ابوسفیان بن حارث بن قیس بن زید: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۴۰

ابوسفیان‌ بن حارث بن قیس بن زید، صحابی پیامبر اسلام(ص) و از شهدای غَزوه اُحُد. وی از قبیله اوس بود و به ابوالبنات هم شهرت داشت. برخی از منابع از احتمال شهادت او در غَزوه بَدر و غَزوه خیبر هم سخن گفته‌اند؛ اما بیشتر منابع، به ویژه منابع متقدم او را از شهدای غزوه احد دانسته‌اند.

نام و نسب

ابوسفیان از قبیله اوس، تیره بنی‌ضبیعة بن زید از بنی‌عمرو بن عوف است.^[۱] ابن حزم در انتساب وی به بنی‌ضبیعة بن زید تردید کرده و او را همان ابوسفیان بن حارث بن قیس بن یزید معرفی نموده است.^[۲] با توجه به اینکه دیگران نام جد اعلای وی را زید گفته‌اند،^[۳] ، ممکن است تردید ابن‌ حزم حاصل از آمیختگی نام زید با یزید باشد. وی را ابوالبنات هم می‌خوانند.^[۴] نام شموس دختر نعمان بن عامر، همسر ابوسفیان، همراه لیلی، تمیمه و عایشه، از دختران او، در شمار بیعت‌کنندگان با پیامبر اسلام دیده‌ می‌شود.^[۵]

وی از شهیدان صدر اسلام است. شهادتش را در غَزوه بَدر^[۶] ، غَزوه اُحُد^[۷] یا غَزوه خیبر گفته‌اند؛^[۸] اما با توجه به شواهد زیر، شهادت او در احد قطعی به نظر می‌رسد:

بیشتر منابع، به ویژه منابع نخستین، وی را در شمار شهیدان غزوه اُحد یاد کرده‌اند.^[۹]
آنجا که نام او در زمره شهیدان احد آمده است، نام نیاکان و نسب او نیز بیان شده است^[۱۰] ؛ اما در شمار شهیدان غَزوه خیبر تنها عنوان ابوسفیان بن الحارث دیده می‌شود؛ بی‌آنکه از نیاکان وی یاد شود.^[۱۱] ۳.

شهادت

گزارش شده است که ابوسفیان بن حارث بن قیس با یکی از صحابه برای شرکت در جنگ احد همراه بود. آن صحابی چنین دعا کرد: خدایا! مرا به سوی خانواده‌ام بازمگردان و شهادت در راه پیامبرت را روزی‌ام گردان. در برابر، ابوسفیان بن حارث اینگونه با معبود خویش نجوا می‌کرد: خدایا ! جهاد همراه پیامبرت را روزی‌ام کن و مرا نزد همسر و دخترانم بازگردان. سپس ابوسفیان به شهادت رسید و آن صحابی زنده ماند. وقتی این خبر به پیامبر(ص) رسید، گفت: ابوسفیان در نیت صادق‌تر بود.^[۱۲] برخی نیز گفته‌اند هنگامی که ابوسفیان بن حارث شکست مسلمانان را دید، گفت: خدایا ! نمی‌خواهم نزد خانواده‌ام بازگردم؛ بلکه می‌خواهم در راه تو کشته شوم. سپس در همین جنگ شهید شد.^[۱۳]

پانویس

↑ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴.
↑ جمهرة انساب العرب، ص۳۳۳.
↑ السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.
↑ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۴؛ الاصابه، ج۷، ص۱۵۴.
↑ الطبقات، ج۸، ص۳۴۶-۳۴۷، ۳۹۰؛ المحبّر، ص۴۱۸.
↑ امتاع الاسماع، ج۱۴، ص۳۴۹.
↑ المغازی، ج۱، ص۳۰۱؛السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.
↑ تاریخ خلیفه، ص۱۱۳؛ الاستیعاب، ج۴، ص۳۶۴؛ اسد الغابه، ج۵، ص۲۱۵.
↑ المغازی، ج۱، ص۱۱۳؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.
↑ المغازی، ج۱، ص۱۱۳؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.
↑ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۴۳۰.
↑ اسد الغابه، ج۵، ص۲۱۵.
↑ المغازی، ج۱، ص۱۱۳.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل ابوسفیان‌ بن حارث بن قیس بن زید.

الاستیعاب: ابن عبدالبر (م.۴۶۳ق.)، به کوشش البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق؛
اسد الغابه: ابن اثیر علی بن محمد الجزری (م.۶۳۰ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی؛
الاصابه: ابن حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، به کوشش علی محمد و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق؛
امتاع الاسماع: المقریزی (م.۸۴۵ق.)، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۰ق؛
انساب الاشراف: البلاذری (م.۲۷۹ق.)، به کوشش محمد حمید الله، دمشق، المؤسسة الثقافیه، ۱۹۵۹م؛
تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر: الذهبی (م.۷۴۸ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق؛
تاریخ خلیفه: خلیفة بن خیاط (م.۲۴۰ق.)، به کوشش فواز، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق؛
جمهرة انساب العرب: ابن حزم (م.۴۵۶ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق؛
السیرة النبویه: ابن‌هشام (م.۸-۲۱۳ق.)، به کوشش محمد محیی الدین، مصر، مکتبة محمد علی صبیح و اولاده، ۱۳۸۳ق؛
الطبقات الکبری: ابن سعد (م.۲۳۰ق.)، بیروت، دار صادر؛
المحبّر: ابن‌ حبیب (م.۲۴۵ق.)، به کوشش ایلزه لیختن شتیتر، بیروت، دار الآفاق الجدیده؛
المغازی: الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق.

[1] انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴.

[2] جمهرة انساب العرب، ص۳۳۳.

[3] السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.

[4] انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۴؛ الاصابه، ج۷، ص۱۵۴.

[5] الطبقات، ج۸، ص۳۴۶-۳۴۷، ۳۹۰؛ المحبّر، ص۴۱۸.

[6] امتاع الاسماع، ج۱۴، ص۳۴۹.

[7] المغازی، ج۱، ص۳۰۱؛السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.

[8] تاریخ خلیفه، ص۱۱۳؛ الاستیعاب، ج۴، ص۳۶۴؛ اسد الغابه، ج۵، ص۲۱۵.

[9] المغازی، ج۱، ص۱۱۳؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.

[10] المغازی، ج۱، ص۱۱۳؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.

[11] تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۴۳۰.

[12] اسد الغابه، ج۵، ص۲۱۵.

[13] المغازی، ج۱، ص۱۱۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

@@ خط ۲۵: / خط ۲۵: @@
 '''ابوسفیان‌ بن حارث بن قیس بن زید'''، [[صحابی]] پیامبر اسلام(ص) و از شهدای [[غزوه احد|غَزوه اُحُد]]. وی از [[قبیله اوس]] بود و به ابوالبنات هم شهرت داشت. برخی از منابع از احتمال شهادت او در [[غزوه بدر|غَزوه بَدر]] و [[غزوه خیبر|غَزوه خیبر]] هم سخن گفته‌اند؛ اما بیشتر منابع، به ویژه منابع متقدم او را از شهدای غزوه احد دانسته‌اند.
 ==نام و نسب==
-ابوسفیان از [[قبیله اوس]]، تیره بنی‌ضبیعة بن زید از بنی‌عمرو بن عوف است.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴.</ref>   ابن حزم در انتساب وی به بنی‌ضبیعة بن زید تردید کرده و او را همان ابوسفیان بن حارث بن قیس بن یزید معرفی نموده است.<ref>جمهرة انساب العرب، ص۳۳۳.</ref>   با توجه به اینکه دیگران نام جد اعلای وی را زید گفته‌اند،<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.</ref>  ، ممکن است تردید ابن‌ حزم حاصل از آمیختگی نام زید با یزید باشد.
+ابوسفیان از [[قبیله اوس]]، تیره بنی‌ضبیعة بن زید از بنی‌عمرو بن عوف است.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴.</ref>  ابن حزم در انتساب وی به بنی‌ضبیعة بن زید تردید کرده و او را همان ابوسفیان بن حارث بن قیس بن یزید معرفی نموده است.<ref>جمهرة انساب العرب، ص۳۳۳.</ref>  با توجه به اینکه دیگران نام جد اعلای وی را زید گفته‌اند،<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.</ref> ، ممکن است تردید ابن‌ حزم حاصل از آمیختگی نام زید با یزید باشد.
-وی را ابوالبنات هم می‌خوانند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۴؛ الاصابه، ج۷، ص۱۵۴.</ref>   نام شموس دختر نعمان بن عامر، همسر ابوسفیان، همراه لیلی، تمیمه و عایشه، از دختران او، در شمار [[بیعت|بیعت‌کنندگان]] با [[پیامبر اسلام]] دیده‌ می‌شود.<ref>الطبقات، ج۸، ص۳۴۶-۳۴۷، ۳۹۰؛ المحبّر، ص۴۱۸.</ref>
+وی را ابوالبنات هم می‌خوانند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۴؛ الاصابه، ج۷، ص۱۵۴.</ref>  نام شموس دختر نعمان بن عامر، همسر ابوسفیان، همراه لیلی، تمیمه و عایشه، از دختران او، در شمار [[بیعت|بیعت‌کنندگان]] با [[پیامبر اسلام]] دیده‌ می‌شود.<ref>الطبقات، ج۸، ص۳۴۶-۳۴۷، ۳۹۰؛ المحبّر، ص۴۱۸.</ref>
-وی از [[شهید|شهیدان]] صدر اسلام است. شهادتش را در [[غزوه بدر|غَزوه بَدر]]<ref>امتاع الاسماع، ج۱۴، ص۳۴۹.</ref>  ، [[غزوه احد|غَزوه اُحُد]]<ref>المغازی، ج۱، ص۳۰۱؛السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.</ref>   یا [[غزوه خیبر|غَزوه خیبر]] گفته‌اند؛<ref>تاریخ خلیفه، ص۱۱۳؛ الاستیعاب، ج۴، ص۳۶۴؛ اسد الغابه، ج۵، ص۲۱۵.</ref>   اما با توجه به شواهد زیر، شهادت او در احد قطعی به نظر می‌رسد:
+وی از [[شهید|شهیدان]] صدر اسلام است. شهادتش را در [[غزوه بدر|غَزوه بَدر]]<ref>امتاع الاسماع، ج۱۴، ص۳۴۹.</ref> ، [[غزوه احد|غَزوه اُحُد]]<ref>المغازی، ج۱، ص۳۰۱؛السیرة النبویه، ج۲، ص۱۲۳؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.</ref>  یا [[غزوه خیبر|غَزوه خیبر]] گفته‌اند؛<ref>تاریخ خلیفه، ص۱۱۳؛ الاستیعاب، ج۴، ص۳۶۴؛ اسد الغابه، ج۵، ص۲۱۵.</ref>  اما با توجه به شواهد زیر، شهادت او در احد قطعی به نظر می‌رسد:
 #بیشتر منابع، به ویژه منابع نخستین، وی را در شمار شهیدان غزوه اُحد یاد کرده‌اند.<ref>المغازی، ج۱، ص۱۱۳؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.</ref>
-#آنجا که نام او در زمره [[شهید|شهیدان]] احد آمده است، نام نیاکان و نسب او نیز بیان شده است<ref>المغازی، ج۱، ص۱۱۳؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.</ref>   ؛ اما در شمار شهیدان غَزوه خیبر تنها عنوان ابوسفیان بن الحارث دیده می‌شود؛ بی‌آنکه از نیاکان وی یاد شود.<ref>تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۴۳۰.</ref>   ۳.
+#آنجا که نام او در زمره [[شهید|شهیدان]] احد آمده است، نام نیاکان و نسب او نیز بیان شده است<ref>المغازی، ج۱، ص۱۱۳؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳۶۴؛ تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۹۰.</ref>  ؛ اما در شمار شهیدان غَزوه خیبر تنها عنوان ابوسفیان بن الحارث دیده می‌شود؛ بی‌آنکه از نیاکان وی یاد شود.<ref>تاریخ خلیفه، ص۲۹؛ تاریخ الاسلام، ج۲، ص۴۳۰.</ref>  ۳.
 ==شهادت==
-گزارش شده است که ابوسفیان بن حارث بن قیس با یکی از [[صحابه]] برای شرکت در جنگ احد همراه بود. آن صحابی چنین دعا کرد: خدایا! مرا به سوی خانواده‌ام بازمگردان و [[شهادت]] در راه پیامبرت را روزی‌ام گردان. در برابر، ابوسفیان بن حارث اینگونه با معبود خویش نجوا می‌کرد: خدایا ! [[جهاد]] همراه پیامبرت را روزی‌ام کن و مرا نزد همسر و دخترانم بازگردان. سپس ابوسفیان به شهادت رسید و آن صحابی زنده ماند. وقتی این خبر به پیامبر(ص) رسید، گفت: ابوسفیان در نیت صادق‌تر بود.<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۲۱۵.</ref>   برخی نیز گفته‌اند هنگامی که ابوسفیان بن حارث شکست مسلمانان را دید، گفت: خدایا ! نمی‌خواهم نزد خانواده‌ام بازگردم؛ بلکه می‌خواهم در راه تو کشته شوم. سپس در همین جنگ [[شهید]] شد.<ref>المغازی، ج۱، ص۱۱۳.</ref>
+گزارش شده است که ابوسفیان بن حارث بن قیس با یکی از [[صحابه]] برای شرکت در جنگ احد همراه بود. آن صحابی چنین دعا کرد: خدایا! مرا به سوی خانواده‌ام بازمگردان و [[شهادت]] در راه پیامبرت را روزی‌ام گردان. در برابر، ابوسفیان بن حارث اینگونه با معبود خویش نجوا می‌کرد: خدایا ! [[جهاد]] همراه پیامبرت را روزی‌ام کن و مرا نزد همسر و دخترانم بازگردان. سپس ابوسفیان به شهادت رسید و آن صحابی زنده ماند. وقتی این خبر به پیامبر(ص) رسید، گفت: ابوسفیان در نیت صادق‌تر بود.<ref>اسد الغابه، ج۵، ص۲۱۵.</ref>  برخی نیز گفته‌اند هنگامی که ابوسفیان بن حارث شکست مسلمانان را دید، گفت: خدایا ! نمی‌خواهم نزد خانواده‌ام بازگردم؛ بلکه می‌خواهم در راه تو کشته شوم. سپس در همین جنگ [[شهید]] شد.<ref>المغازی، ج۱، ص۱۱۳.</ref>
 ==پانویس==
 {{پانویس}}