سرداب غیبت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
در این مکان سه تن از [[ائمه اهل‌بیت(ع)]] زندگی کرده‌اند و اینجا، سرداب خانه آنها در سامرا بوده است. | در این مکان سه تن از [[ائمه اهل‌بیت(ع)]] زندگی کرده‌اند و اینجا، سرداب خانه آنها در سامرا بوده است. | ||
== مکان و واژه == | |||
واژه سرداب (ترکیب یافته از سرد و آب) به معنای جایی است که آب در آن سرد می‌شود و منظور از آن مکانی که در زیر زمین ساخته شده و در تابستان‌ها در آنجا سکونت می‌کردند.<ref>«سرداب مقدس سامراء و آداب زیارت آن»، ص 39</ref> | |||
گفته شده که این مکان بخشی از خانه امام عسکری(ع) بوده است.<ref>«سرداب مقدس سامراء و آداب زیارت آن»، ص 40</ref> | |||
==ارتباط سرداب با غیبت امام== | ==ارتباط سرداب با غیبت امام== | ||
تعدادی از مورخان اهل‌سنت در کتاب‌های خود باوری را به شیعیان نسبت داده‌اند که بر اساس آن، شیعیان معتقدند غیبت امام مهدی(عج) از سردابی در سامرا آغاز شده یا اینکه ایشان از آن سرداب ظهور خواهند کرد.<ref>معجم البلدان، ج3، ص173.</ref><ref>ر. ک: سفینه، پژوهشی درباره مساله سرداب، سید محمد مهدی خرسان، ترجمه: ماندنی مواساتیان، ص89 و 102.</ref> | تعدادی از مورخان اهل‌سنت در کتاب‌های خود باوری را به شیعیان نسبت داده‌اند که بر اساس آن، شیعیان معتقدند غیبت امام مهدی(عج) از سردابی در سامرا آغاز شده یا اینکه ایشان از آن سرداب ظهور خواهند کرد.<ref>معجم البلدان، ج3، ص173.</ref><ref>ر. ک: سفینه، پژوهشی درباره مساله سرداب، سید محمد مهدی خرسان، ترجمه: ماندنی مواساتیان، ص89 و 102.</ref> | ||
| خط ۶۸: | خط ۷۴: | ||
==معماری سرداب== | ==معماری سرداب== | ||
سرداب غیبت، حجره کوچکی است به طول و عرض 2 در 5/ 1 متر که در زیرزمین واقع است و از طریق پلکانی با بیست پله، به هم‌کف بنا، متصل می‌شود. سقف و دیوارهای حجره با کاشی‌های هفت‌رنگ از دوره ناصرالدین‌شاه قاجار، تزیین شده است و نوشته‌ای روی این کاشی‌ها، از تشرف ناصرالدین‌شاه به این مکان، در سال 1287 ه. ق، حکایت دارد. | سرداب غیبت، حجره کوچکی است به طول و عرض 2 در 5/ 1 متر که در زیرزمین واقع است و از طریق پلکانی با بیست پله، به هم‌کف بنا، متصل می‌شود. سقف و دیوارهای حجره با کاشی‌های هفت‌رنگ از دوره ناصرالدین‌شاه قاجار، تزیین شده است و نوشته‌ای روی این کاشی‌ها، از تشرف ناصرالدین‌شاه به این مکان، در سال 1287 ه. ق، حکایت دارد.<ref name=":0">[https://farhangziarat.hzrc.ac.ir/article_106747.html «مقام‌های حضرت مهدی در عراق»، ص103] | ||
</ref> | |||
گرداگرد حجره نیز یک کتیبه نواری، به خط کوفی، حاوی صلوات بر چهارده معصوم، وجود دارد. این اثر تاریخی، در جریان یکی از انفجارهای تروریستی که در آستان مقدس سامرا اتفاق افتاد، آسیب جدی دید و بخش اصلی آن، از بین رفت و امروزه تنها حاشیه آن، باقی مانده است. | این حجره، دارای درِ چوبی بسیار نفیس، با کتیبه‌هایی به خط نسخ است. در به‌صورت مشبک و دارای دو لنگه است و براساس کتیبه‌های آن، در سال 606 قمری به فرمان خلیفه عباسی، [[الناصرلدین الله]] که [[مذهب تشیع]] داشته و به سرپرستی ابوتمیم معدّ بن حسین بن سعد موسوی (متوفای 617 ه. ق)، ساخته شده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/279863/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82-%D9%88-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%BA%DB%8C%D8%A8%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%DA%86%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D9%86%D9%81%DB%8C%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%A1-%D8%A8%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA-%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86?q=%D8%A8%D8%A7%D8%A8%20%D8%BA%DB%8C%D8%A8%D8%AA%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%A7&score=274877907000.0&rownumber=1 ر. ک: وقف میراث جاویدان، باب غیبت در سامرا، ترجمه: مسلم صاحبی، ش 5، بهار 1373 ه. ش، ص86.]</ref> | ||
گرداگرد حجره نیز یک کتیبه نواری، به خط کوفی، حاوی صلوات بر چهارده معصوم، وجود دارد. این اثر تاریخی، در جریان یکی از انفجارهای تروریستی که در آستان مقدس سامرا اتفاق افتاد، آسیب جدی دید و بخش اصلی آن، از بین رفت و امروزه تنها حاشیه آن، باقی مانده است.<ref name=":0" /> | |||
==بازسازی‌ها== | ==بازسازی‌ها== | ||
| خط ۷۹: | خط ۸۷: | ||
روی سرداب غیبت، مسجدی وجود دارد که به مسجد صاحب، مشهور است و به دست حسینقلی‌خان دنبلی ساخته شده است. بر فراز آن نیز گنبد مرتفعی با کاشی‌های هفت‌رنگ وجود دارد که به دست محمدعلی میرزا، حاکم کرمانشاهان، کاشی‌کاری شده است.<ref>عتبات عالیات عراق، ص212.</ref> | روی سرداب غیبت، مسجدی وجود دارد که به مسجد صاحب، مشهور است و به دست حسینقلی‌خان دنبلی ساخته شده است. بر فراز آن نیز گنبد مرتفعی با کاشی‌های هفت‌رنگ وجود دارد که به دست محمدعلی میرزا، حاکم کرمانشاهان، کاشی‌کاری شده است.<ref>عتبات عالیات عراق، ص212.</ref> | ||
پس از سقوط رژیم بعثی، فضای مجاور سرداب غیبت در زیرزمین را گسترش داده و شبستان وسیعی در مجاورت آن ساخته‌اند که نمازهای جماعت، در آن برگزار می‌گردد. | پس از سقوط رژیم بعثی، فضای مجاور سرداب غیبت در زیرزمین را گسترش داده و شبستان وسیعی در مجاورت آن ساخته‌اند که نمازهای جماعت، در آن برگزار می‌گردد.<ref name=":0" /> | ||
== آداب زیارت == | |||
سرداب امام زمان(عج) از زیارتگاههای شیعی به حساب می‌آمده و در منابع کهن دعا و مزارشناسی از آن یاد شده است. از جمله در کتاب المزار الکبیر ابن مشهدی (درگذشت 610ق.) از اعمال زیارت امام زمان در این مکان یاد شده است. این آداب شامل اذن دخول، خواندن زیارتنامه ای شامل سلام و صلوات بر امام مهدی و خواندن دوازده رکعت نماز زیارت است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1592/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%A8%D9%8A%D8%B1?pageNumber=589&viewType=pdf المزار الکبیر، ص589]</ref> در منابع دیگری دعایی، خواندن دعاهای دیگری مانند دعای عهد و نیز زیارت آل یاسین در سرداب غیبت نیز توصیه شده است.<ref>«سرداب مقدس سامراء و آداب زیارت آن»، ص 51، 53</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۸۵: | خط ۹۷: | ||
==منابع == | ==منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*'''معجم البلدان'''، ياقوت بن عبدالله الحموي، بيروت، دار صادر، ١٣٩٧ه. ق - ١٩٧٧م. | *'''معجم البلدان'''، ياقوت بن عبدالله الحموي، بيروت، دار صادر، ١٣٩٧ه. ق - ١٩٧٧م. | ||
*'''سفینه'''، پژوهشی درباره مساله سرداب، سید محمد مهدی خرسان، ترجمه: ماندنی مواساتیان. | *'''سفینه'''، پژوهشی درباره مساله سرداب، سید محمد مهدی خرسان، ترجمه: ماندنی مواساتیان. | ||
*'''اعيان الشيعه'''، السيد محسن الامين، بيروت، دار التعارف، ١۴٠۶ه. ق - ١٩٨۶م. | *'''اعيان الشيعه'''، السيد محسن الامين، بيروت، دار التعارف، ١۴٠۶ه. ق - ١٩٨۶م. | ||
*'''وقف ميراث جاويدان'''، «باب غيبت در سامرا»، ترجمه: مسلم صاحبى، ش ۵، بهار ١٣٧٣ه. ش. | *'''وقف ميراث جاويدان'''، «باب غيبت در سامرا»، ترجمه: مسلم صاحبى، ش ۵، بهار ١٣٧٣ه. ش. | ||
*'''عتبات عاليات عراق'''، اصغر قائدان، تهران, مشعر، ١٣٨۶ه. ش. | *'''عتبات عاليات عراق'''، اصغر قائدان، تهران, مشعر، ١٣٨۶ه. ش. | ||
*'''هدیة الزائرین و بهجة الناظرین'''، شیخ عباس قمی، قم، ایران، موسسه سبطین، 1383ش. | *'''هدیة الزائرین و بهجة الناظرین'''، شیخ عباس قمی، قم، ایران، موسسه سبطین، 1383ش. | ||
*'''مآثر الكبراء في تاريخ سامرا'''، ذبيح الله المحلاتي، ط ١، المكتبة الحيدرية، ١۴٢۶ه. ق - ١٣٨۴ه. ش. | |||
* '''«مقام‌های حضرت مهدی(عجل الله فرجه الشریف) در عراق»'''، احمد خامه‌یار، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۳۰، 1396ش. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}} | {{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}} | ||