ایاس بن اوس انصاری

ابوعمر ایاس بن اوس بن عتیک انصاری: یکی از شهیدان نبرد اُحُد می‌باشد؛ وی از تیره بنی‌عبدالاشهل از قبیله اوس است، آنها در مدینه ساکن بودند. درباره ایاس گزارشی در دست نیست، بر طبق ‌گزارشی در سال دوم هجری در جنگ بدر حضور داشت و با سخنانی زیبا آمادگی خود و قبیله‌اش را برای شهادت اعلام کرد و به ‌گزارش بیشتر تاریخ‌نگاران، او در همین غزوه به شهادت رسید. قاتل او را برادر عمر، ضرار بن خطاب دانسته‌اند.

معرفی اجمالی

ابوعمرایاس بن اوس بن عتیک انصاری، از تیره بنی‌عبدالاشهل از قبیله اوس است.بنی‌عبدالاشهل در منطقه‌ای به نام «راتج» از نواحی مدینه سکونت داشتند.تا سال دوم ق. درباره او گزارشی در دست نیست؛ جز این‌که بر پایه ‌گزارشی، در این سال، او در غزوه بدر حضور داشت.ایاس از کسانی دانسته شده که پیش از نبرد احد (3ق.) آن‌گاه که پیامبر درباره چگونگی رویارویی با قریش، از صحابه نظر خواست، بر شیوه نبرد بیرون مدینه تاکید ‌کرد. او با سخنانی زیبا اعلام کرد که وی و قبیله‌اش از شهادت باکی ندارند و بازگذاشتن راه قریش برای رسیدن به شهر، موجب گستاخی آنان جهت هجوم دیگر بار و مایه سرشکستگی انصار است. او گفت که اهل یثرب در روزگار جاهلیت نیز با شمشیرهای خود بیرون از شهر با دشمن روبه‌رو می‌شدند.‏

شهادت ایاس

به ‌گزارش بیشتر تاریخ‌نگاران، او در همین غزوه به شهادت رسید.قاتل او را ضرار بن خطاب، برادر عمر، دانسته‌اند.در برابر، ابن‌کلبی او را از شهیدان نبرد احزاب (5ق.) برشمرده است.برخی صحابه‌نگاران ضمن ‌گزارش سخن کلبی، این دیدگاه را نپذیرفته‌اند.

اکنون خیابانی به نام «ایاس بن اوس» در محله «البیعه» یافت می‌شود و «مسجد الاستراحه» در آن قرار دارد.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل ایاس بن اوس انصاری.

• الاستیعاب: ابن عبدالبر (م. 463ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، 1412ق؛

• اسد الغابه: ابن اثیر (م. 630ق.)، بیروت، دار الفکر، 1409ق؛

• الاصابه: ابن حجر العسقلانی (م. 852ق.)، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415ق؛

• امتاع الاسماع: المقریزی (م. 845ق.)، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1420ق؛

• به سوی‌ام القری: رسول جعفریان، مشعر، 1373ش؛

• تاریخ خلیفه: خلیفة بن خیاط (م. 240ق.)، به کوشش زکار، بیروت، دار الفکر، 1414ق؛

• سبل الهدی: محمد بن یوسف الصالحی (م. 942ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414ق؛

• السیرة النبویه: ابن هشام (م. 213/218ق.)، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، المکتبة العلمیه؛

• المغازی: الواقدی (م. 207ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، 1409ق.