعَدا که كتابى مستقل در مقتل [[امام حسين(ع)]] است برخی از آثار اوست.


محمد بن سلیمان بغدادی، از مشهورترین شاعران ترک‌ و یکی از ادیبان صوفی در سده دهم قمری بوده است. در سرایش شعر ترکی، فارسی و عربی ماهر بود و به تقشف و زهد و تصوف مایل بود. برخی تولد او را در کربلا و در سال ۱۴۹۸م. دانسته‌اند و برخی آن را تأیید کرده و تولد او را حدود ۸۹۸ق. معرفی کرده‌اند. محمد حرزالدین بر این باور است که وی مدتی در بغداد سکونت داشته و پس از آن تا زمان مرگ، در کربلا بوده است. مرگ او بر اثر طاعون گزارش شده و در تاریخ درگذشت او اختلاف است؛ سال‌های گوناگون از ۹۶۳ تا ۹۷۰ق. گفته شده است. مولف تراث کربلا، سال ۹۶۳ق. (۱۵۵۵م) را درست دانسته، زیرا در این سال طاعون در کربلا همه‌گیر شده است.<ref name=":1" />
==مکان==
فضولی، بنا بر وصیت خود، در جوار حرم امام حسین(ع) دفن شد.<ref name=":02">چشمه خورشید، ص۲۱</ref> به گفته برخی، قبر فضولی، در [[مقبره عبدالمؤمن دده]]، شیخ طریقه بکتاشیه، در مجاورت تکیه بکتاشیه در باب القبله [[آستان امام حسین(ع)]]، قرار داشته است.<ref name=":1" /><ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۲۰۹.</ref>


امروزه بيست جلد كتاب در شعر و ادب از وى به يادگار مانده است.<ref name=":2">تاريخ مرقد الحسين و العباس، ص221.<br /></ref> مطلع الأعتقاد، یکی از آثار اوست.<ref>مشاهیر المدفونین فی کربلاء، ص۱۷۱.</ref> در كنار قبر او، فرزندش فضلى بن فضولى شاعر متصوف قرن دهم دفن است‏.<ref name=":2" />
این مقبره، به همراه تکیه بکتاشیه، در جریان احداث خیابان گرداگرد آستانه حسینی در سال 1366ق. خراب گردید.<ref name=":12">مراقد المعارف، ج2، ص178.</ref>


آرامگاه او در توسعه اخير از ميان رفته است.<ref>الموسوعة العتبات المقدسه، قسم كربلا، ج8،  ص115.</ref>
به دنبال آن، دولت ترکیه براساس یک توافق‌نامه فرهنگی میان عراق و ترکیه، در ماه فوریه 1967م. (۱۳۸۶قبرای عبدالمؤمن دده و فضولی، مقبره‌ای نمادین بنا کرد که شامل اتاق کوچکی در نبش بازار سوق‌القبله و خیابان ابن‌فهد بود.<ref name=":12" />
<br />
==مکان==
مرقد فضولی، بیرون [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]،<ref name=":0" /> جنوب صحن،<ref name=":2" /> سمت راست باب القبله، كنار خيابان قرار دارد.<ref name=":0">حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴،  ص 241.</ref>


پيشتر اتاقى در محل كشتى كنونى، روبه‌روى باب قبله قرار داشت كه معروف به «مزار فضولى» بود و اكنون نيز در سمت راست ورودى كتابخانه، سنگ قبرى از او گذاشته‌اند كه در مورد اخير با حقايق تاريخى ناسازگار است.<ref name=":0" />
در سال ۱۹۷۵م. (۱۳۹۵ق)، برای توسعه خیابان‌های اطراف حرم، قبر وی تخریب شد.<ref name=":02" /> به نظر می‌رسد گزارش جعفر الخلیلی (م.۱۹۸۵م)، در موسوعة العتبات المقدسه، درباره تخریب قبر فضولی به همین تاریخ اشاره کرده باشد.<ref name=":3">الموسوعة العتبات المقدسه، قسم كربلا، ج8،  ص115.</ref> پس از تخریب، در محوطه کتابخانه آستان حسینی، سنگ قبری بزرگ نهادند و به زبان عربی نام و مشخصات و تاریخ فضولی را روی آن حک کردند.<ref name=":02" /> گزارشی در سال ۱۳۸۹ش. (۱۴۳۱ق)، وجود این سنگ قبر را تأیید کرده است. به باور برخی، این سنگ قبر، با حقایق تاریخی ناسازگار است.<ref name=":0" />
==بنا==


بر پایه گزارشی در سال ۱۳۷۴ش. (۱۴۱۵-۱۴۱۶ق)،<ref name=":02" /> و در سال ۱۳۸۹ش. (۱۴۳۱ق)،<ref name=":0" /> سنگ قبر محمد فضولی در بیرون و جنوب صحن،<ref name=":2" /> پس از خروج از باب قبله، در سمت راست، در ابتدای خیابان قرار دارد.
==پانوشت==
==پانوشت==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
==منابع==
 
{{منابع}}
{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| پیش از لینک = مقاله
خط ۲۹: خط ۳۱:
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/931/1/109
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/931/1/109
}}
}}
 
* '''تاريخ مرقد الحسين و العباس'''، سلمان هادى آل طعمه، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بيروت، 1416ق.
* '''تراث کربلاء'''، سلمان هادی طعمه، مشعر، تهران، ۱۳۹۳ش.
* '''تراث کربلاء'''، سلمان هادی طعمه، مشعر، تهران، ۱۳۹۳ش.
* '''تاريخ مرقد الحسين و العباس'''، سلمان هادى آل طعمه، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بيروت، 1416ق.  
* '''مراقد المعارف: محمد حرزالدين'''، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، قم، سعيد بن جبير، ٢٠٠٧م.
* '''مشاهير المدفونين في كربلاء'''، سلمان هادى‏ طعمه، مشعر، تهران، ۱۴۳۰ق‌.
* '''مشاهير المدفونين في كربلاء'''، سلمان هادى‏ طعمه، مشعر، تهران، ۱۴۳۰ق‌.
* '''موسوعة العتبات المقدسه'''، قسم النجف، السامراء، الكوفه، الكربلا، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، جعفر خليلى، بيروت، 1407ق.
* '''موسوعة العتبات المقدسه'''، قسم النجف، السامراء، الكوفه، الكربلا، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، جعفر خليلى، بيروت، 1407ق.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}}


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:مزارهای کربلا]]
[[رده:مزار علمای شیعه در کربلا]]
[[رده:مزار شاعران مدفون در عراق]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۹

مرقد محمد بن سلیمان فضولی
اطلاعات اوليه
تأسیس سده دهم قمری.
مکان بخش بیرونی جنوب صحن حرم امام حسین(ع)، سمت راست باب القبله.

مرقد محمد بن سلیمان فضولی، در بخش بیرونیِ جنوب صحن حرم امام حسین(ع)، سمت راست باب القبله قرار گرفته است. این مرقد، متعلق به محمد بن سلیمان بغدادی فضولی، یکی از برجسته‌ترین شاعران ترک و از صوفیان شیعه سده دهم قمری بوده است. امروزه سنگ قبر محمد فضولی در بیرون صحن، پس از خروج از باب قبله، در سمت راست، در ابتدای خیابان قرار دارد.

مدفون[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: محمد بن سلیمان فضولی محمد بن سلیمان بغدادی فضولی، از مشهورترین شاعران ترک‌،[۱] از اندیشمندان شیعه[۲] و یکی از ادیبان صوفی در سده دهم قمری بود. در سرایش شعر ترکی، فارسی و عربی ماهر بوده و به زهد و تصوف مایل بود.[۱] او را بزرگ‌ترين شاعر تركى آذرى در سده دهم دانسته‌اند.[۲] برخی تولد او را در کربلا و در سال ۱۴۹۸م. (۸۷۶-۸۷۷ق) دانسته‌اند. محمد حرزالدین، تولد او را حدود ۸۹۸ق. معرفی کرده و معتقد است وی مدتی در بغداد سکونت داشته و پس از آن تا زمان مرگ، در کربلا اقامت داشته است. مرگ او، بر اثر طاعون گزارش شده و در تاریخ درگذشت او بین سال‌های ۹۶۳ تا ۹۷۰ق. اختلاف است؛ سلمان هادی طعمه، سال ۹۶۳ق. (۱۵۵۵م) را درست دانسته، زیرا در این سال بوده که طاعون در کربلا همه‌گیر شده است.[۱]

امروزه ۲۰ جلد كتاب در شعر و ادب از وى به يادگار مانده است.[۳] مطلع الأعتقاد،[۴] ديوان شعر و حديقة السُعَدا که كتابى مستقل در مقتل امام حسين(ع) است برخی از آثار اوست.

مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

فضولی، بنا بر وصیت خود، در جوار حرم امام حسین(ع) دفن شد.[۵] به گفته برخی، قبر فضولی، در مقبره عبدالمؤمن دده، شیخ طریقه بکتاشیه، در مجاورت تکیه بکتاشیه در باب القبله آستان امام حسین(ع)، قرار داشته است.[۱][۶]

این مقبره، به همراه تکیه بکتاشیه، در جریان احداث خیابان گرداگرد آستانه حسینی در سال 1366ق. خراب گردید.[۷]

به دنبال آن، دولت ترکیه براساس یک توافق‌نامه فرهنگی میان عراق و ترکیه، در ماه فوریه 1967م. (۱۳۸۶ق)، برای عبدالمؤمن دده و فضولی، مقبره‌ای نمادین بنا کرد که شامل اتاق کوچکی در نبش بازار سوق‌القبله و خیابان ابن‌فهد بود.[۷]

در سال ۱۹۷۵م. (۱۳۹۵ق)، برای توسعه خیابان‌های اطراف حرم، قبر وی تخریب شد.[۵] به نظر می‌رسد گزارش جعفر الخلیلی (م.۱۹۸۵م)، در موسوعة العتبات المقدسه، درباره تخریب قبر فضولی به همین تاریخ اشاره کرده باشد.[۸] پس از تخریب، در محوطه کتابخانه آستان حسینی، سنگ قبری بزرگ نهادند و به زبان عربی نام و مشخصات و تاریخ فضولی را روی آن حک کردند.[۵] گزارشی در سال ۱۳۸۹ش. (۱۴۳۱ق)، وجود این سنگ قبر را تأیید کرده است. به باور برخی، این سنگ قبر، با حقایق تاریخی ناسازگار است.[۲]

بر پایه گزارشی در سال ۱۳۷۴ش. (۱۴۱۵-۱۴۱۶ق)،[۵] و در سال ۱۳۸۹ش. (۱۴۳۱ق)،[۲] سنگ قبر محمد فضولی در بیرون و جنوب صحن،[۳] پس از خروج از باب قبله، در سمت راست، در ابتدای خیابان قرار دارد.

پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ تراث کربلاء، ص۲۳۱.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ حاشیه و متن حائر حسینی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳ و ۴، ص 241.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ تاريخ مرقد الحسين و العباس، ص221.
  4. مشاهیر المدفونین فی کربلاء، ص۱۷۱.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ چشمه خورشید، ص۲۱
  6. زیارتگاه‌های عراق، ص۲۰۹.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ مراقد المعارف، ج2، ص178.
  8. الموسوعة العتبات المقدسه، قسم كربلا، ج8، ص115.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله حاشیه و متن حائر حسینی، ناصر غروی، ترجمه محسن سلامی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره سوم و چهارم، تابستان و پاییز ۱۳۸۹، ص۲۴۱ است.
  • تاريخ مرقد الحسين و العباس، سلمان هادى آل طعمه، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، بيروت، 1416ق.
  • تراث کربلاء، سلمان هادی طعمه، مشعر، تهران، ۱۳۹۳ش.
  • مراقد المعارف: محمد حرزالدين، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، قم، سعيد بن جبير، ٢٠٠٧م.
  • مشاهير المدفونين في كربلاء، سلمان هادى‏ طعمه، مشعر، تهران، ۱۴۳۰ق‌.
  • موسوعة العتبات المقدسه، قسم النجف، السامراء، الكوفه، الكربلا، مؤسسة الاعلمى للمطبوعات، جعفر خليلى، بيروت، 1407ق.