پژوهشکده حج و زیارت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
(اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام، اصلاح املا)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''پژوهشکده حج و زیارت''' یکی از زیر مجموعه‌های حوزه [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] است که به پژوهش در موضوع حج و زیارت در زمینه‌های تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت در شهر [[قم]] قرار دارد و پیشتر با عنوان مرکز تحقیقات حج از سال ۱۳۷۰ آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد.   
'''پژوهشکده حج و زیارت''' یکی از زیر مجموعه‌های حوزه [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] است که به پژوهش در موضوع حج و زیارت در زمینه‌های تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت در شهر [[قم]] قرار دارد و پیشتر با عنوان '''مرکز تحقیقات حج''' از سال ۱۳۷۰ آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد.   


پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور است که تا کنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. سه مجله تخصصی در موضوع حج و زیارت و دانشنامه حج و زیارت و دانشنامه مجازی حج و زیارت (ویکی حج) از پروژه‌های فعلی این پژوهشکده است. کتابخانه تخصصی و مرکز اسناد حج و موزه حج از دیگر بخش‌های پژوهشکده حج است.   
پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور است که تا کنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. سه مجله تخصصی در موضوع حج و زیارت و دانشنامه حج و زیارت و دانشنامه مجازی حج و زیارت (ویکی حج) از پروژه‌های فعلی این پژوهشکده است. کتابخانه تخصصی و مرکز اسناد حج و موزه حج از دیگر بخش‌های پژوهشکده حج است.   
خط ۵۵: خط ۵۵:


=== موزه حج و زیارت ===
=== موزه حج و زیارت ===
{{اصلی|موزه حج و زیارت}}
در این موزه آثار هنری و فرهنگی مربوط به حج نگهداری می‌شود که از جمله این آثار فرهنگی. از اشیای این موزه می‌توان به قرآن‌های نفیس و کتب خطی متعلق به خطاطان ایرانی و غیر ایرانی اشاره کرد.قسمتی از موزه به هدایایی اختصاص دارد که از مراکز و سازمان‌های مربوط به حج و زیارت کشورهای اسلامی، عموماً عربی، به رهبر معظم انقلاب، وزراء، مسئولین بعثه و سازمان حج و زیارت اهدا شده است؛ ماکت بافت قدیمی شهر مدینه اشاره کرد.
در این موزه آثار هنری و فرهنگی مربوط به حج نگهداری می‌شود که از جمله این آثار فرهنگی. از اشیای این موزه می‌توان به قرآن‌های نفیس و کتب خطی متعلق به خطاطان ایرانی و غیر ایرانی اشاره کرد.قسمتی از موزه به هدایایی اختصاص دارد که از مراکز و سازمان‌های مربوط به حج و زیارت کشورهای اسلامی، عموماً عربی، به رهبر معظم انقلاب، وزراء، مسئولین بعثه و سازمان حج و زیارت اهدا شده است؛ ماکت بافت قدیمی شهر مدینه اشاره کرد.
=== ویکی حج ===
دانشنامه مجازی ویکی حج (wikihaj.com) در سال ۱۳۹۶ با هدف بهره‌گیری از ابزارهای روزآمد ارتباطی به منظور گسترش عمومی معارف مرتبط به حج و زیارت و دسترس‌پذیری بیشتر تولیدات علمی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شد. مقالات ویکی حج بر اساس محتوای آثار تولید شده در پژوهشکده حج و زیارت تهیه و با ویراش متناسب با قالب ویکی، در این سایت بارگذاری می‌شود. در سال ۱۳۹۸ مقالات ویکی حج فارسی به بیش از ۱۲۰۰ مقاله رسید و ویکی حج عربی و انگلیسی نیز راه‌اندازی شد.


=== دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی ===
=== دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی ===
با توجه به لزوم استفاده از تمام ظرفیت‌های علمی و پژوهشی کشور و به ثمر رساندن پروژه‌های علمی و پژوهشی در حوزه تولید آثار مرتبط با حج و زیارت، از سال ۱۳۹۳ دفتر پژوهشکده مشهد به جهت بهره‌مندی از جامعه علمی مشهد مقدس افتتاح گردیده است.
با توجه به لزوم استفاده از تمام ظرفیت‌های علمی و پژوهشی کشور و به ثمر رساندن پروژه‌های علمی و پژوهشی در حوزه تولید آثار مرتبط با حج و زیارت، از سال ۱۳۹۳ دفتر پژوهشکده مشهد به جهت بهره‌مندی از جامعه علمی مشهد مقدس افتتاح گردیده است.
==محصولات و فعالیت‌ها==
==محصولات و فعالیت‌ها==
===تولید کتاب===  
===کتاب===  
پژوهشکده حج و زیارت تا بهار سال ۱۳۹۹ حدود ۱۰۷۴ عنوان کتاب و حدود ۲۰۱ شماره نشریه منتشر کرده است.کتاب‌های منتشر شده در این موضوعات مرتبط با حج و زیارت سامان یافته‌اند: فلسفه و اسرار، اخلاق و آداب، تاریخ و جغرافیای اماکن زیارتی، پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، احکام و مناسک، سفرنامه­‌ها و خاطرات، مطالعات سیاسی- اجتماعی، گزارش‌های حج‌گزاری ایرانیان و آثاری در زمینه دفاع از اعتقادات مذهب تشیع و پاسخ به«شبهات منتشره» برضد شیعه و وهابیت‌شناسی.   
پژوهشکده حج و زیارت تا پاییز سال 1402 حدود 1200 عنوان کتاب ( حدود 1300 جلد) و 250 شماره نشریه منتشر کرده است.کتاب‌های منتشر شده در این موضوعات مرتبط با حج و زیارت سامان یافته‌اند: فلسفه و اسرار، اخلاق و آداب، تاریخ و جغرافیای اماکن زیارتی، پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، احکام و مناسک، سفرنامه­‌ها و خاطرات، مطالعات سیاسی- اجتماعی، گزارش‌های حج‌گزاری ایرانیان و آثاری در زمینه دفاع از اعتقادات مذهب تشیع و پاسخ به«شبهات منتشره» برضد شیعه و وهابیت‌شناسی.   


===انتشار نشریه‌های تخصصی ===
===نشریه‌های تخصصی ===
[[پرونده:پژوهشنامه حج و زیارت.jpg|File.png|270px|thumb|left|پژوهشنامه حج و زیارت]]
[[پرونده:پژوهشنامه حج و زیارت.jpg|File.png|270px|thumb|left|پژوهشنامه حج و زیارت]]


* انتشار «[http://miqat.hajj.ir/ فصلنامه میقات حج]» از پاییز سال ۷۱ آغاز گردیده و تاکنون ۱۱۵ شماره از آن منتشر شده است. این مجله به صورت تخصصی به موضوعات مرتبط با حج و زیارت پرداخته و مخاطبین خود را در میان روحانیون، مدیران و کارگزاران حج و عمره جستجو می‌کند.
* انتشار «[http://miqat.hajj.ir/ فصلنامه میقات حج]» از پاییز سال ۷۱ آغاز گردیده و تاکنون ۱۱۵ شماره از آن منتشر شده است. این مجله به صورت تخصصی به موضوعات مرتبط با حج و زیارت پرداخته و مخاطبین خود را در میان روحانیون، مدیران و کارگزاران حج و عمره جستجو می‌کند.
[[پرونده:میقات حج.jpg|File.png|270px|thumb|left|میقات حج]]
[[پرونده:میقات حج.jpg|File.png|270px|thumb|left|میقات حج]]
* «[[دو فصلنامه میقات عربی|دو فصلنامه میقات الحج]] » به زبان عربی نیز به منظور تولید محتوای لازم برای مخاطبان عرب‌زبان از سال ۱۴۱۵ه‍ .ق منتشر شده است. فصلنامه‌های میقات فارسی و عربی به صورت متمرکز حوزه جغرافیایی کشور [[عربستان]] و تحولات مربوط به[[حج]] و [[زیارت|زیارت]] و محتوای علمی مرتبط با آن را تولید و عرضه می‌کند.
* «[[دو فصلنامه میقات عربی|دو فصلنامه میقات الحج]] » به زبان عربی نیز به منظور تولید محتوای لازم برای مخاطبان عرب‌زبان از سال ۱۴۱۵ه‍ .ق منتشر شده است. فصلنامه‌های میقات فارسی و عربی به صورت متمرکز حوزه جغرافیایی کشور [[عربستان]] و تحولات مربوط به[[حج]] و [[زیارت]] و محتوای علمی مرتبط با آن را تولید و عرضه می‌کند.
* «[https://farhangziarat.hzrc.ac.ir/ فصلنامه فرهنگ زیارت]» از دیگر تولیدات پژوهشکده بوده که در تابستان ۱۳۸۸ منتشر شد. این فصلنامه مطالب مرتبط با [[زیارت|زیارت]] و [[عتبات عالیات]] را مدنظر دارد.
* «[https://farhangziarat.hzrc.ac.ir/ فصلنامه فرهنگ زیارت]» از دیگر تولیدات پژوهشکده بوده که در تابستان ۱۳۸۸ منتشر شد. این فصلنامه مطالب مرتبط با [[زیارت]] و [[عتبات عالیات]] را مدنظر دارد.
* [[گاهنامه بینش]] که در هر شماره به موضوعی در حوزه‌های کلامی، سیاسی، فقهی و اخلاقی  اختصاص می‌یابد.
*[[گاهنامه بینش]] که در هر شماره به موضوعی در حوزه‌های کلامی، سیاسی، فقهی و اخلاقی  اختصاص می‌یابد.


=== دانشنامه حج و حرمین شریفین===
=== دانشنامه حج و حرمین شریفین===
{{اصلی|دانشنامه حج و حرمین}}
[[پرونده:دانشنامه حج و حرمین.jpg|File.png|270px|thumb|left|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]
[[پرونده:دانشنامه حج و حرمین.jpg|File.png|270px|thumb|left|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]


از سال ۱۳۸۷تدوین مداخل اصلی  [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] در قالب [[دانشنامه حج و حرمین شریفین]] در دستور کار قرار گرفت و پس از تدوین شیوه‌نامه‌ها و اساسنامه، کار تألیف مداخل آن پی گرفته شد.  
از سال ۱۳۸۷تدوین مداخل اصلی  [[حج]] و [[زیارت]] در قالب [[دانشنامه حج و حرمین شریفین]] در دستور کار قرار گرفت و پس از تدوین شیوه‌نامه‌ها و اساسنامه، کار تألیف مداخل آن پی گرفته شد.


===دانشنامه عتبات عالیات===
=== ویکی حج ===
 
{{اصلی|ویکی حج}}
دانشنامه عتبات عالیات، دانشنامه‌ای تخصصی با موضوع حرم امامان: و دیگر اماکن زیارتی مشهور در عتبات عالیات (نجف، کربلا، کاظمین، سامراء) است. این دانشنامه با اهدافی همچون بزرگداشت اهل‌بیت: و اماکن منسوب به آنان و فراهم‌کردن مرجعی معتبر و جامع برای جامعه علمی و زائران عتبات عالیات، از سال ۱۳۹۶ در دستور کار پژوهشکده حج و زیارت قرار گرفت.  
دانشنامه مجازی ویکی حج (wikihaj.com) در سال ۱۳۹۶ با هدف بهره‌گیری از ابزارهای روزآمد ارتباطی به منظور گسترش عمومی معارف مرتبط به حج و زیارت و دسترس‌پذیری بیشتر تولیدات علمی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شد.


===مجموعه آثار فاجعه منا===  
===مجموعه آثار فاجعه منا===  
 
{{اصلی|مجموعه آثار فاجعه منا(کتاب)}}
تهیه و تدوین «مجموعه آثار فاجعه منا» است  از سال ۱۳۹۸  و در راستای حفظ یاد و خاطره شهدای فاجعه منا (دوم مهر ۱۳۹۴ / مکه مکرمه)،در دستور کار پژوهشکده حج و زیارت قرار گرفت. . هدف از این طرح گردآوری تمامی اسناد، مدارک و آثار منتشر شده مرتبط با فاجعه منا و تدوین مجموعه‌ای چندجلدی در این باره است.
تهیه و تدوین «مجموعه آثار فاجعه منا» است  از سال ۱۳۹۸  و در راستای حفظ یاد و خاطره شهدای فاجعه منا (دوم مهر ۱۳۹۴ / مکه مکرمه)،در دستور کار پژوهشکده حج و زیارت قرار گرفت. این مجموعه در ۱۸ جلد در سال ۱۴۰۰ منتشر شد.


===مجموعه آثار حج خونین===
===مجموعه آثار حج خونین===
[[پرونده:حج خونین.png|File.png|270px|thumb|left|پژوهشنامه حج و زیارت]]
[[پرونده:حج خونین.png|File.png|270px|thumb|left|پژوهشنامه حج و زیارت]]
«مجموعه آثار حج خونین» طی سالهای ۱۳۹۷-۱۳۹۸ در پژوهشکده تهیه و تدوین شد. این مجموعه، کتابی مرجع درباره حج خونین یعنی  واقعه کشتار زائران ایرانی خانه خدا در شهر مکه توسط نیروهای سعودی در روز ۹ مرداد سال ۱۳۶۶ شمسی (۶ ذی الحجه ۱۴۰۷ قمری) است.  
«مجموعه آثار حج خونین» طی سالهای ۱۳۹۷-۱۳۹۸ در پژوهشکده تهیه و تدوین شد. این مجموعه، کتابی مرجع درباره حج خونین یعنی  واقعه کشتار زائران ایرانی خانه خدا در شهر مکه توسط نیروهای سعودی در روز ۹ مرداد سال ۱۳۶۶ شمسی (۶ ذی الحجه ۱۴۰۷ قمری) است.  
خط ۹۷: خط ۹۳:
=== موسوعه رد شبهات===
=== موسوعه رد شبهات===
[[پرونده:موسوعه رد شبهات وهابیت.jpg|File.png|270px|thumb|left|موسوعه رد شبهات]]
[[پرونده:موسوعه رد شبهات وهابیت.jpg|File.png|270px|thumb|left|موسوعه رد شبهات]]
 
به منظور پاسخ‌گویی متقن و علمی به شبهات وارده از سوی [[سلفی گری|سلفیان]] و [[وهابیت|وهابیان]] بر باورهای پیروان [[اهل بیت|اهل بیت]] : موسوعه رد شبهات در دستور کار پژوهشکده قرار گرفته و تاکنون و ۲۱ جلد آن منتشر شده است.  
به منظور پاسخ‌گویی متقن و علمی به شبهات وارده از سوی [[سلفی گری|سلفیان]] و [[وهابیت|وهابیان]] بر باورهای پیروان [[اهل بیت|اهل بیت]] : موسوعه رد شبهات در دستور کار پژوهشکده قرار گرفته و اساسنامه، شیوه‌نامه و عناوین بیش از دویست شبهه تهیه گردیده است و ۲۱ جلد آن منتشر شده است.  
 
===تهیه درسنامه‌های نقد وهابیت===
 
«ستاد مقابله با جریان‌های تکفیری» برای آشنایی کادر و پرسنل نهادها و سازمان‌هایی که در حوزه بین‌الملل فعالیت می‌کنند؛دوره‌های نقد سلفی‌گری و وهابیت را در دو سطح مقدماتی و تکمیلی تدوین کرده‌است. 


=== برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی===
=== برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی===
خط ۱۲۲: خط ۱۱۳:


نشست‌های تخصصی نیز با موضوعاتی از قبیل [[حج]] و دیپلماسی عمومی، مقایسه میان [[وهابیت]] و [[سلفی گری|سلفی‌گری]]، آینده‌پژوهشی حج، [[حج]] و ظرفیت‌های فرهنگی و... برگزار شده است.
نشست‌های تخصصی نیز با موضوعاتی از قبیل [[حج]] و دیپلماسی عمومی، مقایسه میان [[وهابیت]] و [[سلفی گری|سلفی‌گری]]، آینده‌پژوهشی حج، [[حج]] و ظرفیت‌های فرهنگی و... برگزار شده است.
===برگزاری کارگاه‌های آموزشی===
کارگاه‌های آموزشی تحت عناوین زیر برگزار شده است:
آینده پژوهی حج و زیارت
ویکی نگاری
آشنایی با نرم‌افزارهای پژوهشی
مقاله‌نویسی isi و اتقا سطح پژوهشی مقالات
آشنایی با سامانه‌های عملی پژوهشی در فضای مجازی و نحوه استفاده از پایگاه‌ها


===تبدیل محصولات پژوهشکده به نرم‌افزارهای رایانه‌ای===
===تبدیل محصولات پژوهشکده به نرم‌افزارهای رایانه‌ای===
خط ۱۴۱: خط ۱۱۹:


===تاریخ شفاهی حج===
===تاریخ شفاهی حج===
به منظورثبت و بهره‌گیری از تجربیات شفاهی روحانیون و دست‌اندرکاران عرصه حج و زیارت، پروژه تاریخ شفاهی حج در دستور کار قرارگرفت.
به منظورثبت و بهره‌گیری از تجربیات شفاهی روحانیون و دست‌اندرکاران عرصه حج و زیارت، پروژه تاریخ شفاهی حج در دستور کار قرار گرفت.


===کتابشناسی آثار پژوهشی مرتبط===
===کتابشناسی آثار پژوهشی مرتبط===


در قالب پروژه «کتابشناسی حج و زیارت» تمامی کتب و منشورات مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] جمع‌آوری و نمایه‌زنی گردیده است . پروژه «نمایه آثار» نیز به کتابشناسی آثار منتشره در حوزه [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] از زمان تأسیس [[مرکز تحقیقات حج]] تاکنون می‌پردازد.
در قالب پروژه «کتابشناسی حج و زیارت» تمامی کتب و منشورات مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] جمع‌آوری و نمایه‌زنی گردیده است . پروژه «نمایه آثار» نیز به کتابشناسی آثار منتشره در حوزه [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] از زمان تأسیس مرکز تحقیقات حج تاکنون می‌پردازد.
 
===حمایت از پایان‌نامه‌های مرتبط===
 
تاکنون نیز بیش از دویست و پنجاه پایان‌نامه در این زمینه به پژوهشکده حج و زیارت ارسال شده است که از این میان بخشی برای چاپ، و تعدادی جهت حمایت مالی به تصویب شورای پژوهش رسیده است

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۱۱

پژوهشکده حج و زیارت یکی از زیر مجموعه‌های حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت است که به پژوهش در موضوع حج و زیارت در زمینه‌های تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت در شهر قم قرار دارد و پیشتر با عنوان مرکز تحقیقات حج از سال ۱۳۷۰ آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد.

پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور است که تا کنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. سه مجله تخصصی در موضوع حج و زیارت و دانشنامه حج و زیارت و دانشنامه مجازی حج و زیارت (ویکی حج) از پروژه‌های فعلی این پژوهشکده است. کتابخانه تخصصی و مرکز اسناد حج و موزه حج از دیگر بخش‌های پژوهشکده حج است.

پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پژوهشکده حج و زیارت پیش از این با نام «مرکز تحقیقات حج» فعالیت داشت. این مرکز در سال ۱۳۷۰ به عنوان یکی از نهادهای تابعه حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت تأسیس گردید. مرکز تحقیقات حج در مدت فعالیت خود بیش از هشتصد اثر در ابعاد مختلف حج و زیارت عرضه کرد. این مرکز در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ با کسب مجوز «شورای گسترش آموزش عالی» به«پژوهشکده حج و زیارت» ارتقا یافت.

اهداف[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • توسعه و گسترش پژوهش در زمینه شناخت صحیح از ابعاد عبادی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بین‌المللی حج
  • ایجاد زمینه مناسب برای ارتقای فعالیت‌های پژوهشی در زمینه حج و زیارت
  • همکاری پژوهشی با مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور به منظور ارتقای کیفیت فعالیت‌های پژوهشی
  • تقویت فرهنگ و بنیه‌های فکری گردشگری دینی
  • گسترش و توسعه مطالعات بین مذاهب اسلامی به منظور دستیابی به وحدت امت اسلامی

وظایف[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • بررسی و شناسایی نیازهای پژوهشی
  • انجام طرح‌های پژوهشی بنیادی، کاربردی، توسعه‌ای و میدانی
  • فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با فعالیت‌های پژوهشی مربوطه
  • برگزاری نشست‌ها و همایش‌های علمی ـ تخصصی، ملی و بین‌المللی
  • برگزاری دوره‌های آموزشی، پژوهشی، تحصیلات تکمیلی و کوتاه‌مدت

ساختار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

شوراهای عالی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در اساسنامه پژوهشکده از نقش اساسی دو بخش نام برده شده است:

  • هیئت امنای پژوهشکده وظیفه ترسیم سیاست‌های کلان پژوهشکده را به عهده دارد.
  • شورای پژوهشی وظیفه بررسی و تأیید طرح‌های پژوهشی و در مجموع نظارت علمی بر فعالیت‌های پژوهشکده را به عهده دارد.

گروه‌های علمی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پژوهشکده از پنج گروه و هشت واحد علمی ـ پژوهشی به شرح زیر تشکیل شده است:

  • تاریخ و سیره
  • اخلاق و اسرار
  • مطالعات سیاسی-اجتماعی
  • کلام و معارف
  • فقه و حقوق
  • واحد ترجمه
  • واحد احیای میراث و نسخ خطی
  • واحد بقیع پژوهی
  • واحد مطالعات راهبردی
  • واحد فضای مجازی
  • واحد ادبیات و هنر
  • واحد کتابخانه، آرشیو، اسناد و موزه
  • دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی

کتابخانه تخصصی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتابخانه تخصصی در زمان فعالیت مرکز تحقیقات حج، تأسیس شد و اکنون فعالترین کتابخانه در حوزه تولید محتوا با موضوع حج و زیارت است. تعداد کتابهای موجود در کتابخانه تا بهار ۱۳۹۹، بیش از ۲۷۰۰۰عنوان می‌شود که در حدود ۳۵۰۰۰جلد است.

واحد اسناد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در این واحد، در مرحله اول، اسناد مرتبط با پژوهشکده حج و زیارت و نیز اسناد بعثه مقام معظم رهبری که مرتبط با پژوهشکده هستند جمع‌آوری شد. سپس یک نسخه دیجیتال از اسناد مرتبط با حج و زیارت در دیگر سازمان‌ها و ارگان‌ها، فهرست‌نویسی و نمایه زنی بیش از چهار هزار عنوان سند در بیش از شصت هزار برگ و جاگذاری و تهیه آرشیو اسناد حج و زیارت، از مهم‌ترین فعالیت‌های انجام شده در این واحد می‌باشد. تعداد اسناد موجود در واحد اسناد پژوهشکده حج و زیارت تا بهار ۱۳۹۹، ۴۴۱۲ عنوان سند در بیش از ۶۰۰۰۰ هزار صفحه می‌شود.

موزه حج و زیارت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: موزه حج و زیارت در این موزه آثار هنری و فرهنگی مربوط به حج نگهداری می‌شود که از جمله این آثار فرهنگی. از اشیای این موزه می‌توان به قرآن‌های نفیس و کتب خطی متعلق به خطاطان ایرانی و غیر ایرانی اشاره کرد.قسمتی از موزه به هدایایی اختصاص دارد که از مراکز و سازمان‌های مربوط به حج و زیارت کشورهای اسلامی، عموماً عربی، به رهبر معظم انقلاب، وزراء، مسئولین بعثه و سازمان حج و زیارت اهدا شده است؛ ماکت بافت قدیمی شهر مدینه اشاره کرد.

دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

با توجه به لزوم استفاده از تمام ظرفیت‌های علمی و پژوهشی کشور و به ثمر رساندن پروژه‌های علمی و پژوهشی در حوزه تولید آثار مرتبط با حج و زیارت، از سال ۱۳۹۳ دفتر پژوهشکده مشهد به جهت بهره‌مندی از جامعه علمی مشهد مقدس افتتاح گردیده است.

محصولات و فعالیت‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پژوهشکده حج و زیارت تا پاییز سال 1402 حدود 1200 عنوان کتاب ( حدود 1300 جلد) و 250 شماره نشریه منتشر کرده است.کتاب‌های منتشر شده در این موضوعات مرتبط با حج و زیارت سامان یافته‌اند: فلسفه و اسرار، اخلاق و آداب، تاریخ و جغرافیای اماکن زیارتی، پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، احکام و مناسک، سفرنامه­‌ها و خاطرات، مطالعات سیاسی- اجتماعی، گزارش‌های حج‌گزاری ایرانیان و آثاری در زمینه دفاع از اعتقادات مذهب تشیع و پاسخ به«شبهات منتشره» برضد شیعه و وهابیت‌شناسی.

نشریه‌های تخصصی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پژوهشنامه حج و زیارت
  • انتشار «فصلنامه میقات حج» از پاییز سال ۷۱ آغاز گردیده و تاکنون ۱۱۵ شماره از آن منتشر شده است. این مجله به صورت تخصصی به موضوعات مرتبط با حج و زیارت پرداخته و مخاطبین خود را در میان روحانیون، مدیران و کارگزاران حج و عمره جستجو می‌کند.
میقات حج
  • «دو فصلنامه میقات الحج » به زبان عربی نیز به منظور تولید محتوای لازم برای مخاطبان عرب‌زبان از سال ۱۴۱۵ه‍ .ق منتشر شده است. فصلنامه‌های میقات فارسی و عربی به صورت متمرکز حوزه جغرافیایی کشور عربستان و تحولات مربوط بهحج و زیارت و محتوای علمی مرتبط با آن را تولید و عرضه می‌کند.
  • «فصلنامه فرهنگ زیارت» از دیگر تولیدات پژوهشکده بوده که در تابستان ۱۳۸۸ منتشر شد. این فصلنامه مطالب مرتبط با زیارت و عتبات عالیات را مدنظر دارد.
  • گاهنامه بینش که در هر شماره به موضوعی در حوزه‌های کلامی، سیاسی، فقهی و اخلاقی اختصاص می‌یابد.

دانشنامه حج و حرمین شریفین[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: دانشنامه حج و حرمین

دانشنامه حج و حرمین شریفین

از سال ۱۳۸۷تدوین مداخل اصلی حج و زیارت در قالب دانشنامه حج و حرمین شریفین در دستور کار قرار گرفت و پس از تدوین شیوه‌نامه‌ها و اساسنامه، کار تألیف مداخل آن پی گرفته شد.

ویکی حج[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: ویکی حج دانشنامه مجازی ویکی حج (wikihaj.com) در سال ۱۳۹۶ با هدف بهره‌گیری از ابزارهای روزآمد ارتباطی به منظور گسترش عمومی معارف مرتبط به حج و زیارت و دسترس‌پذیری بیشتر تولیدات علمی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شد.

مجموعه آثار فاجعه منا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: مجموعه آثار فاجعه منا(کتاب) تهیه و تدوین «مجموعه آثار فاجعه منا» است از سال ۱۳۹۸ و در راستای حفظ یاد و خاطره شهدای فاجعه منا (دوم مهر ۱۳۹۴ / مکه مکرمه)،در دستور کار پژوهشکده حج و زیارت قرار گرفت. این مجموعه در ۱۸ جلد در سال ۱۴۰۰ منتشر شد.

مجموعه آثار حج خونین[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پژوهشنامه حج و زیارت

«مجموعه آثار حج خونین» طی سالهای ۱۳۹۷-۱۳۹۸ در پژوهشکده تهیه و تدوین شد. این مجموعه، کتابی مرجع درباره حج خونین یعنی  واقعه کشتار زائران ایرانی خانه خدا در شهر مکه توسط نیروهای سعودی در روز ۹ مرداد سال ۱۳۶۶ شمسی (۶ ذی الحجه ۱۴۰۷ قمری) است.

موسوعه رد شبهات[ویرایش | ویرایش مبدأ]

موسوعه رد شبهات

به منظور پاسخ‌گویی متقن و علمی به شبهات وارده از سوی سلفیان و وهابیان بر باورهای پیروان اهل بیت : موسوعه رد شبهات در دستور کار پژوهشکده قرار گرفته و تاکنون و ۲۱ جلد آن منتشر شده است.

برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از جمله وظایف و مأموریت‌های پژوهشکده که از زمان فعالیت مرکز تحقیقات حج پیگیری می‌شده است، ساماندهی همایش‌ها و نشست‌های تخصصی مرتبط با موضوع حج و زیارت است. از جمله این همایش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • همایش حج و جهانی‌شدن

این همایش در اسفندماه ۱۳۸۹ برگزار گردید.

  • همایش حج و اقتصاد

همایش حج و اقتصاد نخستین نشست پیرامون ابعاد اقتصادی حج بود که در تاریخ ۲۲ تیرماه ۱۳۹۱ برگزار گردید. ۳۲ مقاله برتر از مجموع ۷۵ مقاله ارسالی در کتاب «مجموعه مقالات همایش حج و اقتصاد» چاپ شد.

  • همایش مسعای قلم

نخستین همایش مسعای قلم (تجلیل از نویسندگان حوزه حج و زیارت) / معاونت پژوهشی پژوهشکده در این همایش از میان ۳۵۰ اثر رسیده به دبیرخانه همایش ۲۲ اثر برتر انتخاب و از نویسندگان آنان تجلیل به عمل آمد.

  • برگزاری نشست‌های تخصصی

نشست‌های تخصصی نیز با موضوعاتی از قبیل حج و دیپلماسی عمومی، مقایسه میان وهابیت و سلفی‌گری، آینده‌پژوهشی حج، حج و ظرفیت‌های فرهنگی و... برگزار شده است.

تبدیل محصولات پژوهشکده به نرم‌افزارهای رایانه‌ای[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آثار علمی و پژوهشی تولید شده در این پژوهشکده با همکاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) و بعثه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به صورت نرم‌افزاری و در قالب ده CD و DVD منتشر شده است. مهم‌ترین این نرم‌افزارها عبارتند از: «کتابخانه جامع حج۳»، «احکام و مناسک حج»، «سفرنامه و خاطرات حج»، «عتبات عالیات»، «زائر» و...

تاریخ شفاهی حج[ویرایش | ویرایش مبدأ]

به منظورثبت و بهره‌گیری از تجربیات شفاهی روحانیون و دست‌اندرکاران عرصه حج و زیارت، پروژه تاریخ شفاهی حج در دستور کار قرار گرفت.

کتابشناسی آثار پژوهشی مرتبط[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در قالب پروژه «کتابشناسی حج و زیارت» تمامی کتب و منشورات مرتبط با موضوع حج و زیارت جمع‌آوری و نمایه‌زنی گردیده است . پروژه «نمایه آثار» نیز به کتابشناسی آثار منتشره در حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت از زمان تأسیس مرکز تحقیقات حج تاکنون می‌پردازد.