بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب)

بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب)

پدید آورندگان
نویسنده	سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، محمدعلی القصیر
تاریخ نگارش	سده پانزدهم قمری
محتوا
موضوع	سرگذشتنامه، نسبنامه، قبایل، کربلا
زبان	عربی
نشر
تعداد جلد	۱
تعداد صفحات	۶۱۳
قطع	وزیری
ناشر	مؤسسة البلاغ
محل نشر	بیروت
تاریخ نشر	۱۴۳۲‌ق.

بیوتات کربلاء القدیمة، با نام کامل بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلا و الغاضریة مخطوط للمرحوم العلامة الشیخ محمد علی القصیر، کتابی است پژوهشی، به زبان عربی، نوشته سید عبدالصاحب نصرالله، که به گردآوری و پژوهش در بیوتات، عشایر، قبایل و اعلام جغرافیای و تاریخی کربلای قدیم پرداخته است.

این کتاب، دربرگیرنده نسخه خطی « » نوشته محمدعلی القیصر، شرح و تحقیق آن و افزودنی‌هایی بر آن است.

پدیدآورندگان

سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله الکلیدار:

وی نویسنده معاصر، از خاندان آل نصرالله عراق و دارای آثاری مانند تاریخ کربلاء، کربلاء فی ادب الرحلات، الحوادث و الوقائع فی تاریخ کربلاء و التضحیة و الرمز است.

محمدعلی القصیر:

وی ملقب به قصیر الأدبا، از خاندان آل قاضی در کربلا است.

ساختار

کتاب بیوتات کربلاء القدیمة، با نام کامل «بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلا و الغاضریة مخطوط للمرحوم العلامة الشیخ محمد علی القصیر»، از نظر ساختار، به سه بخش کلی زیر تقسیم شده است:

• رساله‌ای خطی، نوشته محمدعلی القیصر،
• شرح و تحقیق آن توسط عبدالصاحب ناصر،
• آنچه عبدالصاحب ناصر به آن افزوده است.

مؤلف کتاب اصل این رساله را به طور کامل و با حروفی متمایز از متن کتاب در بخشی مجزا آورده است.

محتوا

رساله خطی لمعة تاریخیة بیوتات کربلا و الغاضریة نوشته محمدعلی القیصر:

این رساله کوتاه، اشاراتی گذرا به بیوتات، شخصیتها، حوادث و برخی اعلام جغرافیایی و رجالی کربلا است. این رساله، منبع اصلی کتاب بیوتات کربلاء القدیمة بوده و به همراه شرح و تحقیق، در آن درج شده است.

بیوتات کربلاء القدیمة نوشته عبدالصاحب ناصر:

این کتاب، که دربرگیرنده رساله محمدعلی القیصر است، به شرح اعلام جغرافیایی، تاریخی و رجالی آن پرداخته و

مقدمه: پیشینه و تاریخ شکل‌گیری کربلا، رویدادهای تاریخیِ مؤثر کربلا در رخدادهای کنونی آن، معرفی شخصیت‌های مؤثر در فرازهای تاریخی کربلا

فصل: معرفی مؤلف رساله خطی، محمدعلی القیصر، اصل رساله خطی.

فصل  : ۷ اشکال بر نویسنده رساله خطی، شرح اعلام جغرافیایی، تاریخی و رجالی رساله محمدعلی القیصر. برخی مفاهیم، عناوین و اعلام تاریخی، جغرافیایی و رجالی آن را شرح و تحقیق کرده و در تعلیقاتی به صورت پینوشت‌های شماره‌گذاری شده، توضیحات کامل و جامعی درباره بیوتاتی که در این وجیزه به آن‌ها اشاره شده، درج کرده است. مؤلف کتاب «بیوتات کربلاء القديمة » در توضیح این اعلام جغرافیایی،

تاریخی و رجالی، نخست دیدگاه مورخان یا جغرافیدانان مشهور را با ذکر مآخذ دقیق آورده و ضمن ارزیابی تحلیلی این نظرها و جمعبندی آنها، محصول پژوهشها و دقتهای خود را برای خواننده تشریح میکند و گاه به کتاب دیگر خود با عنوان «مدينة کربلاء، تاریخ و قداسة » ارجاع میدهد.

برای نمونه، درباره «طف»، پس از بررسی واژگانی آن، به گزارشی از یاقوت حموی پرداخته که آن را پیش از جنگ قادسیه، دهکده‌ای برای گردشگری شاهان ساسانی و محل شهادت امام حسین(ع) دانسته است. پس از آن، با گزارشی دیگر، گفته حموی را درباره محل شهادت امام حسین(ع) نقض کرده است.

این کتاب از نظر چینش ظاهری در ۴ فصل به شرح زیر تنظیم شده است:

• فصل اول: رساله خطی «لمعة تاریخیة بیوتات کربلا و الغاضریة» نوشته محمدعلی القصیر

• فصل دوم: شرح و تحقیق اعلام مندرج در این رساله. (نیمی از کتاب)

خاندان هایی که در فصل دوم معرفی شده اند:

آل ابی الفائز

بیت زحیک

آل عیسی

سادات طباطبایی

بیت ابوالحب

بیت آل الهر

بیت ابوالحب

بیت کمونه

آل فتونی

آل قندیل

آل مستوفی

آل سلالمه

بیت آل عواد

آل ماجد (آل سید طالب)

بیت آل مخبوص

آل کفن نویس

آل مایشه

بیت آل ابوشویلیه

بنی سعد

آل غریب

آل بهبهانی

آل استرآبادی

آل عصفور

آل زینی

بیت آل عمران

آل سید خلیل الحکیم

آل فخرالدین

آل الرضوی

آل الحمیری

آل صافی

بیت آل سیبویه

• فصل سوم: معرفی بیوتات کربلای قدیم که در رساله نیامده‌اند.

بیت الاطرش

آل اعرجی

بیت الانباری

بیت البارودی

بیت البازی

بیت بحر

بیت بحرانی

بیت برسیم

بیت بغدادی

آل البیاتی

بیت الحفّار

آل حکیم

بیت الحلّی

بیت الحیدری

آل خزرجی

آل خطیب

بیت دبّاغ

بیت دردوش

بیت ابورکه

بیت الرماحی

بیت السباح

بیت السّراج

بیت السعدی

بیت سلطان (کلابی)

بیت حاج سهیل النجم

آل شالجی

آل شریفی

بیت شعیب

آل صافی

آل صفار

آل صیقل

آل طیار

آل غریفی

آل القرعاوی

آل قفطون

بیت الکرباسی

آل مطیری

آل المعمار

آل موسوی

آل شنّو
آل نجار

آل هدّو

آل وکیل

سادات آل یاسر

• فصل چهارم: معرفی عشایر کربلا و بیوتات پیوسته به قبایل.

علل کوچ عشایر عرب به کربلا،

خاندان‌های مقیم در جار حائر حسینی (عشایر)

قبیله بنی اسد

قبیله خفاجه

طهامزه

قبیله شمّر

قبیله حمیر

قبیله بنی سعد

عشیره سلالمه

قبیله ربیعه

قبیله مسعود

قبیله بنی تمیم

قبیله سیار
قبیله جیور

قبیله عنزه

منابع کتاب

• رساله خطی محمدعلی القیصر (منبع اصلی کتاب).
• حواشی و نکات سید محمدسعید آل ثابت در حاشیه این رساله.
• برخی مصادر موثق و مستند؛ مانند

تمام مطالبی که تدوین شده، متکی به مصادر موثق و مستند میباشد و مؤلف کوشیده

است تا هنگام تألیف اثر، تمام منابع و مآخذی را که به گونهای با بحثهای مندرج در این

کتاب مرتبط است، ملاحظه کند و به محک تحقیق و تطبیق قرار دهد، آنگاه به آنها استناد

کند.

چاپ

این کتاب، توسط مؤسسه‌ البلاغ (دارسلونی‌)، در بیروت، در سال ۱۴۳۲‌ق. چاپ شده است.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله جوامع انسانی کربلا در گذر تاریخ و بستر جغرافیایی-گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، غلامرضا گلی زواره، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و دوم، بهار ۱۳۹۴، ص۱۷۶ است.

• کتاب بیوتات کربلاء القدیمة، سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، مؤسسه‌ البلاغ (دارسلونی‌)، بیروت، ۱۴۳۲‌ق.