کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها
←موقوفات: ابرابزار، اصلاح نویسه‌های عربی |
|||
| (۱۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
== موقوفات == | == موقوفات == | ||
{{اصلی|موقوفات امام علی (ع)}} | {{اصلی|موقوفات امام علی(ع)}} | ||
امام علی در طول عمر خود، بخصوص در مدت ۲۵ سال حکومت سه خلیفه اول، به حفر چاه، احداث نخلستان و ایجاد مزارع و کشتزارهای متعدد مشغول بود و سپس تمامی این اموال و دارایی‌ها را وقف نیازمندان نمود. موقوفات امام شامل وقف بیش از ۱۰۰ (یا ۱۷۰) حلقه چاه در منطقه ینبع و چاه‌ها و چشمه‌های بی‌شمار دیگر در مناطق گوناگون، به ویژه در شهر مدینه و نواحی اطراف آن، وقف نخلستان‌ها و کشتزارهای متعدد، وقف خانه، وقف مسجد و مانند آن است.<ref>خوشنودی، عفت ؛ منتظر القائم، اصغر، «بررسی و توضیح جایگاه موقوفات امام علی علیه السلام»، شیعه‌شناسی زمستان 1393 - شماره 48، ص۲۲۷.</ref> | |||
== اماکن منسوب به امام علی(ع) == | == اماکن منسوب به امام علی(ع) == | ||
... | مکان هایی در جاهای مختلف وجود دارد که منسوب به حضرت علی(ع) شناخته میشود. برخی از آن عبارتند از: | ||
* [[چشمه امام علی (کربلا)]] زیارتگاهی نزدیک به کربلا.<ref>فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۲۵۸.</ref> | |||
* [[خانه امام علی (کوفه)]].<ref>فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۱۲۸.</ref> | |||
* [[حوض امام علی (کربلا)]].<ref>فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۲۶۰.</ref> | |||
* [[مقام امام علی (کربلا)]].<ref>فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۲۴۴.</ref> | |||
* [[مسجد پنجه امام علی (اربیل)]].<ref>فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۲، ص۲۴.</ref> | |||
* [[مسجد کبود (مزار شریف)]]، در شهر مزار شریف در افغانستان، مرقدی منسوب به امام علی(ع) | |||
=== اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز === | === اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز === | ||
{{اصلی|اماکن منسوب به امام علی در حجاز}} | {{اصلی|اماکن منسوب به امام علی در حجاز}} | ||
مکان ها و بناهایی در سرزمین حجاز وجود دارد که منسوب به امام علی شناخته | مکان ها و بناهایی در سرزمین حجاز وجود دارد که منسوب به امام علی(ع) شناخته میشود. این مکانها یا ارتباطی با زندگی وی داشته یا در آنجا زندگی و اقامت داشته است. از جمله این بناها عبارتند از: | ||
[[ | * [[آبار علی]]، نخلستانی در جنوب شهر [[مدینه]]، دارای چاه‌هایی منسوب به امام علی(ع).<ref>الله اکبری، محمد، دانشنامه حج و حرمین شریفین، تهران، مشعر، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۳.</ref> | ||
* [[مسجد امام علی (تنعیم)|مسجد امام علی]] در تنعیم که در ورودی شهر مکه قرار دارد.<ref>جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۳.</ref> | |||
* [[مسجد امام علی (مناخه)]] یکی از مساجد تاریخی [[مدینه]] است که در محل [[مصلای پیامبر(ص)]]، ساخته شده است.<ref>جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۳۱۹.</ref> | |||
* [[مسجد غدیر خم]].<ref>جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۶.</ref> در منطقه غدیر خم در نزدیکی شهر تاریخی جُحفه.<ref>خامه‌یار، احمد، «اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز»، میقات حج، شماره ۱۰۰، ۱۳۹۶ش، ص۹۲.</ref> | |||
* [[عین علی (ینبع)]] چشمه‌ای منسوب به امام علی(ع) که در نزدیکی [[مدینه]] قرار دارد.<ref>خامه‌یار، احمد، «اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز»، میقات حج، شماره ۱۰۰، ۱۳۹۶ش، ص۹۱.</ref> | |||
[[قلعه خیبر]] | * [[خانه امام علی (مدینه)]].<ref>خامه‌یار، احمد، «اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز»، میقات حج، شماره ۱۰۰، ۱۳۹۶ش، ص۸۶.</ref> | ||
* [[قلعه خیبر]].<ref>خامه‌یار، احمد، «اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز»، میقات حج، شماره ۱۰۰، ۱۳۹۶ش، ص۹۵.</ref> | |||
== حرم امام علی(ع) == | == حرم امام علی(ع) == | ||
{{اصلی|آستان مقدس امام علی(ع)}} | {{اصلی|آستان مقدس امام علی(ع)}} | ||
... | محل دفن حضرت علی(ع) در شهر [[نجف]] در کشور [[عراق]] قرار دارد. بنابر وصیت امام علی، فرزندانش [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]]، پیکر وی را شبانه و به‌طور مخفیانه، در زمین مرتفعی در پشت [[کوفه]] مدفون ساختند که به نام‌هایی مانند [[نجف]]، [[ظهر الکوفه]] و [[غری]] خوانده شده است.<ref>فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۲۹.</ref> قبر امام علی(ع) سال‌ها مخفی بود و تنها اهل‌بیت(ع) از آن باخبر بودند.<ref>فرطوسی، صلاح مهدی، تاریخچه آستان مطهر امام علی علیه السلام، ترجمه | ||
طه نیا، حسین، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش، ص۱۴۸.</ref> روايات متعددى از ائمه معصوم (ع) ذكر شده است كه وجود قبر امام علی(ع) را در نجف تأييد مى‌كند.<ref>فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۳۰.</ref> با سقوط بنى‌اميه و رفع خطر خوارج، امام صادق(ع) برخى از شيعيان را از محل قبر امام علی(ع) آگاه ساخت و حتى به همراه برخى از ياران خود به زيارت قبر امام مى‌رفتند. گفته شده هارون‌الرشيد نخستین گنبد را بر روى قبر بنا كرد.<ref>فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۳۲.</ref> پس از آن بناهای مختلفی بر روی این قبر در زمان‌های مختلف ساخته شد.<ref>فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۳۴ تا ۳۷.</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۵۳
امام علی(ع) امام اول شیعیان و همسر حضرت زهرا(س) و امام حسین(ع) و امام حسن(ع) است.
زندگی و جایگاه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
علی بن ابی‌طالب در سال ۳۰ عام‌الفیل[۱] (۲۳ سال قبل از هجرت) در مکه و داخل کعبه متولد شد.[۲][۳] امام علی از کودکی در خانه پیامبر رشد یافت[۴][۵]و به عنوان نخستین مسلمان مرد شناخته میشود.[۶]امام علی همسر حضرت زهرا[۷][۸][۹] و پدر امام حسین و امام حسن و حضرت زینب.[۱۰] و حضرت عباس.[۱۱] است. امام در سال چهلم هجرت به شهادت رسید.[۱۲][۱۳] و در شهر نجف دفن گردید.[۱۴]
شیعیان برای حضرت علی(ع) مقام امامت و خلافت پس از پیامبر را قائل هستند.[۱۵] شیعیان معتقد هستند مقام امامت حضرت علی از سوی خداوند به پیامبر رسیده است.[۱۶] شیعیان رهبری جامعه اسلامی را پس از درگذشت پیامبر (ص) از آنِ حضرت علی (ع) می‌دانند.[۱۷] همچنین معتقد هستند جانشین پیامبر باید از طریق وحی الهی به پیامبر تعیین گردد؛ و پیامبر از سوی خداوند علی را خلیفه پس از خود معین کرده است.[۱۸] وی را پس از پیامبر از خلافت کنار زدند و او به مدت بیست و پنج سال در زمان سه خلیفه اول خانه نشین بود. و پس از کشته شدن خلیفه سوم به دعوت مردم به خلافت رسید.ص۵.[۱۹] وی در زمان خلافت خود که نزدیک پنج سال طول کشید سیرت پیامبر را داشت و دست به اصلاحاتی زد.ص۵. وی در شب بیست و یکم ماه رمضان به دست خوارج شهید شد.ص۶.[۲۰] امام علی با خواست عمومی و اصرار مردم.[۲۱] در سال ۳۵ هجری به خلافت رسید.[۲۲][۲۳]
پیامبر درباره جایگاه امام علی فضیلت‌های زیادی را برشمرده است.[۲۴][۲۵][۲۶] پیامبر درباره علی گفته است هرگز علی از حق و حق از علی جدا نمیشود. ص۵.[۲۷] علی از صحابه پیامبر بود و پیامبر با عهد اخوت بست.ص۴ و ۵. علی در همه جنگهای پیامبر شرکت کرد به جز جنگ تبوک که آن حضرت امام علی را در مدینه به جای خود نشانید.ص۵.[۲۸] علی را در کمالات انسانی و فضائل انسانی نمونه کاملی از تربیت پیامبر دانسته اند.ص۶. و او را در تقوا و عبادت یگانه شمرده اند.ص۸.[۲۹]
حج‌گزاری امام علی(ع)[ویرایش | ویرایش مبدأ]
گزارش شده است امام علی بارها حج به جا آورده است. امام صادق (ع) فرمودند: «وَ حَجَّ مَعَ النَبی عَشَرَ حِجَج.[۳۰] هرچند تعداد حج‌های امام علی به‌طور دقیق مشخص نیست.[۳۱] گفته شده امام به دلیل مشغول بودن به جنگ های سه گانه نتوانست در دوران خلافت حج به جا بیاورد.[۳۲] .[۳۳]
از مهمترین اقدامات امام در حج، ابلاغ آیات برائت از مشرکین بود. ابلاغ آیات برائت به خواندن آیات برائت توسط امام در سال نهم قمری در اجتماع مشرکان اشاره دارد. این واقعه از فضایل امام به شمار می‌رود. ص۷۰. (مفید، ۱۴۱۳ق، الارشاد، ج۱، ص۶۵.)[۳۴] اجتناب امام علی از خوردن صید و بهره‌مندی او از قربانی، غسل حضرت هنگام ورود به حرم و جمع بین نماز مغرب و عشاء توسط حضرت در مزدلفه، از دیگر نکات مورد توجه در حج حضرت می‌باشد.[۳۵]
امام علی وقتی به خلافت رسید افراد جدیدی را به امارت حج نصب کرد. ص۷۱.[۳۶] یکی از مسائل پر بحث میان مورخان فرستاده شدن جامه کعبه یا عدم آن در زمان خلافت امام است. ص۷۲. گفته شده مورخان مطلبی را نقل نکرده‌اند که امام جامه ای بر کعبه قرار داده باشد. اما در روایات آمده علی پرده کعبه را همه ساله از عراق می‌فرستاد. ص۷۳.(قرب الاسناد، حمیری، ص۶۵.)[۳۷]
حضور امام علی در حجة الوداع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حجة الوداع که آخرین سفر پیامبر برای انجام فریضه حج به مکه شمرده میشود، از حج هایی است که حضرت علی در آن حضور داشته است و پس از اتمام آن، در راه برگشت به مدینه، در جایی به نام غدیر خم، پیامبر صحبت هایی در بزرگداشت حضرت علی ایراد کرد که به نام خطبه غدیر مشهور است.[۳۸][۳۹]
حج از نگاه امام علی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حضرت علی در خطبه ها و نامه های خود به آثار معنوی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حج اشاره کرده است. امام علی(ع) در روایتی حج گزار و عمره گزار، را مهمان خدا معرفی کرده که خداوند با آمرزش خویش به مهمان خود پاداش می دهد.[۴۰] حضرت علی در خطبه ۱۱۰ نهج البلاغه حج و عمره را یکی از ده وسیله تقرب به خداوند برشمرده[۴۱] در خطبه ۱۹۲ گفته است خداوند حج را سبب و وسیله‌ای برای رحمت خویش قرار داد.».[۴۲] و حج و عمره را نابود کننده فقر و شستشو دهنده گناه توصیف کرده است.[۴۳][۴۴][۴۵]
در خطبه اول نهج البلاغه حضرت علی از وجوب حج سخن گفته [۴۶] و مسلمانان را به انجام این فریضه تشویق کرده است.[۴۷] در نظر حضرت علی خداوند این خانه را نشانه اسلام[۴۸] و حرم امنی برای پناه جویان قرار داده است.[۴۹] امام علی در این خطبه به یکی از فلسفه‌های حج پرداخته و حج را نشانه فروتنی بندگان در مقابل عظمت پروردگار بیان کرده است.[۵۰] امام علی زائران خانه خدا را به مانند تشنگانی که به آب می رسند[۵۱] و همچون کبوترانی که به آن پناه می برند توصیف کرده[۵۲] و حج گزاردن را افتخار بزرگی دانسته که خداوند به گروهی از بندگانش بخشیده است.[۵۳]
امام علی در یکی از خطبه‌های خود، بعد از ذکر سادگی خانه کعبه به ذکر ویژگیهای سرزمین مکّه می پردازد و معتقد است اینکه خداوند کعبه را در یکی از سنگلاخ‌ترین مکانها و بی‌گیاه‌ترین ریگزارهای زمین قرار داده و آن را در جایی از مناطق خوش آب و هوا و سرسبز قرار نداده، برای این است که آزمون حج ساده و پاداش آن کوچکتر نباشد[۵۴][۵۵] گفته شده اگر خانه خدا در سرزمین بسیار خوش آب و هوایی که امام اوصاف آن را بیان فرموده قرار می‌داد، به گردشگاه مهمی تبدیل میشود که گروهی برای خوشگذرانی به آنجا می‌آمدند و درس‌های تربیتی و اخلاقی حج به فراموشی سپرده می‌شد.[۵۶]
امام علی در وصیتنامه خود به به امام حسن(ع) و امام حسین(ع) توصیه می‌کند که حتما به زیارت خانه خدا بروند و آنجا را خالی نگذارند که اگر آنجا خالی شود بلای الهی نازل می‌گردد.[۵۷] همچنین در نامه ای به فرماندار مکه دستور رسیدگی به امور حج و رفع نیاز فرهنگی و رفاهی حجاج، از جمله رفع نیاز مسکن آنان را صادر می‌کنند که در آن صریحاً اهل مکه را موظف می‌نمایند که با تأمین رایگان مسکن حجاج، آنان‌را با رویی گشاده بپذیرند که درنتیجه، این فریضه الهی، با تقویت بیشتر و شکوهی فراتر برگزار گردد.[۵۸]
موقوفات[ویرایش | ویرایش مبدأ]
امام علی در طول عمر خود، بخصوص در مدت ۲۵ سال حکومت سه خلیفه اول، به حفر چاه، احداث نخلستان و ایجاد مزارع و کشتزارهای متعدد مشغول بود و سپس تمامی این اموال و دارایی‌ها را وقف نیازمندان نمود. موقوفات امام شامل وقف بیش از ۱۰۰ (یا ۱۷۰) حلقه چاه در منطقه ینبع و چاه‌ها و چشمه‌های بی‌شمار دیگر در مناطق گوناگون، به ویژه در شهر مدینه و نواحی اطراف آن، وقف نخلستان‌ها و کشتزارهای متعدد، وقف خانه، وقف مسجد و مانند آن است.[۵۹]
اماکن منسوب به امام علی(ع)[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مکان هایی در جاهای مختلف وجود دارد که منسوب به حضرت علی(ع) شناخته میشود. برخی از آن عبارتند از:
- چشمه امام علی (کربلا) زیارتگاهی نزدیک به کربلا.[۶۰]
- خانه امام علی (کوفه).[۶۱]
- حوض امام علی (کربلا).[۶۲]
- مقام امام علی (کربلا).[۶۳]
- مسجد پنجه امام علی (اربیل).[۶۴]
- مسجد کبود (مزار شریف)، در شهر مزار شریف در افغانستان، مرقدی منسوب به امام علی(ع)
اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مکان ها و بناهایی در سرزمین حجاز وجود دارد که منسوب به امام علی(ع) شناخته میشود. این مکانها یا ارتباطی با زندگی وی داشته یا در آنجا زندگی و اقامت داشته است. از جمله این بناها عبارتند از:
- مسجد امام علی در تنعیم که در ورودی شهر مکه قرار دارد.[۶۶]
- مسجد امام علی (مناخه) یکی از مساجد تاریخی مدینه است که در محل مصلای پیامبر(ص)، ساخته شده است.[۶۷]
- مسجد غدیر خم.[۶۸] در منطقه غدیر خم در نزدیکی شهر تاریخی جُحفه.[۶۹]
- عین علی (ینبع) چشمه‌ای منسوب به امام علی(ع) که در نزدیکی مدینه قرار دارد.[۷۰]
حرم امام علی(ع)[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محل دفن حضرت علی(ع) در شهر نجف در کشور عراق قرار دارد. بنابر وصیت امام علی، فرزندانش امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، پیکر وی را شبانه و به‌طور مخفیانه، در زمین مرتفعی در پشت کوفه مدفون ساختند که به نام‌هایی مانند نجف، ظهر الکوفه و غری خوانده شده است.[۷۳] قبر امام علی(ع) سال‌ها مخفی بود و تنها اهل‌بیت(ع) از آن باخبر بودند.[۷۴] روايات متعددى از ائمه معصوم (ع) ذكر شده است كه وجود قبر امام علی(ع) را در نجف تأييد مى‌كند.[۷۵] با سقوط بنى‌اميه و رفع خطر خوارج، امام صادق(ع) برخى از شيعيان را از محل قبر امام علی(ع) آگاه ساخت و حتى به همراه برخى از ياران خود به زيارت قبر امام مى‌رفتند. گفته شده هارون‌الرشيد نخستین گنبد را بر روى قبر بنا كرد.[۷۶] پس از آن بناهای مختلفی بر روی این قبر در زمان‌های مختلف ساخته شد.[۷۷]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۵۲.
- ↑ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۵.
- ↑ امین، محسن، سیره معصومان (علیهم السلام)، ترجمه حجتی کرمانی، علی، تهران، سروش، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۴.
- ↑ قرشی، باقر شریف، دانشنامه امام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، دار التهذیب - قم، ۱۳۹۴ش، ترجمه صالحی، محمد، ج۱، ص۸۸.
- ↑ جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه علیهم السلام، انصاریان - قم، ۱۳۸۱ش، ص۴۸.
- ↑ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۶.
- ↑ ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، دار الکتب العلمیة - بیروت، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۶.
- ↑ جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه علیهم السلام، انصاریان - قم، ۱۳۸۱ش، ص۴۹.
- ↑ امین، محسن، سیره معصومان (علیهم السلام)، ترجمه حجتی کرمانی، علی، تهران، سروش، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۱۵.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۲۶.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۱۸۵.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۵۲.
- ↑ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۹.
- ↑ پيشوايى، مهدى، سيره پيشوايان، قم: مؤسسه امام صادق(عليه السلام)، 1390، ص۳۵.
- ↑ نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعة، دار الأضواء - بیروت، ص۱۷.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۹۲ تا ص۵۳۶.
- ↑ جعفر سبحانی، منشور عقاید امامیّه، قم، مؤسسة الإمام الصادق ع، ص۱۴۹.
- ↑ جعفر سبحانی، منشور عقاید امامیّه، قم، مؤسسة الإمام الصادق ع، ص۱۵۱.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهم السلام، کانون انتشارات ناصر - قم، ۱۳۷۲ش،
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهم السلام، کانون انتشارات ناصر - قم، ۱۳۷۲ش،
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص۴۴۹.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، سیاست نامه امام علی علیه السلام، ترجمه مهریزی، مهدی، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۰ش، ص۲۳.
- ↑ امین، محسن، سیره معصومان (علیهم السلام)، ترجمه حجتی کرمانی، علی، تهران، سروش، ۱۳۷۶ش، ج۳،
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امیرالمؤمنین بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم، دار الحدیث، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۳۵ تا ص۴۵۷.
- ↑ جعفریان، رسول، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه علیهم السلام، انصاریان - قم، ۱۳۸۱ش، ص۴۸ تا ۵۰.
- ↑ قرشی، باقر شریف، دانشنامه امام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام، دار التهذیب - قم، ۱۳۹۴ش، ترجمه صالحی، محمد، ج۱، ص۶۱ وص ۶۹. و ص۷۲.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهم السلام، کانون انتشارات ناصر - قم، ۱۳۷۲ش،
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهم السلام، کانون انتشارات ناصر - قم، ۱۳۷۲ش،
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، سيری کوتاه در زندگانی ائمه عليهم السلام، کانون انتشارات ناصر - قم، ۱۳۷۲ش،
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق، ج ۲، ص ۱۲۳.
- ↑ حیدری چمگردانی، روح الله، «تدابیر ائمه (ع) در حج»، فرهنگ پژوهش، شماره ۵۲، ۱۴۰۱ش، ص۶۹.
- ↑ دیاربکری، حسین بن محمد، تاريخ الخميس في أحوال أنفس نفيس، دار صادر - بیروت، ج۲، ص۲۷۸.
- ↑ حیدری چمگردانی، روح الله، «تدابیر ائمه (ع) در حج»، فرهنگ پژوهش، شماره ۵۲، ۱۴۰۱ش، ص۶۹.
- ↑ حیدری چمگردانی، روح الله، «تدابیر ائمه (ع) در حج»، فرهنگ پژوهش، شماره ۵۲، ۱۴۰۱ش،
- ↑ بعثه مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت، حج الأنبیاء و الائمة علیهم السلام، قم، مشعر، ۱۴۱۶ق، ص۲۳۳ تا ص۲۳۶.
- ↑ حیدری چمگردانی، روح الله، «تدابیر ائمه (ع) در حج»، فرهنگ پژوهش، شماره ۵۲، ۱۴۰۱ش،
- ↑ حیدری چمگردانی، روح الله، «تدابیر ائمه (ع) در حج»، فرهنگ پژوهش، شماره ۵۲، ۱۴۰۱ش،
- ↑ مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۷۰ تا ۱۷۶.
- ↑ مدرسى، سيد محمد تقى، زندگانى امير مؤمنان امام على بن أبي طالب(ع)، تهران، انتشارات محبان الحسين( ع)، ۱۳۹۰ش، ص۴۳.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، حج و عمره در قرآن و حدیث، ص۲۳۷.
- ↑ کریمی واقف، رضا، «حج در نهج البلاغه»، سال دهم، شماره۳۷، سال دهم، ۱۳۸۰ش، ص۱۵.
- ↑ کریمی واقف، رضا، «حج در نهج البلاغه»، سال دهم، شماره۳۷، سال دهم، ۱۳۸۰ش، ص۸.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام امام امیر المومنین (ع)، ج۴، ص۶۲۴.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام امام امیر المومنین (ع)، ج۴، ص۶۱۹،
- ↑ کریمی واقف، رضا، «حج در نهج البلاغه»، سال دهم، شماره۳۷، سال دهم، ۱۳۸۰ش، ص۱۲.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین (ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۵۹.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین (ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۵۴.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین (ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۵۸.
- ↑ کریمی واقف، رضا، «حج در نهج البلاغه»، سال دهم، شماره۳۷، سال دهم، ۱۳۸۰ش، ص۶.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین (ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۵۶.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین (ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۵۵.
- ↑ کریمی واقف، رضا، «حج در نهج البلاغه»، سال دهم، شماره۳۷، سال دهم، ۱۳۸۰ش، ص۷.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین (ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۲۵۷.
- ↑ ج۷، ص۴۲۱.
- ↑ ج۷، ص۴۲۸.
- ↑ ج۷، ص۴۲۹.
- ↑ پیام امام امیر المومنین (ع)، ج۱۰، ص۲۷۸.
- ↑ کریمی واقف، رضا، «حج در نهج البلاغه»، سال دهم، شماره۳۷، سال دهم، ۱۳۸۰ش، ص۸.
- ↑ خوشنودی، عفت ؛ منتظر القائم، اصغر، «بررسی و توضیح جایگاه موقوفات امام علی علیه السلام»، شیعه‌شناسی زمستان 1393 - شماره 48، ص۲۲۷.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۲۵۸.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۱۲۸.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۲۶۰.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۲۴۴.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۲، ص۲۴.
- ↑ الله اکبری، محمد، دانشنامه حج و حرمین شریفین، تهران، مشعر، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۳.
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۳.
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۳۱۹.
- ↑ جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۶.
- ↑ خامه‌یار، احمد، «اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز»، میقات حج، شماره ۱۰۰، ۱۳۹۶ش، ص۹۲.
- ↑ خامه‌یار، احمد، «اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز»، میقات حج، شماره ۱۰۰، ۱۳۹۶ش، ص۹۱.
- ↑ خامه‌یار، احمد، «اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز»، میقات حج، شماره ۱۰۰، ۱۳۹۶ش، ص۸۶.
- ↑ خامه‌یار، احمد، «اماکن منسوب به امام علی(ع) در حجاز»، میقات حج، شماره ۱۰۰، ۱۳۹۶ش، ص۹۵.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۲۹.
- ↑ فرطوسی، صلاح مهدی، تاریخچه آستان مطهر امام علی علیه السلام، ترجمه طه نیا، حسین، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش، ص۱۴۸.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۳۰.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۳۲.
- ↑ فقیه بحرالعلوم، محمدمهدی، و احمد خامه‌یار، زيارتگاه‌هاى عراق (معرفى زيارتگاه‌هاى مشهور در كشور عراق)، تهران، سازمان حج و زیارت، بی‌تا، ج۱، ص۳۴ تا ۳۷.