مسجد نَمِرة: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز Kamran صفحهٔ مسجد نَمّرة را به مسجد نَمِرة منتقل کرد |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
| توضیح فیلم = | | توضیح فیلم = | ||
}} | }} | ||
'''مسجد نَمِرة''' (یا مسجد عَرَفه) | '''مسجد نَمِرة''' (یا مسجد عَرَفه) مسجد بزرگی است در [[عرفات]] در شهر [[مکه]] است. این مسجد در غرب عرفات واقع شده و در تاريخ با نام‌های مسجد عرفه، مسجد ابراهيم و يا مسجد عُرَنة از آن ياد شده است. | ||
بنابر | بنابر گزارش‌های تاریخی این مسجد در قرن دوم هجری و در دوره عباسیان ساخته شده است. این مسجد در مکانی ساخته شده که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در [[حجة الوداع]] در آنجا برای مردم سخنرانی کرد. | ||
این مسجد | این مسجد در مرز عرفات قرار داشت و درباره جواز وقوف در محدوده آن اختلاف نظر وجود داشت. امروزه با توسعه مسجد، بخشی از آن در عرفه و بخشی دیگر در عرنه قرار گرفته است. | ||
==نام‌ها== | ==نام‌ها== | ||
مورخان کهن، همچون [[محمد بن عبدالله ازرقی|ازرقی]]، از این مسجد به نام مسجد عرفه یاد کرده‌اند.<ref>اخبار مکه وما جاء فیها من الآثار، ازرقی، محمد بن عبدالله، 1403ق، ج2، ص187؛ کتاب المناسک واماکن طرق الحجّ ومعالم الجزیره، حربی، ابواسحاق، 1401ق، ص509.</ref> [[محمد بن احمد مقدسی|مقدسی]] از این مسجد، به نام «مصلّی» یاد کرده است.<ref>احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، مقدسی، محمد بن احمد، 1906م، ص77.</ref>در منابع کهن دیگر با نام‌های «شریعه ابراهیم»(ع)<ref>«رساله فی وصف مکة والمدینة و بیت المقدس»، صص349-348.</ref> و مسجد ابراهیم(ع)<ref>الاعلاق النفیسه، ابن رسته، احمد بن عمر، 1891م، ص57 ؛ لطائف الاذکار للحُضّار والسُفّار، ابن مازه، محمدبن عمر، 1392ش، تصحیح: رسول جعفریان، ص198؛ رحله ابن جبیر، ابن جبیر، محمد بن احمد، ص152؛ العبدری، ص387.</ref> از این مسجد یاد شده است. ازرقی به وجود مسجد دیگری به نام ابراهیم(ع)، جز مسجد عرفه که امام در آن نماز می‌خواند، در سمت راست موقف اشاره کرده است.<ref>اخبار مکه وما جاء فیها من الآثار، ازرقی، محمدبن عبدالله، 1403ق، ج2، ص202؛ کتاب المناسک واماکن طرق الحجّ ومعالم الجزیره، حربی، ابواسحاق، 1401ق، تحقیق: حمد الجاسر، ص510.</ref> همچنین این مسجد را مسجد عُرَنه نیز خوانده‌اند زیرا برخی زمین آن را جزو محدوده [[عرنه]] می‌دانند.<ref name=":3" />این مسجد را امروزه با نام مسجد نَمِره می‌شناسند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 160</ref> | مورخان کهن، همچون [[محمد بن عبدالله ازرقی|ازرقی]]، از این مسجد به نام مسجد عرفه یاد کرده‌اند.<ref>اخبار مکه وما جاء فیها من الآثار، ازرقی، محمد بن عبدالله، 1403ق، ج2، ص187؛ کتاب المناسک واماکن طرق الحجّ ومعالم الجزیره، حربی، ابواسحاق، 1401ق، ص509.</ref> [[محمد بن احمد مقدسی|مقدسی]] از این مسجد، به نام «مصلّی» یاد کرده است.<ref>احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، مقدسی، محمد بن احمد، 1906م، ص77.</ref>در منابع کهن دیگر با نام‌های «شریعه ابراهیم»(ع)<ref>«رساله فی وصف مکة والمدینة و بیت المقدس»، صص349-348.</ref> و مسجد ابراهیم(ع)<ref>الاعلاق النفیسه، ابن رسته، احمد بن عمر، 1891م، ص57 ؛ لطائف الاذکار للحُضّار والسُفّار، ابن مازه، محمدبن عمر، 1392ش، تصحیح: رسول جعفریان، ص198؛ رحله ابن جبیر، ابن جبیر، محمد بن احمد، ص152؛ العبدری، ص387.</ref> از این مسجد یاد شده است. ازرقی به وجود مسجد دیگری به نام ابراهیم(ع)، جز مسجد عرفه که امام در آن نماز می‌خواند، در سمت راست موقف اشاره کرده است.<ref>اخبار مکه وما جاء فیها من الآثار، ازرقی، محمدبن عبدالله، 1403ق، ج2، ص202؛ کتاب المناسک واماکن طرق الحجّ ومعالم الجزیره، حربی، ابواسحاق، 1401ق، تحقیق: حمد الجاسر، ص510.</ref> همچنین این مسجد را مسجد عُرَنه نیز خوانده‌اند زیرا برخی زمین آن را جزو محدوده [[عرنه]] می‌دانند.<ref name=":3" />این مسجد را امروزه با نام مسجد نَمِره می‌شناسند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 160</ref> | ||
==تاریخچه بنا== | ==تاریخچه بنا== | ||
گفته شده که مسجد | گفته شده که مسجد نَمِرة در محل خطبه‌خوانی پیامبر(ص) در حجة الوداع ساخته شده است. در صدر اسلام در این مکان «[[منبر عرفه]]» نصب شده بود. [[محمد بن اسحاق فاکهی|فاکهی]] به سند خود نقل کرده است که [[پیامبر(ص)]] در عرفه به منبر رفت و آنجا بین دو نماز ظهر و عصر جمع کرد.<ref name=":1">اخبار مکه فی قدیم الدهر وحدیثه، فاکهی، محمد بن اسحاق، 1407ق، ج5 ، ص34.</ref>به گفته [[عمرو بن دینار]] (درگذشته 126ق.)، تا زمان [[عبدالله بن زبیر| ابن زبیر]]، این منبر ساخته شده از سنگ‌های کوچکی بود که سیل آن را ویران کرد و ابن زبیر، منبر جدیدی از عود در آنجا نصب کرد.<ref name=":2">اخبار مکه فی قدیم الدهر وحدیثه، فاکهی، محمد بن اسحاق، 1407ق، ج5، ص34 ؛ اخبار مکه وما جاء فیها من الآثار، ازرقی، محمدبن عبدالله، 1403ق، ج2، ص195.</ref> | ||
==== ساخت مسجد ==== | ==== ساخت مسجد ==== | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
==== بازسازی دوره آل سعود ==== | ==== بازسازی دوره آل سعود ==== | ||
مسجد نمره در دوره سعودی توسعه یافت. طول ساختمان جدید آن (از شرق به غرب) 340 متر، و عرض آن (از شمال به جنوب) 240 متر و مساحت آن بیش از 110،000 متر مربع است و حدود 350،000 نمازگزار گنجایش دارد. در گرداگرد مسجد 10 ورودی اصلی وجود دارد که هر یک دارای چندین در، و در مجموع تعداد درهای مسجد 54 در است. همچنین بر فراز سقف مسجد، به موازات ضلع قبله (غربی) مسجد، سه گنبد، و در نقاطی از اضلاع چهارگانه مسجد نیز شش مناره به ارتفاع 60 متر ایجاد شده است که در هریک از دو ضلع غربی و شرقی، دو مناره، و در هر یک از دو ضلع شمالی و جنوبی آن، یک مناره وجود دارد.<ref>[https://miqat.hajj.ir/article_80532_2d2e63578a1de438641522822e0bbda9.pdf «عرفات و بناهای آن در گذر تاریخ»، ص119]</ref> | مسجد نمره در دوره سعودی توسعه یافت. طول ساختمان جدید آن (از شرق به غرب) 340 متر، و عرض آن (از شمال به جنوب) 240 متر و مساحت آن بیش از 110،000 متر مربع است و حدود 350،000 نمازگزار گنجایش دارد. در گرداگرد مسجد 10 ورودی اصلی وجود دارد که هر یک دارای چندین در، و در مجموع تعداد درهای مسجد 54 در است. همچنین بر فراز سقف مسجد، به موازات ضلع قبله (غربی) مسجد، سه گنبد، و در نقاطی از اضلاع چهارگانه مسجد نیز شش مناره به ارتفاع 60 متر ایجاد شده است که در هریک از دو ضلع غربی و شرقی، دو مناره، و در هر یک از دو ضلع شمالی و جنوبی آن، یک مناره وجود دارد.<ref>[https://miqat.hajj.ir/article_80532_2d2e63578a1de438641522822e0bbda9.pdf «عرفات و بناهای آن در گذر تاریخ»، ص119]</ref><ref>[https://syrianhajj.org/%d9%85%d8%b9%d8%a7%d9%84%d9%85-%d9%85%d9%83%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%83%d8%b1%d9%85%d8%a9-%d9%85%d8%b3%d8%ac%d8%af-%d9%86%d9%8e%d9%85%d9%90%d8%b1%d8%a9/ معالم مكة المكرمة || مسجد نَمِرة]</ref> | ||
== | ==حکم وقوف در مسجد نَمِره== | ||
در برخی از اخبار دینی، منبر عرفه در مرز محل وقوف عرفه دانسته و از وقوف در آن نهی شده است.<ref>اخبار مکه فی قدیم الدهر وحدیثه، فاکهی، محمد بن اسحاق، 1407ق، ج5، صص35-34.</ref>فقهای اهل سنت نیز درباره اینکه مسجد عرفه جزو موقف بوده، با یکدیگر اختلاف نظر داشته‌اند. [[شافعی]] این مسجد را خارج از زمین عرفه دانسته، اما [[محبّ‌الدین طبری]] آن را جزو زمین عرفه شمرده است.<ref>شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، فاسی، محمد بن احمد، 1999م، ج1، ص565.</ref> شماری از فقهای شافعی ابتدای این مسجد (از سمت قبله آن) را جزو [[وادی عرنه]]، و انتهای آن را جزو عرفات دانسته‌اند که بنا بر این نظر، وقوف در ابتدای مسجد صحیح نیست؛ اما وقوف در انتهای آن صحیح است. برخی از فقهایی که این مسجد را خارج از زمین عرفه می‌دانسته‌اند، از آن به نام مسجد عُرَنه یاد کرده‌اند.<ref name=":3">شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، فاسی، محمد بن احمد، 1999م، ج1، صص568-565.</ref> | در برخی از اخبار دینی، منبر عرفه در مرز محل [[وقوف عرفه]] دانسته و از وقوف در آن نهی شده است.<ref>اخبار مکه فی قدیم الدهر وحدیثه، فاکهی، محمد بن اسحاق، 1407ق، ج5، صص35-34.</ref>فقهای [[اهل سنت]] نیز درباره اینکه مسجد عرفه جزو موقف بوده، با یکدیگر اختلاف نظر داشته‌اند. [[شافعی]] این مسجد را خارج از زمین عرفه دانسته، اما [[محبّ‌الدین طبری]] آن را جزو زمین عرفه شمرده است.<ref>شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، فاسی، محمد بن احمد، 1999م، ج1، ص565.</ref> شماری از فقهای شافعی ابتدای این مسجد (از سمت قبله آن) را جزو [[وادی عرنه]]، و انتهای آن را جزو عرفات دانسته‌اند که بنا بر این نظر، وقوف در ابتدای مسجد صحیح نیست؛ اما وقوف در انتهای آن صحیح است. برخی از فقهایی که این مسجد را خارج از زمین عرفه می‌دانسته‌اند، از آن به نام مسجد عُرَنه یاد کرده‌اند.<ref name=":3">شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، فاسی، محمد بن احمد، 1999م، ج1، صص568-565.</ref> | ||
به گفته برخی پژوهشگران معاصر امروزه بخشی از مسجد (بخش غربی) در وادی عُرنه و بخشی دیگر (بخش شرقی) در عرفات است.<ref> [https://noorlib.ir/book/view/77754?pageNumber=201&viewType=html&query=%7C%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%20%D9%86%D9%85%D8%B1%D8%A9%7C حجة النبي صلی الله علیه و سلم و أحکا‌م الحج و العمرة و الحج في الإسلام و الدیا‌نا‌ت الأخری، ص 201]</ref><ref>زیارت دوره ویژه مکه، ص74 ؛ تاملی در معنای مناسک حج، ص79 | |||
</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۶: | ||
* ''' فتوح الحرمین'''، محیی لاری، 1373، تصحیح: رسول جعفریان، قم، انصاریان، چاپ اول. | * ''' فتوح الحرمین'''، محیی لاری، 1373، تصحیح: رسول جعفریان، قم، انصاریان، چاپ اول. | ||
* '''مرآه الحرمین'''، رفعت پاشا، ابراهیم، 1344ق/ 1925م، القاهرة: مطبعه دار الکتب المصریة، چاپ اول. | * '''مرآه الحرمین'''، رفعت پاشا، ابراهیم، 1344ق/ 1925م، القاهرة: مطبعه دار الکتب المصریة، چاپ اول. | ||
* '''حجة النبي صلی الله علیه و سلم و أحکا‌م الحج و العمرة و الحج في الإسلام و الدیا‌نا‌ت الأخری'''. احمد عبدالغفور عطار، مکه مکرمه - عربستان: وزارة الحج و الاوقا‌ف. 1976م. | |||
* '''زيارت دوره ويژه مكه مكرمه'''، مجتبی نجفی روحانی، مشعر، تهران، 1393ش. | |||
* تأملى در معناى مناسك حج، محمد تقی زاده، مشعر، تهران، 1386 | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{مساجد}} | {{مساجد}} | ||