پژوهشکده حج و زیارت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
پژوهشکده حج و زیارت یکی از زیر مجموعه‌های حوزه [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] است. این پژوهشکده چنان که ازنام آن پیدا است، به پژوهش در زمینه [[حج|فریضه حج]] و [[زیارت]] می پردازد. [[حج]] و مراسم [[حج گزاری]] ابعاد و جایگاه خاصی در کشورهای مسلمان نشین دارد. ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی  که با توجه به وسعت تاثیرگزاری در امور مسلمین مستلزم بررسی و شناخت و پژوهش در این زمینه است. مفهوم [[زیارت]]  در [[تشیع]] ابعاد گسترده ای دارد شامل [[زیارت]] [[مزار حضرت محمد|مزار پیامبر (ص)]]، [[امامان معصوم(ع)]] و نیز منسوبین به این خاندان . پژوهشکده حج و زیارت در گروهای آموزشی تاریخ و سیره، اخلاق و اسرار حج، مطالعات اجتماعی حج، کلام و معارف حج، فقه و حقوق حج ، از زوایای مختلف این وقایع مذهبی را مورد پژوهش قرار می دهد.  
[[پرونده:پزوهشکده.jpg|250x250px|thumb|نشان‌واره پژوهشکده حج و زیارت]]
'''پژوهشکده حج و زیارت''' یا '''مرکز تحقیقات حج''' یکی از زیر مجموعه‌های [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت|حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] است. شعبه مرکزی این پژوهشکده در شهر قم قرار گرفته و به پژوهش در موضوعات تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی با رویکرد حج و زیارت می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت از سال ۱۳۷۰ شمسی با نام «مرکز تحقیقات حج» آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد.


==پيشينه==
پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور [[ایران]] است و تاکنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. انتشار مجله‌های تخصصی با موضوع [[حج]] و [[زیارت]]، انتشار دانشنامه حج و زیارت، دانشنامه مجازی حج و زیارت با نام [[ویکی حج]]، راه‌اندازی کتابخانه تخصصی و راه‌اندازی [[مرکز اسناد حج و موزه حج|مرکز اسناد و موزه حج]] با نگهداری از ۴۴۱۲ عنوان سند از دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده به‌شمار می‌رود. 


پژوهشکده حج و زیارت پیش از این با نام «[[مرکز تحقيقات حج]]» فعالیت داشت. این مرکز  در سال ۱۳۷۰ به عنوان يکي از نهادهاي تابعه حوزه [[نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت]] تأسيس گرديد. [[مرکز تحقیقات حج]] در مدت فعاليت خود بيش از هشتصد اثر  در ابعاد مختلف [[حج]] و [[زیارت|زيارت]] عرضه کرد. این مرکز در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ با کسب مجوز «[[شوراي گسترش آموزش عالي]]» به «پژوهشکده حج و زيارت» ارتقا يافت.
==پیشینه==


==اهداف==
پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۳۷۰ شمسی و با نام «مرکز تحقیقات حج» فعالیت خود را تحت نظارت [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت|حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] آغاز کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]، مقدمه.</ref> مرکز تحقیقات حج در مدت ۱۹ سال فعالیت، بیش از ۸۰۰ اثر در موضوعات مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] عرضه کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]، مقدمه.</ref> این مرکز در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ش با کسب مجوز از شورای گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی کشور به پژوهشکده حج و زیارت ارتقا یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]، مقدمه.</ref>


* توسعه و گسترش پژوهش در زمينه شناخت صحيح از ابعاد عبادي، سياسي، اجتماعي، اقتصادي و بين المللي [[حج]]
توسعه و ارتقای کیفیت آموزش و پژوهش در ابعاد عبادی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بین‌المللی [[حج]]، تقویت فرهنگ و بنیه‌های فکری گردشگری دینی و گسترش و توسعه مطالعات بین مذاهب اسلامی به منظور دستیابی به وحدت امت اسلامی از اهداف این پژوهشکده دانسته شده است.<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref>
* ايجاد زمينه مناسب براي ارتقاي فعاليت‌هاي پژوهشي در زمينه [[حج]] و [[زیارت|زيارت]]
* همکاري پژوهشي با مؤسسات آموزشي و پژوهشي کشور به منظور ارتقاي کيفيت فعاليت‌هاي پژوهشي
* تقويت فرهنگ و بنيه‌هاي فکري گردشگري ديني
* گسترش و توسعه مطالعات بين مذاهب اسلامي به منظور دستيابي به وحدت [[امت اسلامی|امت اسلامي]]


==وظايف==
* بررسي و شناسايي نيازهاي پژوهشي
* انجام طرح‌هاي پژوهشي بنيادي، کاربردي، توسعه‌اي و ميداني
* فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با فعاليت‌هاي پژوهشي مربوطه
* برگزاري نشست‌ها و همايش‌هاي علمي ـ تخصصي، ملي و بين المللي
* برگزاري دوره‌هاي آموزشي، پژوهشي، تحصيلات تکميلي و کوتاه‌مدت
==ساختار==
==ساختار==
=== شوراهاي عالي===
این پژوهشکده از پنج گروه و هشت واحد علمی ـ پژوهشی تشکیل شده است:<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref>
 
در اساسنامه پژوهشکده از نقش اساسي دو بخش نام برده شده است:
 
* '''هيئت امناي پژوهشکده''' وظيفه ترسيم سياست‌هاي کلان پژوهشکده را به عهده دارد.
* '''شوراي پژوهشي''' وظيفه بررسي و تأييد طرح‌هاي پژوهشي و در مجموع نظارت علمي بر فعاليت‌هاي پژوهشکده را به عهده دارد.
 
=== گروه‌هاي علمي===
 
پژوهشکده از پنج گروه علمي ـ پژوهشي مصوب وزارت علوم به شرح زير تشکيل شده است:
 
* تاريخ و سيره
* اخلاق و اسرار حج
* مطالعات اجتماعي حج
* کلام و معارف حج
* فقه و حقوق حج
 
گروه‌هاي فوق وظيفه تحقيق در دو سطح کاربردي و بنيادين را در حوزه [[حج]] و [[زیارت|زيارت]] به عهده دارند که ضوابط سطح پژوهش‌ها مطابق با معيارهاي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري است.
 
=== کتابخانه تخصصي===
کتابخانه تخصصي  در زمان فعاليت [[مرکز تحقيقات حج]]، تأسيس شد و اکنون فعالترین کتابخانه در حوزه تولید محتوا با  موضوع [[حج]] و [[زیارت]] است.  
 
ویژگی‌های عمده این کتابخانه بدین ترتیب است:
 
* فهرست‌نويسي قريب به شانزده هزار جلد کتاب
* مجهز بودن به نرم‌افزارهاي جامع و روزآمد کتابداري
* قرار دادن اطلاعات کتب کتابخانه در معرض ديد کاربران اينترنتي بر روي پايگاه اطلاع‌رساني lib.ir
* PDF‌ سازي کتب کتابخانه به منظور عرضه آن در فضاي مجازي
 
==فعالیت ها==
علاوه بر انجام پژوهش‌هاي توليدي و انتشار آن در قالب کتب و مقالات تخصصي، پروژه‌هاي ديگري در دستور کار پژوهشکده قرار گرفته است که اهم آن چنين است:
 
===انتشار نشريه‌هاي تخصصي ميقات عربي و فارسي و فصلنامه فرهنگ زيارت===
 
انتشار «[[فصلنامه ميقات فارسی|فصلنامه ميقات فارسي]]» از پاييز سال ۷۱ آغاز گرديده و تاکنون ۸۰ شماره از آن منتشر شده است. اين مجله به صورت تخصصي به موضوعات مرتبط با حج و زيارت پرداخته و مخاطبين خود را در ميان روحانيون، مديران و کارگزاران حج و عمره جستجو مي‌کند.
 
«[[دو فصلنامه ميقات عربی|دو فصلنامه ميقات عربي]]» نيز به منظور توليد محتواي لازم براي مخاطبان عرب‌زبان از سال ۱۴۱۵ه‍ .ق منتشر شده است. فصلنامه‌هاي ميقات فارسي و عربي به صورت متمرکز حوزه جغرافيايي کشور [[عربستان]] و تحولات مربوط به [[حج]] و [[زیارت|زيارت]] و محتواي علمي مرتبط با آن را توليد و عرضه می کند.
 
«[[فصلنامه فرهنگ زيارت]]» از ديگر توليدات پژوهشکده بوده که در تابستان ۱۳۸۸ منتشر شد. اين فصلنامه مطالب مرتبط با [[زیارت|زيارت]] و [[عتبات عاليات]] را مدنظر دارد.
 
=== دانشنامه حج و حرمين شريفين===
 
از سال ۱۳۸۷تدوين مداخل اصلي [[حج]] و [[زیارت|زيارت]] در قالب [[دانشنامه حج و حرمين شريفين]] در دستور کار قرار گرفت و پس از تدوين شيوه‌نامه‌ها و اساسنامه، کار تأليف مداخل آن پي گرفته شد.  
 
=== موسوعه رد شبهات===
 
به منظور پاسخ‌گويي متقن و علمي به شبهات وارده از سوي [[سلفی گری|سلفيان]] و [[وهابیت|وهابيان]] بر باورهاي پيروان [[اهل بیت|اهل بيت]] : موسوعه رد شبهات در دستور کار پژوهشکده قرار گرفته و اساسنامه، شيوه‌نامه و عناوين بيش از دويست شبهه تهيه گرديده است.
 
=== برگزاري همايش‌ها و نشست‌هاي تخصصي===
 
از جمله وظايف و مأموريت‌هاي پژوهشکده که از زمان فعاليت‌ [[مرکز تحقيقات حج]] پيگيري مي‌شده است، ساماندهي همايش‌ها و نشست‌هاي تخصصي مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت|زيارت]] است. از جمله اين همايش‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره نمود:
 
* '''همايش حج و جهاني‌شدن'''
 
اين همايش در اسفندماه ۱۳۸۹ برگزار گرديد.
 
* '''همايش حج و اقتصاد'''


همايش [[حج]] و اقتصاد نخستين نشست پيرامون ابعاد اقتصادي [[حج]] بود که در تاريخ ۲۲ تيرماه ۱۳۹۱ برگزار گرديد. ۳۲ مقاله برتر از مجموع ۷۵ مقاله ارسالي در کتاب «مجموعه مقالات همايش حج و اقتصاد» چاپ شد.
{{ستون-شروع|3}}
* تاریخ و سیره
* اخلاق و اسرار
* مطالعات سیاسی-اجتماعی
* کلام و معارف
* فقه و حقوق
* واحد ترجمه
* واحد احیای میراث و نسخ خطی
* واحد بقیع پژوهی
* واحد مطالعات راهبردی
* واحد فضای مجازی
* واحد ادبیات و هنر
* واحد کتابخانه، آرشیو، اسناد و موزه
* دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی
{{پایان}}


* '''برگزاري نشست‌هاي تخصصي'''
== فعالیت‌ها ==
[[پرونده:موسوعه رد شبهات وهابیت.jpg|299x299px|thumb|موسوعه رد شبهات]]
پژوهشکده حج و زیارت از زمان تأسیس تاکنون توانسته است فعالیت‌های فراوانی با موضوع حج و زیارت انجام دهد که بخشی از آن عبارت است از:<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref>
=== کتابخانه تخصصی ===
کتابخانه تخصصی یکی از فعال‌ترین کتابخانه‌های کشور در موضوع [[حج]] و [[زیارت]] است. تعداد کتاب‌های موجود در این کتابخانه تا بهار ۱۳۹۹ش، بیش از ۲۷۰۰۰ عنوان بوده است.<ref>[http://lib.hzrc.ac.ir/faces/home.jspx «کتابخانه تخصصی حج و زیارت».]، سایت کتابخانه تخصصی حج و زیارت - پژوهشکده حج و زیارت.</ref>
[[پرونده:دانشنامه حج و حرمین.jpg|305x305px|thumb|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]
=== موزه حج و زیارت ===
{{اصلی|موزه حج و زیارت}}
موزه حج از دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده است که در آن قرآن‌های نفیس و کتب خطی متعلق به خطاطان ایرانی و غیر ایرانی و هدایای کشورهای اسلامی به مسئولان جمهوری اسلامی ایران نگه‌داری می‌شود.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/409980/موزه-حج-فردا-افتتاح-می-شود «افتتاحیه موزه حج و زیارت»]، خبرگزاری مهر.</ref>


نشست های تخصصی نیز با موضوعاتي از قبيل [[حج]] و ديپلماسي عمومي، مقايسه ميان [[وهابيت]] و [[سلفی گری|سلفي‌گري]]، آينده‌پژوهشي حج، [[حج]] و ظرفيت‌هاي فرهنگي و... برگزار شده است.
=== ویکی حج ===
{{اصلی|ویکی حج}}
دانشنامه مجازی ویکی حج (wikihaj.com) در سال ۱۳۹۶شمسی و با هدف بهره‌گیری از ابزارهای روزآمد ارتباطی به منظور گسترش عمومی معارف مرتبط به حج و زیارت و دسترس‌پذیری بیشتر تولیدات علمی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شد.<ref>[https://tehran.haj.ir/news/ID/238/سایت-ویکی-حج-و-زیارت-راه-اندازی-شد «سایت ویکی حج و زیارت راه اندازی شد»]، سازمان حج و زیارت استان تهران.</ref>
=== برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی===


===ساماندهي نظام جامع و سامانه مواجهه علمي با وهابيت===
از جمله وظایف و مأموریت‌های پژوهشکده، ساماندهی همایش‌ها و نشست‌های تخصصی مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت]] بوده است که تاکنون همایش‌هایی همچون «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»،<ref>[https://hajj.ir/fa/120401 «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»]، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت.</ref> «همایش حج و جهانی‌شدن»،<ref>[https://www.mehrnews.com/news/1255940/هم-اندیشی-حج-و-جهانی-شدن-در-قم-برگزار-شد «همایش حج و جهانی‌شدن»]، خبرگزاری مهر.</ref> «همایش حج و اقتصاد»<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/117131/زمان-برگزای-نخستین-همایش-حج-و-اقتصاد «همایش حج و اقتصاد»]، مشرق نیوز.</ref> و «همایش مسعای قلم»<ref>[https://hajj.ir/fa/113836 «دومین همایش مسعای قلم»]، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت.</ref> از جمله آنهاست.


در پژوهشکده حج وزیارت با بهره‌گيري از آراي انديشمندان به شبهات مطروحه از سوي  فرقه [[وهابیت]] پاسخ داده می شود.
نشست‌های تخصصی با موضوعاتی همچون [[حج]] و دیپلماسی عمومی، مقایسه میان [[وهابیت]] و [[سلفی گری|سلفی‌گری]]، آینده‌پژوهشی حج و [[حج]] و ظرفیت‌های فرهنگی نیز تاکنون به‌همت این پژوهشکده برگزار شده است.
=== ساير فعاليت‌هاي در دست انجام===


* '''تهيه بانک اطلاعات الکترونيک'''
==محصولات==
* '''تبديل محصولات پژوهشکده به نرم‌افزارهاي رايانه‌اي'''
[[پرونده:پژوهشنامه حج و زیارت.jpg|200x200px|thumb|پژوهشنامه حج و زیارت]]
[[پرونده:حج خونین.png|200x200px|thumb|پژوهشنامه حج و زیارت]]
پژوهشکده حج و زیارت تا پاییز سال 1402 شمسی حدود 1200 عنوان کتاب ( حدود 1300 جلد) در موضوعاتی همچون فلسفه و اسرار حج و زیارت، اخلاق و آداب، تاریخ و جغرافیای اماکن زیارتی، پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، احکام و مناسک حج و زیارت، سفرنامه­‌ها و خاطرات حج و زیارت، مطالعات سیاسی- اجتماعی، دفاع از اعتقادات مذهب تشیع و پاسخ به شبهات و وهابیت‌شناسی منتشر کرده است.


آثار علمي و پژوهشي توليد شده در اين پژوهشکده با همکاري [[مرکز تحقيقات کامپيوتري علوم اسلامي (نور)]] و [[بعثه مقام معظم رهبري]] (مدظله العالي) به صورت نرم‌افزاري و در قالب ده CD و DVD منتشر شده است. مهم‌ترين اين نرم‌افزارها عبارتند از: «مکتبة الحج»، «احکام و مناسک حج»، «سفرنامه و خاطرات حج»، «عتبات عاليات»، «زائر» و...
این پژوهشکده همچنین 250 شماره نشریه منتشر کرده است که «[http://miqat.hajj.ir/ فصلنامه میقات حج]»،  و «[https://farhangziarat.hzrc.ac.ir/ فصلنامه فرهنگ زیارت]» از جمله آن‌هاست.<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref> انتشار دانشنامه حج و حرمین شریفین، «[[مجموعه آثار فاجعه منا(کتاب)|مجموعه آثار فاجعه منا]]»، مجموعه حج خونین و تاریخ شفاهی حج از دیگر محصولات کلان پژوهشکده حج و زیارت است.


* '''کتابشناسي آثار پژوهشي مرتبط'''
پروژه «کتابشناسی حج و زیارت» به‌منظور جمع‌آوری و نمایه‌زنی تمامی کتب و منشورات مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت]] و تبدیل آثار مکتوب به نرم‌افزارهای رایانه‌ای همچون «کتابخانه جامع حج۳»<ref>[https://www.noorshop.ir/fa/product/15166/%d9%86%d8%b1%d9%85-%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ac%d8%a7%d9%85%d8%b9-%d8%ad%d8%ac-3 «کتابخانه جامع حج۳»]، سایت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.</ref> از دیگر آثار و فعالیت‌های این مرکز به‌شمار می‌رود.


در قالب پروژه «کتابشناسي حج و زيارت» تمامي کتب و منشورات مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت|زيارت]] جمع‌آوري و نمايه‌زني گرديده است . پروژه «نمايه آثار» نيز به کتابشناسي آثار منتشره در حوزه [[نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت]] از زمان تأسيس [[مرکز تحقيقات حج]] تاکنون مي‌پردازد.
== جستارهای وابسته ==
* [[:پرونده:Aeenh Asar 1403-08-14-.pdf|آیینه آثار (معرفی آثار پژوهشکده حج و زیارت از آغاز تا سال 1402)]]  
* [[بعثه]]
==پانویس==
{{پانویس}}


* '''حمايت از پايان‌نامه‌هاي مرتبط'''
==منابع==
{{منابع}}
*[http://lib.hzrc.ac.ir/faces/home.jspx «کتابخانه تخصصی حج و زیارت».]، سایت کتابخانه تخصصی حج و زیارت - پژوهشکده حج و زیارت، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://hajj.ir/fa/120401 «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»]، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، تاریخ انتشار: ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت، تاریخ بازدید: ۲۲ دی ۱۴۰۳ش.
*[https://tehran.haj.ir/news/ID/238/سایت-ویکی-حج-و-زیارت-راه-اندازی-شد «سایت ویکی حج و زیارت راه اندازی شد»]، سازمان حج و زیارت استان تهران، تاریخ انتشار: 29 تیر 1399ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://www.mashreghnews.ir/news/117131/زمان-برگزای-نخستین-همایش-حج-و-اقتصاد «همایش حج و اقتصاد»]، مشرق نیوز، تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://www.mehrnews.com/news/1255940/هم-اندیشی-حج-و-جهانی-شدن-در-قم-برگزار-شد «همایش حج و جهانی‌شدن»]، خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: ۲۸ بهمن ۱۳۸۹ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://www.mehrnews.com/news/409980/موزه-حج-فردا-افتتاح-می-شود «افتتاحیه موزه حج و زیارت»]، خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۳۸۵ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://www.noorshop.ir/fa/product/15166/%d9%86%d8%b1%d9%85-%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ac%d8%a7%d9%85%d8%b9-%d8%ad%d8%ac-3 «کتابخانه جامع حج۳»]، سایت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۲ دی ۱۴۰۳ش.
*[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]: اباذر نصر اصفهانی، به کوشش حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، ۱۴۰۲ش.
{{پایان}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۵۳

نشان‌واره پژوهشکده حج و زیارت

پژوهشکده حج و زیارت یا مرکز تحقیقات حج یکی از زیر مجموعه‌های حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت است. شعبه مرکزی این پژوهشکده در شهر قم قرار گرفته و به پژوهش در موضوعات تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی با رویکرد حج و زیارت می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت از سال ۱۳۷۰ شمسی با نام «مرکز تحقیقات حج» آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد.

پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور ایران است و تاکنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. انتشار مجله‌های تخصصی با موضوع حج و زیارت، انتشار دانشنامه حج و زیارت، دانشنامه مجازی حج و زیارت با نام ویکی حج، راه‌اندازی کتابخانه تخصصی و راه‌اندازی مرکز اسناد و موزه حج با نگهداری از ۴۴۱۲ عنوان سند از دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده به‌شمار می‌رود.

پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۳۷۰ شمسی و با نام «مرکز تحقیقات حج» فعالیت خود را تحت نظارت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت آغاز کرد.[۱] مرکز تحقیقات حج در مدت ۱۹ سال فعالیت، بیش از ۸۰۰ اثر در موضوعات مرتبط با موضوع حج و زیارت عرضه کرده است.[۲] این مرکز در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ش با کسب مجوز از شورای گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی کشور به پژوهشکده حج و زیارت ارتقا یافت.[۳]

توسعه و ارتقای کیفیت آموزش و پژوهش در ابعاد عبادی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بین‌المللی حج، تقویت فرهنگ و بنیه‌های فکری گردشگری دینی و گسترش و توسعه مطالعات بین مذاهب اسلامی به منظور دستیابی به وحدت امت اسلامی از اهداف این پژوهشکده دانسته شده است.[۴]

ساختار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این پژوهشکده از پنج گروه و هشت واحد علمی ـ پژوهشی تشکیل شده است:[۵]

  • تاریخ و سیره
  • اخلاق و اسرار
  • مطالعات سیاسی-اجتماعی
  • کلام و معارف
  • فقه و حقوق
  • واحد ترجمه
  • واحد احیای میراث و نسخ خطی
  • واحد بقیع پژوهی
  • واحد مطالعات راهبردی
  • واحد فضای مجازی
  • واحد ادبیات و هنر
  • واحد کتابخانه، آرشیو، اسناد و موزه
  • دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی

فعالیت‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]

موسوعه رد شبهات

پژوهشکده حج و زیارت از زمان تأسیس تاکنون توانسته است فعالیت‌های فراوانی با موضوع حج و زیارت انجام دهد که بخشی از آن عبارت است از:[۶]

کتابخانه تخصصی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتابخانه تخصصی یکی از فعال‌ترین کتابخانه‌های کشور در موضوع حج و زیارت است. تعداد کتاب‌های موجود در این کتابخانه تا بهار ۱۳۹۹ش، بیش از ۲۷۰۰۰ عنوان بوده است.[۷]

دانشنامه حج و حرمین شریفین

موزه حج و زیارت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: موزه حج و زیارت

موزه حج از دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده است که در آن قرآن‌های نفیس و کتب خطی متعلق به خطاطان ایرانی و غیر ایرانی و هدایای کشورهای اسلامی به مسئولان جمهوری اسلامی ایران نگه‌داری می‌شود.[۸]

ویکی حج[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: ویکی حج

دانشنامه مجازی ویکی حج (wikihaj.com) در سال ۱۳۹۶شمسی و با هدف بهره‌گیری از ابزارهای روزآمد ارتباطی به منظور گسترش عمومی معارف مرتبط به حج و زیارت و دسترس‌پذیری بیشتر تولیدات علمی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شد.[۹]

برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از جمله وظایف و مأموریت‌های پژوهشکده، ساماندهی همایش‌ها و نشست‌های تخصصی مرتبط با موضوع حج و زیارت بوده است که تاکنون همایش‌هایی همچون «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»،[۱۰] «همایش حج و جهانی‌شدن»،[۱۱] «همایش حج و اقتصاد»[۱۲] و «همایش مسعای قلم»[۱۳] از جمله آنهاست.

نشست‌های تخصصی با موضوعاتی همچون حج و دیپلماسی عمومی، مقایسه میان وهابیت و سلفی‌گری، آینده‌پژوهشی حج و حج و ظرفیت‌های فرهنگی نیز تاکنون به‌همت این پژوهشکده برگزار شده است.

محصولات[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پژوهشنامه حج و زیارت
پژوهشنامه حج و زیارت

پژوهشکده حج و زیارت تا پاییز سال 1402 شمسی حدود 1200 عنوان کتاب ( حدود 1300 جلد) در موضوعاتی همچون فلسفه و اسرار حج و زیارت، اخلاق و آداب، تاریخ و جغرافیای اماکن زیارتی، پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، احکام و مناسک حج و زیارت، سفرنامه­‌ها و خاطرات حج و زیارت، مطالعات سیاسی- اجتماعی، دفاع از اعتقادات مذهب تشیع و پاسخ به شبهات و وهابیت‌شناسی منتشر کرده است.

این پژوهشکده همچنین 250 شماره نشریه منتشر کرده است که «فصلنامه میقات حج»، و «فصلنامه فرهنگ زیارت» از جمله آن‌هاست.[۱۴] انتشار دانشنامه حج و حرمین شریفین، «مجموعه آثار فاجعه منا»، مجموعه حج خونین و تاریخ شفاهی حج از دیگر محصولات کلان پژوهشکده حج و زیارت است.

پروژه «کتابشناسی حج و زیارت» به‌منظور جمع‌آوری و نمایه‌زنی تمامی کتب و منشورات مرتبط با موضوع حج و زیارت و تبدیل آثار مکتوب به نرم‌افزارهای رایانه‌ای همچون «کتابخانه جامع حج۳»[۱۵] از دیگر آثار و فعالیت‌های این مرکز به‌شمار می‌رود.

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»، مقدمه.
  2. ↑ «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»، مقدمه.
  3. ↑ «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»، مقدمه.
  4. ↑ «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»، سایت پژوهشکده حج زیارت.
  5. ↑ «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»، سایت پژوهشکده حج زیارت.
  6. ↑ «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»، سایت پژوهشکده حج زیارت.
  7. ↑ «کتابخانه تخصصی حج و زیارت».، سایت کتابخانه تخصصی حج و زیارت - پژوهشکده حج و زیارت.
  8. ↑ «افتتاحیه موزه حج و زیارت»، خبرگزاری مهر.
  9. ↑ «سایت ویکی حج و زیارت راه اندازی شد»، سازمان حج و زیارت استان تهران.
  10. ↑ «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت.
  11. ↑ «همایش حج و جهانی‌شدن»، خبرگزاری مهر.
  12. ↑ «همایش حج و اقتصاد»، مشرق نیوز.
  13. ↑ «دومین همایش مسعای قلم»، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت.
  14. ↑ «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»، سایت پژوهشکده حج زیارت.
  15. ↑ «کتابخانه جامع حج۳»، سایت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=پژوهشکده_حج_و_زیارت&oldid=60764»