بلد الامین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بَلَدُ الْأَمین (سرزمین ایمن)''' از نام‌های قرآنی [[مکه]] است که خداوند در [[سوره تین]] به آن قسم یاد کرده است. بنابر آیاتی از [[قرآن]] حضرت ابراهیم(ع) از خدا خواست مکه را شهری امن قرار دهد. برخی روایات امنیت مکه را نتیجه دعای آن حضرت و برخی دیگر آن را از ابتدای آفرینش دانسته‌اند.

مفسران در بیان معنای امنیت حرم اختلاف‌ نظر دارند، عده‌ای آن را امنیت تکوینی به معنای دور ماندن از بلایای طبیعی و در امان ماندن از قتل و دشمنی می‌دانند و عده‌ای دیگر نیز [[امنیت حرم]] را تشریعی، به معنای قداست و [[حرمت مکه]] با وضع بعضی از احکام مخصوص [[حرم]] مثل ممنوعیت آزار حاجیان و حیوانات و بریدن درختان و غیره می‌دانند که منجر به امنیت گیاهان و حیوانات و انسان‌ها می‌شود. برخی روایات [[شیعه]] نیز تعبیر بلد الامین را به [[پیامبر(ص)]] و [[اهل‌بیت(ع)]] تأویل کرده‌اند که [[ایمان]] به آنها موجب ایمنی از گمراهی می‌شود.  

در بیشتر منابع تفسیری و تاریخی مسلمانان تعبیر بلدالامین از نام‌ها و ویژگی‌های شهر مکه دانسته شده است.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص281؛ مجمع البیان، ج1، ص387؛ العقد الثمین، ج1، ص35.</ref> بلد الامین ترکیبی از دو واژه «بلد» و «امین» است. بلد بر شهر و سرزمین اطلاق می‌شود.<ref>التحقیق، ج1، ص328، «بلد». </ref> «امین» از ریشه «امن» ضد «خوف» و به معنای آرامش<ref>العین، ج8، ص388؛ مفردات، ج1، ص90؛ التحقیق، ج1، ص150، «امن. </ref> و یا آمِن یعنی دارای امنیت<ref>التبیان، ج10، ص376؛ تحصیل المرام، ص562؛ التحریر و التنویر، ج1، ص695.</ref> و «بلد الامین» به معنای شهر دارای امنیت و آرامش و فاقد ترس و وحشت است.<ref>التحقیق، ج1، ص150-151.</ref>

==بلد الامین در قرآن==

* {{آیه|وَ إِذْ قَالَ‌ إِبْرَاهِيمُ‌ رَبِ‌ اجْعَلْ‌ هَذَا الْبَلَدَ آمِناً وَ اجْنُبْنِي‌ وَ بَنِيَ‌ أَنْ‌ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ‌}} (سوره ابراهیم، آیه ۳۵)<ref>ترجمه: و [ياد كن] آنگاه كه ابراهيم گفت:پروردگارا، اين سرزمين [مكّه] را حرَمى اَمن قرار ده و من و فرزندانم را از پرستيدن بت ها دور بدار</ref>

* {{آیه|وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ قَالَ وَمَنْ كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ}} (سوره بقره، آیه ۱۲۶).<ref>ترجمه: [يادكن] آنگاه كه ابراهيم گفت:پروردگارا، اينجا را ديارى امن قرار ده و از اهل آن هر كس كه به خدا و روز قيامت ايمان آورد را از همۀ ثمرات و محصولات روزى عطا فرما، خدا فرمود:[چنين خواهد شد ولى] هر كس هم كفر بورزد اندكى بهره مندش مى‌كنم سپس [در آخرت] او را به سوى عذاب آتش مى‌كشانم و بد سرانجامى است</ref>

آیات دیگری نیز به مفاهیمی نزدیک به مفهوم بلد امین اشاره دارد. آیاتی که در آن اشاره به حرم امن شده است که به گفته مفسران همان شهر مکه و اطراف آن است:<ref>المیزان، ج16، ص150</ref>  

* {{آیه|...وَ لَمْ‌ نُمَکِّنْ‌ لَهُمْ‌ حَرَماً آمِناً يُجْبَى‌ إِلَيْهِ‌ ثَمَرَاتُ‌ کُلِ‌ شَيْ‌ءٍ رِزْقاً مِنْ‌ لَدُنَّا وَ لٰکِنَ‌ أَکْثَرَهُمْ‌ لاَ يَعْلَمُونَ‌}} (سوره قصص، آیه ۵۷)<ref>ترجمه: مشركان به پيامبر] گفتند:اگر همراه تو از راهت پيروى كنيم ، [توسط مش‍- ركان ديگر ] از سرزمينمان ربوده خواهيم شد.و [در جواب از جانب خدا گفته مى‌شود ] آيا ما آنها (مشركان) را در حرم امنى (مكّه) جاى نداديم كه محصولات هر چيزى، در حالى كه رزقى از جانب ماست، به آنجا گردآورى مى‌شود؟ ولى بيشتر آنان نمى‌دانند</ref>

در آیه دیگری از قرآن بعد از اشاره به مفهوم [[بیت‌الله|بیت]]، آن کس که به [[مکه]] وارد شود ایمن دانسته شده است<ref>المیزان، ج3، ص 351</ref>:

}} (آل عمران، آیه ۹۷).<ref> ترجمه: در آن نشانه هايى روشن، [از جمله] مقام ابراهيم است، و هر كس داخل آن شود، در اَمَان خواهد بود.حج گزاردنِ براى خدا در آن خانه بر عهده مردم است.[البتّهّ‌] در صورتى كه كسى بتواند به سوى آن راهى بيابد(توان لازم براى حج را داشته باشد) و كسى كه از آن روى برتابد، پس [بايد بداند كه] بى گمان، خدا از جهانيان بى نياز است</ref>

==مصداق امنیت ==

مفسران درباره اینکه معنا و مصداق امنیت در مفهوم قرآنی سرزمین امن چیست اختلاف نظر دارند. دسته‌ای آن را تکوینی و گروهی تشریعی می‌دانند:

=== امنیت تکوینی ===

درباره معنای امنیت تکوینی سه‌ وجه بیان شده است:

برخی هواداران نظریه امنیت تکوینی در توجیه وقوع بیماری‌ها و بلایای طبیعی در طول تاریخ در [[مکه]]، گناهان مردم را سبب ناامنی‌های یاد شده دانسته‌اند.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج2، ص268؛ اتحاف الوری، ج2، ص569-570؛ نک: صهبای حج، ص155.</ref> برخی محققان نیز برآنند که امنیت تکوینی مکه امری مطلق و نقض‌ناپذیر نیست بلکه نسبی است.<ref>نگاه کنید به: تسنیم، ج6، ص597-598.</ref>

گروهی دیگر از مفسران، [[امنیت حرم]] را تشریعی می‌دانند به این معنا که حفظ قداست و [[حرمت مکه]] به وضع احکام و مقرراتی انجامید که آن سرزمین را به منطقه‌ای امن تبدیل کرد. بر اساس احکام اسلامی برخی کارها مانند بریدن درختان، تعرّض به حیوانات؛<ref>الکافی، ج4، ص226؛ المجموع، ج7، ص441؛ جواهر الکلام، ج18، ص414-415.</ref> جز جانوران موذی،<ref>اخبار مکه، ازرقی، ص720-724.</ref> آزار [[حاجی|حج‌گزاران]]<ref>سوره مائده، آیه ۲.</ref> و اجرای حد یا قصاص برای مجرمان پناهنده به آن تا هنگام بیرون آمدن از [[مسجد الحرام]]، ممنوع شده است.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج3، ص360؛ المحلی، ج7، ص262؛ التفسیر الکبیر، ج32، ص212.</ref>

برخی [[امنیت مکه]] برای کسانی که بدان وارد می‌شوند: {{قلم رنگ|سبز|﴿وَمَن دَخَلَهُ کانَ آمِناً﴾}}<ref>[[سوره آل‌عمران]]، آیه 97</ref> را به ایمنی یافتن آن‌ها از آتش دوزخ و ورود به بهشت تأویل کرده‌اند.<ref>فضائل مکه، ص23-24؛ نک: الدر المنثور، ج2، ص55.</ref> برخی روایت‌ها کسانی را که در [[مکه]] بمیرند، ایمن از عذاب آخرت دانسته‌اند.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج3، ص68-69؛ الدر المنثور، ج1، ص133.</ref>

گاه در روایت‌های شیعی «بلد الامین» به [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]]<ref>البرهان، ج5، ص693؛ کنز الدقائق، ج14، ص341؛ بیان السعاده، ج4، ص264.</ref> و [[اهل بیت(ع)]]<ref>تفسیر قمی، ج2، ص430؛ بحار الانوار، ج24، ص105-108.</ref> تأویل شده است که ایمان به آنها سبب ایمنی از گمراهی دنیا و کیفر آخرت می‌شود.<ref>بحار الانوار، ج24، ص107.</ref>در برخی روایت‌ها نیز ورود به مکه همراه با معرفت به اهل بیت(ع) سبب امنیت در دنیا و آخرت دانسته شده است.<ref>الکافی، ج4، ص545.</ref>

* '''المیزان فی تفسیر القرآن''': محمدحسین الطباطبائی (درگذشت 1402ق.)، بیروت، اعلمی، 1393ق.