مزار سید تاج‌الدین محمد آوی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (added Category:مزارهای بغداد using HotCat) |
جز (حذف از رده:مقاله‌های در دست ویرایش ردهانبوه) |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
[[پرونده:مزار سید تاج‌الدین آوی (سردر).jpg|بندانگشتی|سردر ورودی مزار، که در آن به نسب مدفون و کشته شدن دو فرزند او همراه وی اشاره شده است.]] | [[پرونده:مزار سید تاج‌الدین آوی (سردر).jpg|بندانگشتی|سردر ورودی مزار، که در آن به نسب مدفون و کشته شدن دو فرزند او همراه وی اشاره شده است.]] | ||
{{اصلی|سید تاج‌الدین محمد آوی}} | {{اصلی|سید تاج‌الدین محمد آوی}} | ||
سید تاج‌الدین محمد آوی (م.۷۱۱ق)، فرزند مجدالدین حسین و از نوادگان [[امام سجاد(ع)]] است.<ref name=":10">تاریخ النجف الاشرف، ج۲، ص۲۱۴.</ref> او تحصیل کرده [[نجف]] و از عالمان و سخنوران سرشناس دوره خود بود.<ref name=":2">الاصیلی، ص۳۱۵.</ref> وی در [[شیعه]] شدن اولجایتو، یکی از پادشاهان [[مغول]] نقش داشته<ref>مستدرک الوسائل، ج٢، ص۴٠۶؛ تاریخ اولجایتو، ص٩٩-١٠٢.</ref> و به مقام نقیب النقبای قلمرو حکومت اولجایتو نصب شد.<ref>بحر الانساب، ج١، ص٣٣۶؛ عمدة الطالب، ص٣١٣.</ref> از اقدامات او بیرون کردن یهودیان از [[مشهد ذوالکفل پیامبر(ع)|مقبره ذوالکفل(ع)]] در نزدیکی بغداد بود.<ref name=":5">عمدة الطالب، ص٣١٣؛ تاریخ گزیده، ص۵۴؛ تاریخ مغول در ایران، ص٢۵١ .</ref> | سید تاج‌الدین محمد آوی (م.۷۱۱ق)، منسوب به شهر قدیمی آوه در مرکز ایران و فرزند مجدالدین حسین و از نوادگان [[امام سجاد(ع)]] است.<ref name=":10">تاریخ النجف الاشرف، ج۲، ص۲۱۴.</ref> او تحصیل کرده [[نجف]] و از عالمان و سخنوران سرشناس دوره خود بود.<ref name=":2">الاصیلی، ص۳۱۵.</ref> وی در [[شیعه]] شدن اولجایتو، یکی از پادشاهان [[مغول]] نقش داشته<ref>مستدرک الوسائل، ج٢، ص۴٠۶؛ تاریخ اولجایتو، ص٩٩-١٠٢.</ref> و به مقام نقیب النقبای قلمرو حکومت اولجایتو نصب شد.<ref>بحر الانساب، ج١، ص٣٣۶؛ عمدة الطالب، ص٣١٣.</ref> از اقدامات او بیرون کردن [[یهود|یهودیان]] از [[مشهد ذوالکفل پیامبر(ع)|مقبره ذوالکفل(ع)]] در نزدیکی [[بغداد]] بود.<ref name=":5">عمدة الطالب، ص٣١٣؛ تاریخ گزیده، ص۵۴؛ تاریخ مغول در ایران، ص٢۵١ .</ref> | ||
وی در سال ۷۱۱ق. به همراه دو فرزندش کشته شد.<ref>تاریخ اولجایتو، ص١٣١.</ref> | وی در سال ۷۱۱ق. به همراه دو فرزندش توسط جمع خشمگین معترض به وی، به طرز فجیعی کشته شد.<ref>تاریخ اولجایتو، ص١٣١.</ref> شاید سوء استفاده پسر وی در اداره نقابت [[عراق]]،<ref>عمدة الطالب، ص۳۱۳ و ٣١۴.</ref> بهانه را برای ناراضیان سادات برای اعتراض به وی فراهم کرد اما قتل فجیع و تکه تکه کردن او قطعاً برآمده از دشمنی مذهبی به وی به خاطر تلاشش در رسمیت بخشی به مذهب تشیع و حسادت برخی از درباریان به جایگاه سید تاج‌الدین<ref>سید تاج الدین حسینی آوی، ص ۴۶ و ۴۷.</ref> و خشم یهودیان از وی بابت خارج کردن [[مشهد ذوالکفل پیامبر(ع)|مقبره ذوالکفل(ع)]]<ref name=":6">سید تاج‌الدین حسینی آوی، ص۴۳.</ref> از اختیار آنها بوده است. | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
===کشف=== | ===کشف=== | ||
[[پرونده:مزار سید تاج‌الدین آوی (قدیمی).jpg|بندانگشتی|ساختمان قدیمی مزار.]] | [[پرونده:مزار سید تاج‌الدین آوی (قدیمی).jpg|بندانگشتی|ساختمان قدیمی مزار.]] | ||
این قبر در سال ۱۸۹۰م (۱۳۰۷-۱۳۰۸ق) کشف شد. یکی از ساکنان کناره رود [[دجله]] به نام شیخ حمدعلی، سه بار پیاپی در خواب دید کسی با چهره‌ای نورانی و لباس روحانی از او می‌خواهد مکان خاصی را نظافت کند. در آن | این قبر در سال ۱۸۹۰م (۱۳۰۷-۱۳۰۸ق) کشف شد. یکی از ساکنان کناره رود [[دجله]] به نام شیخ حمدعلی، سه بار پیاپی در خواب دید که کسی با چهره‌ای نورانی و لباس روحانی از او می‌خواهد مکان خاصی را نظافت کند. در آن مکان، تخته‌سنگی یافت شد که روی آن نوشته بود: «النقیب ابوالفضل تاج‌الدین الافطسی الحسینی».<ref name=":12" /> | ||
متولی این مزار در سال ۲۰۱۱م. (۱۴۳۲-۱۴۳۳ق)، که از نسل نخستین کاشف سنگ مزار است، این رویداد را با اندکی تفاوت بازگو کرده است. به گفته او، حاج علی‌خان کشاورزی | متولی این مزار در سال ۲۰۱۱م. (۱۴۳۲-۱۴۳۳ق)، که از نسل نخستین کاشف سنگ مزار است، این رویداد را با اندکی تفاوت بازگو کرده است. به گفته او، فردی به نام حاج علی‌خان در حال کشاورزی در این منطقه سنگ قبری یافت که روی آن نوشته بود: «مرقد السيد تاج‌الدين الآوى و ولديه».<ref group="یادداشت">آرامگاه سيد تاج‌الدين آوى و دوپسرش</ref><ref name=":1">مقاله سيد تاج‌الدين الآوى شاهد ضحايا الارهاب و التعصب حيدر الجد، مجله فرهنگى ينابيع، شماره ٢٧، سال٢٠١١.</ref> | ||
در سال ١٩۵٠م. متوليانِ | در سال ١٩۵٠م. متوليانِ وقتِ مزار<ref group="یادداشت">عبدالتاج حمد و رهيف حمد.</ref> با مراجعه به عالمان تاریخ‌نگار و نسب‌شناس [[حوزه علمیه نجف|حوزه علميه نجف]]، از درستی نسب و محل دفن اطمینان یافتند.<ref name=":1" /> | ||
===بنا=== | ===بنا=== | ||
بر روی محلی که سنگ‌نوشته یافت شد، اتاقکی گلی با سقفی از نی ساخته شد که به مدت ۴۰ سال باقی بود.<ref name=":12">معجم المراقد و المزارات فى العراق، ص١١٢.</ref> در سال ۱۹۴۰م. ساختمان آن آجری شده و ایوانی کوچک به آن افزوده شد.<ref>سيد تاج‌الدين الآوى شاهد ضحايا الارهاب و التعصب.</ref> سنگ‌نوشته یاد شده، تا سال ۱۹۷۰م. (۱۳۸۹-۱۳۹۰ق) بر روی ضریح قرار داشت؛ ولی در بازسازی‌ها از میان رفت.<ref name=":12" /> | بر روی محلی که سنگ‌نوشته یافت شد، اتاقکی گلی با سقفی از نی ساخته شد که به مدت ۴۰ سال باقی بود.<ref name=":12">معجم المراقد و المزارات فى العراق، ص١١٢.</ref> در سال ۱۹۴۰م. (۱۳۵۹ق) ساختمان آن آجری شده و ایوانی کوچک به آن افزوده شد.<ref>سيد تاج‌الدين الآوى شاهد ضحايا الارهاب و التعصب.</ref> سنگ‌نوشته یاد شده، تا سال ۱۹۷۰م. (۱۳۸۹-۱۳۹۰ق) بر روی ضریح قرار داشت؛ ولی در بازسازی‌ها از میان رفت.<ref name=":12" /> | ||
گسترش و بازسازی‌های گوناگون، در سال‌های مختلف برای این مقبره گزارش شده است.<ref>معجم المراقد و المزارات فى العراق، ص١١٢؛ رک: سید تاج الدین حسینی آوی، ص۶۵.</ref> برای نمونه، پس از طغیان رود دجله در سال ۱۹۵۴م. و ویران شدن بخشی از مزار، ساختمانی با تیرآهن و آجر و گنبدی به ارتفاع چهار متر ساخته شد. در سال ۱۹۹۷م. نیز بنای مزار گسترش یافته و نمای داخلی آن مرمر شد.<ref name=":1" /> | گسترش و بازسازی‌های گوناگون، در سال‌های مختلف برای این مقبره گزارش شده است.<ref>معجم المراقد و المزارات فى العراق، ص١١٢؛ رک: سید تاج الدین حسینی آوی، ص۶۵.</ref> برای نمونه، پس از طغیان رود دجله در سال ۱۹۵۴م. (۱۳۷۳-۱۳۷۴ق) و ویران شدن بخشی از مزار، ساختمانی با تیرآهن و آجر و گنبدی به ارتفاع چهار متر ساخته شد. در سال ۱۹۹۷م. (۱۴۱۷-۱۴۱۸ق) نیز بنای مزار گسترش یافته و نمای داخلی آن مرمر شد.<ref name=":1" /> | ||
==آیین‌ها== | ==آیین‌ها== | ||
زائران این مزار عادت دارند بخشی از مسير را براى وفا به نذرشان پياده بپيمايند. این مسیر، جاده‌ای فرعی به موازات نهری کوچک به نام «نزلة التاج» است که تا حرم یک کیلومتر فاصله دارد. <ref name=":0" /> | زائران این مزار عادت دارند بخشی از مسير را براى وفا به نذرشان پياده بپيمايند. این مسیر، جاده‌ای فرعی به موازات نهری کوچک به نام «نزلة التاج» است که تا حرم یک کیلومتر فاصله دارد.<ref name=":0" /> | ||
مردم از مناطقی مانند الصويريه، العزيزيه و الحفريه، در روزهای جمعه و مناسبت‌های دینی و مذهبی، به ویژه [[عید فطر]] و [[عید قربان|قربان]] به این مزار می‌آیند.<ref>مراقد المعارف، ج١، ص٢١١.</ref> | مردم از مناطقی مانند الصويريه، العزيزيه و الحفريه، در روزهای جمعه و مناسبت‌های دینی و مذهبی، به ویژه [[عید فطر]] و [[عید قربان|قربان]] به این مزار می‌آیند.<ref>مراقد المعارف، ج١، ص٢١١.</ref> | ||
==امروزه== | ==امروزه== | ||
مزار سید تاج‌الدین آوی، بر پایه گزارشی در سال ۲۰۱۱م. (۱۴۳۲-۱۴۳۳ق)، دارای صحن و گنبدی با کاشی‌کاری آبی‌رنگ به ارتفاع ۴۰ و قطر پنج متر بوده، مساحت کلی مزار ۲۵۰۰ و مساحت داخل مزار ۴۴۰ متر مربع بوده است. در این سال، ضریح جدیدی با پنجره‌های نقره‌ای روی قبر نصب شده است.<ref name=":1" /> | |||
این مرقد، از سال ٢٠٠٨م. زير نظر اداره اوقاف [[شيعه]] رفته است.<ref name=":1" /> | این مرقد، از سال ٢٠٠٨م. زير نظر اداره اوقاف [[شيعه]] رفته است.<ref name=":1" /> | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:مزارهای بغداد]] | [[رده:مزارهای بغداد]] | ||
[[رده:سادات مدفون در بغداد]] | |||
[[رده:مزار علمای شیعه در بغداد]] | |||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۹
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| تأسیس | ۱۳۰۷-۱۳۰۸ق. |
| مکان | عراق، دو فرسخی بغداد، نزدیکی شهر کوت، حفیره. |
| مشخصات | |
| مساحت | ۲۵۰۰ متر مربع |
| معماری | |
| بازسازی | ۱۳۵۹ق، ۱۳۸۹-۱۳۹۰ق، ۱۳۷۳-۱۳۷۴ق، ۱۴۱۷-۱۴۱۸ق، ۱۴۳۲-۱۴۳۳ق. |
| وبگاه | صفحه رسمی تولیت مزار |
مزار سید تاج‌الدین محمد آوی (م.۷۱۱ق)، در عراق، در دو فرسخی بغداد، نزدیکی شهر کوت، در مکانی به نام حفیره، قرار دارد. مبنای این مزار، خوابی است که فردی دیده و تخت‌سنگی که در این مکان یافت شده و بر روی آن نام سید تاج‌الدین محمد آوی از عالمان شیعه نگاشته شده بوده است.
پیشینه این مقبره، به سال ۱۳۰۷-۱۳۰۸ق. برگشته و بر پایه آخرین گزارش، دارای صحن و گنبدی با کاشی‌کاری آبی‌رنگ، به ارتفاع ۴۰ و قطر پنج متر است.
مدفون[ویرایش | ویرایش مبدأ]
.jpg)
سید تاج‌الدین محمد آوی (م.۷۱۱ق)، منسوب به شهر قدیمی آوه در مرکز ایران و فرزند مجدالدین حسین و از نوادگان امام سجاد(ع) است.[۱] او تحصیل کرده نجف و از عالمان و سخنوران سرشناس دوره خود بود.[۲] وی در شیعه شدن اولجایتو، یکی از پادشاهان مغول نقش داشته[۳] و به مقام نقیب النقبای قلمرو حکومت اولجایتو نصب شد.[۴] از اقدامات او بیرون کردن یهودیان از مقبره ذوالکفل(ع) در نزدیکی بغداد بود.[۵]
وی در سال ۷۱۱ق. به همراه دو فرزندش توسط جمع خشمگین معترض به وی، به طرز فجیعی کشته شد.[۶] شاید سوء استفاده پسر وی در اداره نقابت عراق،[۷] بهانه را برای ناراضیان سادات برای اعتراض به وی فراهم کرد اما قتل فجیع و تکه تکه کردن او قطعاً برآمده از دشمنی مذهبی به وی به خاطر تلاشش در رسمیت بخشی به مذهب تشیع و حسادت برخی از درباریان به جایگاه سید تاج‌الدین[۸] و خشم یهودیان از وی بابت خارج کردن مقبره ذوالکفل(ع)[۹] از اختیار آنها بوده است.
مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مقبره منسوب به سید تاج‌الدین محمد آوی، در عراق، در دو فرسخی بغداد، نزدیکی شهر کوت، در مکانی به نام حفیره، قرار دارد. این مقبره، در مسیر بغداد و در شمال استان واسط است. برای رهگذری که از جنوب عراق به سوی بغداد برود، جاده‌ای فرعی به موازات نهر «نزلة التاج» کشیده شده که تا مقبره یک کیلومتر فاصله دارد.[۱۰]
پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
کشف[ویرایش | ویرایش مبدأ]
.jpg)
این قبر در سال ۱۸۹۰م (۱۳۰۷-۱۳۰۸ق) کشف شد. یکی از ساکنان کناره رود دجله به نام شیخ حمدعلی، سه بار پیاپی در خواب دید که کسی با چهره‌ای نورانی و لباس روحانی از او می‌خواهد مکان خاصی را نظافت کند. در آن مکان، تخته‌سنگی یافت شد که روی آن نوشته بود: «النقیب ابوالفضل تاج‌الدین الافطسی الحسینی».[۱۱]
متولی این مزار در سال ۲۰۱۱م. (۱۴۳۲-۱۴۳۳ق)، که از نسل نخستین کاشف سنگ مزار است، این رویداد را با اندکی تفاوت بازگو کرده است. به گفته او، فردی به نام حاج علی‌خان در حال کشاورزی در این منطقه سنگ قبری یافت که روی آن نوشته بود: «مرقد السيد تاج‌الدين الآوى و ولديه».[یادداشت ۱][۱۲]
در سال ١٩۵٠م. متوليانِ وقتِ مزار[یادداشت ۲] با مراجعه به عالمان تاریخ‌نگار و نسب‌شناس حوزه علميه نجف، از درستی نسب و محل دفن اطمینان یافتند.[۱۲]
بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بر روی محلی که سنگ‌نوشته یافت شد، اتاقکی گلی با سقفی از نی ساخته شد که به مدت ۴۰ سال باقی بود.[۱۱] در سال ۱۹۴۰م. (۱۳۵۹ق) ساختمان آن آجری شده و ایوانی کوچک به آن افزوده شد.[۱۳] سنگ‌نوشته یاد شده، تا سال ۱۹۷۰م. (۱۳۸۹-۱۳۹۰ق) بر روی ضریح قرار داشت؛ ولی در بازسازی‌ها از میان رفت.[۱۱]
گسترش و بازسازی‌های گوناگون، در سال‌های مختلف برای این مقبره گزارش شده است.[۱۴] برای نمونه، پس از طغیان رود دجله در سال ۱۹۵۴م. (۱۳۷۳-۱۳۷۴ق) و ویران شدن بخشی از مزار، ساختمانی با تیرآهن و آجر و گنبدی به ارتفاع چهار متر ساخته شد. در سال ۱۹۹۷م. (۱۴۱۷-۱۴۱۸ق) نیز بنای مزار گسترش یافته و نمای داخلی آن مرمر شد.[۱۲]
آیین‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]
زائران این مزار عادت دارند بخشی از مسير را براى وفا به نذرشان پياده بپيمايند. این مسیر، جاده‌ای فرعی به موازات نهری کوچک به نام «نزلة التاج» است که تا حرم یک کیلومتر فاصله دارد.[۱۰]
مردم از مناطقی مانند الصويريه، العزيزيه و الحفريه، در روزهای جمعه و مناسبت‌های دینی و مذهبی، به ویژه عید فطر و قربان به این مزار می‌آیند.[۱۵]
امروزه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مزار سید تاج‌الدین آوی، بر پایه گزارشی در سال ۲۰۱۱م. (۱۴۳۲-۱۴۳۳ق)، دارای صحن و گنبدی با کاشی‌کاری آبی‌رنگ به ارتفاع ۴۰ و قطر پنج متر بوده، مساحت کلی مزار ۲۵۰۰ و مساحت داخل مزار ۴۴۰ متر مربع بوده است. در این سال، ضریح جدیدی با پنجره‌های نقره‌ای روی قبر نصب شده است.[۱۲]
این مرقد، از سال ٢٠٠٨م. زير نظر اداره اوقاف شيعه رفته است.[۱۲]
پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ تاریخ النجف الاشرف، ج۲، ص۲۱۴.
- ↑ الاصیلی، ص۳۱۵.
- ↑ مستدرک الوسائل، ج٢، ص۴٠۶؛ تاریخ اولجایتو، ص٩٩-١٠٢.
- ↑ بحر الانساب، ج١، ص٣٣۶؛ عمدة الطالب، ص٣١٣.
- ↑ عمدة الطالب، ص٣١٣؛ تاریخ گزیده، ص۵۴؛ تاریخ مغول در ایران، ص٢۵١ .
- ↑ تاریخ اولجایتو، ص١٣١.
- ↑ عمدة الطالب، ص۳۱۳ و ٣١۴.
- ↑ سید تاج الدین حسینی آوی، ص ۴۶ و ۴۷.
- ↑ سید تاج‌الدین حسینی آوی، ص۴۳.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ سید تاج‌الدین حسینی آوی، ص۶۳.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ معجم المراقد و المزارات فى العراق، ص١١٢.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ ۱۲٫۳ ۱۲٫۴ مقاله سيد تاج‌الدين الآوى شاهد ضحايا الارهاب و التعصب حيدر الجد، مجله فرهنگى ينابيع، شماره ٢٧، سال٢٠١١.
- ↑ سيد تاج‌الدين الآوى شاهد ضحايا الارهاب و التعصب.
- ↑ معجم المراقد و المزارات فى العراق، ص١١٢؛ رک: سید تاج الدین حسینی آوی، ص۶۵.
- ↑ مراقد المعارف، ج١، ص٢١١.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- الاصیلی فی انساب الطالبیین، صفی‌الدین محمدبن تاج‌الدین علی (ابن طقطقی)، تحقیق سید مهدی رجائی، کتابخانه آیت‌الله نجفی مرعشی، قم، ۱۳۹۰ش.
- بحر الانساب المسمی الثبت المصان بذکر سلاله سید ولد عدنان، تحقیق و تعلیق و تصحیح السید حسین ابوسعیده، مکتبة ابوسعیدة الوثاقئیه العامة فی النجف الاشرف، مؤسسة البلاغ، بیروت ۱۴۳۳ق.
- تاریخ اولجایتو، ابوالقاسم عبدالله بن محمد القاشانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۴ش.
- تاریخ گزیده، حمدالله مستوفی، امیر کبیر، تهران، ۱۳۶۴ش.
- تاریخ مغول در ایران، برتولد اشپولر، ترجمه محمود میرآفتاب، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۶ش.
- تاریخ النجف الاشرف، محمدحسین بن علی بن محمد حرزالدین، تصحیح عبدالرزاق محمدحسین حرزالدین، نگارش، قم، ۱۴۲۷ق.
- سيد تاج‌الدين الآوى شاهد ضحايا الارهاب و التعصب، حيدر الجد، مجله فرهنگى ينابيع، شماره ٢٧، ٢٠١١م.
- عمدة الطالب فی انساب آل ابی‌طالب، ابن عنبه حسنی، انصاریان، قم، ۱۴۱۷ق.
- مراقد المعارف، محمد حرزالدین، قم، ۱۳۷۱ش.
- مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، حسین بن محمد تقی نوری، قم، ۱۴۰۸ق.
- معجم المراقد و المزارات فى العراق، ثامر عبدالحسن العامرى، بى‌نا، بى‌تا، بى‌جا، عراق (موجود در كتابخانه اختصاصى دكتر بحرالعلوم).