خمس در بستر تاریخ (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز جایگزینی متن - 'کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال 1399' به 'کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال 1399 شمسی' |
||
| (۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
|سایر مشخصات = | |سایر مشخصات = | ||
}} | }} | ||
'''خمس در بستر تاریخ''' از آثار پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت نوشته محمدسعید نجاتی است. نویسنده کوشیده است در این کتاب تاریخ ابلاغ و اجرای حکم [[خمس]] را از | '''خمس در بستر تاریخ''' از آثار پژوهشی پژوهشکده حج و زیارت نوشته محمدسعید نجاتی است. نویسنده کوشیده است در این کتاب تاریخ ابلاغ و شیوه اجرای حکم [[خمس]] را از صدر اسلام تا سده دهم قمری بررسی کند. | ||
ایده محوری کتاب را می‌توان به این شرح بیان کرد که علی رغم نزول [[آیه خمس]] که بنابر تفسیر شیعی، شامل خمس تمامی درآمدها است، پیامبر(ص) به دلیل برخی موانع و رعایت برخی مصالح از ابلاغ و اجرای کامل این حکم خودداری کرد و تنها خمس بر غنائم و برخی موارد محدود دیگر را ابلاغ نمود. در زمان امامان شیعه و با تکامل جامعه شیعی و بعد از زمینه‌سازی لازم توسط امامان، صورت کامل حکم خمس که شامل مازاد همه درآمدهای افراد است ابلاغ و اجرا شد. | ایده محوری کتاب را می‌توان به این شرح بیان کرد که علی رغم نزول [[آیه خمس]] که بنابر تفسیر شیعی، شامل خمس تمامی درآمدها است، پیامبر(ص) به دلیل برخی موانع و رعایت برخی مصالح از ابلاغ و اجرای کامل این حکم خودداری کرد و تنها خمس بر غنائم و برخی موارد محدود دیگر را ابلاغ نمود. در زمان امامان شیعه و با تکامل جامعه شیعی و بعد از زمینه‌سازی لازم توسط امامان، صورت کامل حکم خمس که شامل مازاد همه درآمدهای افراد است ابلاغ و اجرا شد. | ||
در کنار شرح و تبیین این ایده کلی، نویسنده در بخش‌های مختلف کتاب به بررسی دیدگاه علما و امامان مذاهب اهل سنت به خمس و نیز عملکرد خلفای اهل سنت و حکومت‌های شیعه در اجرای حکم خمس پرداخته است. | در کنار شرح و تبیین این ایده کلی، نویسنده در بخش‌های مختلف کتاب به بررسی دیدگاه علما و امامان مذاهب [[اهل سنت]] به خمس و نیز عملکرد خلفای اهل سنت و حکومت‌های شیعه در اجرای حکم خمس پرداخته است. | ||
==فهرست کتاب== | ==فهرست کتاب== | ||
* کلیات | * کلیات | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
== خمس در عصر حیات پیامبر(ص) == | == خمس در عصر حیات پیامبر(ص) == | ||
در ادامه فصل دوم کتاب نویسنده به این پرسش پرداخته که خمس در زمان پیامبر(ص) شامل چه مواردی می‌شد؟ در پاسخ به این پرسش نیز سه پاسخ شناسایی و شرح شده است و دلایل قائلان و نقد و بررسی آن‌ها طرح شده است. | در ادامه فصل دوم کتاب نویسنده به این پرسش پرداخته که خمس در زمان [[پیامبر]](ص) شامل چه مواردی می‌شد؟ در پاسخ به این پرسش نیز سه پاسخ شناسایی و شرح شده است و دلایل قائلان و نقد و بررسی آن‌ها طرح شده است. | ||
پاسخ اول این است که خمس تنها به غنایم جنگی اختصاص داشته است. | پاسخ اول این است که خمس تنها به غنایم جنگی اختصاص داشته است. | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
=== ابلاغ کامل حکم خمس به عصر امامان موکول شد === | === ابلاغ کامل حکم خمس به عصر امامان موکول شد === | ||
بدین‌ترتیب ابلاغ کامل حکم خمس که شامل همه منافع مادی از جمله | بدین‌ترتیب ابلاغ کامل حکم خمس که شامل همه منافع مادی از جمله مازاد درآمدها می‌شد به عصر امامان موکول شد. نویسنده تاکید می‌کند که ابلاغ وجوب خمس بر مازاد درآمد در دوره امامان(ع) به معنای تشریع و قانون‌گذاری جدید نیست بلکه تعیین مصداقی دیگر از قانونی کلی است که در زمان رسول الله و به نص قرآن ابلاغ شده بود.<ref>خمس در بستر تاریخ، ص 102 | ||
</ref> | </ref> | ||
== خمس در عصر امامان == | == خمس در عصر امامان == | ||
در عصر امام علی(ع) تا امام باقر(ع) نیز امکان اعلام و پیگیری سهم اهل بیت از خمس درآمدها پیش نیامد. نویسنده با بررسی شرایط دوران هر یک از امامان، تاریخچه‌ای از طرح تدریجی مسئله خمس در روایات امام پنجم تا امام دوازدهم ارائه کرده است. در این دوران ضمن اینکه در روایات امامان شیعه بر لزوم پرداخت خمس تاکید شد، حکم خمس بر مازاد درآمدها هم ابلاغ شد و تشکیلات مالی زیر نظر امامان ایجاد شد. | در عصر [[امام علی]](ع) تا [[امام باقر]](ع) نیز امکان اعلام و پیگیری سهم اهل بیت از خمس درآمدها پیش نیامد. نویسنده با بررسی شرایط دوران هر یک از امامان، تاریخچه‌ای از طرح تدریجی مسئله خمس در روایات امام پنجم تا امام دوازدهم ارائه کرده است. در این دوران ضمن اینکه در روایات امامان شیعه بر لزوم پرداخت خمس تاکید شد، حکم خمس بر مازاد درآمدها هم ابلاغ شد و تشکیلات مالی زیر نظر امامان ایجاد شد. | ||
=== پنج مرحله ابلاغ و اجرای خمس === | === پنج مرحله ابلاغ و اجرای خمس === | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
== اطلاعات نشر == | == اطلاعات نشر == | ||
این کتاب به قلم محمد سعید نجاتی از پژوهشگران پژوهشکده حج و | این کتاب به قلم محمد سعید نجاتی از پژوهشگران [[پژوهشکده حج و زیارت]]، در سال 1399، توسط [[انتشارات مشعر]] به چاپ رسیده است. کتاب 393 صفحه دارد و شامل جدول‌ها و نمودارهایی است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:کتاب‌های قرن پانزدهم قمری]] | [[رده:کتاب‌های قرن پانزدهم قمری]] | ||
[[رده: | [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | ||
[[رده:]] | [[رده:کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال 1399 شمسی]] | ||