کندن درخت (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{مقاله فقهی۲
{{مقاله فقهی۲
| کندن درخت|کندن درخت}}
| کندن درخت|کندن درخت}}
{{جعبه اطلاعات اعمال
| عنوان = کندن گیاهان حرم
| تصویر =
| توضیح تصویر =
| فیلم =فیلم احکام محرمات احرام (محرمات مشترک).mp4
| توضیح فیلم = ببنید:آموزش محرمات احرام مشترک
| دسته = [[محرمات احرام]]
| مربوط به آیین = [[احرام]] در [[عمره]] و [[حج]]
| مکان = [[حرم مکی]]
| زمان = هنگام [[احرام]]
| عمل قبلی =
| عمل بعدی =
| حکم = حرام است
| کفاره = دارد
| پیامد فقهی =
| ثواب =
| آداب وابسته =
| فلسفه و اسرار =
| منشاء و تاریخچه =
| مکان‌های وابسته =
| اشیای وابسته =
| ذکرهای وابسته =
| دعاهای وابسته =
| مفاهیم فقهی وابسته =
| احکام فقهی وابسته =
| صفحه فتواهای مراجع =
| جستارهای وابسته = [[کندن گیاهان حرم]]
}}
==چگونگی==
==چگونگی==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله کندن درخت یا گیاه
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' [از [[محرمات احرام]] است:] کندن درخت یا گیاهی که در [[حرم]] روییده باشد:  {{توضیح مساله|*|
* '''آیت‌الله بهجت:''' و بریدن و نحو آنها.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' قطع کردن و بریدن و شکستن درختان و گیاهان روییده در حرم، برای [[محرم (احرام‌گزار)|محرم]] و غیر محرم [[حرام]] است.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' کندن و بریدن گیاه و درخت حرم، حرام است.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' حتی اگر اصل آن در خارج حرم و شاخه آن در حرم یا به عکس باشد.
* '''آیت‌الله فاضل، آیت‌الله نوری:''' و بریدن آن.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|*}}
|}
==حکم==


{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 469
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر گیاهی یا درختی در منزل [[محرم (احرام‌گزار)|مُحرم]] روییده باشد، بعد از آنکه منزل او شده، پس اگر آن را خودش کاشته باشد [[جایز]] است آن را بکند.  {{توضیح مساله|469|
* '''آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله سیستانی:''' اختصاص به محرم ندارد و فرقی بین کاشتن خود شخص و دیگری در این صورت نیست، ولی اگر گیاه یا درختی را خود شخص کاشته باشد ('''آیت‌الله زنجانی:''' یا آبیاری کرده باشد) می‌تواند قطع کند، هرچند در ملک دیگری باشد.
* '''آیات عظام سبحانی، فاضل، نوری:''' و یا قطع کند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|469}}
|}
{{سخ}}


== جستار وابسته ==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 470
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر درختی در منزل او روییده، بعد از آنکه منزل او شده لیکن خودش آن را نکاشته باشد، [[احتیاط]]  {{توضیح مساله|470|
* '''آیت‌الله بهجت:''' کندن و بریدن این‌گونه درخت‌ها و گیاه‌ها اشکال ندارد.
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سبحانی، گلپایگانی:''' مانعی ندارد کندن درخت و گیاه در این صورت.
}}آن است که آن را قطع نکند گرچه اقوی جواز است.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|470}}
|}
{{سخ}}


* [[کندن درخت]]
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 471
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر گیاهی که در منزل او روییده، بعد از آنکه منزل او شده و خودش آن را نکاشته باشد [[احتیاط واجب]] {{توضیح مساله|471|
* '''آیات عظام بهجت، فاضل، مکارم:''' این احتیاط واجب نیست، بلکه [[مستحب]] است.
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، زنجانی، سیستانی، صافی، گلپایگانی، نوری:''' قطع آنها اشکال ندارد.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' قطع آنها [[جایز]] نیست.
}} آن است که آن را قطع نکند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|471}}
|}
{{سخ}}
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 472
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر منزلی خریده باشد که دارای درخت و گیاه است، نباید آن را قطع کند.  {{توضیح مساله|472|
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر منزلی را برای استفاده مثلاً یا در ایام [[حج]] در [[مکه]] خرید و یا اجاره کرد به احتیاط واجب درخت و گیاه خودروی آن را نکند و یا شاخه‌های درختان را نشکند.
* '''آیت‌الله گلپایگانی:''' متعرض این فرع نشده‌اند.
* '''آیت‌الله مکارم:''' تنها قطع درختان و گیاهان خودرو که قبل از بنا، در آن بوده حرام است و غیر آن [[حرام]] نیست.
* '''آیت‌الله نوری:''' منزلی که در آن سکونت کرده ولو نخریده باشد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|472}}
|}
==جواز کندن درخت‌های میوه==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 473
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' درخت‌های میوه و درخت خرما از این [[حکم]] بیرون است و می‌تواند آنها را قطع کند  {{توضیح مساله|473|
* '''آیت‌الله فاضل:''' میوه‌های آنها و شاخه‌هایی از آنها را که در کمّیت یا کیفیت میوه تأثیر می‌گذارد می‌تواند قطع کند اما خود آنها را نباید قطع کند.
* '''آیت‌الله مکارم:''' قطع درختان میوه اگر خودرو باشد خالی از اشکال نیست.
}}و در گیاه‌ها (اذخر) که گیاه معروفی است از حکم مستثنی است و قطع آن مانع ندارد.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|473}}
|}
==کفاره==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 474
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر درختی را که [[جایز]] نیست کندنش، بکند، [[احتیاط]] آن است که اگر بزرگ باشد یک گاو [[کفاره]] بدهد و اگر کوچک باشد یک گوسفند.  {{توضیح مساله|474|
* '''آیت‌الله بهجت:''' اگر درختی را بکند کفاره دادن یک گاو در درخت بزرگ و یک گوسفند در کوچک و اگر بعض درخت باشد قیمت آن را، موافق احتیاط است در صورتی که در درخت کوچک و در بعض درخت رعایت عدم نقصان از قیمت بشود.
* '''آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی:''' کفاره کندن درخت از بیخ، قیمت همان درخت است و کفاره قطع مقداری از آن، قیمت همان مقدار است. و کندن علف یا قطع آن کفاره ندارد.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' اگر درختی را که بریدن آن [[حرام]] است ببرد بنا بر [[احتیاط واجب]] باید یک گاو کفاره بدهد.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' باید یک گاو کفاره بدهد، درخت کوچک باشد یا بزرگ.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' و از ریشه درآورد اگر بزرگ باشد باید یک گاو و اگر کوچک باشد باید یک گوسفند کفاره بدهد.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' بنا بر احتیاط کفاره کندن هر درختی قیمت همان درخت و کفاره قطع آن، قیمت همان مقداری است که قطع کرده است و در کندن و قطع گیاه کفاره نیست.
* '''آیت‌الله صافی:''' و ظاهر آن است که اگر گاو یا گوسفند را به قصد [[ما فی الذمه]]، از عین آنها یا قیمت درخت بدهد و قیمت درخت بیشتر نباشد کافی است.
* '''آیت‌الله مکارم:''' در هر دو صورت احتیاط یک گاو است.
* '''آیت‌الله نوری:''' اگر درختی را بکند، اگر بزرگ باشد باید یک گاو کفاره بدهد و اگر کوچک باشد یک گوسفند و اگر بعض درخت را بکند قیمت آن را کفاره بدهد و در قطع گیاه کفاره نیست به جز [[استغفار]].
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|474}}
|}
{{سخ}}
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 475
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر بعض درخت را قطع کند، اقوی  {{توضیح مساله|475|
* '''آیت‌الله بهجت:''' اگر درختی را بکند کفاره دادن یک گاو در درخت بزرگ و یک گوسفند در کوچک و اگر بعض درخت باشد قیمت آن را، موافق [[احتیاط]] است در صورتی که در درخت کوچک و در بعض درخت رعایت عدم نقصان از قیمت بشود.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' بلکه احوط است.
}}آن است که قیمت آن را [[کفاره]] بدهد.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|475}}
|}
==موارد جواز==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 476
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' در قطع گیاه‌ها [[کفاره]] نیست به جز [[استغفار]].  {{توضیح مساله|476|
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' کفاره ندارد.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' در کندن گیاهان کوچک.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|476}}
|}
{{سخ}}
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 477
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' [[جایز]] است شتر خود را بگذارد که علف بخورد ،{{توضیح مساله|477|
* '''آیت‌الله سیستانی:''' همچنین چهارپایان دیگر.
}}
ولی خودش برای او قطع نکند.  {{توضیح مساله|477|
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، فاضل:''' این کار جایز است.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' گیاهانی که به عنوان علوفه حیوانات از آن استفاده می‌شود از [[حکم]] مذکور مستثنی است.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' می‌تواند حیوانات اهلی را برای چریدن در [[حرم]] رها کند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|477}}
|}
{{سخ}}
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 478
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' آنچه ذکر شد از قطع درخت و گیاه [[حرم]]، مختص به [[محرم (احرام‌گزار)|مُحرم]] نیست، بلکه برای همه کس ثابت است.
|}
{{سخ}}


{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 479
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر به نحو متعارف راه برود و گیاهی از راه رفتن او قطع شود اشکالی ندارد.{{توضیح مساله|479|
* '''آیت‌الله بهجت:''' [[اطلاق حکم]] به صورت علم به قطع و عدم [[ضرورت]] مورد تأمّل است
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر قصد این کار را نداشته باشد مانعی ندارد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|479}}
|}
{{سخ}}
==منبع==
==منبع==
{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
  | پیش از لینک =  
  | پیش از لینک =  
  | منبع = صفحه @ تا @ کتاب مناسک حج
  | منبع = صفحه 238 تا 240 کتاب مناسک حج
  | لینک =  
  | لینک = https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9_%D8%AD%D8%AC_%DA%86%D8%A7%D9%BE_%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B7.pdf&page=238
  | توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
  | توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
}}
}}
 
==مقالات مرتبط==
* [[کندن درخت]]
{{ناوبری فتواها}}
[[رده:فتواها درباره محرمات احرام]]
[[رده:فتواها درباره محرمات احرام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۴

مقاله توصیفی فقهی این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام کندن درخت است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله کندن درخت.
کندن گیاهان حرم
دسته محرمات احرام
مربوط به آیین احرام در عمره و حج
مکان حرم مکی
زمان هنگام احرام
حکم حرام است
کفاره دارد
جستارهای وابسته کندن گیاهان حرم

ببنید:آموزش محرمات احرام مشترک

چگونگی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله کندن درخت یا گیاه

امام خمینی: [از محرمات احرام است:] کندن درخت یا گیاهی که در حرم روییده باشد: [م* ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: و بریدن و نحو آنها.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: قطع کردن و بریدن و شکستن درختان و گیاهان روییده در حرم، برای محرم و غیر محرم حرام است.
    • آیت‌الله سبحانی: کندن و بریدن گیاه و درخت حرم، حرام است.
    • آیت‌الله سیستانی: حتی اگر اصل آن در خارج حرم و شاخه آن در حرم یا به عکس باشد.
    • آیت‌الله فاضل، آیت‌الله نوری: و بریدن آن.

حکم[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 469

امام خمینی: اگر گیاهی یا درختی در منزل مُحرم روییده باشد، بعد از آنکه منزل او شده، پس اگر آن را خودش کاشته باشد جایز است آن را بکند. [م469 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله سیستانی: اختصاص به محرم ندارد و فرقی بین کاشتن خود شخص و دیگری در این صورت نیست، ولی اگر گیاه یا درختی را خود شخص کاشته باشد (آیت‌الله زنجانی: یا آبیاری کرده باشد) می‌تواند قطع کند، هرچند در ملک دیگری باشد.
    • آیات عظام سبحانی، فاضل، نوری: و یا قطع کند.


مسئله 470

امام خمینی: اگر درختی در منزل او روییده، بعد از آنکه منزل او شده لیکن خودش آن را نکاشته باشد، احتیاط [م470 ۱]آن است که آن را قطع نکند گرچه اقوی جواز است.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: کندن و بریدن این‌گونه درخت‌ها و گیاه‌ها اشکال ندارد.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سبحانی، گلپایگانی: مانعی ندارد کندن درخت و گیاه در این صورت.


مسئله 471

امام خمینی: اگر گیاهی که در منزل او روییده، بعد از آنکه منزل او شده و خودش آن را نکاشته باشد احتیاط واجب [م471 ۱] آن است که آن را قطع نکند.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام بهجت، فاضل، مکارم: این احتیاط واجب نیست، بلکه مستحب است.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، زنجانی، سیستانی، صافی، گلپایگانی، نوری: قطع آنها اشکال ندارد.
    • آیت‌الله سبحانی: قطع آنها جایز نیست.


مسئله 472

امام خمینی: اگر منزلی خریده باشد که دارای درخت و گیاه است، نباید آن را قطع کند. [م472 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله سبحانی: اگر منزلی را برای استفاده مثلاً یا در ایام حج در مکه خرید و یا اجاره کرد به احتیاط واجب درخت و گیاه خودروی آن را نکند و یا شاخه‌های درختان را نشکند.
    • آیت‌الله گلپایگانی: متعرض این فرع نشده‌اند.
    • آیت‌الله مکارم: تنها قطع درختان و گیاهان خودرو که قبل از بنا، در آن بوده حرام است و غیر آن حرام نیست.
    • آیت‌الله نوری: منزلی که در آن سکونت کرده ولو نخریده باشد.

جواز کندن درخت‌های میوه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 473

امام خمینی: درخت‌های میوه و درخت خرما از این حکم بیرون است و می‌تواند آنها را قطع کند [م473 ۱]و در گیاه‌ها (اذخر) که گیاه معروفی است از حکم مستثنی است و قطع آن مانع ندارد.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله فاضل: میوه‌های آنها و شاخه‌هایی از آنها را که در کمّیت یا کیفیت میوه تأثیر می‌گذارد می‌تواند قطع کند اما خود آنها را نباید قطع کند.
    • آیت‌الله مکارم: قطع درختان میوه اگر خودرو باشد خالی از اشکال نیست.

کفاره[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 474

امام خمینی: اگر درختی را که جایز نیست کندنش، بکند، احتیاط آن است که اگر بزرگ باشد یک گاو کفاره بدهد و اگر کوچک باشد یک گوسفند. [م474 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: اگر درختی را بکند کفاره دادن یک گاو در درخت بزرگ و یک گوسفند در کوچک و اگر بعض درخت باشد قیمت آن را، موافق احتیاط است در صورتی که در درخت کوچک و در بعض درخت رعایت عدم نقصان از قیمت بشود.
    • آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی: کفاره کندن درخت از بیخ، قیمت همان درخت است و کفاره قطع مقداری از آن، قیمت همان مقدار است. و کندن علف یا قطع آن کفاره ندارد.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: اگر درختی را که بریدن آن حرام است ببرد بنا بر احتیاط واجب باید یک گاو کفاره بدهد.
    • آیت‌الله زنجانی: باید یک گاو کفاره بدهد، درخت کوچک باشد یا بزرگ.
    • آیت‌الله سبحانی: و از ریشه درآورد اگر بزرگ باشد باید یک گاو و اگر کوچک باشد باید یک گوسفند کفاره بدهد.
    • آیت‌الله سیستانی: بنا بر احتیاط کفاره کندن هر درختی قیمت همان درخت و کفاره قطع آن، قیمت همان مقداری است که قطع کرده است و در کندن و قطع گیاه کفاره نیست.
    • آیت‌الله صافی: و ظاهر آن است که اگر گاو یا گوسفند را به قصد ما فی الذمه، از عین آنها یا قیمت درخت بدهد و قیمت درخت بیشتر نباشد کافی است.
    • آیت‌الله مکارم: در هر دو صورت احتیاط یک گاو است.
    • آیت‌الله نوری: اگر درختی را بکند، اگر بزرگ باشد باید یک گاو کفاره بدهد و اگر کوچک باشد یک گوسفند و اگر بعض درخت را بکند قیمت آن را کفاره بدهد و در قطع گیاه کفاره نیست به جز استغفار.


مسئله 475

امام خمینی: اگر بعض درخت را قطع کند، اقوی [م475 ۱]آن است که قیمت آن را کفاره بدهد.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: اگر درختی را بکند کفاره دادن یک گاو در درخت بزرگ و یک گوسفند در کوچک و اگر بعض درخت باشد قیمت آن را، موافق احتیاط است در صورتی که در درخت کوچک و در بعض درخت رعایت عدم نقصان از قیمت بشود.
    • آیت‌الله سیستانی: بلکه احوط است.

موارد جواز[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 476

امام خمینی: در قطع گیاه‌ها کفاره نیست به جز استغفار. [م476 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: کفاره ندارد.
    • آیت‌الله سبحانی: در کندن گیاهان کوچک.


مسئله 477

امام خمینی: جایز است شتر خود را بگذارد که علف بخورد ،[م477 ۱] ولی خودش برای او قطع نکند. [م477 ۲]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله سیستانی: همچنین چهارپایان دیگر.
  2. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، فاضل: این کار جایز است.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: گیاهانی که به عنوان علوفه حیوانات از آن استفاده می‌شود از حکم مذکور مستثنی است.
    • آیت‌الله سبحانی: می‌تواند حیوانات اهلی را برای چریدن در حرم رها کند.


مسئله 478

امام خمینی: آنچه ذکر شد از قطع درخت و گیاه حرم، مختص به مُحرم نیست، بلکه برای همه کس ثابت است.


مسئله 479

امام خمینی: اگر به نحو متعارف راه برود و گیاهی از راه رفتن او قطع شود اشکالی ندارد.[م479 ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: اطلاق حکم به صورت علم به قطع و عدم ضرورت مورد تأمّل است
    • آیت‌الله سبحانی: اگر قصد این کار را نداشته باشد مانعی ندارد.


منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از صفحه 238 تا 240 کتاب مناسک حج پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷ است.

مقالات مرتبط[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=کندن_درخت_(فتاوای_مراجع)&oldid=46713»