مجدالملک براوستانی: تفاوت میان نسخهها
M-mohammad (بحث | مشارکتها) صفحهای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} '''بَراوِسْتانی، مجدالملک''': وزیر شیعی عهد سلجوقیان و سازنده گنب...» ایجاد کرد |
|||
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{جعبه اطلاعات اشخاص | ||
|عنوان = مجدالملک اسعد بن محمد براوستانی قمی | |||
|سرشناسی = | |||
|تصویر = | |||
|نام کامل = اسعد بن محمد بن موسی براوستانی | |||
|لقب = مجدالملک، مجدالدوله، مُشَیِّدالدوله | |||
|نسب = | |||
|زادروز = | |||
|شهر تولد = [[قم]] | |||
|کشور تولد = ایران | |||
|تاریخ درگذشت =492ق. | |||
|شهر درگذشت =[[زنجان]] | |||
|کشور درگذشت =[[ایران]] | |||
== | |آرامگاه =[[کربلا]] | ||
|نام همسر = | |||
|فرزندان = | |||
|خویشاوندان سرشناس = | |||
|دین = [[اسلام]] | |||
|مذهب = [[شیعه]] | |||
|پیشه = | |||
|مناصب = وزیر عهد سلجوقیان | |||
|پس از = | |||
|پیش از = | |||
|اساتید = | |||
== | |شاگردان = | ||
|تالیفات = | |||
|وبگاه رسمی = | |||
|امضا = | |||
}} | |||
مجدالملک | '''مجدالملک بَراوِسْتانی''' وزیر [[شیعه|شیعی]] عهد [[سلجوقیان]] و سازنده [[گنبد ائمه بقیع|گنبد امامان]] (علیهمالسلام) در بقیع است. نام کامل وی شمسالدین ابوالفضل اسعد بن محمد بن موسی مجدالملک مُشَیِّدالدوله براوستانی قمی میباشد. وی در دوران [[ملکشاه سلجوقی]] نائب شرفالملک خوارزمی و مستوفی کل بوده است که بعدا جای او را گرفته و لقب مجدالملک یا مجدالدوله را دریافت کرده است. او در 490 قمری وزیر سلطان سلجوقی شد و تا سال 492 با زبیده خاتون همسر سلطان بر امور کشور مستولی بود. او تشیع خود را اظهار میکرد و به علویان یاری میرساند و با سیاستهای خود توانست اتحاد بین [[شیعه]] و [[سنی]] را ایجاد کند. | ||
در | از خدمات او ساخت [[بارگاه ائمه بقیع|بارگاه امامان(ع) در بقیع]]، [[چهار طاق عثمان بن مظعون]]، بقعه [[عبد العظیم حسنی|عبدالعظیم حسنی]]، بازسازی [[آستان مقدس کاظمین|حرم کاظمین]] و دیگر آثار را میتوان نام برد. | ||
== | ==زندگی و مشاغل== | ||
شمسالدین ابوالفضل اسعد بن محمد بن موسی، از براوستان، یکی از روستاهای [[قم]]، برخاست.<ref>معجم البلدان، ج1، ص368.</ref> این نسبت در منابع به تصحیف، براوشتانی،<ref>اعیان الشیعه، ج3، ص299.</ref> اردستانی،<ref>بقیع الغرقد، ص295.</ref> بلاسانی<ref>الکامل، ج10، ص361.</ref> و شکلهای دیگر<ref>تاریخ الاسلام، ج34، ص134-135؛ تاریخ ابن خلدون، ج3، ص482.</ref> آمده است. | |||
مجدالملک | شمسالدین براوستانی در دوران [[ملکشاه سلجوقی]] (حک: 465-485ق.) نیابت شرفالملک خوارزمی را بر عهده داشت که مستوفی کل (حسابدار کل) بود. سپس جای او را گرفت و لقب مجدالملک یا مجدالدوله یافت.<ref>الکامل، ج10، ص289؛ تاریخ سلسله سلجوقی، ص69.</ref> وی لقب مُشَیِّدالدوله را نیز داشت.<ref>تاریخ بیهق، ص155؛ تاریخ آل سلجوق در آناطولی، ص60.</ref> به او مستوفی هم میگفتند.<ref>النجوم الزاهره، ج5، ص162.</ref> مجدالملک پیشتر در گنجه آذربایجان، نایب و کاتب [[سلطان محمّد سلجوقی]] شده بود.<ref>تعلیقات نقض، ج2، ص722.</ref>او از مخالفان خواجه نظامالملک بود و گفته شده در بدبین کردن شاه نسبت به خواجه دست داشت.<ref>تاریخ آل سلجوق در آناطولی، ص60.</ref> پس از کشته شدن خواجه نظامالملک و قدرت یافتن برخی فرزندان او تا مدتی از حکومت و سیاست کناره گرفت و در [[اصفهان]] گوشهگیری اختیار کرد.<ref>تاریخ سلسله سلجوقی، ص96.</ref> | ||
در 490ق. [[برکیارق سلطان سلجوقی]] (حک: 485-498ق.) فخرالملک (پسر خواجه نظامالملک) را برکنار کرد و مجدالملک را وزارت داد و او تا 492ق. به همراه زبیده خاتون (مادر شاه) بر امور کشور مستولی بود.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج5، ص37.</ref> | |||
در | === کشته شدن === | ||
مجدالملک متهم به ارتباط با اسماعیلیه الموت شد. این اتهام در دشمنیهای مؤیّدالملک (یکی از پسران خواجه نظامالملک) ریشه داشت.<ref>تعلیقات نقض، ج1، ص271.</ref> برخی بر آنند که کشته شدن مجدالملک به سبب گسترش قدرت او و تحکمهایش بر امیران بوده است.<ref>تاریخ الفی، ج4، ص2608.</ref>مجدالملک به دست سپاهیان شورشی و به رغم میل سلطان،<ref>تاریخ الفی، ج4، ص2608.</ref> در [[زنجان]]<ref>تاریخ آل سلجوق در آناطولی، ص60.</ref> به سال 492 قمری در 51 سالگی قطعه قطعه شد<ref>الکامل، ج10، ص289؛ اعیان الشیعه، ج3، ص299؛ تاریخ ادبیات ایران، ج3، ص5.</ref> و بدنش را به اصفهان فرستادند و در آنجا دفن کردند.<ref>الکامل، ج10، ص282.</ref> | |||
== | === محل دفن === | ||
در گزارشها آوردهاند که وی همیشه کفنی حاوی [[تربت]] امام حسین(ع)<ref>تاریخ الاسلام، ج34، ص135.</ref> را که از [[مکه]] برایش آورده بودند،<ref>تاریخ الفی، ج4، ص2609.</ref> همراه داشت.<ref>اعیان الشیعه، ج3، ص299.</ref> بعدها پیکر او را به کربلا بردند و کنار مرقد حسینی به خاک سپردند.<ref>الکامل، ج10، ص299؛ مجالس المؤمنین، ج2، ص460؛ اعیان الشیعه، ج3، ص299.</ref> | |||
==مذهب == | |||
مجدالملک را فردی دیندار، مخالف ظلم و خونریزی،<ref>تاریخ الاسلام، ج34، ص135.</ref> انجامدهنده کارهای خیر، و اهل نماز و روزه و شببیداری دانسته<ref>تعلیقات نقض، ج1، ص265.</ref> و به فضل و کاردانی ستودهاند.<ref>تاریخ سلسله سلجوقی، ص69.</ref> | |||
او از مستوفیان فاضل و کاردان آن عهد به شمار میرفت و در حفظ قانون، اداره دیوانها و ضبط حساب توانا بود. فضلا و شاعران را اکرام نموده، به آنان بخشش میکرد و شاعران هم او را مدح گفتهاند. | |||
او از شاعران<ref>تعلیقات نقض، ج1، ص270.</ref> و علما<ref>شذرات الذهب، ج6، ص15.</ref> حمایت میکرد. از جمله به عمادالدین، بزرگ شافعیان [[بغداد]]، و [[ابوحامد غزالی]] (م. 505ق.) و ابوالحسن طبری عنایت داشت.<ref>شذرات الذهب، ج6، ص15.</ref> <ref>الکامل، ج10، ص291.</ref> | |||
===ایجاد سازگاری بین شیعه و سنی=== | ===ایجاد سازگاری بین شیعه و سنی=== | ||
مجدالملک | مجدالملک تشیع خود را اظهار میکرد و به علویان بسیار یاری مینمود و در عین حال، [[صحابه]] [[پیامبر(ص)]] را به نیکی یاد میکرد.<ref>الکامل، ج10، ص290؛ تعلیقات نقض، ج1، ص267.</ref>او توانست میان [[شیعه]] و [[سنی]] سازگاری برقرار کند. او مانع شتم و لعن [[خلفا]] شد.<ref>الکامل، ج10، ص290؛ تعلیقات نقض، ج1، ص267.</ref> گفته شده در دوران وزارت وی، بر قدرت شیعیان افزوده شد و آنان کمتر [[تقیه]] کردند.<ref>تاریخ ادبیات در ایران، ج2، ص188.</ref> | ||
== | ==آثار مجدالملک== | ||
مجدالملک براوستانی بانی برخی بناهای مذهبی در [[حرمین]] و سرزمینهای دیگر بود. <ref>نک: النقض، ص82-84.</ref>نام مجدالملک را در زمره وزیران نیکو رفتاری آوردهاند که به ساختن مدرسه و مسجد اهتمام داشتهاند.<ref>تاریخ بیهق، ص53؛ النقض، ص435.</ref> | |||
===در بقیع=== | |||
{{اصلی|گنبد امامان(ع) در بقیع}} | |||
از آثار خیر وی، ساختمان بقعه امامان معصوم: در [[بقیع]] از جمله گنبد [[امام حسن مجتبی(ع)]] و بقاع امامان [[امام سجاد|سجاد]] و [[امام باقر|باقر]] و [[امام صادق|صادق]]: و [[عباس بن عبدالمطلب]]<ref>تعلیقات نقض، ج2، ص719.</ref> است.<ref>تاریخ حرم ائمه بقیع، ص89.</ref> برخی برآنند که این بنای مجدالملک واپسین ساخت گنبد اهل بیت در مدینه تا تخریب این بناها به دست [[آلسعود]] و وهابیان است.<ref>مدینهشناسی، ص341.</ref> | |||
چهار طاق عثمان بن مظعون را که اهل سنت [[مقام عثمان بن عفّان]] میپندارند، مجدالملک ساخته است.<ref>تعلیقات نقض، ج2، ص719.</ref> | |||
=== | ===در دیگر سرزمینها=== | ||
از دیگر خدمات وی، ساخت [[بارگاه عبد العظیم حسنی|بقعه عبدالعظیم حسنی]] در ری است.<ref>تاریخ قم، ص123.</ref> نیز در 490ق. [[آستان مقدس کاظمین|حرم کاظمین]] را بازسازی کرد و بناهای جدیدی به پیرامون آن افزود.<ref>جولة فی اماکن المقدسه، ص109؛ تاریخ قم، ص520.</ref> همچنین وی بنیانگذار بقعه علی بن باقر(ع) در [[مشهد اردهال]] است.<ref>نور باقر، ص103.</ref> | |||
از دیگر خدمات وی، ساخت بقعه عبدالعظیم حسنی در ری است.<ref>تاریخ قم، ص123.</ref> | |||
نیز در 490ق. حرم کاظمین را بازسازی کرد و بناهای جدیدی به پیرامون آن افزود.<ref>جولة فی اماکن المقدسه، ص109؛ تاریخ قم، ص520.</ref> | |||
همچنین وی بنیانگذار بقعه علی بن باقر(ع) در مشهد اردهال است.<ref>نور باقر، ص103.</ref> | |||
==== مساجد بیهق ==== | |||
پس از زمین لرزهای بزرگ در خراسان، بارو و مساجد بیهق ویران شدند و تا 464ق. همچنان آثار ویرانی آنها برجا بود. نظامالملک دستور بنای آنها را در 464ق. صادر کرد. پس از درگذشت سلطان ملکشاه، ارسلان ارغو آنها را ویران نمود و مجدالملک از نو آبادشان کرد.<ref>الکامل، ج9، ص591.</ref> | پس از زمین لرزهای بزرگ در خراسان، بارو و مساجد بیهق ویران شدند و تا 464ق. همچنان آثار ویرانی آنها برجا بود. نظامالملک دستور بنای آنها را در 464ق. صادر کرد. پس از درگذشت سلطان ملکشاه، ارسلان ارغو آنها را ویران نمود و مجدالملک از نو آبادشان کرد.<ref>الکامل، ج9، ص591.</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | |||
== | |||
[ | * [[بارگاه امامان در بقیع]] | ||
* [[سلجوقیان]] | |||
[ | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۱۰۴: | خط ۸۸: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http:// | | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/7929 | ||
| عنوان = مجدالملک اسعد بن محمد براوستانی قمی | | عنوان = مجدالملک اسعد بن محمد براوستانی قمی | ||
| نویسنده = علی احمدی میرآقا، سید اسدالله موسوی عبادی | | نویسنده = علی احمدی میرآقا، سید اسدالله موسوی عبادی | ||
}} | }} | ||
* '''اعیان الشیعه''': سید محسن الامین (م. 1371ق.)، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعارف. | |||
* | |||
* '''بقیع الغرقد''': محمد امین الامینی، تهران، مشعر، 1428ق. | |||
* | |||
* '''تاریخ ابن خلدون''': ابنخلدون (م. 808ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1391ق. | |||
* | |||
* '''تاریخ ادبیات ایران از فردوسی تا سعدی''': ادوارد براون، ترجمه''': مجتبایی و صدری، تهران، مروارید، 1926م. | |||
* | |||
* '''تاریخ ادبیات در ایران''': ذبیح الله صفا، تهران، فردوس، 1378ش. | |||
* | |||
* '''تاریخ اسلام''': علی اکبر فیاض، تهران، دانشگاه، 1335ش. | |||
* | |||
* '''تاریخ الفی''': قاضی احمد تتوی و آصف خان قزوینی (م. 996ق.)، به کوشش طباطبائی مجد، تهران، علمی فرهنگی، 1382ش. | |||
* | |||
* '''تاریخ امراء المدینه''': عارف عبدالغنی، دمشق، دار کنان. | |||
* | |||
* '''تاریخ آل سلجوق در آناطولی''': مؤلف ناشناخته، به کوشش جلالی، تهران، میراث مکتوب، 1377ش. | |||
* | |||
* '''تاریخ بیهق''': علی بن زید البیهقی (م. 565ق.)، دمشق، دار اقرا، 1425ق. | |||
* | |||
* '''تاریخ حرم ائمه بقیع''': محمد صادق نجمی، تهران، مشعر، 1386ش. | |||
* | |||
* '''تاریخ سلسله سلجوقی''': فتح بن علی بنداری اصفهانی (م. 643ق.)، ترجمه''': جلیلی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1356ش. | |||
* | |||
* '''تاریخ قم''': حسن بن محمد قمی، به کوشش انصاری، قم، کتابخانه نجفی، 1385ش. | |||
* | |||
* '''تعلیقات النقض''': میر جلال الدین حسینی ارموی، تهران، انجمن آثار ملی، 1358ش. | |||
* | |||
* '''جولة فی الاماکن المقدسه''': السید ابراهیم الموسوی الزنجانی، بیروت، الاعلمی، 1405ق. | |||
* | |||
* '''شذرات الذهب''': عبدالحی بن العماد (م. 1089ق.)، به کوشش الارنؤوط، بیروت، دار ابن کثیر، 1406ق. | |||
* | |||
* '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر (م. 630ق.)، بیروت، دار صادر، 1385ق. | |||
* | |||
* '''مجالس المؤمنین''': قاضی نورالله شوشتری (م. 1019ق.)، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1365ش. | |||
* | |||
* '''مدینهشناسی''': سید محمد باقر نجفی، تهران، شرکت قلم، 1364ش. | |||
* | |||
* '''معجم البلدان''': یاقوت الحموی (م. 626ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م. | |||
* | |||
* '''النجوم الزاهره''': ابن تغری بردی الاتابکی (م. 874ق.)، مصر، وزارة الثقافة و الارشاد القومی. | |||
* | |||
* '''النقض''': عبدالجلیل رازی، به کوشش حسینی ارموی، سپهر، 1371ش. | |||
* | |||
* '''نور باقر(ع) مروری بر زندگی علی بن باقر(ع)''': علی محسنی، قم، مشهور، 1383ش. | |||
{{پایان}} | |||
[[رده:وزیران سلجوقی]] | |||
[[رده:سازندگان بقاع بقیع]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۱
مشخصات فردی | |
---|---|
نام کامل | اسعد بن محمد بن موسی براوستانی |
لقب | مجدالملک، مجدالدوله، مُشَیِّدالدوله |
زادگاه | ایران، قم |
دین | اسلام |
مذهب | شیعه |
منصب | وزیر عهد سلجوقیان |
تاریخ درگذشت | 492ق. |
محل درگذشت | ایران، زنجان |
آرامگاه | کربلا |
مجدالملک بَراوِسْتانی وزیر شیعی عهد سلجوقیان و سازنده گنبد امامان (علیهمالسلام) در بقیع است. نام کامل وی شمسالدین ابوالفضل اسعد بن محمد بن موسی مجدالملک مُشَیِّدالدوله براوستانی قمی میباشد. وی در دوران ملکشاه سلجوقی نائب شرفالملک خوارزمی و مستوفی کل بوده است که بعدا جای او را گرفته و لقب مجدالملک یا مجدالدوله را دریافت کرده است. او در 490 قمری وزیر سلطان سلجوقی شد و تا سال 492 با زبیده خاتون همسر سلطان بر امور کشور مستولی بود. او تشیع خود را اظهار میکرد و به علویان یاری میرساند و با سیاستهای خود توانست اتحاد بین شیعه و سنی را ایجاد کند.
از خدمات او ساخت بارگاه امامان(ع) در بقیع، چهار طاق عثمان بن مظعون، بقعه عبدالعظیم حسنی، بازسازی حرم کاظمین و دیگر آثار را میتوان نام برد.
زندگی و مشاغل[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شمسالدین ابوالفضل اسعد بن محمد بن موسی، از براوستان، یکی از روستاهای قم، برخاست.[۱] این نسبت در منابع به تصحیف، براوشتانی،[۲] اردستانی،[۳] بلاسانی[۴] و شکلهای دیگر[۵] آمده است.
شمسالدین براوستانی در دوران ملکشاه سلجوقی (حک: 465-485ق.) نیابت شرفالملک خوارزمی را بر عهده داشت که مستوفی کل (حسابدار کل) بود. سپس جای او را گرفت و لقب مجدالملک یا مجدالدوله یافت.[۶] وی لقب مُشَیِّدالدوله را نیز داشت.[۷] به او مستوفی هم میگفتند.[۸] مجدالملک پیشتر در گنجه آذربایجان، نایب و کاتب سلطان محمّد سلجوقی شده بود.[۹]او از مخالفان خواجه نظامالملک بود و گفته شده در بدبین کردن شاه نسبت به خواجه دست داشت.[۱۰] پس از کشته شدن خواجه نظامالملک و قدرت یافتن برخی فرزندان او تا مدتی از حکومت و سیاست کناره گرفت و در اصفهان گوشهگیری اختیار کرد.[۱۱]
در 490ق. برکیارق سلطان سلجوقی (حک: 485-498ق.) فخرالملک (پسر خواجه نظامالملک) را برکنار کرد و مجدالملک را وزارت داد و او تا 492ق. به همراه زبیده خاتون (مادر شاه) بر امور کشور مستولی بود.[۱۲]
کشته شدن[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مجدالملک متهم به ارتباط با اسماعیلیه الموت شد. این اتهام در دشمنیهای مؤیّدالملک (یکی از پسران خواجه نظامالملک) ریشه داشت.[۱۳] برخی بر آنند که کشته شدن مجدالملک به سبب گسترش قدرت او و تحکمهایش بر امیران بوده است.[۱۴]مجدالملک به دست سپاهیان شورشی و به رغم میل سلطان،[۱۵] در زنجان[۱۶] به سال 492 قمری در 51 سالگی قطعه قطعه شد[۱۷] و بدنش را به اصفهان فرستادند و در آنجا دفن کردند.[۱۸]
محل دفن[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در گزارشها آوردهاند که وی همیشه کفنی حاوی تربت امام حسین(ع)[۱۹] را که از مکه برایش آورده بودند،[۲۰] همراه داشت.[۲۱] بعدها پیکر او را به کربلا بردند و کنار مرقد حسینی به خاک سپردند.[۲۲]
مذهب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مجدالملک را فردی دیندار، مخالف ظلم و خونریزی،[۲۳] انجامدهنده کارهای خیر، و اهل نماز و روزه و شببیداری دانسته[۲۴] و به فضل و کاردانی ستودهاند.[۲۵]
او از مستوفیان فاضل و کاردان آن عهد به شمار میرفت و در حفظ قانون، اداره دیوانها و ضبط حساب توانا بود. فضلا و شاعران را اکرام نموده، به آنان بخشش میکرد و شاعران هم او را مدح گفتهاند.
او از شاعران[۲۶] و علما[۲۷] حمایت میکرد. از جمله به عمادالدین، بزرگ شافعیان بغداد، و ابوحامد غزالی (م. 505ق.) و ابوالحسن طبری عنایت داشت.[۲۸] [۲۹]
ایجاد سازگاری بین شیعه و سنی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مجدالملک تشیع خود را اظهار میکرد و به علویان بسیار یاری مینمود و در عین حال، صحابه پیامبر(ص) را به نیکی یاد میکرد.[۳۰]او توانست میان شیعه و سنی سازگاری برقرار کند. او مانع شتم و لعن خلفا شد.[۳۱] گفته شده در دوران وزارت وی، بر قدرت شیعیان افزوده شد و آنان کمتر تقیه کردند.[۳۲]
آثار مجدالملک[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مجدالملک براوستانی بانی برخی بناهای مذهبی در حرمین و سرزمینهای دیگر بود. [۳۳]نام مجدالملک را در زمره وزیران نیکو رفتاری آوردهاند که به ساختن مدرسه و مسجد اهتمام داشتهاند.[۳۴]
در بقیع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از آثار خیر وی، ساختمان بقعه امامان معصوم: در بقیع از جمله گنبد امام حسن مجتبی(ع) و بقاع امامان سجاد و باقر و صادق: و عباس بن عبدالمطلب[۳۵] است.[۳۶] برخی برآنند که این بنای مجدالملک واپسین ساخت گنبد اهل بیت در مدینه تا تخریب این بناها به دست آلسعود و وهابیان است.[۳۷]
چهار طاق عثمان بن مظعون را که اهل سنت مقام عثمان بن عفّان میپندارند، مجدالملک ساخته است.[۳۸]
در دیگر سرزمینها[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از دیگر خدمات وی، ساخت بقعه عبدالعظیم حسنی در ری است.[۳۹] نیز در 490ق. حرم کاظمین را بازسازی کرد و بناهای جدیدی به پیرامون آن افزود.[۴۰] همچنین وی بنیانگذار بقعه علی بن باقر(ع) در مشهد اردهال است.[۴۱]
مساجد بیهق[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پس از زمین لرزهای بزرگ در خراسان، بارو و مساجد بیهق ویران شدند و تا 464ق. همچنان آثار ویرانی آنها برجا بود. نظامالملک دستور بنای آنها را در 464ق. صادر کرد. پس از درگذشت سلطان ملکشاه، ارسلان ارغو آنها را ویران نمود و مجدالملک از نو آبادشان کرد.[۴۲]
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ معجم البلدان، ج1، ص368.
- ↑ اعیان الشیعه، ج3، ص299.
- ↑ بقیع الغرقد، ص295.
- ↑ الکامل، ج10، ص361.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج34، ص134-135؛ تاریخ ابن خلدون، ج3، ص482.
- ↑ الکامل، ج10، ص289؛ تاریخ سلسله سلجوقی، ص69.
- ↑ تاریخ بیهق، ص155؛ تاریخ آل سلجوق در آناطولی، ص60.
- ↑ النجوم الزاهره، ج5، ص162.
- ↑ تعلیقات نقض، ج2، ص722.
- ↑ تاریخ آل سلجوق در آناطولی، ص60.
- ↑ تاریخ سلسله سلجوقی، ص96.
- ↑ تاریخ ابن خلدون، ج5، ص37.
- ↑ تعلیقات نقض، ج1، ص271.
- ↑ تاریخ الفی، ج4، ص2608.
- ↑ تاریخ الفی، ج4، ص2608.
- ↑ تاریخ آل سلجوق در آناطولی، ص60.
- ↑ الکامل، ج10، ص289؛ اعیان الشیعه، ج3، ص299؛ تاریخ ادبیات ایران، ج3، ص5.
- ↑ الکامل، ج10، ص282.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج34، ص135.
- ↑ تاریخ الفی، ج4، ص2609.
- ↑ اعیان الشیعه، ج3، ص299.
- ↑ الکامل، ج10، ص299؛ مجالس المؤمنین، ج2، ص460؛ اعیان الشیعه، ج3، ص299.
- ↑ تاریخ الاسلام، ج34، ص135.
- ↑ تعلیقات نقض، ج1، ص265.
- ↑ تاریخ سلسله سلجوقی، ص69.
- ↑ تعلیقات نقض، ج1، ص270.
- ↑ شذرات الذهب، ج6، ص15.
- ↑ شذرات الذهب، ج6، ص15.
- ↑ الکامل، ج10، ص291.
- ↑ الکامل، ج10، ص290؛ تعلیقات نقض، ج1، ص267.
- ↑ الکامل، ج10، ص290؛ تعلیقات نقض، ج1، ص267.
- ↑ تاریخ ادبیات در ایران، ج2، ص188.
- ↑ نک: النقض، ص82-84.
- ↑ تاریخ بیهق، ص53؛ النقض، ص435.
- ↑ تعلیقات نقض، ج2، ص719.
- ↑ تاریخ حرم ائمه بقیع، ص89.
- ↑ مدینهشناسی، ص341.
- ↑ تعلیقات نقض، ج2، ص719.
- ↑ تاریخ قم، ص123.
- ↑ جولة فی اماکن المقدسه، ص109؛ تاریخ قم، ص520.
- ↑ نور باقر، ص103.
- ↑ الکامل، ج9، ص591.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

- اعیان الشیعه: سید محسن الامین (م. 1371ق.)، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعارف.
- بقیع الغرقد: محمد امین الامینی، تهران، مشعر، 1428ق.
- تاریخ ابن خلدون: ابنخلدون (م. 808ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1391ق.
- تاریخ ادبیات ایران از فردوسی تا سعدی: ادوارد براون، ترجمه: مجتبایی و صدری، تهران، مروارید، 1926م.
- تاریخ ادبیات در ایران: ذبیح الله صفا، تهران، فردوس، 1378ش.
- تاریخ اسلام: علی اکبر فیاض، تهران، دانشگاه، 1335ش.
- تاریخ الفی: قاضی احمد تتوی و آصف خان قزوینی (م. 996ق.)، به کوشش طباطبائی مجد، تهران، علمی فرهنگی، 1382ش.
- تاریخ امراء المدینه: عارف عبدالغنی، دمشق، دار کنان.
- تاریخ آل سلجوق در آناطولی: مؤلف ناشناخته، به کوشش جلالی، تهران، میراث مکتوب، 1377ش.
- تاریخ بیهق: علی بن زید البیهقی (م. 565ق.)، دمشق، دار اقرا، 1425ق.
- تاریخ حرم ائمه بقیع: محمد صادق نجمی، تهران، مشعر، 1386ش.
- تاریخ سلسله سلجوقی: فتح بن علی بنداری اصفهانی (م. 643ق.)، ترجمه: جلیلی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1356ش.
- تاریخ قم: حسن بن محمد قمی، به کوشش انصاری، قم، کتابخانه نجفی، 1385ش.
- تعلیقات النقض: میر جلال الدین حسینی ارموی، تهران، انجمن آثار ملی، 1358ش.
- جولة فی الاماکن المقدسه: السید ابراهیم الموسوی الزنجانی، بیروت، الاعلمی، 1405ق.
- شذرات الذهب: عبدالحی بن العماد (م. 1089ق.)، به کوشش الارنؤوط، بیروت، دار ابن کثیر، 1406ق.
- الکامل فی التاریخ: ابن اثیر (م. 630ق.)، بیروت، دار صادر، 1385ق.
- مجالس المؤمنین: قاضی نورالله شوشتری (م. 1019ق.)، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1365ش.
- مدینهشناسی: سید محمد باقر نجفی، تهران، شرکت قلم، 1364ش.
- معجم البلدان: یاقوت الحموی (م. 626ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م.
- النجوم الزاهره: ابن تغری بردی الاتابکی (م. 874ق.)، مصر، وزارة الثقافة و الارشاد القومی.
- النقض: عبدالجلیل رازی، به کوشش حسینی ارموی، سپهر، 1371ش.
- نور باقر(ع) مروری بر زندگی علی بن باقر(ع): علی محسنی، قم، مشهور، 1383ش.