مصحف ابی بن کعب: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
(صفحه‌ای تازه حاوی «مصحف ابی بن کعب نسخه‌ای از قرآن کریم بود که ابی بن کعب، صحابی پیامبر(ص) گردآوری کرده بود. این مصحف تفاوت‌هایی با قرآنی که بعدا در عصر عثمان یکسان‌سازی شد داشت. این تفاوت‌ها شامل تعداد سوره‌ها و تفاوت برخی واژگان بود. == ویژگی‌های مصحف ابی بن ک...» ایجاد کرد)
 
 
(۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
مصحف ابی بن کعب نسخه‌ای از قرآن کریم بود که ابی بن کعب، صحابی پیامبر(ص) گردآوری کرده بود. این مصحف تفاوت‌هایی با قرآنی که بعدا در عصر عثمان یکسان‌سازی شد داشت. این تفاوت‌ها شامل تعداد سوره‌ها و تفاوت برخی واژگان بود.
'''مصحف ابی بن کعب''' نسخه‌ای از [[قرآن کریم]] بود که ابی بن کعب، صحابی [[پیامبر(ص)]] گردآوری کرده بود. این مصحف تفاوت‌هایی با قرآنی که بعدا در عصر [[عثمان]] یکسان‌سازی شد داشت. این تفاوت‌ها شامل تعداد سوره‌ها و تفاوت برخی واژگان بود.
== ویژگی‌های مصحف ابی بن کعب ==
== ویژگی‌های مصحف ابی بن کعب ==
بنابر گزارش‌های تاریخی قرآنی که ابی بن کعب جمع‌آوری کرده بوده ویژگی‌های زیر را داشت:  
بنابر گزارش‌های تاریخی قرآنی که ابی بن کعب جمع‌آوری کرده بوده ویژگی‌های زیر را داشت:  


* مصحف وی دارای ۱۱۵ سوره بود و ترتیب سوره‌های آن با مصحف ابن مسعود هماهنگ بود، جز این که سوره انفال را پیش از سوره توبه نوشته بود.<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۵.</ref>   
* مصحف وی دارای ۱۱۵ سوره بود و ترتیب سوره‌های آن با مصحف [[ابن مسعود]] هماهنگ بود، جز این که سوره انفال را پیش از سوره توبه نوشته بود.<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۵.</ref>   
* در مصحف او، دو سوره به نام‌های حفد و خلع بود<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۸.</ref> که دعای قنوت‌اند و ظاهراً به اشتباه در میان سوره‌های قرآنی ثبت شده بودند.   
* در مصحف او، دو سوره به نام‌های حفد و خلع بود<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۸.</ref> که دعای قنوت‌اند و ظاهراً به اشتباه در میان سوره‌های قرآنی ثبت شده بودند.   
* میان سوره‌های فیل و قریش، «بسم الله الرحمن الرحیم» نیامده بود و گویا این دو یک سوره فرض شده بودند.<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۹.</ref> البته روایت‌های اهل بیت(ع) نیز به این حقیقت اشاره دارد<ref>وسائل الشیعه، ج۶، ص۵۶.</ref>، اگر چه در مصحف باید با بسم الله بیاید.   
* میان سوره‌های فیل و قریش، «بسم الله الرحمن الرحیم» نیامده بود و گویا این دو یک سوره فرض شده بودند.<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۹.</ref> البته روایت‌های [[اهل بیت|اهل بیت(ع)]] نیز به این حقیقت اشاره دارد<ref>وسائل الشیعه، ج۶، ص۵۶.</ref>، اگر چه در مصحف باید با بسم الله بیاید.   
* ابتدای سوره زمر در این مصحف با «حم» شروع می‌شد؛ یعنی حوامیم هشت سوره بود.<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۵.</ref>   
* ابتدای سوره زمر در این مصحف با «حم» شروع می‌شد؛ یعنی حوامیم هشت سوره بود.<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۷۵.</ref>   
* همچنین برخی کلمات به مترادف‌های آن‌ها تبدیل شده بودند؛ مثلاً آیه {قَالُوا یا وَیلَنَا مَن بَعَثَنَا مِن مَرقَدِنَا} (یس/۳۶، ۵۲) به صورت «من هبنا من مرقدنا» یا آیه {کلَّمَا أَضَاءَ لَهُم مَشَوا فِیهِ} (بقره/۲، ۲۰) به صورت «مروا فیه» یا «سعوا فیه» آمده بود.<ref>مجمع البیان، ج۸، ص۲۸۰؛ المحرر الوجیز، ج۴، ص۴۵۸.</ref>  
* همچنین برخی کلمات به مترادف‌های آن‌ها تبدیل شده بودند؛ مثلاً آیه {قَالُوا یا وَیلَنَا مَن بَعَثَنَا مِن مَرقَدِنَا} (یس/۳۶، ۵۲) به صورت «من هبنا من مرقدنا» یا آیه {کلَّمَا أَضَاءَ لَهُم مَشَوا فِیهِ} (بقره/۲، ۲۰) به صورت «مروا فیه» یا «سعوا فیه» آمده بود.<ref>مجمع البیان، ج۸، ص۲۸۰؛ المحرر الوجیز، ج۴، ص۴۵۸.</ref>  
== سرگذشت مصحف ابی بن کعب ==
== سرگذشت مصحف ابی بن کعب ==
ابن ندیم به گزارش از فضل بن شاذان، سابقه رواج مصحف ابی را در روستایی در بصره به نام قریة الانصار می‌داند که محمد بن عبدالملک انصاری آن را که از پدرانشان روایت می‌کردند، ارائه نمود.<ref>الفهرست، ص۲۹.</ref> بر پایه برخی گزارش‌ها، در رویداد همسان‌سازی مصحف‌ها در زمان عثمان، مصحف ابی بن کعب منبع اصلی کار زید بن ثابت بود.<ref>المصاحف، ص۳۰-۳۱، ۶۳-۶۴.</ref> سپس این مصحف مانند سایر مصحف‌ها به استثنای مصحف ابن مسعود، پس از همسان‌سازی مصحف‌ها، سوزانده شد یا نوشته‌هایش با آب و سرکه جوشانده و محو گشت.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref>
ابن ندیم به گزارش از فضل بن شاذان، سابقه رواج مصحف ابی را در روستایی در بصره به نام قریة الانصار می‌داند که محمد بن عبدالملک انصاری آن را که از پدرانشان روایت می‌کردند، ارائه نمود.<ref>الفهرست، ص۲۹.</ref> بر پایه برخی گزارش‌ها، در رویداد همسان‌سازی مصحف‌ها در زمان عثمان، مصحف ابی بن کعب منبع اصلی کار زید بن ثابت بود.<ref>المصاحف، ص۳۰-۳۱، ۶۳-۶۴.</ref>  
 
این مصحف مانند سایر مصحف‌ها به استثنای مصحف ابن مسعود، پس از همسان‌سازی مصحف‌ها، سوزانده شد یا نوشته‌هایش با آب و سرکه جوشانده و محو گشت.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۷۰.</ref>
==پانویس==
{{پانویس}}
 
[[رده:تاریخ قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۱۸

مصحف ابی بن کعب نسخه‌ای از قرآن کریم بود که ابی بن کعب، صحابی پیامبر(ص) گردآوری کرده بود. این مصحف تفاوت‌هایی با قرآنی که بعدا در عصر عثمان یکسان‌سازی شد داشت. این تفاوت‌ها شامل تعداد سوره‌ها و تفاوت برخی واژگان بود.

ویژگی‌های مصحف ابی بن کعب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنابر گزارش‌های تاریخی قرآنی که ابی بن کعب جمع‌آوری کرده بوده ویژگی‌های زیر را داشت:

  • مصحف وی دارای ۱۱۵ سوره بود و ترتیب سوره‌های آن با مصحف ابن مسعود هماهنگ بود، جز این که سوره انفال را پیش از سوره توبه نوشته بود.[۱]
  • در مصحف او، دو سوره به نام‌های حفد و خلع بود[۲] که دعای قنوت‌اند و ظاهراً به اشتباه در میان سوره‌های قرآنی ثبت شده بودند.
  • میان سوره‌های فیل و قریش، «بسم الله الرحمن الرحیم» نیامده بود و گویا این دو یک سوره فرض شده بودند.[۳] البته روایت‌های اهل بیت(ع) نیز به این حقیقت اشاره دارد[۴]، اگر چه در مصحف باید با بسم الله بیاید.
  • ابتدای سوره زمر در این مصحف با «حم» شروع می‌شد؛ یعنی حوامیم هشت سوره بود.[۵]
  • همچنین برخی کلمات به مترادف‌های آن‌ها تبدیل شده بودند؛ مثلاً آیه {قَالُوا یا وَیلَنَا مَن بَعَثَنَا مِن مَرقَدِنَا} (یس/۳۶، ۵۲) به صورت «من هبنا من مرقدنا» یا آیه {کلَّمَا أَضَاءَ لَهُم مَشَوا فِیهِ} (بقره/۲، ۲۰) به صورت «مروا فیه» یا «سعوا فیه» آمده بود.[۶]

سرگذشت مصحف ابی بن کعب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

ابن ندیم به گزارش از فضل بن شاذان، سابقه رواج مصحف ابی را در روستایی در بصره به نام قریة الانصار می‌داند که محمد بن عبدالملک انصاری آن را که از پدرانشان روایت می‌کردند، ارائه نمود.[۷] بر پایه برخی گزارش‌ها، در رویداد همسان‌سازی مصحف‌ها در زمان عثمان، مصحف ابی بن کعب منبع اصلی کار زید بن ثابت بود.[۸]

این مصحف مانند سایر مصحف‌ها به استثنای مصحف ابن مسعود، پس از همسان‌سازی مصحف‌ها، سوزانده شد یا نوشته‌هایش با آب و سرکه جوشانده و محو گشت.[۹]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. الاتقان، ج۱، ص۱۷۵.
  2. الاتقان، ج۱، ص۱۷۸.
  3. الاتقان، ج۱، ص۱۷۹.
  4. وسائل الشیعه، ج۶، ص۵۶.
  5. الاتقان، ج۱، ص۱۷۵.
  6. مجمع البیان، ج۸، ص۲۸۰؛ المحرر الوجیز، ج۴، ص۴۵۸.
  7. الفهرست، ص۲۹.
  8. المصاحف، ص۳۰-۳۱، ۶۳-۶۴.
  9. تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۷۰.